Sayaç Çeşitleri

Sayaç çeşitleri: Elektrik sayaç çeşitleri, doğru akım (DA yada DC) ve alternatif akım (AA yada AC) sayaçları olmak üzere iki tanedir.

Devreye Bağlantısına Göre Sayaçlar

• Doğrudan bağlantısı yapılan sayaçlar
• Ölçü transformatörleri ile bağlantısı yapılan sayaçlar

1. Akım trafosu ile bağlanan (x/5, AG) sayaçlar
2. Akım ve gerilim trafosu ile bağlanan (x/5, OG) sayaçlar

Yapılarına Göre Elektrik Sayaç Çeşitleri

• Elektromekanik elektrik sayacı
• Elektronik elektrik sayacı

İmalatları Ve Bağlantı Şekline Göre Elektrik Sayaç Çeşitleri

• Bir faz iki telli (bir elemanlı) sayaçlar
• Üç faz dört telli (üç elemanlı) sayaçlar
• Üç faz üç telli sayaçlar (aron veya 2 elemanlı) sayaçlar

İşlevlerine Göre Elektrik Sayaçları

• Normal sayaçlar
• Demantmetreli sayaçlar
• Çok tarifeli sayaçlar
• Yük profili kaydeden sayaçlar
• Haberleşme özellikli sayaçlar

Elektronik Sayaç (Akıllı Sayaç)

Bina ve elektrik tesislerinde kullanılan elektronik elektrik sayaçları vardır. Bunlar tek fazlı ve üç fazlı olarak birinci kalite olarak üretimleri yapılır. Bu elektrik sayaçlarına akıllı elektrik sayacı adı da verilir.

Elektronik elektrik sayacının kullanılmasının enerji üreticisine, abonelere  ve ülke ekonomisine büyük katkısı vardır. Akıllı sayaç wattmetre gibi bulunduğu devrenin gücünü ölçer. Zaman içinde değişen güçlerin zamanla çarpımlarını toplayıp MWh  yada  kWh olarak kaydını yapar.

Akıllı sayaç okumanın amacı, 24 saat içinde elektrik enerjisi tüketiminin dengeli şekilde yayılmasıdır. Bu konuda aboneyi elektrik harcamasında bilgilendirmektir. Elektronik sayaç fiyatları dijital veya analoğ olmasına yani özelliğine göre değişmektedir.

Mekanik Sayaç

Manyetik alan içindeki diskte elektromotor kuvvet (EMK) indüklenir. İndüklenen  elektromotor kuvvet (EMK) sonucu disk içerisinde elektrik akımı oluşur. Disk içinde olduğu  manyetik alanında etkisiyle döner. Dönen diske bağlı bir dişli sayacın içindeki bir numaratörü harekete geçirir. Sayaç üstündeki bu numaratör o devredeki üretilen veya tüketilen işi kWh olarak ölçer. Bu biçimde çalışan elektrik sayaçlarına mekanik (indüksiyon) sayaç adı verilir.

Kartlı Elektrik Sayacı

Kartlı sayaçlar ile bu olumsuzların önüne geçilmektedir. Bu elektrik sayaçlarının ödemesi önceden yapılır. Kullanılacak elektrik tüketim miktarı kadar karta kontör yüklenir. Kartlı sistem de yüklenen kart sayaca takılır. Kartlı sayaçlarda mikroişlemci verileri akıllı karttan okur. Çözümler, ölçüm verilerini ve diğer sayaç bilgilerini hafızasına kaydeder.

Aktif Sayaç

Alıcıların aktif iş enerjilerini ölçen sayaçlara aktif sayaç denir. İmalatları ölçtükleri faz sayılarına göredir.

• Bir fazlı sayaç
• 3 fazlı aktif sayaç
• Bir fazlı indüksiyon sayaçları

Reaktif Sayaç

Fabrikalarda ve küçük işletmelerde çekilen reaktif gücü ölçen aygıtlara reaktif sayaç adı verilir. Alternatif akımda çalışan endüktif yükler de (motor, trafo vb.) aktif reaktif güç harcanır. Reaktif sayaç, 3 fazlı elektrik sayacı olarak imal edilirler.

Aktif reaktif sayaç bağlantısı iki şekilde yapılır.

1- Akım trafosu ile bağlantı; şebekeden çekilen akım yüksek olduğundan sayaç girişine akım trafosu bağlanır.

2- Direk bağlama;  şebekeden çekilen akım az olduğu için akım trafosu gerektirmeyen yerlerde direk bağlantı yapılır.

Ülkemizde Tarife Sistemi Üç Türlüdür.

• Çift terimli tarife
• Tek terimli tarife
• Çok zamanlı tarife

Çift terimli tarifede harcanan elektrik enerjisi için kWh miktarı üzerinden bedel alınır. Buna ilaveten sözleşme yapılarak kW miktarı üzerinden alınan bedel tarifesidir.

Çift terimli tarifeden enerji alacak olan aboneler;

çekilen gücün değerini belirleyen özellikteki demantmetreli (talep) sayaç tesisi zorunludur.

Tek terimli tarifede harcanan elektrik enerjisi için kWh miktarı üzerinden bedel alınır.

Çok zamanlı tarifeli sistemde gün içinde belirli saatlerde fiyat uygulaması vardır. Haftanın belirli günlerinde tüketilen elektrik enerjisi için de farklı fiyat bedeli alan bir uygulamadır. Cumartesi ve pazar günleri için şimdilik uygulanmamaktadır.

Bu Sistemdeki Abonelerin Sayaçları

(06:00–17:00) arası Gündüz Tarifesi

(17:00–22:00) arası Puant Tarifesi ( puant= En yüksek güç çekilen zaman)

(22:00–06:00) arası Gece Tarifesi

Gündüz tarifesinde faturalandırma normalden yaklaşık %5 daha ucuzdur.

Puant tarifesinde faturalandırma normalden yaklaşık %50 daha pahalıdır.

Gece tarifesinde faturalandırma normalden yaklaşık %50 daha ucuzdur.

Piyasada çok tarifeli ön ödemeli elektrik sayacı vardır.  Yeni elektrik sayaçları, imalatı standartlar ve yönetmelikler çerçevesinde yapılmaktadır. İlke olarak üretilen sayaçların tümünün özellikleri aynıdır. Elektronik sayaç imalatı aktif ve reaktif olarak imal edilmektedir. Trifaze sistemlerde, üç fazlı kombi (aktif- reaktif- kapasitif) trifaze sayaç kullanılmaktadır.

Sayaç Okuma

Faturalama: Faturalama indeksleri otomatik olarak okunur. Toplam aktif, reaktif, kapasitif enerjileri dört tarife 12 ay saklama özelliği vardır. İstendiği zaman herhangi bir günde programlanır.

Optik Port İle Okuma (Dijital Elektrik Sayacı Okuma): Elektronik sayaçların üstünde optik port vardır.  Sayaç optik port arayüz bağlantısıyla bilgisayar üzerinden ve el endeksörüyle de okunur.

RS 485 Üzerinden Elektrik Sayaç Okuma: RS 485 çıkışı sayesinde RS 232 = RS 85 adaptör yardımıyla doğrudan bilgisayara bağlanır. Böylece okuma programı ile okunur.

Elektrik Sayaç Markaları

Elektrik firmaları, birçok marka ve kalitede elektrik sayaç imalatı yapmaktadırlar. Bunlardan bazıları;

MKE, Makel trifaze dijital, Esem, Luna , Viko sayaç, Köhler elektrik sayacı, gibi markalar vardır. Bu elektrik sayaç fiyatları da özelliklerine göre değişmektedir.