NPN Transistör Çalışma Prensibi PNP Transistör Çalışma Prensibi
NPN Transistör: Transistör yan yana birleştirilmiş iki PN diyodundan oluşur. Transistörün girişine uygulanan sinyali yükselterek akım ve gerilim kazancı sağlar. Gerektiğinde anahtarlama elemanı olarakta kullanılır. Bu yarı iletken bir elektronik devre elemanına denir.. Transistör çeşitleri arasında olan NPN transistör ve PNP transistör çalışma prensibi anlatılmaktadır.
NPN Transistör Çalışma Prensibi
NPN transistör yapısı iki N tipi yarı iletken madde arasına ince bir tabaka şeklinde yerleştirilen P tipi yarı iletken beyz maddesinden oluşmaktadır. İki N tipi madde arasındaki beyz tabakası elektron geçişini kontrol etme işlevi yapar. Transistörler geçen akımı denetleyerek küçük akımları büyütür veya küçük bir akım ile büyük bir alıcının çalışmasını sağlayabilir.
Şekilde görüldüğü gibi NPN transistörlerde, VBB kaynağının artı ucu beyz kutbunu pozitif yükler. VCC kaynağının eksi ucu ise emiter kutbundaki elektronları yukarı iter. Sıkışan elektronlar beyz tarafından çekilir. Yani, emiterin iletimindeki elektronlar E-B gerilim setini aşarak beyz bölgesine girerler. Ancak beyz bölgesi dar olduğu için emiter bölgesinden gelen elektronların yaklaşık %2 si beyz bölgesi tarafından çekilir. Geriye kalan %98 i kollektöre geçer.
VCC kaynağının artı ucu elektronları kollektör bölgesine doğru çeker ve böylece elektron akışı devamlı hale gelir. VBB kaynağının verdiği beyz akımı devam ettiği sürece emiterden kollektöre elektron akışı sürer. NPN transistörlerde elektronlar yukarı, oyuklar ise aşağı doğru gider. Bu sebeple beyze uygulanan artı sinyal kollektörden emitere doğru akım geçirir. Emiter akımı beyz ve kollektör akımlarının toplamına eşittir.
PNP Transistör Çalışma Prensibi
Şeklimizde PNP transistör sembolü görülmektedir. PNP transistör yapısı NPN transistör yapısı ile aynıdır. Aralarındaki fark;
P tipi iki yarı iletken madde arasına ince bir tabaka şeklinde N tipi yarı iletken madde yerleştirilmiştir.
PNP transistörlerde VBB kaynağının eksi ucu beyz kutbunu negatif yüklerken VCC kaynağının artı ucu da emiter bölgesindeki artı yüklü oyukları yukarı iter. Bu şekilde sıkışan artı yükler beyz tarafından çekilir ve buradan kollektör bölgesine geçer.
VCC kaynağının eksi ucu kollektör bölgesindeki oyukları kendine çektiği için oyuk hareketi bir devamlılık kazanır. VBB akımı devam ettiği sürece emiterden kollektöre doğru bu hareket devam eder. PNP transistörlerde elektronlar aşağı, oyuklar ise yukarı doğru gider. Bu sebeple beyze tatbik edilen eksi sinyal emiterden kollektöre doğru akım geçirir.
BENZER YAZILAR
Transistörlerde Akım ve Gerilim Yönleri
Transistörlerin Çalışma Kararlılığını Etkileyen Faktörler
Npn tranzistör hangi parametrelerinin sınır değerleri aşması durumunda bozulur? Yardımcı olursanız sevinirim..
Diyotların çoğu ters polarmanın aşırı artırılması halinde bozulacağından bu noktada (dayanma gerilimine yakın) çalıştırılmaz. bu konu “diyod nedir?” konusunda daha geniş anlatılmaktadır.Bir transistöre kararlı bir çalışma yaptırabilmek için öncelikle karakteristik değerlerine
uygun bir devre düzeni kurmak gerekir. Bunu için de daha önceden belirtilmiş olduğu gibi,katalog değerlerine ve karakteristik eğrilerinde verilen bilgilere uyulmalıdır.
Transistör neden pnp veya neden npn olarak üretilmiştir. Tek olarak neden pnp değil mesela. Arasında fark nedir. Neden iki çeşit. Sitelere baktım bulamadım. Bilen varsa yazabilir mi. Şimdiden teşekkürler.
AKIM VE GERİLİM YÖNLERİ
AKIM YÖNLERİ:
NPN Transistörde akım yönleri:
a) Emiterde; Transistörden dış devreye doğru, yani emiterdeki ok yönündedir.
b) Beyz ve Collectorde; Dış devreden transistöre doğrudur.
PNP Transistörde akım yönleri:
a) Emiterde; Dış devreden transistöre doğrudur, yani okun gösterdiği yöndedir.
b) Beyz ve Collectorde; Transistörden dış devreye doğrudur.
GERİLİM YÖNLERİ:
Burada gerilim yönünden amaç, polarma geriliminin “+” veya “-” oluşudur.
NPN Transistörde gerilim yönleri:
a) Emitere: Negatif (-) gerilim uygulanır.
b) Beyze: Pozitif (+) gerilim uygulanır.
c) Collectore: Pozitif (+) gerilim uygulanır.
PNP Transistörde gerilim yönleri:
a) Emitere: Pozitif (+) gerilim uygulanır.
b) Beyze: Negatif (-) gerilim uygulanır.
c) Collectore: Negatif (-) gerilim uygulanır
Transitörün iletimi için uçları nasıl polarmalanmalıdır
“Transistör Nedir?” başlıklı yazımızda anlatılmaktadır. İnceleyiniz.