Gelgit Enerjisi Nedir? Nerelerde Kullanılır?
Gelgit enerjisi: Güneş’in ve Ay’ın Dünya üzerinde uyguladığı kütle çekim kuvvetine bağlı olarak denizler ve okyanuslarda oluşturduğu gelgit akıntılarının hareketi etkisiyle oluşan bir kinetik enerjidir. Gelgit diğer bir adıyla med-cezir. Denizlerdeki dalgalanmalar gelgit olayı ile çok yüksek seviyeye ulaşır. İşte bu dalgalar ile gelgit enerjisi oluşur.
Gelgit olayında sular günde iki kez yükselir ve iki kez de alçalır. Bu alçalma ve yükselme hareketleri 12 saat veya 24 saatlik periyotlar halinde gerçekleşir. Gelgit enerjisinin gücü, suyun yükselme ve alçalma hareketlerine bağlıdır. Elektrik veya enerji çeşitlerine dönüştürülebilen bir hidro güç çeşididir.
Dünya’da 3000 GW büyüklüğünde gelgit kapasitesi bulunmaktadır. Ancak bu kapasitenin sadece %2’si gelgit enerjisi olarak kullanılabilir durumdadır.
Çalışma Şekli
Gelgit enerjisinde, gelgit olayı için üretilmiş olan özel türbinler kullanılır. Bu türbinler, iki taraflı olarak hareket edebilirler. Gelgit olayı ile deniz kabarır ve alçalır. Bu iki deniz seviyesi farkından yararlanılarak, türbinler çalışır. Böylece, elektrik üretilir. Gelgit enerjisi için özel türbinlerin yanında, gelgit barajı da gereklidir. Gelgit barajları, köprü gibidir. Altındaki, gelgit türbinleri ile elektrik üretilir.
Gelgit Enerjisi ile Elektrik Üretimi
Gelgit enerjisi iki farklı yöntem ile elektrik üretilir.
1- Suyun Bir Havuzda Biriktirilmesi Yöntemi
Baraj veya havuz gibi bir su toplama haznesi kullanılır. Bu hazne ile deniz seviyesi arasında kot farkı oluşturulur. Böylece gelgit enerjisi ile potansiyel enerji elde edilir. Bu potansiyel enerjide elektrik enerjisine çevrilir. Bu yöntemin dezavantajı çok maliyetli ve aynı zamanda çok yer kaplamasıdır.
2 – Dalgalar ile Türbinleri Döndürme Yöntemi
İkinci yöntemde gelgit enerjisi ile oluşan dalgaların önüne türbinler konulur. Dalgalar yükselip alçalırken bu türbinleri döndürür. Türbinler de bağlı olduğu jeneratörler sayesinde elektrik üretir. Ama bu yöntem çok yaygın değildir. Çünkü, bu yöntemle gelgit enerjisinden elektrik üretmek için çok büyük türbinlere ihtiyaç vardır.
Gelgit Enerjisinin Avantajı
- Güneş’in, Ay’ın ve Dünya’nın birbirlerine uyguladıkları kütle çekim kuvvetleridir. Dünya’nın kendi ekseni etrafında ve Güneş’in dönüşüne bağlı olarak oluştuğu için tükenmez ve asla sonu gelmez bir enerji çeşididir. Bu sebeple yenilenebilir enerji kaynak türlerinin içerisinde yer alır.
- Gelgit enerjisi karbon salınımı, atık oluşturmaz. Bundan dolayı doğaya hiçbir türlü zarar vermez ve temiz enerji olarak adlandırılır. Gelgit enerjisi kaynağı doğa olduğu için yakıtı bedavadır.
- Gelgit enerjisinin enerji üretim potansiyeli çok yüksektir. Yapılan araştırmalarla paralel olarak gelecek yıllarda dünyamızın enerji sorununu ortadan kaldırması olasıdır.
Gelgit Enerjisinin Dezavantajı
- Gelgit enerjisi ile elektrik üretmek için bilinen yöntemler çok azdır. Bundan dolayı kullanım alanı kısıtlıdır.
- Gelgit enerjisinden elektrik üretmek için kurulacak santrallerin kurulumları pahalıdır. Aynı zamanda işletme ve bakım maliyetleri çok yüksektir.
- Gelgit enerjisinden günün her saatinde enerji üretilememesi ve çok geniş bir alana ihtiyaç duyulmasıdır.
Dünyada Gelgit Enerjisi Kullanan Ülkeler
Dezavantajlarına rağmen gelgit enerjisi elektrik üretimi için önemli bir kaynaktır. Dünya da artan enerji ihtiyacı sonucu elektrik üretiminde dalgalı alanları tercih etmektedir. Dünya’nın büyük bir kısmı sularla kaplı olduğundan bu konuda yatırımalar ve çalışmalar hızla devam etmektedir.
Gelgit enerjisinin kullanım alanları çeşitlidir. Deniz veya okyanus kıyısında gelgit enerjisi ile kurulan elektrik üretme tesisleri vardır. Gelgit enerjisinin başlıca kullanım alanı gelgit enerji santralleridir. Dünyada gelgit enerjisinden elektrik üretmek için birçok örnek bulunmaktadır.
Türkiye de ise Zonguldak’ta dalga enerjisinden elektrik üretilmesi için 50 kilovatlık Pilot Dalga Enerji Santrali kurulacaktır. Türkiye’de bir ilk olacak olan projenin imzaları Zonguldak’ ta atılmıştır.
- Rance Gelgit Enerjisi Santrali: Dünyanın ilk gelgit santrali olan Rance santrali 1966′ da Fransa’da kurulmuştur. Toplam kurulu gücü 240 MW’ tır.
- Kislaya Guba Gelgit Enerji Santrali:1,7 MW kapasiteye sahip bu santral 1968 yılında Rusya tarafından faaliyete geçirilmiştir.
- Jiangxia Gelgit Enerjisi Santrali:3,2 MW gücünde olan bu santral 1980 yılında Çin tarafından yapılmıştır.
- Annapolis Royal Enerji İstasyonu:20 MW gücünde olan bu santral 1984 yılında Kanada tarafından yapılmıştır.
- Strangford Lough Gelgit Enerji İstasyonu:1,2 MW gücünde olup 2008 yılında İngiltere tarafından yapılmıştır.
- Uldolmok Gelgit Enerji Güç Santrali:1,5 MW kurulu güce sahip olan bu santral yine Kuzey Kore tarafından 2009 yılında yapılmıştır.
- Sihwa Lake Gelgit Enerji Santrali: Kuzey Kore’de bulunan bu santral 254 MW gücündedir. Santral 2011 yılında yapılmıştır.
- Meygen Gelgit Enerji Santrali:398 MW kapasite olması planlanan bu santral İngiltere tarafından yapılmaktadır.
- Bluemull Sound Gelgit Santrali:500 kW gücünde olacak olan bu santralde yine İngiltere tarafından yapılmaktadır.
Bir yanıt yazın