Manyetik Röle Nedir Nasıl Çalışır?

Manyetik röle: Bir demir çubuk etrafına sarılan yalıtkan yüzeyle kaplıdır. Bu iletken telden geçen akım bir manyetik alan oluşturarak yakında bulunan metalleri kendisine doğru çeker. Manyetik röle (magnetic relay) bir ucu ortak kontağa bağlı bir palet ve normalde açık – kapalı kontaklardan meydana gelir.

Manyetik Röle Parçaları:

Bobin
Nüve
Palet
Kontaklar
Gövde

Bobin

Bobin dikdörtgen prizma yada silindirik biçiminde üretilen bir demir nüve üzerine geçirilmiştir. Bir plastik kılıfa birden çok sayıda sarılmış iletken telden meydana gelir. Rölenin büyüklüğüne ve çekeceği akıma göre iletken çapı ve sipir sayısı değişir. Bobin uçlarına gerilim uygulandığı zaman bobin nüve ile birlikte elektromıknatıs (electromagnet) özelliği kazanır. Bu durumda karşısındaki paleti çekip, kontakların birbiri ile temasını veya ayrılmasını sağlar.

Nüve

Bakır tellerin sarıldığı, makaranın geçirildiği metal parçadır. Nüve (core) tek parça yumuşak demirden yada silisli saçlardan rölenin büyüklüğüne göre imal edilir. Nüvenin yumuşak demir seçilmesinin sebebi kolay manyetik alan kazanmasıdır. Aynı zamanda nüvenin manyetik alanı kolayca kaybetmesidir.

Palet

Bobinin manyetik alanından etkilenmesi sonucu hareketlenen yumuşak bir demir parçasıdır. Manyetik röle bobinine verilen akım ile mıknatıslanarak makaranın ortasında bulunan demir nüveyi kendine doğru çeker. Böylece kontaklar konum değiştirir. Kontakların konum değiştirmesi ile normal de kapalı kontak açılır, normalde açık kontak ise kapanır.

Kontağın durumuna göre kontak üzerinden akım geçişini durdurur veya akım geçişine izin verir. Bobinden geçen akım kesildiğinde makara mıknatıslığını kaybettiği için ve palette serbest kalır. Palet (palette) bir yay yardımıyla eski konumuna getirilir. Paletin kontaklara dokunduğu noktada fiber denilen bir yalıtkan madde bulunur. Manyetik alan olmadığı zaman bir yay ile gergide tutulur.

Kontaklar

Kontaklar birbirleri ile temas ettiklerinde akım akmasını sağlarlar. Ayrıca kontaklar açılıp kapanabilen iyi iletken malzemelerden yapılmıştır. Bir rölede bunlardan başka kontakların istek dışı temasını engelleyen yalıtkan bir zemin maddesi bulunur.

Manyetik rölelerde kontaklarda paletin çekilmesiyle iki kontak arasında ark meydana gelir. Ark sonucunda kontak (contact) yüzeylerinde oksitlenmeler oluşur. Bunu önlemek için kontaklar çok iyi ( pas yapmaz) iletkenlerden imal edilir. Oksitlenmeyi azaltmak için kontaklar tungsten, platin ve bakır üzerine gümüş kaplanır. Belirli sürelerde kontak yüzeyleri ince bir zımpara ile temizlenmelidir.

Gövde

Röle parçalarının üzerine monte edildiği temel parçadır. Elektriki olarak izole edilmiş olup hiçbir iletkenliği yoktur.

Manyetik Röle Çalışma Prensibi

Manyetik röle nasıl çalışır? Röle çeşitlerinden biri olan manyetik röleler, palet uçlarına bağlı olan kontaklar, kontak durumuna göre açılır veya kapanır. Normalde açık olan kontak kapanır. Bağlı olduğu devreye enerji aktarmak için anahtar görevi yapar.

Nüve ve bobin elektromıknatıs gibi çalışır. Bobin uçlarına gerilim uygulandığında bir manyetik alan oluşur. Nüveyi mıknatıs (magnet) haline getirir ve paleti kendisine doğru çeker. Bu da paletin kontaklarının yerinin değişmesine sebep olur.

Manyetik röle

Palet uçlarına bağlı olan kontaklar, açılır veya kapanır. Normalde açık olan kontak kapanır, normalde kapalı olan kontaklar açılır. Bağlı olduğu devreye enerji aktarmak için anahtar görevi yapar. Bu kontakların uçlarına bir yük bağlanmışsa duracak veya çalışacaktır.

Manyetik röleler üstündeki kontak sayısına ve çeşidine göre gruplandırılabilir. Tek kontaklı ve tek konumlu röle üstünde bir tane anahtar bulunur ve bu anahtara ters çalışan başka bir anahtar da yoktur. Sadece bir yükün açılıp kapanmasına yararı olur. Tek kontak çift konumlu rölelerse üstünde bulundurduğu anahtarın yer değiştirmesi sonucu bir yükü çalıştırırken, diğerini durdurur. Benzer şekilde röledeki paralel çalışan kontak sayısı artırılıp çok kontaklı röleler oluşturulabilir.