Elektrik Motorları Çalışma Prensibi
Elektrik motorları çalışma prensibi: Elektrik enerjisin mekanik enerjiye dönüştüren makinalardır. Her elektrik motoru biri sabit (Stator, Endüktör) ve diğeri kendi çevresinde dönen (Rotor, Endüvi) iki ana parçadan oluşur. Diğer mekanik enerji veren makinalara (dizel ve benzin motorları) nazaran yapısı basittir.
Elektrik Motoru Kullanım Alanları
- Endüstriyel uygulamaların hemen hepsinde kullanılırlar.
- Ev uygulamaları: (Aspiratör pervanesi, çamaşır makine pompaları, buzdolabı kompresörünü) çalıştırır.
- Elektrikli el aletleri: (Matkap vb gibi)
Elektrik motoru titreşim yapmaz. Hassas yörüngelerin izlenmesi ve lazerle işaretleme gibi uygulamalarda kullanılır.
Elektrik motoru, farklı kutuplardaki elektromıknatısların birleştirilmesiyle oluşturulur. Dairesel bir mıknatısın ortasına iletken bir cisim koyulmasıyla elde edilir. Mıknatıs iletken cisimle etkileşime geçer. İtme ve çekme kuvvetlerinin etkisine girerek hızla dairesel hareket gerçekleştirir. Elektrik motorları robotik projelerinin hareket kabiliyeti kazanması amacıyla da kullanılmaktadır.
Elektrik Motoru Çalışma Prensibi
Motor stator da manyetik alan ile rotor da iletkenlerden geçen akımın meydana getirdiği manyetik akım etkileşimi sağlar. Ters yönde geçen akım negatif periyotta iki yönde de etkili olur. Statorun N kutbundaki iletkenler bir yönde, diğer yönde S kutbu yönünde bir iletken grubu ters yönde oluşur.
Statorda oluşan N ve S yönündeki bu kuvvet, döndürme momenti, rotorun dönmesini sağlar. Alternatif akımlarda kutuplardan geçen akımın yönü değiştiği zaman kutupların yönü de değişir. Bu sebeple motorun yönü de değişir. Kutup altındaki akım yönleri değişmez. Statorda meydana gelen manyetik alanın iletkenler tarafından dönme yönleri değişmez. Rotor aynı yönde dönmeye devam eder.
Elektrik motorun mekanizmasında elektriği oluşturan güç kaynağı, mıknatıs ve akım taşıyan kablolar vardır. Bu kablolarda hareket etmekte olan akım geçen kabloya kuvvet uygular. Kabloyu birçok defa sardığımızda telden çember oluşur. Bu da bobini oluşturur. Bu bobin, manyetik alan oluşturarak dönme hareketini meydana getirir. Yerleştirilen bobin devamlı dönmeyi sağlamalıdır. Bu elektrik motoru çalışma prensibidir.
Üç fazlı asenkron motorların çalışması, bir fazlı asenkron motorlara göre her zaman iyidir. Elektrik motorlarının çoğu mikroişlemciler ile donatılmış olup ihtiyaçlar doğrultusunda ayarlanabilmektedir. Elektrik motor fiyatları kullanılan malzemelerin maliyeti ile belirlenmektedir.
Tarihçesi
Hans Christan Orsted Danimarkalı bilim adamı tarafından elektrik motoru hakkında ilk çalışma yapılmıştır. 1820 yılında Orsted, iletkenden geçen akımdan manyetik alan meydana geldiğini gördü. Micheal Faraday oluşan manyetik alanın tersi olduğunu savunarak, 1821 yılında elektrik akımını, dönme hareketine dönüştüren bir cihaz yaptı.
Civa dolu bir kabın içerisine, ortasında mıknatıs bulunan iletken bir teli batıran Faraday, elektrik verilen telin bir manyetik alanla etkileştiğini ve etrafında döndüğünü görmüştür. Böylece ilk pratik elektrik motoru yapılmış oldu. Elektrik motorları basit olarak bu şekilde çalışır. Elektrik mühendisi olan ABD’ li Nicola Tesla, temel bir çalışma yapmış, alternatif akım motorlarının çalışması için olmazsa olmazlardan döner manyetik alanı bulmuş, asenkron motoru gerçekleştirmiştir.
