Vidalı Kompresör Nedir? Çalışma Prensibi

Vidalı kompresör nedir: Basınçlı hava elde etmek için kullanılır. bir kompresör çeşididir. Piston yerine birbirine geçmiş rotor çifti kullanılan kompresörlere vidalı kompresör denir. Diğer kompresör çeşitlerine göre piston veya benzeri bir donanım kullanılmaz.

Vidalı kompresör basınçlı hava üretmek için dişleri birbirini saran, iki sonsuz vidadan oluşur. Vidalardan bir tanesi diğerini hareket ettirerek gazı sıkıştıran pozitif yer değiştirmeli makinedir. Vidalı hava kompresörü farklı kılan birbirine geçmiş rotor çifti kullanılmasıdır.

Vidalı kompresörlerde helisel dişli olarak imal edilmiş iki adet rotor bulunur. Rotorlar bir mil üzerindeki helisel loblardan oluşur. Rotorların biri erkek rotor, helisleri dolgun yuvarlak çıkıntılardan/loblardan oluşur. Diğeri dişi rotor, erkek rotorun loblarına karşılık gelen yivleri/yuvaları vardır.

Vidalı kompresörler pozitif yer değiştirmeli kompresörlerdir. Yaygın olarak kullanılan tek kademelidir. Yağ enjeksiyonlu, helisel ve spiral lobları ve yivleri (çıkıntı ve oyukları) vardır. Bir çift (erkek ve dişi) rotordan oluşan vida kullanarak yapılır.

Vidalı Kompresör Özellikleri

Bu kompresörlerde kapalı bir gövde (vida gövdesi) vardır. Bunun içinde dönerek, (loblar ve yivler arasındaki) havayı (çıkışa öteleyerek, sürerek) sıkıştıran bir çift rotor vardır. Emme ve çıkış valfleri yoktur. Karşılıklı dönen vida dişlileri arasındaki gaz, gittikçe küçülen hacim içinde sürüklenir.

Vida rotorları ve rotorlar ile vida gövdesi arasındaki açıklıkları kapatması için vida içine püskürtülen yağ vasıtasıyla soğutulur. (ve vida içinde ısınan yağ hava veya su soğutmalı yağ soğutucundan geçirilerek soğutulur). Bu kompresörler özellikleri sayesinde kullanıcısına basınçlı hava üretim sürecinde pek çok avantaj sağlar.

Vidalı Kompresör Çalışma Prensibi

Tahrik elemanı sayesinde motorun hareketi vida grubuna aktarılır. Rotor çiftinin dönmesiyle emiş kısmında vakum oluşur. Vakum sayesinde ortamdan emilen hava emiş kısmında bulunan filtrede temizlenir.

Sonra vida grubunun içindeki boşluklara girer ve çıkış kısmına doğru ilerler. Havanın girişteki hacmi çıkışa doğru azaldığından havanın basıncı artar. Havanın sıkışmasıyla birlikte basıncı arttığı gibi sıcaklığı da artar. Bu ısıyı almak için vida grubuna yağ püskürtülür (yağ enjeksiyonlu vidalı kompresörlerde).

Vidalı kompresör yağı kullanarak rotorların ve gövdenin üzerinde film tabakası oluşturur. Böylece havanın geri kaçması önlenir, sızdırmazlık sağlar. Böylece çalışan aksamları yağlayarak metalin-metale sürtünerek aşınmasını önler. Bu sebeple herhangi bir iç yağlamaya gerek yoktur.

Vida grubundan çıkan basınçlı hava-yağ karışımı separatör tankına gider. Tankın içindeki basınçlı hava yağdan mekanik olarak ayrışır. Ayırıcı filtreden geçerek minimum basınç valfine geçer. Yağdan arındırılmış hava buradan radyatöre gider (hava soğutmalı kompresörlerde). Radyatörde soğuyarak sisteme gönderilir.

Separatör tankında ayrışan yağ, belli bir sıcaklığa kadar yağ filtresinden geçerek vida grubuna geri döner. Termostatik valf sayesinde belli bir sıcaklık üzerine çıkınca yağ bu kez radyatöre gönderilir. Radyatör de soğuyan yağ, yeniden yağ filtresinden geçerek vida grubuna gönderilir. Böylece devir tamamlanmış olur. Sistemin çalışması, otomasyonu ve emniyeti kompresöre eklenen;

Elektrik panosu, kontrol paneli vs gibi ekipmanlar yardımı ile gerçekleştirilir. Vidalı kompresörler , basılan gazın tamamen yağsız olması istenilen durumlarda daha çok kullanılmaktadır.

Kompresör içinde yağ ile soğutma yapılması sonucunda, çalışan parçaların çalışma sıcaklığı asla aşırı yüksek değerlere çıkmaz. Vidalı kompresörler bu özelliklerinden dolayı sürekli çalışabilen hava veya su soğutmalı kompresör ünitesi olarak yapılır.

Vidalı Kompresör Avantajı

Basit tasarım (dizayn), aşınan parçaların azlığı, vidalı hava kompresör bakımı ve tamirinin kolaylığıdır. Ömürlerinin uzun olması, çalıştırılmasının kolay olmasını sağlar. Ayrıca kurulumunun esnek (özel şartlar gerektirmeden) yapılabilmesini sağlamaktadır.

Yağ Püskürtmeli Vidalı Kompresörler

Bu kompresörlerde rotorlar ve onları çevreleyen gövde vida (vida grubu, air end, hava kafası) aksamını oluşturur. Kompresyon (baskı) birbirine seri bağlıdır. Birinci ve ikinci kademe vidaları tarafından paylaşılarak gerçekleştirilir.

Kompresör veriminin tam yükte motor güç/kilowatt sarfiyatı açısından %15′e kadar daha verimli olmasını sağlar. İki kademeli vidalı kompresör, vidalı kompresörün basit ve esnekliği ile iki kademeli ve çift etkili pistonlu kompresörün enerji verimini birleştirir. Bu kompresör hava ve su soğutmalı, tam paketlenmiş ünite olarak (kapalı ve tüm bileşenleriyle çalıştırılmaya hazır kasa olarak) yapılır.

Yağsız Vidalı Kompresörler

Yağsız vidalı kompresörler, kompresyon odasında yağ olmadan çalışacak şekilde dizayn edilmiştir. (oil free, bastığı havaya kompresyon elemanı vida içinde yağ karışmayan). Havayı yağ olmadan sıkıştıran, vida kullanılarak yapılan kompresörlerdir.

Yağsız vidalı kompresörleri, yağsız basınçlı hava ihtiyaçlarını karşılamak için, hava soğutmalı ve su soğutmalı olarak yapılır. Yağ enjeksiyonlu (püskürtmeli) vidalı kompresörlerinin kullanım esnekliğinin aynısını sağlarlar.

Hava ve su soğutmalı, yağ enjeksiyonlu veya yağsız , tek veya iki kademeli olarak vidalı hava kompresör imalatı yapılmaktadır. Basınç ve kapasite olarak geniş bir uyarlama aralığına (çeşitliliğe) sahiptirler.

Kompresörün Parçaları

Ünitelerde vida-motor birleşimi
Yağ ayırıcı depolar,
Hava ve yağ soğutucusu,
Fan ve fan motoru,
Kondenstop,
Minimum basınç valfi,
Separatör,
Hava emiş filtresi gibi parçalar bulunur.

Piyasada birçok vidalı kompresör markları vardır. Bu marka ve çeşidine göre vidalı kompresör fiyatları değişmektedir.

Vidalı kompresör daha az yer kaplar, az titreşim yapar, kayış kasnak olmadan tahrik sistemine bağlanır. Hareket eden parçaların sayısı az olduğundan toplam verimleri yüksektir. Chiller gruplarında ve uçak kabinlerinin iklimlendirme sistemleri için kullanılır.

Soğutma sistemlerinde kullanılan bir vidalı kompresörde, kompresör ve motor birbirinden ayrılmıştır. Bir aks veya V kayışı ile bağlanırlar. Kompresör ve motor ayrı olduğundan, kompresörde soğutucu olarak amonyak kullanılabilir. Soğutma sistemlerinin soğutma çıkışı, komprasör performansının ayarlanması ile düzenlenebilir.

Bir vidalı kompresör %100 problemsiz bir şekilde ayar yapar. Bundan dolayı soğutma sistemlerinin düzenlenmesi için uygundur. Sanayi sektöründe önemli bir yer alırlar. Sorunsuz bir şekilde, sessiz çalışma özelliğinden dolayı kompresör seçimi arasında en çok tercih edilendir.

Vidalı kompresörler kontrol paneline sahiptir. Kendi kendilerini korumaya alma özelliği olan kompresörlerdir. Arıza oluşursa, daha büyük problemlere yol açmadan çalışmasını durdurur ve uyarı verir.

Kompresör Odası

Vidalı kompresörler için işletmelerde kompresör odası yapılmalıdır. Bu da kompresörün daha sağlıklı, uzun ömürlü ve sorunsuz çalışması için gereklidir. Kompresör etrafında yaklaşık 1m boşluk bırakılmalıdır. Bu kompresör odası mümkün olduğunca baca gazlarından ve dış ortamda bulunan kirli havadan, tozdan arındırılmalıdır.