Kuru Tip Trafo

Cebri soğutmalı olarak tasarlanan, meydana gelen ısıyı hava sirkülasyonu ile atan trafolara, kuru tip trafo veya kuru tip transformatör denir. Manyetik devresi ve sargıları yalıtkan bir sıvıda korunmayan elektrik trafolarıdır. Sargıları cam elyaf destekli epoksi reçine ile örtülmüş ve dış etkilere karşı yalıtılmıştır. Kuru tip trafolar tamamen kurudur kesinlikle yağ içermez. 

Kuru tip trafoların manyetik devresi ve sargıları yalıtkan bir sıvıya daldırılmamıştır. Kuru tip trafolar gaz içinde veya atmosfer altında çalışırlar. Kuru tip trafo, genel olarak dökme reçine ile örtülmüş ve vernik emdirilmiş trafolardır. Gazlı türler, genel olarak azot gazı içindedirler. İzolasyon grupları 80 C°, 115 C°, 150 C° olarak üretilir. Yağlı tip trafo için yapılan periyodik bakım, yağla ilgili bölümler dışında kuru tip trafolarda da yapılır. Kuru tip trafolar yeraltı trafo merkezlerinde genel olarak kullanılır. ( büyük alışveriş merkezleri gibi)

Cebri soğutulan kuru tip trafoların, kanalları açık ve soğutma yüzeyleri temiz olmalıdır. Kuru tip dahili trafolar genel olarak oda içerisinde olduklarında, oda sıcaklığı devamlı kayıt altında tutulmalıdır. Havalandırma şartları trafo için çok önemlidir ve devamlı izleyerek kaydedilmelidir. Fan ile soğutulan bir odada hava hareket hızı dakikada 122 metre civarında olmalı ve bu dereceyi aşmamalıdır. Alarm devresi ve aşırı sıcaklık termostatı kontrolü yapılmalıdır. Trafo dış şasesinin kirlenmesine ve aşınmasına (korozyon) izin verilmemelidir. Trafonun içinde bulunduğu odada su sızıntısı olmaması için önlem alınmalıdır. Trafolar çalışırken sesindeki değişme gevşek spir, kötü tesisat ya da bağlantı gibi bir sorunu haber vermektedir.

Kuru tip trafoların yangın çıkarma riski yoktur. Yağlı trafolar ise yangına sebebiyet verebilir. Kuru tip trafolar soğutma fanı gibi ek donanımlara gereksinim duyabilir. Kuru tip trafo fiyatları, yağlı trafolara göre daha yüksektir.

Trafo çeşitlerinden olan kuru tip trafoların yağlı tip trafolardan farkı;  Kuru tip trafo, yağlı trafo kadar bakım gerektirmez.

Kuru tip trafolarda bağlantı grubu; özel tasarım bağlantı gurubu ve kademe değiştiriciler isteğe bağlı olarak yapılır.

Kuru Tip Trafo Yapımı

Orta gerilim transformatörü yapan, 3,3 KV den 36 KV ye kadar müşteri isteğine göre boşta gerilim ayarlı ve yükte gerilim ayarlı trafo üretilmektedir. Dağıtım transformatör tipleri bir fazlı ya da  3 fazlı transformatörler trafo yağına daldırılmış tabi soğutmalı (ONAN), cebri soğutmalı (ONAN/ONAF) atmosfer açık genleşme depolu, atmosfere kapalı hermetik trafo olmak üzere, müşteri isteğine ve şartnamelerde belirtilen standartlara göre yapan trafo üreticileri bulunmaktadır. Modern sarım makinelerinde sarılan dağıtım transformatörleri alçak gerilim sargı  iletkenleri bakır ve alüminyumdur. Levha sargıları arasında kat izolasyonu iyileştirilmiş, reçineli kağıtlar ile sağlanmıştır.

Alçak gerilim ve yüksek gerilim vakum altında, nemden korumalı, bakım gerektirmeyen 36 KV gerilimde, 100-20.000-30.000 KVA kısa devreye dayanıklı trafo imalatı yapan trafo fabrikaları, orta gerilim güç transformatörleri yapan, 3,3 KV den 36 KV ye kadar müşteri isteğine göre boşta gerilim ayarlı ve yükte gerilim ayarlı trafo imalatçıları mevcuttur.

Kuru tip trafo üreticileri; abb trafo, abb kuru tip trafo, best trafo, areva trafo, omsan trafo, aslan trafo, beta trafo, eltaş trafo, aktif trafo, eren trafo, Kayseri trafo, Ankara trafo, özgüney trafo vb gibi trafo firmaları vardır.

Yüksek gerilimli elektrik enerjisi sektörüne yönelik olan elektrolitik bakır parçalar baralar paslanmaz çeliklerden işlenen saclar ve diğer aksamlar olmak üzere sipariş üzerine çeşitli ebatlarda yapan trafo imalatçıları vardır. Elektrik trafo fiyatları, trafonun özelliklerine göre her firma tarafından değişmektedir. Yine trafo kazanları, genleşme deposu, yüksek gerilim ve alçak gerilim dom yağı sızdırmayan bir şekilde üreten trafo firmaları vardır.

Sargıları Dökme Reçine Epoksi İle Örtülü Kuru Tip Trafoların Yapısı

Sargıları epoksi reçine ile örtülmüş dökme reçineli kuru tip transformatörlerin yağlı tip trafolara göre başlıca farkı manyetik devrenin ve sargıların yalıtıcı bir sıvıya daldırılmamış olmamasıdır. Sargılar cam elyaf takviyeli epoksi ile örtülmüş ve yalıtılmıştır. Soğutma ortamı havadır.

Kuru tip trafo özellikleri;

• Alçak gerilim ve yüksek gerilim sargıları kapalı ortamda, vakum altında, reçineli olarak imal edilir.
• Kuru tip trafo, sargı yalıtımında kullanılan epoksi kolay tutuşmayan ve kendiliğinden sönebilen yanmayan özelliklere sahiptir. Arka maruz kaldığı zaman bile çevreye zehirli gaz yaymayan özelliklere sahiptir.
• Koruma ve sinyal donanımı olarak sadece sargıları, yüksek çevre sıcaklığı veya aşırı yüklenmelerin sebep olduğu izin verilmeyen aşırı ısınmalara karşı koruyan sıcaklık kontrol sistemi vardır.
• Yangına karşı güvenlidir. Yangın ortamında yangını hızlandırıcı etkisi yoktur.
• Trafoların, yanmaz olma ve kendiliğinden sönme özellikleri vardır.
• Sargı yapısı sebebi ile kısa devrelere karşı yüksek dayanıklılık gösterir. Bakım gerektirecek herhangi bir parçası olmadığı için işletme ömrü boyunca bakım gerektirmez. Bundan dolayı işletme masrafları çok azdır.
• Neme karşı yüksek dayanıklılıkları vardır. %100 nemli ortamlarda çalışsa bile herhangi bir sakınca yoktur.
• Fanlı soğutma sistemi ilavesi ile güç kapasitesini %50’ye varan oranlarda arttırabilmektedir.
• Muhafaza içine alınıp insanların yoğun olarak bulunduğu ortamlarda güvenle kullanılır.

Kuru Tip Trafoların Bölümleri

• AG (alçak gerilim) girişi
• YG (yüksek gerilim) grişi
• AG sargısı (sekonder)
• YG sargısı (primer)
• Boştayken kademe değiştirici
• Manyetik çekirdek
• Manyetik çekirdeği sabitleyen parça
• Tekerlekleri yönlendirilebilen silindir aksamı
• Topraklama girişi
• Kaldırma delikleri
• Etiket levhası
• Yedek devre kutusu

Kuru Tip Trafo Kullanım Alanları

• Pompa istasyonları
• Hava alanları
• Hastaneler
• Trafo dağıtım merkezleri
• Oteller
• Marinalar
• Barajlar
• Ticari binalar
• Isı merkezleri
• Demiryolu sistemleri
• Yer altı trafo merkezleri
• Okul
• Hastane gibi insanların yoğun yaşadığı yerlerde tercih edilir ve kuvvetli akım yönetmeliği doğrultusunda yapılarak kullanılmaktadır.

Kuru Tip Trafo Bakımı

Kuru tip trafoyu periyodik bakım yapılmadan önce aşağıdaki işlemler yapılarak bakıma hazırlanmalıdır. Bunun için yapılacak işlemler;

• Trafo bakıma alınmadan önce tamamen enerjisiz duruma getirilmelidir.
• Bunun için trafo girişindeki kesici açılarak besleme gerilimi kesilmelidir.
• Kesici açıldıktan sonra bağlı olan ayırıcı da açılmalıdır.
• Trafo bakım öncesi emniyet ve güvenlik önlemleri alınmalıdır.
• TEİAŞ bakım talimatı veya TEDAŞ tarafından ilgili yılda yayınlanmış olan bakım talimatı yanında bulundurulmalıdır.

kuru tip trafolarda bağlantı grubu