Akım Trafosu Çeşitleri Nelerdir?

Akım trafosu çeşitleri: Alçak gerilim devresinde kullanılan akım redüktörleri de, trafolar sargılı ve baralı olarak yapılırlar. Genellikle portatif tipte ve kademeli olarak imal edilirler. Laboratuvar ölçmelerinde ve alçak gerilim devrelerinde kullanılırlar.

Primer sargısından çıkarılan uçlar yardımı ile akım büyüklükleri ölçülür. Akım değeri büyüdükçe çevirme oranı da büyür. Bir transformatörün primerinden bir veya birkaç sarım geçirilirse transformatörün ölçme alanı da genişletilmiş olur.

Yüksek ve alçak gerilim devresinde primerden geçen akım büyüdükçe sargısı, trafo nüvesinin ortasından geçen yuvarlak veya dikdörtgen kesitli bir hat barasıdır. Bu tip trafolara bara tipi akım trafosu denir.

Dahili ve harici tipleri vardır. Sabit yerlerde kuru ve yağlı olarak kullanılırlar. Primer ve sekonderi izole ederler ve transformatörlere komple bir gövde alanı da oluştururlar. Günümüzde imalatı yapılan akım transformatörleri çok iyi yalıtım malzemesi olan sentetik reçine ile yalıtılmaktadır. Transformatör çeşitlerine göre akım trafo fiyatları belirlenmektedir.

Kullanıldıkları gerilime, soğutma ve yapım şekillerine göre farklı çeşitlere ayrılır.

Alçak Gerilim Akım Trafoları
Yüksek Gerilim Akım Trafoları
Kuru Tip Akım Trafoları
Yağlı Tip Akım Trafoları
Sargılı Akım Trafoları
Bara Tipi Akım Trafoları

Gerilime Göre Akım Trafosu Çeşitleri;

AG Akım Trafosu

Bu trafolar alçak gerilim şebekelerinde kullanılır. Dağıtım trafosu çıkışı fazlar arası 400 V olan gerilimdir. Bu gerilim ile çalışan fabrika ve iş yerlerinde kullanılan akım transformatörleridir. Alçak gerilimde kuru tip akım trafosu kullanılır.

OG Akım Trafosu

Orta gerilim alçak gerilim şebekeleri ile yüksek gerilim şebekeleri arasında köprü görevi yapar. Enerji iletiminde kullanır. Ülkemizde 3 kV-36 kV kadar olan şebekelerdir. Bu şebekelerde kullanılan akım trafoları, kuru tip akım trafolarıdır.

OG akım trafoları, primer akıma orantılı olan sekonder bir akım meydana getirmek üzere tasarlanmıştır. Şebekenin özelliklerine (gerilim, frekans, akım) uygun olarak trafo imalatı yapılır. Akım trafosu; çevirme oranlarına, doğruluk sınıflarına ve güç değerlerine göre tanımlanır. Doğruluk sınıfı transformatörün çalışma amacına bağlı olarak değişir.

Orta gerilim akım trafoları (3.6kV’ tan 36kV’a kadar, epoksi reçine). ve harici uygulamalar (3.6kV’ tan 52kV’a kadar, epoksi reçine ve yağlı) için imal edilir.

Soğutma Şekline Göre Akım trafosu Çeşitleri

Yağlı Tip

Bu tip akım trafolarında yalıtkanlığı izolasyoyağı sağlar. Kuru trafoya göre, yağ sızıntısı veya terleme yapabilirler. Yüksek gerilimde kullanılan akım trafosu yağlı tip trafodur.

Kuru Tip

Akım trafolarının iletken bölümleri birbirinden ve şaseden katı yalıtkan malzemelerle yalıtılmışlardır. Bu tip transformatörlerde yalıtım maddesi olarak zift, kağıt, reçine ve vb. malzemeler kullanılır. Genel olarak alçak gerilimde kullanılan akım trafoları kuru tip olarak üretilirler. Ekonomik açısından akım trafosu fiyat ucuz, ancak herhangi bir arızada tamiri zordur. Akım ve gerilim trafolarını yalıtımları aynı prensiple yapılır.

Yapılışlarına Göre Akım Trafosu Çeşitleri

Sargılı Tip

Bu tip akım trafolarının primer sargıları tek bir iletkenden değil, sarımlardan meydana gelir. Primer ve sekonder sargıları aynı manyetik devre üzerine sarılmıştır. Bazı yerlerde çift primer veya çift sekonder sargılı akım trafoları da kullanılmaktadır. Uygulama sırasında, primer akımın zaman içinde büyük farklılıklar gösterdiği durumlarla karşılaşılabilir.

Yük artışları, farklı yükler, konutların yoğun olduğu bölgeler örnek olarak gösterilebilir. Bu durumlarda, çift primer sargılı akım trafolarının kullanımı tercih edilmektedir.

Bara Tipi

Bara tipi akım trafoları daha çok AG ölçü ve koruma devrelerinde kullanılır. Bu tip akım trafolarında primer sargıyı, şebekedeki faz iletkeni meydana getirir. Bara tipi akım trafolarının bazılarında primer sargı, trafonun orta bölümüne yerleştirilmiş bir iletkendir. Bazı akım trafolarında orta bölüm boştur. Bu orta bölümün içerisinden iletken veya bara geçirilir. Elektrik panoların da kullanılır.

Bunun yanında bazı güç transformatörleri buşinglerine yerleştirilen akım trafolarına, buşing tipi akım trafosu denir.

Kullanıldıkları Yere Göre Akım trafosu Çeşitleri

Akım trafosu kullanıldıkları yere göre ikiye ayrılır:

İç Tip ( Bina İçi, Dahili )
Dış Tip ( Bina Dışı, Harici )

İç Tip (Bina İçi, Dahili): Dış etkilere karşı mukavemeti az olan trafolardır. Kapalı ortamlarda (trafo merkezlerindeki kabinler, panolar vb.) kullanılırlar.

Dış Tip ( Bina Dışı, Harici ): Yapılışları bakımından dahili tip akım trafolarına göre ortam koşullarına karşı daha dayanıklıdır. Şalt sahalarında kullanılan akım trafosu harici trafodur.