Akım Trafosu Hesabı Nasıl Yapılır?

Akım trafosu hesabı: Sekonder akımı ile primer akımı orantılıdır. Bu iki akım arasındaki faz farkı yaklaşık 0° dir. Bu trafolara akım trafosu denir. Akım trafosu primer sargısından ölçülecek yük akımı sekonderinden de ölçü aletleri ya da koruma röleleri gibi aletlerin akımları geçer.

Akım trafoları gerilimin yüksekliğine, düşüklüğüne bakılmadan yüksek akımların ölçülmesinde kullanılır. Primer ve sekonder akımları oranı yük ile çok az değişir. Çıkış akımları primer akımının anma değerine bağlı olmaksızın, 1-2-5 veya 10 A ’den biri olabilir.

Sekonder ucuna bağlanacak cihazların (akım değeri) toplam gücü ile, bağlantıdaki kablo gücü toplamı akım trafosu gücünü belirler. Bundan dolayı sekondere bağlanacak cihaz güçleri bilinmelidir. Böylece akım trafosu ile panoda bağlı cihazlar arasında kullanılan kablo gücü hesaplanır.

Akım trafosu hesap formülü

Cihaza bağlı kablo gücü (N_k) hesabı;

• s = Kablo kesiti
• L = kablo boyu
• Cu / Al = iletken cinsi
• R_k = kablo direnci bulunur.

N_k = I_s². R    formül hesabı ile kablo gücü bulunur.

Örnek:

k= bakırın öz iletkenliği

k = 56 ohm / mm² . m q = 2,5 mm² ve L = 100 m ise

R_k = 2 . L / k . q    R_k = 1,43 ohm bulunur.  

N_k = I_s². R formülünde

I_s = 5 Amp için, N_k = 25 . 1,43  N_k = 35,75 VA  bulunur.

Gelen kablo ek yükü, uzun kablo kullanımının gerektiğinde akım trafosunun 1 Amp sekonder akımlı olarak seçilmesi gerekebilir.

Yukarıdaki örnekte böyle bir trafonun seçilmiş olması durumunda kablo yükü 1.43 VA olacaktır.

2 x 4 veya 2 x 6 mm² gibi daha büyük kesitli kablo kullanılabilir.

Akım Trafosunun Anma Gücü,

Sekonderine seri olarak bağlanabilecek Ohm cinsinden empedansı ifade eder. Bu sebeple bazı akım trafo etiketlerinde VA, güç yerine Ohm cinsinden empedans verilir.

Örneğin;

1,2 ohm gibi bir değer verilmişse, bu trafo anma gücünün,

N_n = 25 x 1,2 = 30 VA. olarak verilmesi ile aynı anlama gelir.

Günümüzde kullanılan elektronik teçhizatın, akım trafosundan çektiği güçler çok düşüktür. Küçük merkezlerde bağlantı kablo boyları da fazla uzun olmadığı için, korumada kullanılacak akım trafolarının 15 VA. gücünde olması yeterli olmaktadır.