Yangına Dayanıklı Kablo PVC Tabanlı Kablolar Polietilen Tabanlı Kablolar

Yangına dayanıklı kablo: Günümüzde artan ve gelişen ihtiyaçlar içinde en önemlisi güvenliktir. Çünkü insan sağlığı, hayatı en önemli ve para ile ölçülemeyecek bir değerdir. İnsan hayatını tehdit eden yangın gibi felaketler herkesi üzmektedir. Bu sebeple yangın çıkmadan müdahale etmek ve önlemek çok önemlidir.

Yangına Dayanıklı Kablo Nedir?

Kablolar etrafımızda her yerde bulunurlar ve genellikle montajı yapıldıktan sonra görünmezler. Yangın kablosu binalarda düşey ve yatay doğrultuda sıva altı veya sıva üstü olarak tesis edilmiş kablolardır. Bir yangın olması durumunda, yangının, kablo sistemi ile bütün binaya yayılmasında kablolar bir taşıyıcı görevi görebilir. Yanıcı ve zehirleyici gaz üretebilen yapıda olduğundan yangının yayılımını artırmaktadır. Yanma sırasında ürettikleri zehirleyici gazlar can güvenliğini tehlikeye atmaktadır.

Kablo üretiminde çeşitli malzemeler kullanılmaktadır. Kullanılan bu maddeler can ve mal güvenliği açısından olabilecek bir yangın durumunda farklı etkiler yaratırlar.

Kullanılan malzemeler nasıl olmalıdır?

Üretimi yapılan, en çok kullanılan kablo malzemeleri;

• Polivinilclorur (PVC) tabanlı malzemeler
• Polietilen (PE) malzemeler
• Halojensiz ve düşük duman yoğunluklu malzemeler (HFFR-LSOH)
• Yangına dayanıklı olabilen malzemeler

Üretilen kablo çeşitleri fiyatları, firmalar tarafından değişiklik göstermektedir. Yangın güvenliğine sahip kablolar, daha yüksek yangın performansı sağlarlar. Bunun için standart kablolara göre, yangına dayanıklı kablo fiyatları daha pahalıdır.

PVC Tabanlı Kablolar

Yangına dayanıklı kablolardan birisi de PVC tabanlı üretilen kablolardır. Bu malzeme, kablo yalıtım ve kılıflama da fiyatı ucuzdur. Ayrıca uygulanabilirliği kolay olduğu için sık kullanılır. PVC yandığı zaman yoğun bir duman ile birlikte korozif gaz da meydana getirir.

Yangın durumunda insanlar tahliye edilirken yoğun duman ve zehirli gazlar yayılır. İnsanların bu gazları soluması sonucu yangında ki ölümlerin yüksek orandaki sebeplerindendir. Görüş mesafesini de azaltır. Bundan dolayı kurtarma ekiplerinin çalışmalarını da engellemektedir.

Yandığında açığa çıkan zehirli gazlar olan HCl, CO₂, CO gazları ölümlere sebep olmaktadır. HCl gazının su ile bir araya gelmesinden hidroklorik asit oluşur. Bu asit elektronik cihazların ve metal elemanların oksitlenmesine neden olur. Yangın sırasında uzun süre çalışır durumda kalması gereken sistemlerin deforme olmasına neden olur.

Polietilen Tabanlı Kablolar

Polietilen tabanlı üretilen kablolar halojensizdir. Bundan dolayı yangın durumunda zehirli ve korozif gaz meydana getirmez. Ama polietilen çok kolay bir şekilde alevlenebilirler. Yangın sırasında yapı içerisinde sıçramalar meydana getirerek yangının büyümesine sebep olabilir. Ayrıca yoğun duman meydana getirerek görüş mesafesini azaltır. Bundan dolayı kablo seçimi yapılırken yapılarda polietilen esaslı kablolar kullanılmamalıdır

Halojensiz ve Düşük Duman Yoğunluklu Malzemelerden (HFFR-LSOH) Üretilen Kablolar

Halojen Nedir?

Halojen, metallerle birleşir. Kolaylıkla tuz oluşturan flor, klor, brom ve iyot gibi elementlerin genel adıdır.

Halojenden Arındırılmış (Halogen Free) Kablo

Yangın ihtimali olan alanlarda kullanılacak kablolarda aranan özellikler;

alev iletmeme , halojensiz olma , yangına dayanıklılık, düşük duman yoğunluğu gibi özellikleri aranır.

Tüm bu özellikler sonucu halojenden arındırılmış (halogen free) kablolar tesisatlarda kullanılır. Bu da can ve mal güvenliği için oldukça büyük bir önem taşır.

Halojen içerikli yapı malzemelerinin yanması sonucu HCl (Hidroklorür) gazı oluşur. Bu gaz ortamdaki CO₂, CO ve su ile birleşir. Hidroklorik asit oluşturur. Bu asit, insanlara ve elektronik cihazlara zarar verir. Yanma esnasında açığa çıkan CO₂ gazı canlı yaşamını tehdit eder.

Halojenden arındırılmış kablolarda kullanılan malzemeler;

flor, klor, brom ve iyot elementlerinin hiçbirini içermez. Bu kablolar yangın sırasında alevi iletmez, yoğun duman tabakası oluşturmazlar.

Halojensiz olduğu için yangında çevreye zararlı olan zehirli ve korozif gazları oluşturmaz. En yüksek düzeyde can ve mal güvenliği sağlarlar. Bundan dolayı elektronik cihazlarda ve metal aksamlarda korozyon yani oksitlenmeye de neden olmazlar.

Alev geciktirici özellikleri vardır. Alevlerin azalması ve sönmesi durumunda alev almış olan bu kablolar kendiliğinden sönerek yangını büyütmezler. Düşük duman yoğunluğu  özelliği dolayısıyla tahliye esnasında kurtarma ekiplerine ve yangın söndürme çalışanlarına engel olmazlar.

Günümüzde Avrupa’da ve Amerika’da topluma açık yapılarda, standartlara göre üretilen LSOH kablolar kullanılmaktadır. (Low Smoke, Zero Halojen-Halojenden arındırılmış, düşük duman yoğunluklu).

Yangına Dayanıklı Kablolar

Yangına dayanıklı malzemelerden yapılan kablolar vardır. Bu özelliklerinden dolayı yangın sırasında kablo içerisindeki akımı taşıma görevini belli bir süre gerçekleştirirler.

Yangına Karşı Dayanıklılık Sağlayan Malzemelerden Üretilen Kablolar

• Özellikle insanların yoğun olduğu paniğin yaşanabileceği tüm yapılar ve yüksek katlı binalarda
• AVM alış-veriş merkezleri, okullar, hastaneler, oteller,
• Tiyatro sinema salonları ve gibi toplu eğitici ve eğlendirici mekanlar,
• Metro ve karayolu tünelleri, hava alanları, maden ocakları,
• Fabrikalar, bilgi işlem merkezleri, gibi yerlerde kullanılır.

Kablo olarak;

Alev almaz, yangına dayanıklı ve gerekli dielektrik özelliğini sağlayan halojensiz kablo kanalı kullanılmalıdır. Ayrıca boru ve bağlantı elemanları halojensiz tercih edilmelidir.

Yangın güvenliğine (yangına dayanıklı)sahip kablolar duman yoğunluğunu ve gaz emisyonlarını azaltır. Alevin yayılmasını önler ve ısı salımını azaltır.

Yangına dayanıklı kablolar herhangi bir alarm devresinin en önemli bir bileşenidir. Yangın alarm kablosu bina içi sabit tesisatlarda kullanılan sinyal ve data iletim amaçlı kablodur. Başlıca yangın alarm, güvenlik ve dahili telefon sistemlerinde tercih edilir. Ekranlı kablolar dış elektriksel girişimden korunarak sinyal kalitesinde süreklilik sağlar.

Yangın esnasında kolay müdahale etmek için mutlaka çalışması gereken acil durum emniyet devrelerine bunlar;

• Yangın ihbar ve alarm sistemleri,
• Duman ve ısı fanları,
• Pozitif basınçlandırma fanları,
• Yangın pompalarını besleyen kablolar,
• Yangın kaçış merdivenleri,
• Hasta ve itfaiyeci asansörleri,
• Su ve anons sistemleri,
• Acil durum aydınlatma sistemleri vb. gibi enerji ve sinyali belirli bir süre boyunca taşıyan yangın güvenliğine sahip kablolardır.

Yangına Karşı Güvenli Kabloların Kalitesi

Yangında kullanılan kabloların, standartlarda belirtilen özelliklere sahip olmaması halinde;

• Yangın sırasında zehirli gazlar, asit ve yoğun duman çıkmasına neden olur.
• Yangın kolay yanan kablolar üzerinden hızla ilerleyerek tüm binaya yayılır.
• Alarm ve acil durum destek sistemleri gibi. Yangın sırasında çalışmayı sürdürmesi gereken sistemlere enerji iletimi kesilir.
• Yangında kurtarma ve itfaiye ekiplerinin işi zorlaşır ve ölümle sonuçlanabilecek ciddi kazalara neden olur.

“Binaların Yangından Korunması Yönetmeliği” ne göre;

Madde 83 Bir yangın sırasında sistemlerin kabloları uzun süre çalışır durumda kalması gerekebilir. Bu durumda kablolar yangına karşı en az 60 dakika dayanabilecek özellikte olmalıdır. Bu kablolar;

Yangın kontrol panelleri,

Sesli ve ışıklı alarm cihazları,

Sesli tahliye sistemi amplifikatör ve hoparlörlerine,

Acil durum kontrol cihazlarına giden sinyal ve besleme kablolarıdır.

• İtfaiye ve yangın mücadele ekiplerine haber verme için kullanılan kabloların bina içerisinde kalan kısımları,

Ana yangın kontrol paneli ile tali yangın kontrol panelleri

Tekrarlayıcı panellerin birbirleri arasındaki haberleşme ve besleme kabloları.

• İtfaiye ve yangın mücadele ekiplerine haber verme için kullanılan kabloların bina içerisinde kalan kısımları,
• Ana yangın kontrol paneli ile tali yangın kontrol panelleri ve tekrarlayıcı panellerin birbirleri arasındaki haberleşme ve besleme kabloları,
• Tüm yangın kontrol panelleri ve tekrarlayıcı panellere enerji sağlayan besleme kabloları. Bir yangının algılanmasından sonra;

Uzun süre çalışır durumda kalması gerekli olmayan yangın uyarı butonları,

Dedektörler ile yangın kontrol panelleri arasındaki kablolar

Enerjisi kesildiğinde bir tehlikeli durum oluşmayan elektromanyetik kapı tutucular

Benzeri cihazlara giden kablolarda yangına dayanıklılık özelliği aranmayabilir.