Stator Nedir Ne İşe Yarar DC Motor Statoru

Stator nedir: Stator (endüktör) döner elektromanyetik cihazların dış tarafında kalan dönmeyen duran statik parçasına denir.  Alternatör, elektrik motorları, biyolojik rotor, jeneratörler de dönmeyen kısımlara statör denir. Buhar türbininin sabit kanatlarını taşıyan gövdesine statör adı verilir.

Statör motorun iki temel bileşenden birini temsil eder. Diğeri ise rotor, makinenin çalışmasını sağlayan hareketli parçasıdır. Cihazın tasarımına bağlı olarak statör, cihazın armatürü veya alan sargısı gibi davranabilir. Her iki durumda da, rotor etrafında veya içinde döndüğünde sabit kalır.

Statör sacları silisyum kaplıdır. Bu silisyum kaplı saclar 0,4 – 0,8 mm kalınlığında tek tek kesilir. Bu sacların özel kalıplarda paketlenmesiyle statör üretilir. Statör, asenkron motorun duran parçasıdır. Bu parçanın iç kısmında izoleli bakır telden  bobin kangalları ile bobinaj yapılmış sarımlar bulunur. Sarımların görevi statöre alternatif gerilim uygulandığında manyetik alan oluşturmasıdır. Manyetik alan oluşturarak rotorun dönmesini sağlamaktır.

Elektrikli motorlar ve döner elektromanyetik makineler iki temel bileşenden oluşur. İki temel bileşen dönen bir rotor ve sabit bir statördür. Bir motorda rotor, makinenin üretmek üzere tasarlanmış çalışma hareketi sağlayan cihazın parçasıdır. 

Bir otomobilin alternatöründeki rotor, alternatörlerde olduğu gibi bir dış güç kaynağının çalışma hareketini sağlayan elemandır. Her iki durumda da statör, çalışma esnasında daima dönen rotora göre statik kalır. Örneğin; ilgili makine bir motor gibi, hareket çıkış cihazı veya bir jeneratör gibi elektrik gücü çıkış kaynağı olsun. Statör ve rotor iş çevriminde iki temel görevden birini yerine getirir.

Birincisi bir alan bobininin olmasıdır. Yani statör makinenin alan kısmı, kalıcı mıknatıs veya elektrikli bobin ile güçlü bir manyetik alan meydana getirir. İkincisi ise rotordur. Devrenin iş çevrimindeki görevi bir armatürün görevidir. Bu rotor, cihazın çıkışını sağlamak için manyetik alanın etkileşime girdiği makinenin parçasıdır. Birçok elektrik motorlarında statör ve rotor, alan bobini (statör) veya armatürün (rotor) rolünü yerine getirebilir.

DC Motor Statoru

Statör (endüktör) makinenin dış tarafında kalan, dönmeyen duran kısmıdır. Karkas üstüne yerleştirilen ana ve yardımcı kutuplar ve bunlar üstündeki sargılardan meydana gelir. Stator üzerinde oluklar açılmış ince saclar paket haline getirilmiştir. Statör bu oluklara sargılar sarılması ile elde edilmiştir

Stator Sargısı

Statör sargısı DA makinesinin gövdesinde bulunur ve vida veya somunlarla gövdeye tutturulur. Görevi manyetik alan meydana getirmektir. Mıknatıs alanını sağlar. Makinedeki sargılar doğru akımla beslenir. Doğru akım motorlarında manyetik alan statörde oluşur. Statöre aynı zamanda kutup da denir. Statör karkasına yerleştirilen kutuplar, demir sac levhaların paketlenmesiyle yapılmıştır. Orta ve büyük güçteki makinelerde ana kutuplar ve bunların arasına yerleştirilmiş yardımcı kutuplar vardır.

Stator Kutupları

Doğru akım motorlarında (DC motor) kutuplar, manyetik alanın oluştuğu kısımdır. Doğru akım makinesinin özelliğine göre endüktör sargısı yapısal değişiklikler gösterir. Makinenin çapına, büyüklüğüne ve devir sayısına göre doğru akım makineleri; 2, 4, 6, 8 veya çok kutuplu olabilirler. Statör kutupları mıknatıs veya elektromıknatıstır.

Küçük güçlü DA makinelerinde ve pilli oyuncak da daimi mıknatıs, statör olarak görev yapmaktadır. Çok küçük doğru akım makinelerinin kutupları sabit mıknatıslı da olabilmektedir.  Ancak genellikle elektromıknatıslı kutuplar kullanılır. Bunun için kutuplar üzerine gerekli manyetik akıyı oluşturacak sargılar yerleştirilir. Ana kutupların üzerindeki sargılara uyarma sargıları denir. Sargılar sarılmadan önce, kutup üzerine prespan kağıttan bir izolasyon geçirilir ve daha sonra sargılar sarılır.

Alternatif akım makinelerinde gerilim, hız ve indüklenen akımın frekansına bağlıdır. Oysa doğru akım motorlarında gerilim hız ve indüklenen akımın frekansına bağlı değildir. Kutup sayısı makinenin devir sayısına ve gücüne göre değişim gösterir.

Stator Fiyatları

Statör firmaları tarafından üretilen statör, makinenin gücüne çapına, büyüklüğüne göre yapılır. Ayrıca devir sayısına göre de 2, 4, 6, 8 veya daha çok kutuplu olarak imalatı yapılmaktadır. Statör fiyatları da üretilen makineye göre değişmektedir.