Kuru Hava Sterilizatörü. Kuru Hava (Sterilizatör) Cihazı Nedir, Ne İşe Yarar, Nasıl Kullanılır?
Kuru Hava Sterilizasyon: Kuru ısı sterilizasyonu (bakteri sporları dahil tüm mikroorganizmaların öldürülmesi veya uzaklaştırılması) için kuru hava kullanılan sıcak hava fırınlı elektrikli cihazlara sterilizatör cihazı denir.
Kuru havanın mikroorganizmalar üzerine etkisi nemli ısıya göre daha azdır.
- Kontrol parametrelerinin güvenilir olmaması,
- Kabin içerisinde homojen ısı dağılımının sağlanamaması,
- İşlemin uzun sürmesi ve yüksek ısının metal aletleri aşındırması
gibi sebeplerden önemi ve değerini kaybetmiş bir sterilizer yöntemidir. Bundan dolayı cerrahi aletlerin sterilizasyonu için kullanılmamalıdır.
Kuru ısı fırınları, nemli ısıdan zarar görebilecek veya nemli ısıya geçemeyecek öğeleri sterilize etmek için kullanılır. Örneğin, tozlar, petrol ürünleri, keskin aletler. Genel olarak 175°C’de bir saat, 140°C’ de ise 1,5 ila 3 saat sterilizasyon için yeterlidir. Bu yöntem ile cam ve metal aletler içlerine nemin ulaşamadığı yağlar ve tozlar (talk) sterilize edilir. Çok yüksek ısıda kısa sürede de sterilizasyon mümkündür.
Sterilizasyon Yöntemleri
Sterilizasyon otoklav, Pasteur fırını, etüv, benmari vb. gibi cihazlardan faydalanarak yapılır. Kullanılan bu cihazlara sterilizatör denir. Her sterilizatörün kendine özgü çalışma sistemi vardır. Sterilizatörlerin etki mekanizmasına ve steril edilecek malzemelerin yapısına göre değişir. Sterilizasyon yöntemleri şemada gösterildiği gibi gruplandırılır.
Sterilizatöre (sterilizer) aynı zamanda sıcak hava fırınları da denilmektedir. Bu cihazlar Pasteur tarafından geliştirilmiştir. Kuru hava ile sterilizasyon Pastör fırını denilen cihazla gerçekleştirilir.
Pastör Fırını
Pipet, tüp, petri kutusu, porselen süzgeçler, milipor süzme takımı gibi her türlü cam ve madeni malzemeleri sterilize için kullanılır. Sterilize edilecek malzeme temizlenmiş ve kurutulmuş olarak fırına yerleştirilir. Pastör fırınına malzemeler yaş konulmaz ve alet soğumadan kapağı açılmaz. Her iki durumda da aletin içindeki cam malzemenin çatlama tehlikesi vardır.
Sterilize; ortamdaki mikroplardan ve bakterilerden temizlemek anlamına gelir. Sterilizasyonda kullanılan alkol, oksijenli su ve dezenfekte edici özelliğe sahip maddelerdir. UV ışınlarından üretilen ozon gazının da dezenfekte de kullanıldığı bilinmektedir
Özellikle hijyenin gerektiği ortamlarda temizlik işlemini çoğunlukla sterilizasyon cihazları yapar. Sterilizasyon cihazları, sterilize edilecek malzemeye göre çeşitlilik gösterebilir. Kullanıldığı ortama ve alana göre de sterilizasyon yöntemleri farklılık gösterir. Sterilizerler, farklı şekil ve boyutlardaki katıları, sıvıları, aletleri sterilize edebilir. İnsan sağlığına neredeyse hiçbir zararı olmaması nedeniyle su buharı ile arındırma görevi yapan cihazlar kullanılmaktadır.
Kuru Hava Cihazının Avantaj ve Dezavantajları
Sterilizatörler de suya ihtiyaç olmaz. Otoklavın (autoclave) aksine çalışmalarını daha güvenli duruma getirecek kadar fazla basınç meydana gelmez. Bu da sterilizatörleri laboratuvar ortamında kullanım için daha uygun hale getirir. Sterilizatörler otoklavlardan çok daha küçüktürler. Fakat yine de etkili cihazlardır. Sterilizatörler otoklavdan daha hızlı olabilirler.
Sterilizatör Ne İşe Yarar?
Sterilizatör, sıcaklığı kontrol etmek için bir termostat kullanarak oda sıcaklığında 50 ila 300°C arasında çalıştırılabilirler. Sterilizer, ısıyı tutmak ve enerji verimliliğini arttırmak için çift duvarlı izolasyon ile korunur. İç tabaka zayıf bir iletken ve dış tabaka metalikten yapılmıştır. İzolasyona yardımcı olmak için arada kuru hava dolu bir alan da mevcuttur . Hava sirkülasyon fan yardımı ile sıcaklık eşit şekilde dağılır.
Sterilizatörlerin içinde ayarlanabilen tel örgü kaplamalı veya alüminyum tepsiler vardır. Dışında ise bir açma – kapama rocker anahtarı, sıcaklık ve bekleme süresi için dijital göstergeler ve kontroller bulunur. Bu kuru hava kullanılan sıcak hava fırınlı cihazlar küçük olduğu için daha çok Diş Doktorlarının muayenehanelerinde kullanılmaktadır.
Sterilizatör, litre bazlı veya kapasitelerine göre küçük veya büyük ebatlarda imal edilir. Güç kaynağı ihtiyaçları, kullanılan voltaj ve frekansa (hertz) bağlı olarak ülkelere göre değişiklik gösterir.
Bakteri sporlarını (bacteria spores) yok etmek için sıcaklığa karşı hassas bantlar veya biyolojik göstergeler kullanılır. Kullanım sırasında sterilizer cihazının etkinliğini test etmek için kontrol amaçlı olarak kullanılabilir .
Kuru Hava Sterilizer Cihazı
Kuru Hava Sterilizatörü (Etüv Cihazı): Etüv Nedir?
Etüv cihazı, içerisinde belirli bir sıcaklık elde edilerek mikrop üretme, kurutma, dezenfekte gibi amaçlar için kullanılan sterilizatör aracıdır.
Sıcak Hava Fırını Kullanarak Kuru Isı Sterilizasyon Nasıl Yapılır?
Kuru hava ile sterilizasyon, iletim ile gerçekleştirilir. Isı, eşyanın dış yüzeyi tarafından emilir, sonra katman katman eşyanın ortasına geçer. Ürünün tamamı sonunda sterilizasyonun gerçekleşmesi için gereken sıcaklığa ulaşır. Kuru ısı, hasarın çoğunu molekülleri oksitleyerek yapar. Temel hücre bileşenleri yok edilir ve organizma ölür. En zor dirençli sporları öldürmek için sıcaklık neredeyse bir saat korunur. Kuru sıcak hava ile sterilizasyonda ısı-zaman ilişkisi şöyledir:
- 30 dakika 170° C (340° F),
- 60 dakika boyunca 160° C (320° F)
- Hacime bağlı olarak 150 dakika veya daha uzun süre 150° C (300° F).
Sterilizatörde sıcaklık istenen dereceye kadar yükseldikten sonra süre başlatılır. Sıcaklığın paketlenmiş malzemeye penetrasyonu ve işlem sonunda oda sıcaklığına kadar düşmesi için gerekli süre bunun dışındadır.
Bacillus atrophaeus sporları kuru ısı için sterilizasyon sürecini izlemek için kullanılmalıdır. Çünkü bunlar kuru sıcağa Geobacillus stearothermophilus sporlarından daha dirençlidir. Birincil ölümcül işlem, hücre bileşenlerinin oksidasyonu olarak kabul edilir.
İki çeşit kuru ısı sterilizatörü (sterilizer) vardır:
- Statik hava tipi,
- Cebri hava tipi.
Statik Hava Tipi
Statik hava tipi ünitenin altındaki ısıtma bobinleri olarak fırın tipi sterilizatör olarak adlandırılır. Sıcak havanın yerçekimi konveksiyonu yoluyla hazne içinde yükselmesine neden olur. Bu tip kuru ısı sterilizatörü ısıtmada çok daha yavaştır. Sterilizasyon sıcaklığına ulaşmak için daha uzun zaman gerektirir. Hazne boyunca basınçlı hava tipine göre sıcaklık kontrolü daha az homojendir.
Cebri Hava Tipi
Cebri hava tipi veya mekanik konveksiyon sterilizatörü, motorla çalışan bir üfleyici ile donatılmıştır. Isıtılmış havayı yüksek hızda hazne boyunca dolaştırır, daha hızlı bir transfer sağlar.
Kuru ısı sterilizer avantajları
- Kuru ısı kabininin kurulumu kolaydır ve nispeten düşük işletme maliyetlerine sahiptir.
- Malzemelere kolay nüfuz eder.
- Zehirli değildir ve çevreye zarar vermez.
- Paslanmaz metal ve keskin aletler için idealdir.
Kuru ısı sterilizer dezavantajları
- Yavaş ısı penetrasyon hızı ve mikrobiyal öldürme nedeniyle zaman alıcı yöntemdir.
- Yüksek sıcaklıklar çoğu malzeme için uygun değildir. Örneğin plastik ve kauçuk öğeler kuru ısıyla sterilize edilemez çünkü kullanılan sıcaklıklar (160–170 ° C) bu malzemeler için çok yüksektir.
- Gereken süre ve sıcaklık farklı maddeler için değişiklik gösterecek ve aşırı maruz kalma bazı maddelere zarar verebilir.
Kuru Hava Sterilizerlerinin Kullanım Alanları
Kuru hava sterilizerleri; temel bir laboratuvar cihazıdır. Hastane ve polikliniklerde kuru hava sıcaklığı ile sterilize edilebilen malzemeleri sterilize etmektedir. Kalite kontrol laboratuvarlarında çok amaçlı ısıtma ve kurutma işlemlerinde kullanılabilir.
En çok Kullanıldıkları yerler;
- Okullar, Kreşler, Eğitim Kurumları,
- Tıp Merkezleri, Veteriner Klinikleri,
- Özel Muayenehaneler, Eczaneler,
- Bankalar, Dükkanlar, Ofisler
- Oteller, Konuk Ağırlama Tesisleri,
- Spor Salonları, Sosyal Tesisler,
- Gıda İşletmeleri, Üretim Tesisleri,
- Kimya, tekstil, plastik, elektronik
- Restoranlar, Cafeler, Yemek Alanları,
- Giyim Mağazaları, Tekstil Atölyeleri,
- AVM’ ler, Alışveriş Mağazaları ve kapalı devre havalandırmalı her yerde…
Sterilizasyonda Kullanılan Cihaz Çeşitleri
Günümüzde teknolojiye paralel olarak sterilizasyon işlemi için kullanılan cihazlar gelişmiş ve çeşitlenmiştir. Malzemenin çeşidine ve sterilazyon sürelerine göre farklı cihazlar geliştirilmiştir.
Hava Dezenfekte Cihazı (Air Disinfector)
Dünya genelinde yaşamış olduğumuz Pandemik hastalık sebebiyle kapalı ortamlarda virüsün hızla yayılmasıdır. İnsan sağlığını tehdit eden bu bulaşıcı hastalıktan korunmak için Sağlık Uzmanlarının görüşü;
Bulunduğumuz ortamdaki havayı temizlemek için hava dezenfekte cihazı (air disinfector) kullanılmasının büyük yararı olacağını belirtmektedirler.
UV-C Hava Dezenfekte Cihazı
Virüs, Bakteri, Sars, Mantar, Protozoa vb. tüm mikroorganizmaların 99%’unu temizleyen dezenfekte cihazıdır.
- Havada süzülen tüm mikroorganizmaları %99 oranında arındırır.
- Dezenfeksiyon işleminde kimyasal madde kullanılmaz. Temiz hava ihtiyacı olan tüm kapalı alanlar için uygundur.
- İnsan sağlığı için herhangi bir yan etkisi yoktur.
Sağlık ve hijyen sistemlerinde, endüstri alanlarında ultraviyole (Ultraviolet) (UVC) ışığı kullanılır. Düşük basınçlı UVC ampullerinin meydana getirdiği 254 nm dalga boyuna sahip UVC ışıma, virüs ve bakterilerin DNA yapısını bozar. Mikroorganizma ve virüslerin ölümüne, aktivitelerinin bozulmasına sebep olmaktadır. UVC ışınlarının penetrasyon (penetration) özelliği çok sınırlıdır. Bundan dolayı çoğu zaman yalnız yüzey, hava ve bir miktar derinlikte su dezenfeksiyonu için de kullanılmaktadır.
Dezenfekte Cihazının Genel Özellikleri
- Ultraviyole (ultraviolet) (UV) ışınların antimicrobial etkisi olduğu bilinmektedir.
- Parlak güneş ışığının bactericidal etkisi, spektrumundaki ultraviolet (UV)’ den kaynaklanır.
- Ultraviolet ışınları dezenfekte (disinfected) maddeler gibi popülasyondaki mikroorganizma sayısını önemli ölçüde indirmektedir.
- UV; hava, su ve ambalaj kâğıtları gibi düzgün yüzeylerin dezenfeksiyonunda kullanılmaktadır.
- Bu cihazlarda UV – C Led Lamba kullanılmaktadır. Led lamba kullanarak enerji tasarrufu sağlanmaktadır.
- Ultraviolet ışınları yaydığı ışın sayesinde mikropların genetik yapısını bozmaktadır. Virüs, bakteri, protozoa, mantar ve diğer mikroorganizmaları öldüren dezenfeksiyon sistemidir.
- UV sistemleri ortam havasını dezenfekte eden güvenli ve en ekonomik yöntemlerdir.
- Ultraviyole dezenfeksiyon cihazının amacı çapraz enfeksiyon riskini azaltmaktır.
- Taşınabilir özelliği ile tek bir cihaz ile farklı ortamların sterilisazyonu sağlanabilir.
Hassas ısı ve etkili UVC ışınları ile her çeşit malzemenin sterilizasyonu yapılmaktadır. Bunlardan bazıları:
- Diş fırçaları, güneş gözlüğü,
- Mutfak eşyaları,
- Tekstil vb. ürünleri, maske, eldiven,
- Anahtarlık, mücevher, para,
- Elektronik cihazlar, cep telefonu,
- Gıda ambalajı, ilaç ambalajı,
- Su ve gıdalar (sıvı veya katı),
- Özellikle bebek ürünleri biberonlar, çocuk oyuncakları her şeyin sterilizasyonu yapılabilmektedir.
PTC Isıtıcı Sistemi: Sıcaklık belirli bir düzeyin üzerine çıktığı zaman, akım miktarını kendiliğinden azaltır. Uygun sıcaklığı korur ve mikropları (microbe) yok eder.
Çift UVC ampuller güvenli ve verimli bir şekilde;
E. Coli, Covid-19 virüsü, Staph, Salmonella
gibi diğer zararlı bakterilerin DNA’ sını bozarak ortadan kaldırılmalarına yardımcı olabilirler.
Hava Temizleme Cihazını Meydana Getiren Elemanlar
- Ortam havasını çeken filtreli vakum ünitesi vardır. Bu sayede büyük partiküllerin cihaz içerisine girişini önleyen filtre sistemi,
- Dairesel, laklanmış, paslanmaz krom yüzeyden meydana gelmiştir. Ultraviyole ışınlarının havayı çok yönlü olarak temizleyen dairesel gövde bölgesi
- Temiz havayı ortama veren çıkış ünitesi,
- Kapalı dairesel sistem içerisinde, 200 nm – 280 nm (254 nm) dalga boyunda ışınlar, çok yönlü olarak havayı temizlemektedir.
- Sistem çalıştığı ortamda herhangi bir kimyasal atığa sebep olmamaktadır.
- Korozyona dayanıklı paslanmaz çelik ve alüminyum borudan imal edilirler.
- Yüksek verimli partikül (particles) hava filtresine (HEPA filter) sahiptirler.
Ortam havasını değiştiren cihazlarda;
Kötü kokuları, küf oluşmasını, polenleri ve mikron ölçekli parçacıkları ortadan kaldırabilen filtre sistemleri vardır.
Anti alerjen özelliği bulunan cihazlarda;
Ana filtre, orta filtre ve HEPA filtre gibi çoklu katmanlara sahip temizleyiciler mevcuttur. Büyük ve orta filtre mekanizmaları tüy, toz, kir ve kıl gibi parça halindeki materyalleri engellemektedir.
Uçucu özelliği olan ve hızlı bir şekilde havaya karışan alerjen maddeler, filtre sistemleri ile kapalı hazneler içine hapsedilmektedir. Çelik filtreler ile toplanan atıklar, belli aralıklarla boşaltılmalıdır. Ana depolama haznesi ve çelik filtreleri, su ve sabun ile yıkanabilmektedir. HEPA filtreli ürünler, mikro ölçekli parçacıkları bile kolaylıkla temizlemektedir.
Ortamdaki havayı değiştirmek ve etkili filtrasyon yapmak için çeşitli fanlar kullanılmaktadır. Güçlü fanlar sayesinde hava sirkülasyonu devamlı değişmektedir. Panel üzerinde bulunan;
- Fan hızlandırma butonu,
- Nem sayacı,
- Servis ışığı
- Programlanabilir zamanlayıcı düğmeleri gibi fiziksel kontrol birimleri,
cihazı daha etkili bir şekilde kullanma olanağı sağlamaktadır.
Yeni nesil hava temizleme ürünleri, evdeki kötü kokuları ve gazları da büyük oranda gidermektedir. Karbon filtreler;
- Tütün dumanı,
- Yemek buharı,
- Kirli hava ve çevresel faktörlerin sebep olduğu kötü kokuları rahatlıkla temizlemektedir.
Hava Temizleme Cihazı Fiyatları
Hava temizleme cihazı fiyatları; ürünün modeli, markası, türü, ebatları, fonksiyonları, üretim teknolojileri ve filtreleme mekanizmaları gibi detaylara bağlı olarak değişiklik göstermektedir.
