Yeraltı Kablo Arıza Tespiti Kablo Arıza Tespiti Nasıl Yapılır? Test Cihazları Tespit Cihazı Arıza Tespit Cihaz Çeşitleri

Yeraltı kablo arıza tespiti: Elektrik, telekomünikasyon enerjinin ve verilerin iletilmesinde kablo sistemleri kullanılır. Kablolar güvenlik ve çevresel kirliliğe sebep olmaması için daha çok yer altına yerleştirilirler. Bu kablolar Kilometrelerce uzunluğa sahiptir. bu kablolarda çeşitli sebeplerden dolayı zamanla çeşitli arızalar oluşmaktadır.

Ülkemizde elektrik enerjisi hatları, telekomünikasyon ve görüntü hatları yer altındadır. Yer altında bulunan kablolarda zamanla;

• Kısa devre,
• Kablonun su alması,
• Kabloda hasar,
• Kopukluk.

gibi çeşitli arızalar meydana gelmektedir. Bu arızaların olabildiğince kısa sürede giderilmesi ve enerji, veri akışının kesintisiz olması sağlanmalıdır. Bundan dolayı kablo arıza tespiti önemlidir.

Kablo Arıza Tespiti 

Yeraltı kablo arıza tespiti sırasında, yapılan işlem iki aşamadan meydana gelir. Birinci aşama bakım, ikinci aşama onarımdır. Bakım için gereken araçlar (ölçü aletleri, iş güvenliği gereği çizme, eldiven, pense, keski, demir testere, çeşitli kablo parçaları. vb.) hazırlanır. Bakım sırasında görülen arızalara göre onarım yapılır.

Kablo Arıza Tespiti Nasıl Yapılır?

Yeraltı kablo arızasını bulmak için tam donanımlı bir kablo arıza tespit cihazı gereklidir. Kablo arıza tespit cihazın dan başka kablonun geçtiği güzergah noktasal bulunabilmelidir. Bunun için kablo güzergah ve derinlik tespit cihazına da ihtiyaç vardır. Kablonun geçtiği güzergahın ve derinliğin bilinmesi kablo arıza tespitini kolaylaştırır. Böylece ekstra maliyet, zaman kazancı sağlar.

Kablo güzergah ve derinlik tespiti kablo arıza tespiti için çok önemli ve zorunludur. Aksi takdir de kablonun nereden ve nasıl geçtiğini bilmeden kablo arıza tespiti yapmak çok mantıklı ve verimli bir iş değildir. Önce kablonun yeri bilinmeli daha sonra kablo arıza tespiti yapılmalıdır.

Kablonun geçtiği güzergah ve derinlik tespit edildikten sonra kablo arızasının nedeni araştırılmalıdır. Arıza noktası tespitinden sonra müdahale edilmelidir. Kablo arızasının noktasal tespit edilmesi maliyet ve zaman tasarrufu sağlamaktadır. En önemlisi de arızanın giderilmesi kesintisiz enerji ve veri akışını sağlamaktadır.

Yeraltı kablo arızasını bulmak için tam donanımlı bir kablo arıza tespit cihazı gereklidir. Kablo arıza tespit cihazın dan başka kablonun geçtiği güzergah noktasal bulunabilmelidir. Bunun için kablo güzergah ve derinlik tespit cihazına da ihtiyaç vardır. Kablonun geçtiği güzergahın ve derinliğin bilinmesi kablo arıza tespitini kolaylaştırır. Böylece ekstra maliyet, zaman kazancı sağlar.

Kablo güzergah ve derinlik tespiti kablo arıza tespiti için çok önemli ve zorunludur. Aksi takdir de kablonun nereden ve nasıl geçtiğini bilmeden kablo arıza tespiti yapmak çok mantıklı ve verimli bir iş değildir. Önce kablonun yeri bilinmeli daha sonra kablo arıza tespiti yapılmalıdır.

Kablonun geçtiği güzergah ve derinlik tespit edildikten sonra kablo arızasının nedeni araştırılmalıdır. Arıza noktası tespitinden sonra müdahale edilmelidir. Kablo arızasının noktasal tespit edilmesi maliyet ve zaman tasarrufu sağlamaktadır. En önemlisi de arızanın giderilmesi kesintisiz enerji ve veri akışını sağlamaktadır.

Kablo arıza tespiti uzmanlık gerektiren bir iştir. Enerji kablosunda yapılan arıza tespiti olası bir hata yaralanmalara sebep olabilir. Hatta ölümcül kazalara bile sebep olabilir. Alanında uzman ve deneyimli kişiler tarafından kablo arıza tespiti yapmalıdır.

Kablo Test Cihazları

Kablo test cihazı, belirli bir elektrik kablo çeşidinin veya diğer kablolu bağlantıların güç ve bağlantısını test etmek için kullanılır.

Her biri belirli bir kablo teli veya telini test edebilen değişik yeraltı kablo test cihazı vardır. Bir kablo test cihazı;

• Bir kablo veya telin düzgün bir şekilde kurulup kurulmadığını,
• Doğru bir şekilde bağlanıp bağlanmadığını,
• Kaynak ile hedef arasındaki iletişim gücünü test edebilir.

Kablo bulucu kablo grupları içinde zarar görmüş kablo ve telleri bulmak için tasarlanmıştır.

Yeraltı Kablo Arıza Tespit Cihazı

Kablo arıza tespit cihazı, yeraltı kablolarının arıza cinsini ve arıza yerini belirleyen ölçü aletleridir. Artık günümüzde yeraltı kablolarının tüm arızalarını gösteren elektronik çok gelişmiş ölçü aletleri vardır. Ama bu ölçü aletleri ülkemizde yaygın olarak kullanılmamaktadır.

Örnek: Yeraltı kablo tespit cihazı ile kablonun kaçıncı metresinde kopukluk olduğu bulunmalıdır. Oysa kısa devre veya toprak kaçağı olduğunu gösteren ölçü aletleri çok az bulunmaktadır.

Yeraltı Kablo Arıza Tespit Cihaz Çeşitleri

Yeraltı kablo arıza bulmak için piyasada kullanılan cihazlar dijital ve analog tip olmak üzere iki çeşittir.

Kablo Cihazı Çalışma Prensibi

Kondansatörün yapısı ve özelliklerinden faydalanılarak yapılıp geliştirilen cihazlardır. Kablolar kendi iletkenleri arasında, iletkenle toprak arasında kapasite etkisi oluşturur. Ya da iletkenle zırh arasında bir kapasite etkisi oluşturur. Bu kapasite etkisi de “iletkenin boyu ile doğru, iletkenler arası mesafenin karesi ile ters orantılıdır”. Bu kurala uygun çalışarak kablonun arıza şekli ve yerini bulur.

Yeraltı Kablo Arızasını Nasıl Bulunur?

Yeraltı kablolarında arıza tespiti. Yeraltı kablolarında şu arıza tipleri görülmektedir:

• İletkenler kopabilir.
• İletkenler arası kısa devre ya da iletkenler arası sızıntı akımları geçebilir.
•  İletken toprak kısa devresi veya iletken toprak arası sızıntı akımları geçebilir.

İşlem Sırası

• Önce gerekli olan araç ve gereçler hazırlanır.
• Yeraltı kablosunun bağlantı uçları gözle muayene edilir.
• Arızanın çabuk bulunabilmesi için ön bilgi alınır.
• Ölçü aletleri ile arıza tespiti yapılır

Ölçü Aletleri ile Yapılan Arıza Tespitleri 

• Avometre ile İletkenlerde Kopukluk Tespiti

İletkenlerin bir tarafı kısa devre, diğer taraftaki uçları ise açık bırakılır. Avometre sapmazsa kopuk var demektir.

• Voltmetre ile İletkenlerde Kopukluk Tespiti

İletkenlerin bir tarafı kısa devre, diğer taraftaki uçları ise açık bırakılır. Voltmetrenin siyah ucu soldaki uçlara sıra ile temas ettirilir. Hangisinde değer göstermezse o iletken kopuktur demektir.

• Meger ile İletkenlerde Kopukluk Tespiti

İletkenlerin bir tarafı kısa devre, diğer taraftaki uçları ise açık bırakılır. Megerin siyah ucu soldaki iletkenlere sıra ile temas ettirilir. Sıfır omaj gösterirse sağlam sonsuz omaj gösterirse kopuktur demektir.

• Avometre ile İletkenlerde Kısa Devre Tespiti

İletken uçları iki taraftan açık iken şekilde görülen bağlantı yapılarak kablonun arızası tespit edilir. Avometre probları sıra ile iletken uçlarına temas ettirilir. Hangi iki uç arasında sapma varsa o iki uç arasında kısa devre vardır.

• Voltmetre ile İletkenlerde Kısa Devre veya Kaçak Tespiti

İletken uçları iki taraftan açık iken şekilde görülen bağlantı yapılarak kablonun arızası tespit edilir. Hangi iki ucun ölçümünde voltmetre değer gösterirse o iki iletken arasında kısa devre veya kaçak vardır.

• Meger ile İletkenlerde Kısa Devre veya Kaçak Tespiti

İletken uçları iki taraftan açık iken şekilde görülen bağlantı yapılarak kablonun arızası tespit edilir. Hangi iki ucun arasında ölçüm yapılırken küçük bir ohm değeri okunur ise, o iki iletken arasında kısa devre veya kaçak vardır.

• Voltmetre ile İletken Toprak Kısa Devresi veya Kaçak Tespiti

Yeraltı kablosunun iki tarafındaki iletken uçları açıktır. Topraklama kablosu etkin durumda iken şekildeki bağlantı yapılır. Bu şekilde arıza tespiti yapılır. Voltmetrenin siyah ucu sol taraftaki kablo iletkenlerinin “a-b-c-d” uçlarına değdirilir. Hangi ölçümde sapma olursa o iletken ile toprak arasında kaçak vardır.

• Meger ile İletken Toprak Kısa Devresi veya Kaçak Tespiti

Yeraltı kablosunun iki tarafındaki iletken uçları açıktır. Topraklama kablosu etkin durumda iken şekildeki bağlantı yapılarak arıza belirlenir. Megerin bir ucu topraklama kablosuna diğer ucu sırayla “a-b-c-d” uçlarına temas ettirilir. Hangi ölçümde küçük direnç görülürse o iletken ile toprak arasında kaçak vardır.

Yeraltı kablolarının arızası bulunduktan sonra arıza yerinin tespit edilmesi için kullanılan yöntemler:

• Kapasite test ile kopuk yerinin bulunması,
• Kapasite köprüleri ile kopuk yerinin bulunması,
• Veston köprüsü montajı ile iletkenler arası kaçak yerinin bulunması,
• Ohmmetre ile toprağa kaçak yerinin bulunması,
• Murray’ ın halkalama yöntemi ile toprağa kaçak yerinin bulunması,

– İki ampermetre ile toprağa kaçak yerinin bulunması,

– Gerilim ölçme metodu ile toprağa kaçak yerinin bulunması,

• İndüksiyon yöntemi ile toprağa kaçak yerinin bulunması,
• Elektromanyetik dalgaların yayılma zamanının ölçülmesinden yararlanılır. Bu şekilde arıza yerinin bulunması.

AG VE OG Kablo Test Arıza Tespit Cihazı

Yeraltı OG kablo arıza bulma kablo arızalarının tespitini ve metrajını bulmayı sağlar. Arızaya yakın bir yerlerin metrajını veren bu cihaz bütün kablo güzergâhını da belirler.

Yeraltı Kablo Arıza Tespit Cihazı Fiyatları

Kablo ve Boru Yeri Belirleme Cihazı, Boru Güzergahı Tespit Cihazı, Elektrik Kablo İzleyici, Kablo Hata Bulucu, sıva altı kablo izleme cihazı, yer altı kablo bulucu. TDR1000/3, MEGGER Kablo Arıza Bulucusu gibi. Çeşit ve özelliklerine göre fiyatları değişmektedir.

Dikkat Edilecek Önemli Hususlar

• İş güvenliği gereğince gereken önlemler alınmalıdır.
• Zorunlu olmadığı sürece enerji altında çalışılmamalıdır.
• Ölçümler için uygun araç ve gereç kullanılmalıdır. Arızalı veya işe yaramaz araç ve gereç kesinlikle kullanılmamalıdır.
• İş bölümü yapılmalıdır.
• Bilmeyen bir arıza öğrenmeli veya bilen birine yaptırılmalıdır.
• Ortalık yerde takım, araç ve gereç bırakmamalıdır. Araç gereç düzenli, planlı ve bilinçli bir şekilde kullanılmalıdır.
• Çalışırken iş elbisesi giyilmeli, gerekirse eldiven takılmalıdır.

 

Meger Nedir? Ne İşe Yarar? Çeşitleri Nasıl Çalışır?

Meger nedir: Yalıtkanlık direnci ölçümünde kullanılan ölçü aletine meger (megger) denir. Megerler, doğru akım üreten bir genaratördür. Genellikle 100, 250, 500, 625, 1000, 1250, 2500, 500 volt DC gerilim üretirler. Megerler DC gerilim üretebilen kaynaklardır.

Megerin gerilim üreten kısmından ayrı, ölçü aleti kısmı da vardır. Megerde üretilen gerilimle ölçü aleti ve ölçülecek direnç bölümü beslenir. Tıpkı bir manyetoya benzer. Megerlerde gerilim üretmek için kullanılan kol, hem el ile hemde elektrik motoru ile çevrilen tipleri de vardır. Genellikle megerin ölçme kısmında akım ve gerilim bobini görevini yapan iki bobin bulunur. İstenildiği taktirde meger ile çok uzun mesafelerin yalıtkanlık dirençleri ölçülebilir. Çünkü uzun mesafelerin yalıtkanlık dirençleri avometre veya ohmmetre ile ölçmek mümkün değildir.

Topraklama ölçümü, toprak direnci test cihazı (toprak megeri) kullanılarak yapılır. Topraklama ölçümleri, topraklama ölçüm cihazı meger ile gerçekleştirilir. Toprağın yalıtkanlık direncini ölçen, ölçü aletlerine de meger denir. Meger “topraklama kaçak ölçüm cihazı” topraklama tesisatının yeterliliğini veya hattaki kaçakları ölçmeye yarar.

Meger Çeşitleri

Üretici firmalar tarafından imal edilen ve endüstride kullanılan megerler;

• Anolog
• Dijital

olmak üzere iki çeşittir. Ancak anolog ölçü aletlerinin yerini dijital ölçü aletleri almıştır. Bu iki çeşit meger yapılan ile ölçüm hemen hemen aynıdır.

Meger Nasıl Çalışır?

• Megerin dış bağlantı uçları açıkken aletin manyeto kolu çevrilirse akım üretilir. Üretilen akım, devrede olan gerilim bobini üzerinden geçer. Çünkü akım bobininin uçları açıktır. Gerilim bobininin oluşturduğu manyetik alan ölçü aletindeki bobin grubunu alan dışına iter. Bundan dolayı meger ölçü aleti değer olarak ∞ değer gösterir. Bu değer en büyük direnç demektir.
• Megerin uçları kısa devre edilerek manyeto kolu çevrilirse, yüksek dirençli gerilim bobininden akım geçmez. Üretilen akım, akım bobininden geçerek devresini tamamlar. Akım bobininde üretilen manyetik alan ölçü aletinin bobin grubunu alan içine doğru çeker. Bu çekme hareketi göstergede sıfır olarak görülür. Demek oluyor ki ölçülen direnç değeri 0 Ω ’dur.
• Megerin uçlarına direnci ölçülecek bir şey bağlanır. Manyeto kolu çevrildiğinde aletin hem akım hem de gerilim bobininden geçen akım manyetik alan oluşturur. Bu manyetik alanlar zıt yönlü olurlar. Bobinlerde oluşan zıt momentli manyetik alanların dengelendiği oranda bir fark alan oluşur. Ölçü aletinin göstergesinde bir değer olarak görülür. Bu değer, ölçmek istenilen direnç değeridir.

Meger Testi Nasıl Yapılır?

Megerle Yalıtkanlık Direncinin Ölçülmesi

Meğer ölçüm cihazı ile bir tesisin yalıtkanlık direnci nasıl ölçülür? Bir tesisatın toprağa karşı yalıtkanlık direncinin ölçülmesi:

• Direnci ölçmek için tesisatın enerjisi kesilmelidir.
• Tüm alıcıların (lamba vb) devrede kalması sağlanmalıdır.
• Megerin bir ucu toprağa, diğer ucu akımsız tesisatın iletkenlerinden birine bağlanmalıdır.
• Meger cihazı üzerinde on-of (açma kapama) düğmesi var ise düğmesini açılmalıdır.
• Manyeto kolu çevrilerek göstergeden değeri okunmalıdır.
• İşte okunulan değer tesisatın toprağa karşı yalıtkanlık direncidir.

 

Cihazlar ile Pano Gövdesi Arası Yalıtkanlık Direncini Ölçmek

Önemli Not: Bu testi yapmak için öncelikle pano enerjisiz olmalıdır. Bu ölçme işlemi kesinlikle enerji altında yapılmamalıdır.

Elektrik panosunda kullanılan kontaktör, röle, şalter ve ölçü aletleri gibi cihazlar ile pano gövdesinin hiçbir şekilde elektriksel bir bağlantıları olmamalıdır.

Bu cihazların pano gövdesinden yalıtımına itina gösterilmelidir. Bu, izolasyon tesisatın sağlıklı çalışması için çok önemlidir. İzolasyon ölçümlerinin sağlıklı olması için, pano topraklaması standartlara uygun olarak yapılmış olmalıdır. Panodaki tüm cihazların pano gövdesi ile yalıtkanlık testi mutlaka yapılmalıdır. Cihazların iletken kısımları ve pano gövdesi arası ölçülen direnç değeri  standartların altında çıkarsa bir sorun belirtisidir. Hatanın kaynağı araştırılmalı ve problem ortadan kaldırılmalıdır. Eğer herhangi bir hata durumu oluşursa:

• Cihaz bağlantılar kontrol edilmelidir. Çünkü bağlantı yerlerinden pano gövdesine kaçaklar olabilir.
• Meger cihazı üzerinde yazan yalıtkanlık dirençlerinin kontrolleri  yapılmalıdır.
• Cihazları panodan yalıtan izolatörler ve bağlantı vidaları  kontrol edilmelidir. Çatlayan, kırılan veya üzerlerinde yabancı maddeler bulunan yalıtıcı elemanlar sorun oluşturur.
• Pano üzerinde bulunan şalter, kontaktör, röle ve ölçü aletlerini kontrol edilmelidir. Hata çatlayan, kırılan bozulan bu cihazlardan olabilir.
• Elektrik panosunun fiziki kontrolü yapılmalıdır. Hata; fiziki yapısı bozulan, ezilen, hasar gören panodan kaynaklanabilir.

Faz İletkenleri ile Gövde Arası Yalıtkanlık Direncini Ölçmek

Önemli Not: Bu testi yapmak için öncelikle pano enerjisiz olmalıdır. Bu ölçme işlemi kesinlikle enerji altında yapılmamalıdır.

Devrede enerji taşıyan iletkenler ile pano gövdesinin hiçbir şekilde elektriksel bir bağlantıları olmamalıdır. Meger test cihazı ile yapılacak olan bu test tesisatın sağlıklı çalışması için çok önemlidir. Ölçümlerin sağlıklı olması için pano topraklaması standartlara uygun olarak yapılmış olmalıdır. Elektrik panosundaki tüm iletkenlerin pano gövdesi ile yalıtkanlık testi mutlaka yapılmalıdır. Pano iletkenleri ve pano gövdesi arası ölçülen direnç değeri standartların altında çıkarsa bu bir sorun belirtisidir. Hatanın kaynağı araştırılarak problem ortadan kaldırılmalıdır. Eğer herhangi bir hata durumu oluşursa:

• İletken ekleri  kontrol edilmelidir. Çünkü ek yerlerinden gövdeye kaçaklar olabilir.
• Üzerinde yalıtkan olan iletkenlerin yalıtkanlık kontrolleri  yapılmalıdır.
• Bara ve iletkenleri panodan yalıtan mesnet izolatörleri  kontrol edilmelidir. Çatlayan, kırılan veya üzerlerinde yabancı maddeler bulunan yalıtıcı elemanlar sorun oluşturur.
• Pano üzerinde bulunan şalter, kontaktör, röle ve ölçü aletleri kontrol edilmelidir. Hata; çatlayan, kırılan veya bozulan bu aletlerden oluşabilir.
• Elektrik panosunun fiziki kontrolü yapılmalıdır. Fiziki yapısı bozulan, ezilen, hasar gören panodan kaynaklanabilir.

Kablolar Arası Yalıtkanlık Direncini Ölçmek

Önemli Not: Bu testi yapmak için öncelikle pano enerjisiz olmalıdır. Kablolar arası yalıtkanlık direnci ölçme işlemi kesinlikle enerji altında yapılmamalıdır. Meger yardımı ile tesisat kontrolü yapılırken:

• Tesisatın enerjisi  kesilmelidir.
• Tüm alıcılar devreden çıkarılmalıdır.
• Ampuller gevşetilmelidir.
• Her linyenin sigortası  açılmalıdır.
• Yukarıdaki şekildeki meger ile bir tesisatın yalıtkanlık direncinin ölçülmesi anlatılmaktadır. Burada iletkenlerin birbirlerine ve toprağa karşı yalıtkanlık dirençleri meger yardımı ile ölçülmelidir.

İzolasyon Test Sonuçlarının Değerlendirilmesi

İzolasyon test cihazı meğer ile yapılan hatlar arası, hat toprak, bara – pano vb. arası yapılan ölçümlerin direnç değerleri bir yere yazılır. Bu değerlerin yüksek çıkması tesisatın izolasyonu açısından iyidir. Yalıtkanlık direnci uygulanan gerilim x 1000 Ω değerinden küçük çıkmamalıdır. Eğer küçük çıkarsa tesisatın izolasyonu sağlıklı değildir. Sakıncalı durumlar tespit edilmeli gereken tamir ve bakım işlemi yapılmalı izolasyon ölçüm işlemleri tekrarlanmalıdır. İzolasyon direnci standartların altında olan tesise enerji verilmesi, sistemi tehlikeye sokar. Gerekli arıza çalışmaları yapılmadan kesinlikle sisteme enerji verilmemelidir.

Meger Fiyatları

Meger fiyatları markası, yapısı, analog veya dijital olmasına göre belirlenmektedir.

Pensampermetre Nedir? Ne İşe Yarar? 

Pensampermetre nedir: Bir havai hattın ya da motor devresinin akımını ölçmek için devrenin hattını kesmeden kullanılan ölçü aletine pensampermetre denir.

Pensampermetreler, akım ölçme işlemini daha kolay duruma getirmek için kullanılır. Ampermetre ve akım trafosu aynı gövdede birleştirilmesi ile oluşan ölçü aletleridir. Pensampermetre dijital ampermetre ve analog ampermetre  olarak imal edilir.

Pens ampermetre Yapısı

Pens ampermetreler yapı olarak açılır kapanır bir çeneye sahiptir. Çeneyi açıp kapayan bir klips ve ibre –skala ( dijitallerde lcd ekran ) düzeneğinden oluşur. Bazı modellerinde ise farklı değerlerde ölçüm yapılabilmesi için kademe seçici komütatör de vardır.

Pensampermetre Çalışma Prensibi

Pensampermetrelerden bazıları primeri tek sipir olan bir trafo prensibine göre çalışırlar. Transformatörün demir nüvesini oluşturan kısım hareketlidir ve açılır kapanır. Ölçme yapılacağı zaman aletteki basit kaldıraç düzeneği ile pensli ağız açılarak akım taşıyan iletken içeriye alınıp pens kapatılır.

 

 

 

Pensampermetre içerisindeki iletkenden geçen alternatif akım manyetik alan oluşturur. Kapanan çene manyetik devre aracılığı ile aletin içindeki kademeli sarılmış sekonder sargıyı keser. Orada bir elektromotor kuvvet (EMK) endükler. Endüklenen gerilim (emk)  bir redresör vasıtasıyla doğrultulur ve döner çerçeveli bobine gönderilir. Döner çerçeveli bobine bağlı bir ibre iletkenden geçen akımı amper cinsinde ölçerek LCD ekranda gösterir.

Ölçüm cihazı olan pensampermetrelerin çoğu alternatif akım ölçer. Ancak doğru akım ölçebilenlerde vardır. Ayrıca tüketilen güç tespiti yapar. 1 veya 3 fazlı şebekelerdeki tüketilen güç değerlerini, hatta bu hatlarda kullanılan enerji miktarlarını ölçebilir. Bunun için çok amaçlı pensampermetreler mevcuttur.

Ampermetrenin gösterdiği değer değişken olabilir. Bu halde ibre kilitleme sistemiyle sabitlenip  devreden geçen akım değeri okunması sağlanır. Pensampermetrelerin kademeli olarak üretimleri yapılır. Büyük ve küçük akımların ölçülebilmesi mümkündür. (5-50-300 Amper, 6-15-50-250 Amper vb).

Pensampermetre İle Akım Ölçümü

Bir ampermetre ile akım ölçmek için seri bağlanır. Pensampermetre ise devreye müdahale etmeden manyetik alan etkisi ile prob kullanmadan ölçüm yapar. Pensampermetrelere iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yapılabilir. Böylece istenildiği zaman güvenli bir şekilde gerilim de ölçülebilir.

Ölçülen gerilim değeri, akıma ait taksimattan okunabildiği gibi  ayrı taksimatlı olanlar da vardır. Pensampermetreler ile akım dışında dışında direnç ölçümü, süreklilik testi gibi ölçümlerde yine bu cihazlar yardımıyla yapılabilir.

Pensampermetrelerin bir kısmı 1,5 Voltluk bir batarya eklenerek direnç ölçer hale getirilmiştir. Pensli avometreler bu şekilde ortaya çıkmıştır. Ohm ölçülen kadran ayrı olup ve soldan sağa doğru düzenlenmiştir. Günümüzde pensampermetre imalatı digital olarak yapılmaktadır. Böylece tüm veriler digital ekranda görülebilmektedir.

Pensampermetre Nasıl Kullanılır?

Pensampermetre kullanımı: Ölçme yaparken önce kademe yüksek bölmeye alınır.   Ölçü aleti sağ elle tutulur. Yan tarafta görülen klipse basılarak çenelerin açılması sağlanır. İçerisinden akım geçen iletken çenelerin içine alınarak klips bırakılır ve çenelerin kapanması sağlanır.

Pensampermetre ile ölçüm yapılırken akım taşıyan bir kablo pensin içine alınır.

Skaladan veya LCD ekrandan akımı okunur. Dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta ise, çenelerin içine kaynaktan alıcıya giden veya alıcıdan kaynağa dönen kablolardan bir tanesinin çenenin içine alınmasıdır. İki kablo da alınırsa, iki kablodaki akım yönleri birbirine zıt olduğu için ölçü aleti sıfırı gösterir.

Pensampermetre Seçimi

Dijital ölçü aletleri çok hassastır. Seçimi yapılacak pensampermetrenin güvenilirliği ve kalitesi büyük önem teşkil eder. Uygulamaya göre ölçüm yapılacak akım ve gerilim seviyelerine göre bir pensampermetre seçilmelidir.

Kaçak akım göz önünde bulundurulmalıdır. Ölçüm bölüm ve alanlarına göre uygun klamp çapı ve şekli seçilmelidir. Ölçüm cihazı, True RMS ölçüm yapıyorsa daha doğru ve hassas ölçüm yapılıyor demektir. Gerilim seviyelerine göre doğru seçilmelidir. CAT koruma seviyesinin belirlenmesi açısından önemlidir. Pensampermetre fiyatları da modeline kalitesine, markasına göre değişmektedir.

 

Multimetre Nedir? Ne İşe Yarar?

Multimetre Nedir: Avometre, voltmetre ve ohmmetre cihazlarının yaptığı işlemleri tek cihaz ile yapmayı sağlayan cihazdır. Ampermetre ile akımı, voltmetre ile gerilimi, ohmmetre ile direnç ölçülür. Multimetre bütün bu fonksiyonları yapan ölçüm cihazıdır. Avometrelerin geliştirilmiş olan modeline multimetre denir.

Multimetre ile endüktans, kondansatör kapasitesi, frekans ve ısı vb. gibi değerler ölçülür. Ayrıca sesle ikaz (buzzer, buzer), transistör ve diyot testi, polarite, sıcaklık vb. yanlış kullanıma karşı otomatik koruma gibi ek donanımlara da sahiptir. Hatta ölçümleri grafik olarak ekranında veren grafik multimetreler de vardır.

Multimetre Çeşitleri

Multimetreler analog multimetreler ve dijital multimetre olarak iki çeşittir.

• Analog Multimetre

Bu multimetreler günümüzde fazla kullanılmamaktadır. Analog multimetrenin üzerinde skala vardır. Dijital ölçü aletlerine göre avantajları vardır. Gerilim değişimleri skala üzerinde görülmesi daha kolaydır. Daha çabuk bozulur.

• Dijital Multimetre

Bir LCD ekran sayesinde ölçüm yapılan birim ile ilgili değeri gösteren cihazlardır. Piyasa da çok çeşitli multimetreler vardır. Bu çeşitlilik fiyatlara yansımıştır. Cihazın kalitesi, hassasiyeti ,dayanıklılığına göre cihazlar arasında büyük fiyat aralığı değişmektedir.

Multimetre Nasıl Kullanılır?

Dijital multimetrelerde kademe düğmesi vardır. Kullanımı sırasında ortada bulunan kademe düğmesi ile ölçülecek büyüklük ve onun uygun değeri seçilir. Örneğin 30 Volt DC kademesine alındığında ölçülebilecek maksimum gerilim 30 Volt DC olacaktır.

Bu kademeyi seçip daha yüksek bir gerilim ölçümü yapılmak istendiğinde sonuç alınamaz. DC seçimi yapıldığı için AC (Alternatif Akım) ölçümü de yapılamaz. Bazı ölçü aletlerinde AC/DC seçme tuşu bulunur. Ölçüm yapılacak büyüklüğün tam değeri bilinemiyor ise en büyük kademe seçilerek ölçüm yapılmaya başlanır. Bazı multimetrelerde kademe ayarı otomatik olarak yapılmaktadır. Bu özelliğe sahip olanlarda yapılması gereken ölçülecek gerilimin DC’ mi yoksa AC’ mi olacağını seçmektir.

Multimetre Probları Nasıl Takılır?

Multimetreler de iki adet prob bulunur. Bunlardan siyah prop COM soketine takılır. Com soketi ortak uç anlamına gelmektedir. Kırmızı prob ölçülecek büyüklüğün ne olduğuna göre doğru sokete takılmalıdır.  V gerilim—  A akım—Ω   direnç  demektir.

Sayısal veya dijital multimetre, direnç, akım ve gerilim gibi büyüklükleri ölçer. Bazı elektronik devre elemanlarının değer ölçümünü birbiriyle bağlantılı duruma getiren ölçüm aletinde birleştirmiştir. Ölçüm sonucunu ise sayısal olarak değerlendiren ve genel olarak likid kristal bir ekranda gösteren cihazdır. Multimetrenin hangi büyüklüğü ölçeceği, mod seçicinin getireceği konum ile belirlenir.

Doğru akım gerilimi, direnç ve akım ölçümlerinin yanında kondansatör, diyot, sıcaklık, alternatif gerilim ve mili Volt kademeleri de vardır. Ölçümü yapabilmek için cihazın ölçüm ucu yani Com ve pozitif problar elemana değdirilmesi sonucu kullanılır.

Direnç Ölçümü ve Kısa Devre

Multimetre ile direnç ölçümü yapmadan önce mod seçici, direnç ölçüm moduna getirilir. Direncin yönü bulunmadığından, probların yeri önemli değildir. Modeline göre direncin birimini ohm değerinin yanına yerleştirecektir. Multimetredeki özellikten kısa devre olup olmadığını görülebilir.

Gerilim Ölçümü

Bir doğru akım (DC) kaynağının gerilimi ölçerken, multimetre mod seçicisi, DC akım V simgesi üzerine getirilir. Kırmızı renkli pozitif prob kaynağın (+) ucuna, siyah renkli Com prob ise negatif (-) ucuna temas ettiriliir. Aksi durumda voltajı negatif olarak gösterir. Alternatif akım (AC) gerilimini ölçerken, DC volt modunun yakınında olan AC modu da seçilir. Bu yapılan ölçüme kaynak geriliminin boşta ölçümü denir.

İşletme Geriliminin Ölçümü

9Volt’luk güç kaynağı ile bir direnç ve Led’ den oluşan bir devre meydana getirin. Devre gerilimi giriş ve çıkış uçlarından ölçüldüğünde, ya da multimetre devreye paralel bağlandığında, gerilimin yük üzerinde bir miktar düştüğü görülür. Bu ölçülen gerilim devrenin işletme gerilimidir.

Devre Akımının Ölçülmesi

Bir devreden geçen akım ölçülürken, multimetre devreye seri bağlanır. Multimetre alternatif akımı (AC) ve doğru akımı (DC) kendisi seçer. Otomatik kademeli multimetre kullanımı daha kolay olduğundan avantajlıdır.

Multimetre Parametreleri

• Duyarlılık

Duyarlı ölçüler yapılırken, ölçüm yapan kişinin ölçü aletinin iç direncini hesaplaması gerekir. Bu özelliğe duyarlılık denir.  Ölçü aleti sınıfı etiketinde Ω/V birimi ile verilir.

• Count

Bir multimetrenin LCD ekranında gösterebileceği en büyük değeri ifade eder. Bu değer ne kadar yüksek olursa ölçüm yapılan değer o kadar hassas gösterilir. Örneğin 6.000 count olan bir multimetre ile 50.000 Count olan multimetreyi karşılaştırdığımızda;

Örneğin; 6.000 Count olan bir multimetreyle 500 volt ölçüldüğünde ekranda 500.0 Volt görülür. Yani noktadan sonra iki basamak görülür. 50.000 Count bir multimetre ile aynı ölçüm  yapıldığı zaman ise ekranda 500.00 V görülür. Bu da bize on kat daha hassas bir ölçüm olanağı verir.

• Çözünürlük

Çözünürlük bir multimetrenin yapabildiği en hassas ölçüm değeridir. Bazı kullanıcılar bu konuda şu hataya düşerler. Kullanıcı büyük değerler ölçmektedir ve küçük değerleri de gösterebilen bir multimetreye ihtiyacı olmadığını düşünür.

Örneğin; 380 V, 220V, 500V gibi değerler ölçen bir kullanıcı cihazının 1mV veya 0,1mV hassasiyete sahip olması önemli değildir. 1mV veya 0,1mV değer ölçtüğü değerler içinde dikkate alınmayacak seviyededir. Burada önemli olan cihazın ne kadar hassas ve doğru ölçüm yaptığıdır.

Çözünürlük ölçüm doğruluğunu doğrudan etkileyen bir parametre olduğu için 1mV çözünürlüğe sahip bir cihaz ile 0,1mV ölçüm doğruluğuna sahip iki cihaz arasında 10 kat hatalı ölçüm farkı meydana gelebilir ve bu durum da yaptığınız ölçümlerin tamamının hatalı olmasına neden olabilir.

• Doğruluk

Bir cihazın ekranda gösterdiği değerin gerçeğe ne kadar yakın olduğunu anlatır. Günümüzde belirli standartlar gereğince ölçü aletinin doğruluğu Kalibrasyon Sertifikası ile belgelendirilmektedir.

Kullanılan ölçü aleti ne kadar çok fonksiyonlu, teknolojik ve fiyat pahalı olursa olsun ölçüm doğruluğu düşükse önemini ve değerini kaybeder. Yapılan ölçümlerin amacı, sistem hakkında bilgi edinmektir. Hatalı ölçümler sonucu alınan kararlar sistemi iyileştirmek yerine kötü sonuçlar verebilir.

• Sağlamlık

Sağlamlık bir multimetre için önemli parametrelerden biridir. Zorlu çalışma şartlarına dayanıklı bir ölçü aleti avantaj sağlar. Yüksek sıcaklık, nem, toz, manyetik alan, gibi faktörler hem ölçüm doğruluğunu, hem de cihazın ömrünü olumsuz yönde etkiler.

• Güvenlik

Bir ölçü aletinde güvenlik tüm parametrelerin önünde gelmektedir. Örneğin bir elektrik panosunda multimetre ile voltaj ölçerken sistemdeki gerilim kısa bir sürede  binlerce volta ulaşabilir ve transient meydana gelebilir.

Bu durumda kullanılan ölçü aletinin anlık gerilim artışlarına nasıl tepki verdiği çok önemlidir. Çünkü o sırada sistemdeki gerilim  doğrudan elimiz ile tuttuğumuz probların ucundadır. Örnek olarak iyi güvenlik kategorisine sahip bir multimetre, normal şartlarda maksimum 1.000 V ölçüm yapmak için tasarlanmışken, anlık transientlerin meydana gelişi sırasında 6.000V değerine kadar dayanabilmektedir. Bir multimetrenin güvenlik seviyesini CAT. Parametresi belirler. CAT, kısaca kategori demektir ve hangi güvenlik kategorisine ait olduğunu gösterir.

• Hız

Ölçüm anında hızlı tepkime süresi multimetre için önemli bir parametredir. Hızlı değişimlerin olduğu noktalarda gerçek değeri bir an önce ekranda görmek önem taşır. Bu parametre multimetrenin içinde kullanılan işlemcinin kalitesi ile eşdeğerdir. Multimetrenin hızını test etmek için multimetre buzzer konumuna alınır. Probları kısa süreli birbirine temas ettirilip çekilir. Multimetre ne kadar çabuk sesli uyarı verirse hız seviyesi o kadar yüksektir.

• Kalibrasyon

Kalibrasyon bir ölçü aleti veya ölçme sisteminin gösterdiği veya bir ölçüt/ölçeğin ifade ettiği değerler ile, ölçülenin bilinen değerleri arasındaki ilişkinin belli şartlar altında belirlenmesi için yapılan işlemler dizisidir.

Uzunluk, ağırlık, sertlik, elektrik, direnç vb. gibi herhangi büyüklüklerin ölçümlerini yapan aletlerin kabul edilen bir ölçüte göre ayarlarının yapılması ve hata sınırlarının belirlenmesi olarak anlaşılır.

Bu voltaj kaynağından 100V gerilim uyguladığında, voltaj kaynağına bağlı olan multimetrenin de ekranında 98V gösterdiğini varsayalım. Multimetre 100V da 2V hatalı ölçüm yapmaktadır. Bu hataya, laboratuvarın genel ölçüm belirsizliği, kaynağın ve ölçüm şartlarının ölçüm belirsizliği de eklenecek ve toplam bir hata belirlenecektir.

 

 

Voltmetre Nedir? Çeşitleri

Voltmetre nedir: Bir gerilim ölçme aracıdır. Elektrik devrelerinin iki noktası arasındaki gerilimi ölçmek için bu cihazlar kullanılır. Mucidi İtalyan fizikçi Volta olduğu için voltmetre adını almıştır. Gerilim “V” sembolü ile gösterilir. Birimi volttur. Yapısı, ampermetre gibi ölçü aletleri yapısında imal edilir. Voltmetre bobininin iç direnci yüksektir. Bundan dolayı  ince telli ve çok spirli sarılır.

Voltmetre Çeşitleri

Dijital ve anolog voltmetre olmak üzere iki çeşittir. DC ve AC voltmetre modelleri vardır. Bir fazlı ve 3 fazlı devrelere göre voltmetre imalatı yapılmaktadır. Günümüzde daha hassas ölçüm yapan ve okuma kolaylığı sağlayan mikroişlemcili dijital voltmetre kullanılmaktadır. Bunlarda analog (ibreli) ölçü aletlerinin yerini almaktadır. Voltmetre fiyatları da dijital veya analog olmasına göre değişmektedir.

Voltmetre Çalışma Prensibi 

Elektrik enerjisi ile çalışan devrelerde gerilim (potansiyel fark), elektromotor kuvvet (EMK) ölçme işini yapan ölçü aletidir. Voltmetre herhangi bir elektrik devrede, elektronik devrede, devreyi besleyen besleme kaynağının, yükün (alıcı) veya devre elemanlarının üzerinde düşen gerilimleri ölçer.

Voltmetre devreye paralel bağlanır. Paralel bağlandığı için iç direnci yüksektir. Eğer düşük olursa kısa devreye sebep olur. Voltmetre yanlışlıkla devreye seri bağlanırsa iç direncinin çok yüksek olmasından dolayı devre direncini arttırır. Bunun sonucu devre üzerinden akım geçmez veya geçmesi gerekenin çok altında akım geçer. Dolayısıyla devre normal çalışmaz.

Bir pil veya batarya gibi, elektrik üretecinin gerilimini ölçmek için voltmetrenin iki ucu, üretecin (+) ve (–) kutupları teması ettirilir. Voltmetrelerin hassasiyetinden dolayı volt  ohm (ohm / volt) olarak tanımlanır.

Örneğin: 400 voltluk bir voltmetrenin direnci 240.000 ohm ise aletin hassasiyeti 240.000/400 = 600 ohm/volt olur.

Bu değer ne kadar büyük ise voltmetrenin hassasiyeti o kadar yüksektir. Bobinin direnci ne kadar büyükse o kadar küçük akım ile çalışır ve gerilim kaybına neden olmaz.

Voltmetre Devreye Nasıl Bağlanır?

Devreye paralel bağlanır. Voltmetre devreye neden paralel bağlanır? Voltmetreler bir gerilim kaynağının iki ucuna potansiyel farkı ölçtüğü için doğrudan bağlanır.

• Gerilim kaynağının veya elektrik devresinin (+) ve (-) kutupları arasına paralel olarak bağlanır.
• Devrenin uçları arasındaki gerilimi U volt (V) olarak gösterir.
• Eğer alıcı yüksek akımlı ise bu durumda seri bağlanırsa voltmetre yanar ve kullanılmaz duruma gelir.
• Voltmetre bağlandığı devrede ölçme alanından daha büyük ölçümlere maruz bırakılmamalıdır.

Voltmetre Bağlantısında Nelere Dikkat Edilmelidir?

Gerilim ölçme işleminde önce ölçüm dikkate alınarak uygun voltmetre seçilir. Bağlantı klemensinde probun (+) devrenin yüksek potansiyelli tarafına bağlanır. Probun (-) bağlantısı devrenin alçak potansiyelli tarafına bağlanmalıdır. Ters bağlanacak olursa analog voltmetre ibresi de ters sapar. Dijital voltmetrede ise lcd ekranda eksi bir değer gösterir.

Alternatif akım devrelerinde yön önemli değildir. Güvenlik açısından seçilen voltmetrenin ölçme sınırının, devrenin tahmini geriliminin 1,5 – 2 katı olması gerekir.

DC Anolog voltmetre devreye bağlanır. Önce ölçü aletinin (+) ucunun devrenin (+) potansiyelli tarafına bağlanır. Sonra ölçü aletinin ( – ) ucunun, devrenin ( – ) potansiyelli tarafına bağlandığına dikkat etmek gerekir. Voltmetre devresi ters bağlanırsa ibre ters sapmak isteyecektir. Fakat mekanik sınırlamadan dolayı dönemeyeceğinden alet bobinleri zarar görecektir.

AC de buna benzer bir ayırım yoktur. Yukarıda verilen devrelerde kaynak ile yük arasında başka bir eleman bulunmaz. Bundan dolayı voltmetreler aynı anda hem yüke, hem de kaynağa paralel bağlı durumdadır. Bu nedenle her ikisinin de gerilimini ölçmektedir.

Şekildeki devrede 2 adet yük ve 2 adet voltmetre vardır. V1 voltmetresi uçlarına paralel bağlı olduğu yük olan R₁ üzerinde düşen gerilimi ölçer. V2 voltmetresi de uçlarına paralel bağlı olduğu yük olan R₂ üzerinde düşen gerilimi ölçer. Bu devrede potansiyel açısından üç ayrı bölge vardır. Kırmızı, yeşil ve siyah çizgilerle gösterilen bu üç bölgenin potansiyelleri birbirinden farklıdır.

Bundan dolayı voltmetreye bağlanacak noktaların renkleri birbirinden farklı olmalıdır. Voltmetrenin iki ucu da potansiyel olarak aynı olan noktalara bağlanıyorsa, yani iki ucu da aynı renk olan bölgeye bağlanmışsa bağlantı yanlış demektir.

Voltmetre Seçimi 

Gerilim ölçümüne uygun voltmetre seçiminin doğru yapılması, ölçü aleti ve kişinin güvenliği için önemlidir.

• Gerilim çeşidine uygun (AC-DC) voltmetre seçilmelidir.
• Gerilimin ölçme sınırı ölçülecek değerinden kesinlikle büyük olmalıdır.
• Alternatif gerilim ölçmelerinde voltmetreye bağlanan giriş ve çıkış uçları farklılık göstermez.
• Doğru akımda “+” ve “–“ uçlar doğru bağlanmalıdır. Ters bağlanırsa  analog ölçü aletlerinde ibre ters sapar, dijital ölçü aletlerinde gerilim değeri önünde (─) ifadesi görünür.
• Ölçülecek gerilim değerine uygun hassasiyet ve yapıya sahip voltmetre seçilmelidir. 10 mV’ luk gerilim, kV seviyesinde ölçüm yapan voltmetre ile ölçülemez.
• Enerji altında, sabit voltmetrelerin bağlantısı yapılmamalıdır. Ayrıca yapılmış bağlantıya müdahale edilmemelidir. Ancak taşınabilir ve problar vasıtası ile ölçüm yapılabilecek voltmetrelerle gerekli önlemler alındıktan sonra ölçüm yapılabilir.

Ampermetre ve Voltmetre Yardımı ile Güç Ölçmek

P = V x I formülünde görüldüğü gibi elektrik devrelerinde akım ve gerilimin çarpımı ile elektriksel güç elde edilir. Elektrik devresinin çektiği gücün bulunması için akım ve gerilim değerleri  ölçülür. Alternatif akımda omik dirençlerin çektiği güç aktif, bobin ve kondansatörlerin çektiği güç reaktiftir. Sadece DC devrelerde ve omik dirençli AC devrelerde P= V x I formülü ile güç hesaplanabilir.

 

Ohmmetre Nedir? Çeşitleri Ohmmetre İle Direnç Nasıl Ölçülür?

Ohmmetre nedir: Elektrik elemanlarının elektrik akımına karşı gösterdiği direnç değerini ölçen ölçü aletine denir. Mikro-ohmmetreler düşük değerlerdeki dirençleri ölçer. Megaohmmetreler veya megerler (toprak ölçüm cihazları) yüksek değerlerdeki dirençleri ölçerler. Ohmmetre ohm cinsinden direnç değerini ölçer.

Direnç “R” sembolü ile gösterilir ve birimi de (“Ω“) omegadır.

Ohmmetre yapı olarak döner bobinli ölçü aletidir. Bu ölçü aletinin skalası elektrik devresi, akım, gerilim, kondansatör, direnç (Ω) ölçecek şekilde taksimatlandırılmıştır. Ayrıca elektronik devrelerde açık ve kapalı devre kontrollerinde kullanılır.

Ohmmetreler ölçüm yapmak için bir enerji kaynağına ihtiyaç duyarlar. 9 V veya 1,5 V’ luk pillerin seri bağlanması ile giderilir. Ohmmetre veya avometreler ile kesinlikle enerji altında direnç ölçümü yapılmaz.

Ohmmetre veya avometre ile çalışan bir cihazda ölçüm yapılırken probların ikisi de elle tutulmamalıdır. Ölçülen direncin yanında vücut direncini de ölçer. Bundan dolayı özellikle de büyük değerli dirençlerin ölçülmesinde, değerin yanlış tespit edilmesine sebep olur.

Ohmmetre Çeşitleri

Ohhmmetre ölçülen elemanların yaklaşık değerini verir. Çok portatiftir ve laboratuvarda kullanılır.

3 farklı tipte ohmmetre vardır. Bunlar;

Seri Tip Ohmmetre

Seri ohmmetrede, ölçüm direnci bileşeni veya devresi ohmmetre ile seri olarak bağlanır. Direnç değeri, şönt direnç R₂ ile paralel bağlanan dArsonval hareketi ile ölçülür. Paralel direnç R₂, R₁ direnci ve akü ile seri olarak bağlanır. Direnci ölçülecek olan bileşen, A ve B terminallerine seri olarak bağlanır.

Seri ohmmetrenin devre şeması aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.

Bilinmeyen direncin değeri sıfır olduğunda, sayaçtan büyük akım akar. Bu durumda, şönt direnci, sayaç tam yük akımını gösterene kadar ayarlanır. Tam yük akımı için ibre sıfır (0) ohm’a doğru sapar.

Bilinmeyen direnç devreye seri bağlandığında ve dirençleri yüksekse sayacın ibresi sola doğru sapar. Direnç düşükse, ibre sağa doğru sapar.

Şönt Tipi Ohmmetre

Ölçüm direncinin pile paralel bağlandığı sayaç şönt ohmmetredir. Düşük dirençleri ölçmek için kullanılır. Şönt ohmmetrenin devre şeması aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.

Şönt ohmmetrenin ana bileşenleri;

• Batarya (E),
• Temel sayaç
• Ayarlanabilir direnç (R₁)

Bilinmeyen direnç A ve B terminallerine bağlanır. Bilinmeyen direnç değeri sıfır olduğunda, sayaç akımı da sıfır olur. Direnç sonsuz olursa (yani A ve B terminalleri açıksa), akım bataryadan geçer. Bu durumda ibre sola doğru tam ölçekli sapmayı gösterir. Şönt tip ohmmetre ölçeğin solunda sıfır işaretine (akım yok) ve sağ taraflarında sonsuzluk işaretine sahiptir.

Multi Ohmmetre

Bu ohmmetreler çok geniş aralıklarda ölçüm yaparlar.

Örneğin, kullanılan ölçüm cihazı 10 ohm altında direnç ölçümü yapmaktadır. Bunun için ilk önce 10 ohm aralığı ayarlanmalıdır. Değeri ölçülecek olan direnç, ohmmetreye paralel bağlanır. Direncin büyüklüğü ibrenin sapması ile belirlenir.

Ohmmetre İle Direnç Ölçme 

Ohmmetreler elektrik-elektronik devrelerde değeri bilinmeyen bir direnci belirlemek için kullanılır. Her elektrik, elektronik devrenin, devre elemanının, yükün, iletkenin az veya çok bir direnci vardır. Ohmmetreler yapı olarak bir ampermetre, değeri bilinen direnç, DC kaynak (pil) ve hızlı temas eden butondan meydana gelir. Buton her modelde  bulunmaz.

Voltmetre ve ampermetre gibi ölçüm cihazları, ölçüm yapması için gerekli gücü ölçüm yaptığı devreden alır. Ohmmetre ise enerji altında kullanılmadığı için ölçüm yaparken gerekli gücü içerisindeki DC  kaynaktan alır. Bu sebeple pili olmayan veya deşarj olan ohmmetre çalışmaz.

Buton değeri, ölçülecek direnç ohmmetreye bağlı olduğu sürece akım geçmesini engeller, pilin kısa sürede deşarj olmasını önler. Sadece “0” ayarı yapılırken veya ölçme işlemi yapılırken butona basılır. Ölçme işlemi yapılırken devrede enerji olup olmadığı kontrol edilir. Enerji var ise kesilir. Ohmmetrenin sıfır ayarı kontrol edilir. Sonra herhangi bir kademe seçilir. Ohmmetrenin iki probu (özel bağlantı kablosu) değeri ölçülecek direnç veya devre elemanının iki ucuna temas ettirilir.

İbrenin çok sol tarafta kalması (∞ a yakın ) veya çok sağ tarafa sapması (0‟ a yakın) durumunda doğru ölçüm yapılamaz. Bunun için ölçü aleti üzerindeki komütatör anahtar ayarlanarak skalanın ortalarında kalması sağlanır. İbrenin skala üzerinde gösterdiği değer okunarak kademe katsayısı ile çarpılır. Çıkan sonuç ölçülen elemanın direnç değeridir.

Dikkat: Direnç ölçümü yapılırken ohmmetre, enerji altında kullanılmaz. Ohmmetre kullanmadan önce enerji kesilmelidir!

Analog Ohmmetre ile Ölçme

Ölçüme başlamadan önce sıfır ayarı yapılmalıdır. Analog ohmmetrelerde büyüklüğün belirlenmesi için kademe seçilir. Kademe anahtarının bulunduğu konum ile skaladan okunan değer çarpılarak ölçülen büyüklüğün değeri tespit edilir.

Örneğin, kademe anahtarı x100 kademesinde iken skalada okunan değer 100 ile çarpılarak ölçülen büyüklüğün değeri bulunur. Ohmmetre imalatı yapılırken direnç kademeleri: x1, x10, x100, x1K, x10K olarak yapılmaktadır.

Örneğin; komütatör x100 kademesinde iken skaladan okunan değer 50 ise ölçülen elemanın direnci 50 x 100 = 5000 ohm dur.

Analog Ampermetrenin Özellikleri

Analog ampermetre ve voltmetreler de “0” sol tarafta, ölçme sınırı ise sağ taraftadır. İbre soldan sağa doğru sapar. “0” sağ tarafta, ölçme sınırı olan “∞” sol taraftadır. Ölçü aleti hiçbir yere bağlı değil iken iki bağlantı ucu açık olduğu için, ibre havanın direnci olan “∞” değerini gösterir. Bu da boştaki bir ohmmetrenin ibresinin sol tarafta durduğunu belirtir.

Ölçü aletinin iki bağlantı ucu kendi propları ya da kısa bir kablo ile birleştirilirse direnç “0” olur. (kablonun direnci ihmal ediliyor). Bunun için ibre en sağ tarafa giderek “0” değerini gösterir. Bu halde “0” değerine gitmiyorsa “0” ayar düzeneğinden ayarlama yapılarak “0” değerine gitmesi sağlanmalıdır. Eğer ibre “0” değerine gitmezse içindeki pilin gücü yetersizdir. Bu durumda pil değiştirilmelidir. Analog ölçü aletleri ile doğru ölçme yapılabilmesi için bu işlem her ölçmeden önce ve her kademe değişikliğinde tekrarlanmalıdır.

Analog ohmmetrelerin skala bölümleri “∞” tarafında sık, “0” tarafında seyrektir. İbrenin bu bölümlere gelen durumlarında doğru ve hassas ölçme yapılamaz. Bu sebeple ohmmetre kademesinde ibrenin skalanın ortalarına gelecek şekilde seçilmelidir.

Kademe seçiminin doğru ve uygun yapılması ölçmedeki hata oranını azaltan en önemli etkenlerden biridir. Ölçme için kademe anahtarının konumu belirlenirken direnç değerine göre kademe tayin edilir ve sonra ölçme yapılır. Sapma miktarı az ise kademe küçültülür.

NOT:

Ohmmetrelerin ölçülecek direncin ohmmetreye bağlantı şekline göre; seri ve paralel olmak üzere 2 çeşittir. Seri ohmmetrelerde “0” sağ  tarafta, paralel ohmmetrelerde “0” sol taraftadır. Uygulamada kullanılan hassas ölçüm aletleri arasında, daha çok seri tip ohmmetreler kullanılmaktadır.

Ohmmetre ile direnç direkt olarak ölçülebildiği gibi ohmmetrenin bulunmaması veya ohmmetre ile ölçme yapılabilmesi için devrenin enerjisiz olma koşulunun yerine getirilmemesi gibi durumlarda, devre üzerinde bulunan ampermetre voltmetre yardımı ile direnç ölçümü yapılabilir.

Dijital Ohmmetre ile Ölçme

Dijital ohmmetrelerle ölçüm sonucunu belirlemek daha kolaydır. Ancak, dijital ölçü aletleri (ohmmetre veya avometre) ile direnç ölçümü yapılırken hatasız bir ölçüm yapmak için dikkat edilmelidir. Kademe anahtarı direnç ölçme konumuna getirilir. Sonra, kademe seçimi (200, 2K, 20K…2M) gerektirmeyen dijital ölçü aletleri vardır. Dijital ölçüm cihazları ile direnç ölçümü yapılırken uygun kademe seçimi:

650 Ω’luk bir direnç için uygun kademe seçilirken, direnç değerine en yakın ve direnç değerinden küçük olmayan kademe seçilmelidir. Bu direnç ölçümü sırasında uyulması gereken önemli bir kuraldır.

650 Ω’luk direnç değeri ohmmetre veya avometre ile ölçülürken seçilmesi gereken kademe 2K kademesidir. Eğer direnç ölçümü için seçilen kademe  küçük ise ekranda “1”, seçilen kademe çok büyük ise “0” ifadesi okunur. “0” ifadesi görüldüğü zaman kademe anahtarı küçültülmeli, “1” ifadesi görüldüğünde kademe anahtarı büyütülmelidir. Direnç ölçümünde, okunan değerde hassasiyet arttırılmak istendiğinde kademenin küçültülmesi bu hassasiyeti arttırmak için mümkündür. (0,290 KΩ yerine, 299 Ω gibi).

Ohmmetre Fiyatları

Analog ve dijital ölçü aletlerinin fiyatları her firmaya göre değişmektedir.

 

 

 

 

 

 

Ampermetre Nedir Ne İşe Yarar? Nasıl Çalışır? Devreye Nasıl Bağlanır?

Ampermetre nedir: Elektrik devresinden geçen elektrik akımının şiddetini ölçmek için kullanılan ölçü aletine ampermetre denir. Devredeki  akım şiddetini “Amper” cinsinden ölçer.

Elektrik ölçü aletleri, yapım amaçlarına göre bir kaç miliamper’ den yüzlerce amper’ e kadar ölçüm yapabilirler. Bu ölçüm; doğru akım (DC) veya alternatif akım (AC) ölçümü olabilir. Ampermetrelerin elektrik devresindeki sembolü, daire içinde “A” ile ifade edilir. Akım şiddeti birimi Amper’ dir. Akım şiddeti cihazdan direk okunur.

Ampermetre sembolü

Gerilim ölçümünü de birlikte yapan ölçü çeşidine de (dirençle) wattmetre denir. Akım ölçer olarak da bilinir. Bir ampermetrenin ölçebileceği akım sınırlıdır. Üzerinde büyük akım değerleri ölçüleceği zaman düzenek içinden ölçülecek akımın bir bölümü geçirilir. Devredeki akımın sadece çok küçük ve belirli bir bölümünün ölçü bobininden geçmesini sağlayan ve şönt denilen düzenektir. Akımın geri kalan büyük bir bölümünü de cihaza paralel bağlanan bu şönt devresi taşır. Manganlı metalden imal edilen şöntler ampermetreye dıştan bağlanır. Ampermetre üzerinde okunan değerle şönt üzerinde yazılı değer çarpıldığı zaman devreden geçen akım ölçülür.

Çok küçük akım değerleri ölçülmek istendiği zaman galvonometre denilen (mikroamper, miliamper) düzenekler kullanılır. Her şartlar da farklı düzenekler vardır. Bunun için günümüzde bu özelliklerin hepsini kapsayan çok amaçlı ampermetreler geliştirilmiştir.

Ampermetre Nasıl Çalışır?

Ampermetrenin çalışma prensibi, en zayıf elektrik akımının iletken tel sarılı bir bobini, bir mıknatısa dönüştürmesinden yararlanılır. Daimi bir mıknatıs ve bu mıknatısın kutupları arasında uygun bir eksen çevresinde döner. Akım geçtiğinde bu akımın şiddeti ile orantılı bir manyetik alan oluşur. Bobin arasında bulunduğu kutuplardan biri çeker, diğeri iter. Böylece akımın şiddetine göre döner. Akımın şiddeti ne kadar büyük olursa bobinin dönme açısı o kadar büyük olur. Bobine gelen akım kesildiği zaman spiral bir yay sayesinde bobin ilk konumuna gelir. Döner bobine bağlanan göstergede, kadran üzerinden akım şiddeti okunur.

Ampermetre Çeşitleri

Akım şiddetini ölçen bu elektronik ölçüm cihazları

• Dijital ampermetre,
• Analog ampermetre.

Ölçülecek değere göre mA seviyesinden kA seviyesine kadar ölçme alanına sahip ampermetre imalatı yapılmaktadır. Ölçülecek akımın DC yada AC olmasına göre, DC ampermetre yada AC ampermetre kullanılır. Ayrıca  pens ampermetre olarak çeşitleri de kullanılır.

Ampermetre  çeşitlerine göre farklı çalışma prensipleri ve duyarlılıklar gösterirler.

• D’ Arsonval ampermetre: Doğru akımı (DA) 0.1Amper-2Amper arası hata oranı ile ölçer.
• Elektrodinamik Ampermetre: Bu cihazlarda bir elektromıknatıs vardır. Doğru akım (DA) ve alternatif akımda (AA) kullanılır. Hata ölçme (duyarlılık) aralığı ise 0.1Amper-0.25Amper arasındadır. Ayrıca AC için de RMS’ i gösterir.
• Hareketli Parça Taşımayan Sayısal ampermetreler: Ölçülen analog akımı sayısal yazıya çevirir. Temelde prensip olarak bir İntegratör devreyle bir ADC (Analog-to-digital converter) kullanılır. Sayısal ampermetrelerin çoğunun duyarlılık aralığı %1 ‘in üzerindedir.
• Termik Ampermetre: Özellikle alternatif akımları ölçmede kullanılır. Termik ampermetreler, akımın iletkenden geçerken sebep olduğu ısıyı ölçerek çalışır. Uçları sabit bir tel, akımın ısı etkisi ile uzar. Bu uzama, telin uçları sabit olduğundan kıvrılma şeklinde olur. Bu telin ortasında bir telle bağlı olan makaranın merkezinde bir gösterge vardır. Telin akım ile ısınması sonucu makara çekilir. Gösterge de   kadran üzerinde hareket etmeye başlar. Termik ampermetrede ölçülen akım tarafından ısıtılan termokupl da oluşan gerilim, bir milivoltmetre ile ölçülür. Termokulp tarafından verilen akım şiddeti ise galvanometre ile ölçülür.Bu tür ampermetreler;Radyo, televizyon ve elektronik aletlerdeki yüksek frekanslı akımların ölçülmesinde kullanılır.
• Sabit bobinli ampermetreler: Yumuşak demirli ve silindir şeklindedir. Bu ampermetreler düşük frenkanslı alternatif akımların ölçülmesi için kullanılır. Yumuşak demir, bir göstergeye bağlıdır. Bobinden akım geçince, hareket eder ve göstergeyi akım şiddetini gösteren bölmeye getirir.

Ampermetre Devreye Nasıl Bağlanır?

Ampermetre akımın geçtiği yol üzerine bağlanır. Bir başka ifadeyle devre akımı, ampermetre üzerinden geçip devresini tamamlamalıdır. Bu da ampermetrenin elektrik devresinde alıcıya seri bağlanması demektir.

Ölçü cihazları, ölçme yaptıkları devrenin özelliklerini değiştirmemelidir. Ampermetrenin amacı, bir elektrik devresinden kaç amper geçtiğini ölçmektir. Alıcı veya alıcılardan geçecek akımın ölçülebilmesi için akımın tamamının ampermetreden geçmesi gerekir. Alıcıdan geçen akım aynı zamanda ampermetreden de geçtiği için alet, alıcı ile arka arkaya bağlanır. Ampermetreler devreye seri bağlandıkları için, ölçüm yaptıkları devrelerde bir yük gibi akımı sınırlandırıcı etki yapmamaları gerekir. Bu yüzden ampermetrelerin iç dirençleri çok küçüktür (0-1 ohm(Ω).

Ampermetrenin iç direncinin küçük olması için bobini, kalın kesitli iletkenden, az sipirli sarılır. İç direnci büyük olursa devrenin toplam direnci artar, devrenin özelliği bozulur. Ampermetrelerin ölçüldüğü değer “I” ile gösterilir ve “A” ile ifade edilir (I =10 A gibi ).

Doğru akım (DA) ölçen ve alternatif akım ( AA ) ölçen ampermetrelerin dışında DA ve AA ölçen ampermetreler de vardır. Ampermetre devreye bağlanırken DA veya AA ölçü aleti olması önemlidir. Demantmetreli ampermetre ile 15 dakikada çekilen en büyük ortalama akım değeri görülebilir. İsteğe bağlı olarak 5 veya 8 dak. periyotlarda demantmetreli ampermetre üretilmektedir. İbreli ampermetreden başka, elektronik (Dijital) ampermetreler de üretilmektedir. Bunların kullanım alanları hızla yayılmaktadır. Bu ampermetrelerde okuma hatası yoktur. Kullanım özellikleri ibreli ampermetrelerde olduğu gibidir.

• DC ampermetrelerde bağlantı uçları + ve – olarak tespit edilmiştir. Ters bağlanırsa ampermetre bobini ters yönde dönmeye zorlayacağından ampermetre zarar görebilir.
• Seri yerine paralel bağlantı olursa iç dirençleri küçük olduğundan bobinden yüksek akım geçeceği için ampermetre bobini yanar.

Akım Ölçme

Ampermetre kullanımı: Akım ölçme işlemine başlamadan önce, nokta ölçüm yapılacak akıma uygun amper seçilir.

• Akım çeşidine uygun olarak (AC-DC) ampermetre seçilir.
• Ampermetrenin ölçme sınırı, ölçülecek akım değerinden büyük olmalıdır.
• Alternatif akım (AC) ölçmelerinde ampermetreye bağlanan giriş ve çıkış uçları farklılık göstermez. Fakat doğru akımda (DC) “+” ve “–“ uçlar doğru bağlanmalıdır. Tersi durumda analog ölçü aleti ibresi ters sapar. Dijital ölçü aletlerinde ise değer önünde negatif ifadesi görülür.
• μA seviyesindeki akım, amper seviyesinde ölçüm yapan bir ampermetre ile ölçülemez.
• Enerji altında hiçbir şekilde ampermetre bağlantısı yapılmamalı ve mevcut  bağlantıya dokunulmamalıdır.

Ampermetre Montajı

• Ampermetre montajı ile voltmetre, cosinüsfimetre, wattmetre ve frekansmetre montajı aynıdır.
• Elektrik panosunda ölçü aletinin arka bölümü geçecek şekilde yer açılır. Bu açılan alandan ölçü aleti önden arkaya doğru monte edilir.
• Elektirk pano arkasından çapraz iki sıkıştırma aparatı ölçü aletine takılır. Vida ile iyice sıkılır.
• Ölçü aletinin montaj işlemi bitince kablo bağlantısı yapılır.

Ampermetre Fiyatları

Ampermetre fiyatları özelliklerinden dolayı her firmaya göre değişmektedir.

 

Avometre Nedir? Ne İşe Yarar?

Avometre nedir: Akım (Amper), gerilim (Volt), direnç (Ohm) ve kısa devre ölçebilen elektronik  alete  avometre denir. Kelime, Amper, Volt ve Ohm sözcüklerinin baş harflerinden oluşmuştur. Analog veya dijital yapılı olarak imal edilen ve en yaygın kullanım alanına sahiptir. Avometre ile DA gerilim, AA gerilim, DA akım, AA akım ve direnç  ölçülebilir.   Avometreler elektrik ve elektronik sektöründe kullanılır. Üzerindeki komutatör ile istenilen ölçme değeri seçilip ölçüm yapılır.

Avometre Yapısı

Avometrelerin yapısı ve çalışması döner bobinli ölçü aletlerinin aynısıdır. Kombine ölçü aletlerinden farkı ohmmetre devresinin ilave edilmesidir. Bu devreyi çalıştıran pil bataryasının alet içerisinde olmasıdır. Avometrelerin bağlantı uçları tipine göre değişmektedir. Bazılarında iki, üç, bazı tiplerinde ise dört ve daha fazla bağlantı vidası olanları vardır. Çeşitli avometre tipleri vardır.

Avometre Çeşitleri

Avometre imalatı analog ve dijital olarak yapılır. Avometreler alternatif akım (AA), doğru akım (DA), alternatif gerilim, doğru gerilim, direnç  gibi büyüklükleri ölçerler. Analog avometreler yapı olarak döner bobinli ölçü aletleridir. Avometre ile direnç değeri ölçülürken, avometre ayarı sıfırlanır, sonra ölçüm yapılır. İstenilen ölçme değeri seçilerek üzerindeki komutatör ile ölçme yapılır. Günümüzde kullanılan avometreler oldukça gelişmiş ve birçok yeni özellik eklenmiştir. Avometrenin daha geliştirilmiş modeline multimetre denir. Avometrenin temelinde akım, voltaj ve direnç ölçümlerini ayrı ayrı yapan galvanometre vardır.

Analog ve Dijital Avometre 

Analog avometre  yapı olarak döner bobinli ölçü aletleridir. Demir nüve, bobin, mıknatıs, gösterge esnek yay, ibre, disk vb. gibi parçaların birleşmesiyle oluşur. Analog ölçü aletlerinin skalasında, iç yapı, ölçme pozisyonu (yatık, eğik, dik) ölçme hatası, ölçme aralığı, ölçme sınırı, firma adı, yalıtkanlık düzeyi, çalışma prensibi vb. gibi değerler hakkında rakam veya geometrik semboller vardır.

Dijital avometrelerin gelişen modelleri ile akım, gerilim, direnç ölçümü yapılır. Bunun yanında kapasite, endüktans, frekans, sıcaklık değerleri de ölçülür. Aynı zamanda transistörlerin uçları da belirlenir.

Dijital Avometre Kullanımı

Avometrelerin 2, 3, 4 prob bağlantı soketi vardır. Soket sayısı arttığında aletin özellikleri de artar. Ölçme işleminin kolay olması için siyah prob COM soketine, kırmızı prob ise ölçüm çeşidine göre uygun sokete bağlanır.

Avometre ile ölçüm yapılırken dikkat edilmesi gereken noktalar;

• Ölçülecek büyüklüğün cinsine göre AC veya DC seçimi yapılmalıdır.
• Ölçülecek büyüklük avometrenin ölçme sınırından büyük olmamalıdır.

Kademe anahtarı en doğru ölçme için ölçülecek büyüklüğe en yakın, fakat küçük olmayan kademeye getirilmelidir.

• Ölçülecek büyüklüğün değeri tam olarak bilinmiyorsa kademe anahtarı en büyük değere getirilir.
• Avometre, ölçülecek büyüklüğün gerektirdiği bağlantı şekline göre bağlanır.
• DC ölçmelerinde ibre ters sapar ise uçlar ters çevrilir.
• Ölçü aletinin ibresi çok az sapıyor veya değer ekranında “0” ibaresi varsa kademe küçültülür.
• Değer ekranında “1” ibaresi varsa kademe büyültülür.
• Ölçmede kolaylık sağlamak için kırmızı prob ölçme için uygun sokete, siyah prob ise COM (ortak) soketine bağlanır.
• Yüksek değerli akım ölçümü yapılırken (10-20 Amper) siyah prob COM soketine, kırmızı prob yüksek akım soketine bağlanır.

Dijital avometrelerde değer ölçmek daha pratiktir. Ama dijital avometrenin pili zayıflarsa ölçmede hata miktarı artar. Analog avometrede böyle bir sorun yoktur. Dijital avometre fiyatları ucuz, analog avometre fiyatları ise daha pahalıdır.

Analog Avometre ile Ölçüm 

Analog yada dijital avometre ile ölçüm yapmak için farklı tekniklere gerek yoktur. Aralarındaki fark sadece kademe seçimidir. Analog avometrelerde skalanın tek olmasından dolayı okuma zorluğudur.

Aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi tek skalada birden fazla taksimatlandırma yapılmıştır. Her taksimatın yanına hangi büyüklüğün ölçülmesinde kullanılacağı gösterilmiştir. Ölçülecek uygun kademe seçildikten sonra sadece ait olduğu skala taksimatından okunur (“Ω” ohm,”V” volt,”A” amper gibi).

Yine şekilde görüldü gibi, skala taksimatının bölümlendirilmesinde aynı noktada alt alta birden fazla değer yazılmıştır. Bu değerler ölçülecek büyüklüğün kademesi değiştikçe, o kademe için skala taksimatındaki noktanın yeni değeridir. Sonuçta skaladaki bir nokta gerilim ölçerken kademenin biri için 250 volttadır. Aynı nokta daha küçük bir kademe için 50 volta karşılık gelir. Bu durum ölçülen büyüklüğün kademeye göre hangi taksimattan ve hangi değer ile ölçüleceğinin doğru belirlenmesini gerektirir.

Analog ölçü aletlerinde seçilen kademe ile okunan değer arasında sonuç alabilmek için bazı işlem yapmak gerekebilir. AC 1000 Volt kademesinde alternatif gerilim ölçülecek bir avometrede ibre 4 rakamının üzerinde durmuş ise ölçülen büyüklüğün değeri skalanın en son değeri 10 yerine 1000 Volt kabul edildiğinde 4 değerinin de 400 V olması gerektiği orantı ile hesaplanarak bulunur.

Direnç ölçümü yapılırken; X 100 kademe seçiminde ibre Ω skalasında 10 rakamını gösteriyorsa sonuç 10 X 100 = 1000 Ω = 1KΩ şeklinde tespit edilir.

Dijital Avometre 

Bütün yapılan ölçümler ibreli avometrelerde yapılan ölçümlerin aynısıdır. Ancak dijital avometreler de ibre yerine gösterge vardır. Ölçüm sonuçları rakam olarak birimiyle beraber görünür. Bu durumda okuma hatası en aza indirilmiştir.

Dijital avometreler ile ölçüm yapmak daha kolaydır. Fakat bazı değerlerin ölçülmesinde analog avometrelerdeki kadar hassas ölçüm yapılamaz. Dijital avometreler ile ölçüm yapılırken ekranda görülen değer, ölçülen değerin kendisidir. Ayrıca hesaplama işlemi yapılmasına gerek yoktur.

Dijital avometrelerde direnç, endüktans ve kapasite ölçümü yapılırken Lcr metreler de olduğu gibi yapılır. Akım ve gerilim ölçerken, “AC”- “DC” seçimi kademe anahtarı ile uygun kademe seçimi yapılır. Bazı avometrelerde ise kademe seçimi ayrı bir komütatör anahtar aracılığı ile yapılmaktadır. Resimde olduğu gibi.

Ölçüm yapılırken bu seçim dikkate alınmalıdır. Dijital avometrelerin bazılarında ölçülecek A, Ω, V kısımları tek kademelidir. Bu avometrelerde sadece ölçüm yapılacak kademenin seçilmesi yeterli olacaktır.

Avometre ile Akım Ölçme

• Ölçülecek akımın cinsine göre, kademe anahtarının yeri tespit edilir. “AC” işaret ise “AC” konumuna, “DC” işaret ise “DC” konumuna alınır.
• Avometre ölçülecek akım değerine uygun kademeye getirilir. Akım ölçümünde seçilecek kademe kesinlikle ölçülecek gerilim değerinden küçük olmamalıdır.
• Ölçülecek değer, akıma göre ilgili kademe anahtarı aletin ölçebileceği en yüksek kademeye getirilmelidir.
• Ölçülecek akıma göre aletin bağlantısı yapılmalıdır. Ampermetre devreye seri, voltmetre devreye paralel bağlanır.

Avometre Nasıl Kullanılır?

Avometre kullanımı sırasında ölçülecek akım μA, mAmper düzeyinden büyük ise kademe anahtarını Amper kademesine alınır. Prob yüksek akım soketine bağlanır. Ölçüm yaparken probların metal kısmına dokunmamaya kesinlikle dikkat edilmelidir.

Amper düzeyindeki akımlar ölçülürken siyah prob ölçü aletinin COM (-) ölçü soketine, kırmızı prob ise A (+) ölçü soketine takılmalıdır. Akım kırmızı probtan girip, siyah probtan çıkacak şekilde ölçü aleti devreye seri bağlanır.

Avometrenin prob uçları, seri bağlantı meydana getirecek şekilde yapılır. Prob uçları kademe seçimi kontrolü yapıldıktan sonra bağlanır. Avometrenin değer ekranı veya skalasından ölçülen akım miktarı okunur.

Avometre ile Gerilim Ölçmek

• Ölçülecek gerilimin cinsine göre, kademe anahtarının yeri tespit edilir. AC işaret ise AC konumuna, DC işaret ise DC konumuna alınır.
• Avometre ölçülecek gerilim değerine uygun kademeye getirilir. Gerilim ölçümünde seçilecek kademe kesinlikle ölçülecek gerilim değerinden küçük olmamalıdır.
• Ölçülecek gerilim değerinin ölçü aletinin ölçme sınırında olduğunu biliniyor; ancak tam değerini kestirilemiyorsa en büyük kademe seçilerek ölçüme başlanır. Gerekirse kademe küçültülür.
• Aletin ekranında (-) yazıp hiçbir değer göstermezse, ölçüm uçları yer değiştirilir ve ekranda değer göstermesi sağlanır.
• Daha hassas ölçüm için komütatör anahtar en uygun kademeye alınır ve ekranda doğrudan değer okunur.
• 10 Amper ve 20 Amper gibi büyük akım değerleri ölçülecekse, sadece kırmızı prob 10 Amper ya da 20 Amperlik ölçüm uçlarına takılmalıdır.

Gerilim değeri ölçülecek noktalara avometre probları dokundurulur. Ölçüm yaparken probların metal kısmına dokunmamaya kesinlikle dikkat edilmelidir. Prob uçları kademe seçimi kontrolünden sonra bağlanır. Gerilim ölçülecekse siyah prob ölçü aletinin COM (-) ölçü soketine, kırmızı prob ise V (+) ölçü soketine takılmalıdır. Gerilim ölçerken avometre uçları devreye paralel olarak bağlanır. Ölçülen değeri skala veya değer ekranından okunur.

Avometre ile Direnç Ölçümü

Direnç birimi Ohm’dur. Sembolü R dir. Ohm (Ω)< Kiloohm (1000 Ohm -kW) <megaohm (1.000.000 Ohm -MW) <Gigaohm (GW)

Dijital avometreler ile ölçüm yaparken,ölçülecek direncin enerji altında olmamalıdır. Başka dirençler ile bağlantısının bulunmamasına ve vücut direncinin devreye girmemesine dikkat etmek gerekir.

• Siyah prob ölçü aletinin COM (-) ölçü soketine, kırmızı prob ise Ω (+) ölçü soketine takılır.
• Kademe anahtarı direnç kademesinde aletin ölçebileceği en yüksek kademeye getirilir.
• Problar ölçülecek direncin uçlarına temas ettirilir. Direnç değeri ekranda birimiyle beraber okunur.
• Hassas ölçüm için, komütatör anahtar en uygun kademeye alınarak ölçüm tekrar yapılır.

Örnek: 500 Ω’luk direnç komütatör anahtar 100K konumunda iken ölçüm yapılmaz. 1K konumunda iken ölçüm yapılır.

Direnç Ölçümünde Kademe Seçimi

Günümüzde kademe anahtarı direnç ölçme konumuna getirildikten sonra, kademe seçimi (200, 2K, 20K…2M) gerektirmeyen ölçü aletleri vardır. Eğer avometre kademe ayarını otomatik olarak yaparsa bu seçime gerek yoktur. Direnç ölçümü yapılırken uygun kademe seçimi yapılmalıdır.

Örneğin: 

700 Ω’luk bir direnç için uygun kademe seçilirken, direnç değerine en yakın küçük olmayan kademe seçilmelidir.

700 Ω’luk direnç değeri ohmmetre veya avometre ile ölçülürken seçilmesi gereken kademe 2K kademesidir. Eğer direnç ölçümü için seçilen kademe, direnç değeri için küçükse değer ekranında (komütatör) “1” sayısı, seçilen kademe çok büyükse “0” sayısı okunur. Değer ekranında (komütatör) “0” sayısı görüldüğünde kademe anahtarı küçültülmeli, “1” sayısı görüldüğünde büyütülmelidir.

Direnç ölçümünde, okunan değerde hassasiyet arttırılmak istenirse (0,190 KΩ yerine, 199 Ω gibi) kademe küçültülerek arttırılabilir. Dijital ölçü aleti ile direnç ölçerken sıfır ayarı yapılmaz. Avometre ile direnç ölçümü yapılırken, direnç, akım altında ölçülemez. Bu ölçüm için akım kesilmelidir. Ölçüm aletini elle tutmak için, tutacaklar yalıtkan olmalıdır. Böylece insan vucudu direnci de hesaba katılmış olur.

Dijital Avometre İle Yarı İletken Ölçmek

• Komütatör anahtar direnç ölçme kademesinde diyot sembolüne getirilir.
• Ölçme işlemi normal direnç ölçme işleminin aynısıdır.

Dijital ölçü aleti komütatör anahtar ohm kademesinde iken siyah prob pilin (-) ucu,   kırmızı prob ise pilin (+) ucudur. İbreli avometrelerin tersidir.

Buzzer Kademesi

İbreli avometrelerde olduğu gibi, temas anında sesle uyarı yapan kademedir. Kullanım şekli ve amacı ibreli avometrelerin aynıdır.

Avometre ile Kondansatör Kapasitesi Ölçme 

Kondansatör iki iletken levha arasına bir yalıtkan malzeme konularak yapılan elektronik devre elamanıdır. Kondansatörler elektirik enerjisini depo etmek için kullanılırlar. Her kondansatörün depo ettiği enerji miktarı farklı farklıdır.

Kondansatörlerin depo edecekleri enerji miktarını kapasitesi belirler. Kondansatörün elektirik enerjisini depo etme özelliğine kapasite denir. Kapasite sembolü “C” harfidir.  Kapasite birimine Farad(F) denir.

Bazı avometreler de kondansatör uçları avometre üzerindeki özel sokete takılır ve ölçüm yapılır. Kapasitesi ölçülecek kondansatörün enerji altında olmamasına dikkat edilmelidir. Komütatör anahtar kapasite (F) konumuna getirilir. Kapasitesi ölçülecek kondansatör avometrenin ilgili uçlarına paralel olarak bağlanır. Ölçüm sonucu göstergeden birimiyle beraber okunur.

Uygulamada farad büyük bir değer olduğu için daha çok ast katları kullanılır. Bunlar;

• Pikofarad (pF),
• Nanofarad (nF),
• Mikrofarad (mF),
• Milifarad (mF)

1 F = 103 mF =106 μF = 109 nF = 1012 pF şeklinde kademelendirilir.

Avometre İle Endüktans Ölçümü

İletken tellerin yan yana veya üst üste sarılmasıyla elde edilen devre elemanlarına bobin denir. Bobinlerin, elektrik akımının değişimine karşı gösterdikleri tepkiye endüktans denir. Endüktansın sembolü “L” harfidir. Endüktans birimi henry (H)’dir.

Endüktansı ölçülecek bobinin enerji altında olmamasına dikkat edilmelidir. Komütatör anahtar endüktans (L) konumuna getirilir. Endüktansı ölçülecek bobin avometrenin ilgili uçlarına paralel olarak bağlanır. Ölçüm sonucu göstergeden birimiyle beraber okunur.

Uygulamada endüktans biriminin alt katları olan μH(Mikro Henri) ve mH (Mili Henri) kullanılır.

1 H= 103 mH=106 μH dir. Bir bobinin endüktif reaktansını (XL) bulabilmek için endüktans değeri bilinmelidir.

• Bobinler DC ile beslenen bir devrede çalışırken çekilen akım omik direnç gösterir. Bobinin yapıldığı metalin (nüve) akıma karşı gösterdiği direnç vardır.
• AC ile beslenen bir devrede ise bobinin akıma gösterdiği direnç artar. Nedeni bobin çevresinde oluşan değişken manyetik alanın akıma karşı ek bir karşı koyma (direnç) etkisi oluşturmasıdır.
• AC sinyalin frekansı yükseldikçe meydana gelen manyetik alanın değişim hızı da artar. Bundan dolayı bobinin akıma gösterdiği direnç de yükselir. Bu sebeple bobinler, dirençleri frekansla birlikte yükselen eleman olarak adlandırılır.

Endüktif reaktans

XL=2.π.f.L formülü ile hesaplanır. 

“XL”=Endüktif reaktans (Ω)
“f”= Frekans (Hz)
“L”= Endüktans (Henry)

Endüktans değeri de tıpkı direnç değerinde olduğu gibi enerji altında olmadan Lcr metre veya endüktans ölçme özelliğine sahip avometreler ile yapılır. Endüktans ölçerken tıpkı direnç ölçümündeki teknikler uygulanmalıdır. Lcr metre olmadığı durumda endüktans ölçme özelliğine sahip olan avometre ile tıpkı Lcr metre de olduğu gibi ölçüm yapılabilir. Burada dikkat edilmesi gereken konu, bu özelliğe sahip olan avometrelerde endüktansı ölçülecek bobin, problara değil Lx olarak gösterilen bağlantı noktasına bağlanması gerekir.

Avometre ile Frekans Ölçmek

Ölçülecek frekans değeri avometrenin ölçme sınırına uygun olmalıdır. Komütatör anahtar frekans (Hz) konumuna getirilir. Ölçü aleti (avometre) prob uçları frekans ölçümü yapılacak devre veya kaynağa bağlanır.

Frekans ölçümü yapılırken avometre devreye paralel bağlanır. Probların metal kısmına temas edilmememesine dikkat edilmelidir. Ölçüm sonucu, frekans değeri skala veya göstergeden Hz veya kHz birimiyle okunur.

 

Osiloskop Nedir? Nasıl Çalışır?

Osiloskop: elektrik gerilimindeki zamana bağlı olan değişimleri görebilmemizi sağlayan bir ölçüm cihazıdır. Normal şartlarda elektrik gerilimini ölçmek için voltmetre kullanılır. Voltmetre, sadece devredeki gerilimin büyüklüğünü ve yönünü sayısal olarak gösterebilir. Osiloskop ise gerilimin zamana bağlı olarak değişimini iki eksenli bir grafik olarak anlaşılır bir şekilde sunar.

Osiloskop Özellikleri

Geniş ölçme imkanları olan osiloskoplar elektrik enerjisini dalga biçiminde gösterir. Osilaskop, akım ve gerilim değerlerin değişimleri ile genliği zamana bağlı grafik olarak gösteren cihazlardır. Bu grafiklerden sinyalin darbe ve boşluk süreleri, genliği, frekansı ve periyodu elde edilebilir.

Elektrik devrelerinden çok, elektronik devrelerdeki ölçümlerde kullanılır. Kare veya sinüzoidal girişli devrelerin çıkışları ve karakteristiklerini belirlemek için tasarlanmıştır. Elektriksel işaretlerin ölçülüp değerlendirilmesinde kullanılır. İşaretin dalga şeklinin, frekansının ve genliğinin aynı anda tespit edilmesini sağlar.

• Osiloskop gerilim uygulayarak çalışan bir alettir.
• Işık izinin sapma miktarı saptırıcı levhalara uygulanan gerilimle doğru orantılıdır.
• Eğer osiloskobun sapma hassaslığı bilinirse osiloskop hem doğru gerilimi hem de alternatif gerilimi ölçmek için voltmetre olarak kullanılır
• Osiloskop ile alternatif gerilim ölçümünde AC voltmetreden daha iyi sonuç alınır.
• Bir sakıncası sapma hassaslığının kalibrasyonudur.

Osiloskop Kalibrasyonu 

Bu kalibrasyon, teknik anlamdaki kalibrasyondan farklıdır. Cihazın kendi uyumluluğunu sağlamak üzere yapılan bir doğrulama işlemidir. Osiloskopun doğru ölçüm yapması için zaman zaman kalibrasyon/ ayarlama yapılması gerekebilir. Bunun sebebi, eğer osiloskopun ayarı bozulmuş ise ölçmelerde hata oluşabilir. Bundan dolayı osiloskopun doğru ölçüm sonuçlarını verdiğinden emin olmak için kalibrasyon/ayarlama işlemi yapılır.

Osiloskop Avantajları

• Giriş empedansı yüksektir
• Geniş frekans bandındaki gerilimleri aynı hassaslıkla ölçer.
• Dalga şekli ne olursa olsun gerilim değerini gösterir.
• Ölçülecek gerilimin maksimum değerini gösterir. Eğer sinüzoidal  ise voltmetreden maksimum değer hesaplanır. Eğer sinyal sinüzoidal  değilse ölçülemez.

Osiloskop Dezavantajları

• İyi bir kalibrasyon gerektirir
• Okuma hatası oluşur.

Aşağıda bir osiloskop örneği verilmiştir;

Osiloskop Kullanımı Osiloskop Nasıl Kullanılır?

Osiloskop ekranında oluşan görüntünün dikey (y) ekseni, ölçülen sinyalin genliğini, yani şiddetini gösterir. Yatay eksen ise zamanı gösterir.

Osiloskop Tuşları ve Görevleri

Volts/Div

Osiloskopta görüntülenmekte olan sinyalin dikey çözünürlüğünü belirler. Ekranda görünen her bir karenin dikey adımlarda kaç V gerilime denk düşeceğini bu düğmeyi çevirerek ayarlanabilir. 1mV ile 5V arasında çeşitli adımlarla bu çözünürlüğü değiştirme olanağı vardır.

Secs/Div

Ekrandaki sinyalin yatay çözünürlüğünü belirler. Her bir yatay karenin kaç saniye, milisaniye ya da mikrosaniyeyi göstereceğini bu düğme aracılığıyla ayarlanır.

AC/DC Coupling

Osiloskopun göstereceği sinyalin referansının, DC yada AC gerilim farkı şeklinde ayarlanmasını sağlar. Örneğin; 12V bir batarya için. Osiloskop da DC coupling modunda olsun. Osiloskop probunun uçları bataryanın + ve – kutuplarına bağlandığında düz bir çizgi şeklinde bataryanın gerilimi görülecektir.

Ama AC coupling seçeneğinde, bataryanın gerilimi herhangi bir AC sinyal içermediği için ekranda herhangi bir görüntü olmaz. Yine 12V batarya yerine bir anahtarlamalı güç kaynağını ölçüldüğünde. Bu durumda ölçülecek sinyalde yüksek hızlı anahtarlamadan kaynaklı bazı AC sinyaller bulunur. Bundan dolayı, AC coupling modu, sinyalin üzerindeki küçük AC varyasyonların daha kolay görülmesini sağlar.

Trigger

Bu ayar yalnızca dijital osiloskoplarda bulunur. Osiloskopun sinyal hangi seviyeye ulaştığında ölçmeye başlayacağı bu düğme ile ayarlanır. Ekrandaki görüntü sürekli olarak sağa sola doğru sıçramalar yaparsa bu ayar oldukça sağlıklıdır.

Horizontal Pos

Bu ayar ekran üzerindeki sinyalin yatay olarak konumunu ayarlamak için kullanılır. Ekrana sığmayacak uzunlukta sinyaller için oldukça kullanışlı bir fonksiyondur.

Vertial Pos

Bu ayar ekran üzerindeki sinyalin dikey konumunu ayarlamak için kullanılır. Özellikle aynı anda iki farklı sinyal incelenirken bu özellik kullanılır. İki sinyalin dikeyde farklı konumlarda bulunması oldukça faydalı olabilmektedir.

Auto

Bu buton yalnız dijital osiloskoplarda vardır. Ölçülen sinyalin ekrana uygun bir biçimde dikey ve yatay çözünürlüğü bu butona basarak kolay bir şekilde ayarlanabilir.

Stop

Dijital osiloskoplara özel olan butondur. Sinyalin o anki durumunun anlık bir görüntüsü alınarak detaylı şekilde incelenmesine imkan tanır.

Osiloskop Nasıl Çalışır?

Osiloskop cihazlarının çalışma prensipleri cihazın çeşidine göre değişir. Cihazlar dijital ve analog şeklinde iki farklı çeşide sahiptir. Genellikle analog osiloskop cihazlarının çalışma prensibi tüplü televizyonlara benzer.

Analog osiloskop cihazlarının hepsi gelen sinyalleri katot denilen tüp içerisinde oluşturur. Elektron demetlerinin tamamını bobinlere ileterek çalışır. Bunlar sayesinde ekranda görüntü oluşur.

Dijital osiloskop cihazları ise tamamen mikro işlemciler sayesinde çalışır. Mikroişlemcilerden gelen giriş sinyalleri osiloskopların çalışmasını sağlar. Bu sinyaller cihaz içerisinde istenilen seviyede çalışır, kaydedilebilir. Tekrar yeniden oluşturulabilir.

Osiloskop cihazları pek çok sorun giderme ve araştırma işleminde kullanılır. Özellikle elektronik ekipmanların ölçüm işleminde osiloskop cihazlarından yararlanılır. Ölçme işlemi olarak sistemlerin içerisindeki sinyallere frekanslarını ve genliğini belirlemek için bu cihazlardan yararlanılır. Elektrik devresinde ne kadar gürültü olduğunu ölçmek için de osiloskop cihazları kullanılır. Ayrıca bir dalganın tüm şeklinin belirlenmesi, grafik halinin ortaya koyulmasında da osiloskop cihazları tercih edilir.

Katot Işınlı Tüp

Osiloskop

Katot ışın tüpü osiloskobun vazgeçilmez elemanıdır. Lambanın içindeki gaz basıncı 0,01 ile 0,001 arasında civa basıncına düşürülür. Flamanına 10-20 voltluk bir gerilim uygulanırsa lambanın flamanı akkor hale gelir. Akkor haline gelen flamanın ısıttığı K katodu elektron salar.

Elektronlar, bu lambanın katotundan doğar ve anoduna gider. Tüpün içindeki negatif toplayıcı G silindiri, A2  odaklama ve V hızlandırma anotlarından geçirilir. Böylece ince bir ışık hüzmesi haline sokulur. Elektron ışını bu kontrol düzenleri ile daraltılıp bir araya demetlenir.

Elektron ışını V ve U saptırma levhaları ile lambanın fosforlu ekranı üzerine yöneltilir. Bu durumda hüzmenin  çarptığı yerde ekran nokta halinde bir ışık verir. Nokta halindeki bu ışına benek de denir. Demet modülasyonu denen bu işlemin, bilgisayar ve televizyon ekranlarında görüntü oluşmasında önemli rol oynar.

Nokta halindeki bu ışına lambanın ekranı üzerinde yön verilir. Bu yön V ve U saptırma levhalarının uçlarına uygulanan gerilimin büyüklüğüne göredir. Katot Işınlarını; V levhası dikey yönde U levhası da yatay yönde saptırır.

Bir noktada odaklanan ışık demetleri (luminesans) parlak bir ışık noktası oluşturur. Bu nokta bir ekran üzerine düşürülüp değişik hareketler verilirse ekranda da değişik hareketleri yapan bir nokta görülür. Bu değişik hareketler ise, katot ışınlı lamba içerisindeki saptırma düzenleri ile yaptırılır. Ayrıca cihazın dış etkilerden etkilenmemesi için lamba iletken bir bandajla kapatılır.

Osiloskop Devreye Nasıl Bağlanır?

Devrede gerilim ölçen bir ölçü aleti olduğu için aynı voltmetre gibi devreye paralel bağlanır. Osliloskopların devreye bağlanması için farklı tiplerde osiloskop probları vardır. Bunlar cihaza BNC denilen vidalı konnektörler ile bağlanır.

Bu probların ucunda yaylı bir mekanizma bulunur. Bu sayede devredeki çeşitli noktalara veya ucu açık kablolara kolay bir şekilde bağlantı yapılabilir. Ayrıca bu tip probların üzerinde bulunan krokodil yapıdaki toprak hattı da vardır. Bunlar ölçüm yapılacak devrenin toprak hattına (GND) veya güç kaynağının negatif kutbuna bağlantı yapmayı sağlar.

Osiloskop Çeşitleri

• Dijital Osiloskop
• Analog Osiloskop
• USB Osiloskop
• El Tipi Osiloskop

Dijital Osiloskop: En sık rastlanan tip osiloskoplar dijital olanlarıdır. Hızlı ve yüksek çözünürlüğe sahip bir analog-dijital çevirici (ADC) devresi ve buton ile ekran fonksiyonlarını kontrol eden bir mikrokontrolcü ile çalışırlar. Dijital osiloskop sayesinde otomatik ölçüm, frekans analizi ve FFT, görüntü hafızası gibi kullanışlı özellikler mümkün olmuştur.

Analog Osiloskop: Bir katot ışın tüpündeki elektron demetinin dikey ve yatay saptırıcı bobinlere uygulanan giriş sinyali tarafından ekran üzerinde saptırma yapması prensibi ile çalışır. Bu cihazlar bilinen en eski tipteki osiloskopları oluşturur.

USB Osiloskop: Dijital osiloskoplar ile aynı prensiple çalışır. Bu cihazların ekranı yoktur. Sinyali görüntülemek için bilgisayarda çalışan bir yazılımı kullanırlar.

El Tipi Osiloskop: Taşınabilir osiloskop portatif oldukları için kısıtlı özellikleri vardır. Sahada kullanım için tasarlanmış, ekstra dayanıklı koruyucu muhafazaya sahiptirler.

Osiloskop Kullanım Alanları

Osiloskop, teknik servisler, laboratuvarlar, Ar-Ge departmanlarında gerilim, frekans, gürültü, genlik veya zaman içinde değişebilecek herhangi bir değeri ölçmek için kullanılır.

Örneğin;  video, kamera, bilgisayar, elektronik devrelere sahip tv  vb gibi. cihazların tamiratı sırasında kolaylık sağlar. Bu cihazların devre şemalarında gereken sinyalin şekli gösteriltir. Kontrolü yapan teknisyen şemadaki sinyali ve ölçtüğü sinyali karşılaştırıp arızanın niteliğini tespit ederler. Piyasada çeşitli osiloskop markaları vardır. Sanal olarak osiloskop kullanılmak istendiğinde osiloskop simülatörü kullanılabilir. Osiloskop fiyatları kullanım amaçlarına göre farklılık göstermektedir.

Sağlamlık Kontrolü

Kare dalga sinyali ile osilaskopun sağlamlık kontrolü ve laboratuvar deneyleri yapılır. Kare dalga sinyali, bir sinyal üreten cihazdan sağlanır. Sinyal üreten cihazın bulunmadığı hallerde osiloskobun CAL (Calibration) çıkışından test sinyali alınır. Böylece deney ve kontrolleri yapılır. Osilaskoptan üretilen test sinyali genel olarak 0,5 volt kare dalga ve frekansı 1 kHz ‘dir. Test sinyaliyle osiloskop probu sağlamlık kontrolü ve X1 ile X10 arasında ayar, kontrolü yapılır.

Osiloskop İle Frekans Ölçümü 

Bilinmeyen frekansların bilenen frekanslarla karşılaştırılması yoluyla frekans ölçülmesine yarayan bağlantı şekli görülmektedir. Genellikle; dikey levhalara frekansı bilinmeyen gerilimin potansiyometre ile bölünmüş 5- 10 volt kadarlık değeri, yatay levhalara da frekansı bilinen gerilimin küçültülmüş değeri uygulanırsa osiloskopun ekranında aşağıdaki gibi bir görüntü elde edilir.

Elde edilen bu görüntü ile bilinmeyen frekansın değeri;

Osiloskop ekranında görülen ve şekle göre aletin yatay levhalarına uygulanan gerilim 50 c/s ise, dikey levhalara uygulanan gerilim frekansı

fd / fy = Ty/ Td,    fd /50= 2/1 buradan   fd= 100 c / s bulunur.

İki gerilim frekansı birbirine eşit ise ekranda, tam bir daire elde edilir.

Bu osiloskop ile;

frekansı bilinmeyen gerilimin frekansını, aşağı yukarı iki sınır arasında  tahmini olarak doğrudan doğruya da ölçebiliriz.