İlk Yardım ABC’ si Nedir?

İlk yardımın ABC’ si nedir: Bilinç kontrol edilmeli, bilinç kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir.

Peki, ABC nedir? İlk yardımın ABC’ si İngilizce kelimelerin baş harflerinden türemiştir. Airway, Breathing ve Circulation kelimelerin baş harflerinin kısaltılmışıdır.

ABC Sıralaması

A- Airway ( Hava yolu )

Hava yolu açıklığı değerlendirilir. Bilinci kapalı olan hasta veya yaralının, dili geri kaçarak solunum yolunu tıkayabilir. Ayrıca solunum yolundaki yabancı cisim de hava yolunu tıkayabilir. Tüm bu durumlar göz önünde bulundurularak hava yolu açıklığının değerlendirilmesi yapılır.

B- Breathing (Solunum )

Solunum değerlendirilir. Hasta veya yaralının hava yolunun açıklığı sağlanır. Sonra solunum seslerini dinleyip solunum hareketleri izlenir. Solunumunu hissetmeye çalışarak solunumun olup olmadığı değerlendirilir (Bak-dinle- hisset yöntemi).

C- Circulation (Dolaşım )

Kan dolaşımının değerlendirilir. Hasta veya yaralının, yaşamsal fonksiyonlarından olan, nabız kontrolü yapılır. İnspeksiyon ile dolaşımın yeterliği açısından deri rengi gözlenir. Hasta veya yaralının ilk değerlendirmesi sonucu;

Bilinci kapalı; ama solunum ve nabzı var ise ikinci değerlendirmeye geçilir.
Bilinci yok; solunumu var ise koma pozisyonuna getirilir.

Bilinci ve solunumu yok ise derhal dış kalp masajı ve suni solunum başlanır. Bir insanın soluk yollarının tıkanması, soluk alıp vermenin bozulması, kalbinin durup damarlarındaki kan akışının kesilmesi onun dakikalar içinde ölüme sebep olabilir. Bu sebeple, yaşamın devamını sağlamak için yapılan bu önemli üç temel ilkyardım hayat kurtarır. Bu sebeple ilk yardımın ABC ‘si” denir.

İlk Yardım Nasıl Yapılır?

Yaralının veya hastanın bilincini kontrol etmek için mantıklı ve makul sorular sorarak kazazedenin bilincinin açık tutulmasını sağlamak. Adın ne? Ayın kaçı? Kaza nasıl oldu? şeklinde sorulara yanıt vermesi beklenmelidir.

İlk Yardımda Neler Yapılır?

Hasta veya yaralının durumunu değerlendirmek (bilinç ve solunum )
Korku ve endişelerini gidermek.
Müdahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek.
Hasta veya yaralının durumunun ağırlaşmasını engellemek için gerekli müdahalede bulunmak.
Kanama, kırık, çıkık ve burkulma vb. durumlarda yerinde müdahale etmek.
Hasta veya yaralının yarasını görmesine izin vermemek.
Hasta veya yaralıları hareket ettirmeden müdahalede bulunmak.
Kopan uzuvlar varsa, temiz bir bez ve bir buz kalıbı ile sevk edilmesi sağlanmalıdır. Üzerine kesinlikle tarih-saat yazılmalıdır.
Hasta veya yaralıların en uygun yöntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevk edilmesini sağlamak ( 112 ambulans).
Olay yeri güvenliği açısından herhangi bir tehlike yok ise, hasta veya yaralıyı kesinlikle yerinden kımıldatmamak.

Hasta veya yaralının durumunun kötüleşmesini önlemek ve imkanlar ölçüsünde iyileşmeyi sağlayabilmek için ilkyardım;

Kanamayı durdurur,
Gerekli sargıları yapar,
Kırık ve çıkıkları hareketsiz hale getirir,
Kazazedeyi durumuna uygun pozisyona getirir.

Hastanın Soluk Yolu Nasıl Açılır?

Hastanın ağzında toz toprak, kırık takma diş ve yabancı cisimler varsa çıkarılır.
Hasta veya kazazedenin bilinci kapalı ise dil arkaya düşüp havayolunu tıkayabilir. Bu halde baş geriye itilip çene yukarı kaldırılarak soluk yolu açılır.

Solunum Durmasında İlk Yardım (Suni Teneffüs)

Solunumu duran kişiye derhal suni teneffüs uygulanmalıdır.
Hasta veya kazazede sert bir zemine yatırılır.
Ağız içi temizlenerek varsa yabancı cisimler çıkarılır.
Çenesi yukarı kaldırılarak baş hafifçe arkaya itilir.
Ağızdan ağıza suni teneffüs yapılacaksa burun kapatılır. Burundan suni teneffüs yapılacaksa ağız kapatılır.
Derin bir soluk alınıp, suni teneffüs yaptırılacak kişinin ağzına (veya burnuna) ağız yerleştirlir.
Hastanın göğsünün kabarmasına yetecek şiddette soluk verilir.

Dolaşımın Etkinliği Nasıl Sağlanır? (CPR Kalp Akciğer Masajı)

Kalp durmuşsa hemen kalp masajına başlanır.
Hasta sert bir zemine yatırılır ve bir yanına diz çökülür.
Göğüs kemiğinin(iman tahtası) üçte bir alt ucuna bir elin avuç içi sıkıca yerleştirilir, diğer elin avuç içi bunun üstüne konur. Parmaklar hastaya dokunmamalıdır.
Kollar dik tutularak (Bilek ve dirsekler bükülmeden) sabit ve ritmik bir şekilde göğüse 4-5 cm bastırılır.
Arada nabız kontrol edilerek dakikada 60 kez olmak üzere dolaşım başlayıncaya kadar devam edilir.

İlk yardımda mantık; öncelikle kendinize sonra yaralıya zarar vermeden ve çok basit hareketlerle yaralının sağlık merkezine ulaşana kadar yaşamını sürdürebilmesini sağlamaktır.

Hastaya veya yaralıya müdahalede bulunanların ilkyardım eğitimi almış olmaları, yaşamın sürdürülmesinde, sakatlanmaların önlenmesinde ve iyileşme sürecinin kısaltılmasında belirleyici rol oynayacaktır. İlkyardım eğitimi almamış kişilerin, ilkyardım uygulamalarında bulunmaları sakıncalı sonuçlar doğurabilir.