Dinamometre Nedir, Ne İşe Yarar? Ne Ölçülür?
Dinamometre Nedir: Cisimlerin kuvvetlerini ölçmek için bazı araçlar kullanılır. Bu araçlardan birisi dinamometredir. Dinamometre cisimlerin kuvvetlerini kolay bir şekilde ölçebilir.
Dinamometre Nedir? Ne İşe Yarar?
Döner bir makinenin çıkış kuvvetini ölçen aygıta dinamometre denir. Dinamometre neyi ölçer? Kısaca kuvvet ölçerdir. Cisimlerin kuvvetlerini ölçmede kullanılır. DYNO nedir? Dinometrenin kısaltılmışına denir.
Dinamometre Nerelerde Kullanılır?
Kuvvet ölçer veya dinamometre, bir elektrik motorunun ya da bir otomobil motorunun beygir gücünü ölçmek için kullanılır. Döner parçaya uygulanan burma kuvveti (moment) ile açısal hızın çarpımı kuvveti verir.
Cisimlere bir kuvvet uygulandığında esnekliklerine bağlı, şekil değişikliği gösterirler. Şekil değişikliği, uygulanan kuvvet ile doğru orantılıdır. Bundan yararlanılarak esnekliği çok olan cisimler, kuvvet ölçücü olarak kullanılmaktadır.
Dinamometre İle Ne Ölçülür?
Kuvvet neyle ölçülür? Kuvvet dinamometre ile ölçülür. Dinamometre yapısı, esnek bir helozonik çelik yaylardan yapılan metal halkadan oluşur. Yayın uzama veya kısalmasına karşılık kuvvet birimleri denk gelecek şekilde taksimata ayrılmıştır. Bu halkayı sıkıştıracak biçimde bir kuvvet yüklendiği zaman halka burulur ve burulma miktarına göre kuvvet ölçülür.
Dinamometre herhangi bir şeyin kuvvetini ölçmek için kullanılır. Kuvvet ölçen bir alet olduğundan, araçlarda da kullanılabilir. Özellikle araçların motorlarının gücünü ölçmek için tercih edilmektedir. Dinamometre kullanılarak bir aracın motor gücü öğrenilebilir. Çok amaçlı olarak kullanılan dinamolar, her alanda tercih edilebilir.
Dinamometre Nasıl Kullanılır?
Dinamometreler üzerinde ölçülecek maksimum kuvvet yazmaktadır. Bu kuvvetten daha büyük bir kuvvet uygulanırsa dinamometre kırılır veya esnekliğini kaybedebilir. Cismin uyguladığı kuvvet ne kadar büyükse yay o kadar gerilir. Dinamometre üzerinde ölçeklendirilmiş bir gösterge mevcuttur. Uygulanan kuvvetin büyüklüğüne göre gerilen yay ve kuvvet değeri gösterge üzerinde okunur.
Dinamometre Birimi
Dinamometrede ölçülen değerler, Newton birimi (N) gösterilir. (1 Newton = 1/9,81 kg)
El kantarı dinamometreye örnek olarak verilebilir. İçinde kuvvet etki ettikçe uzayan esnek bir yay bulunur. Ölçülecek kuvvet dinamometrenin bir ucuna uygulanır. Sistem statik duruma geldiğinde gösterge çizelgesinden kuvvet okunur.
Dinamometrenin Yapısı
Dinamometre bakırların esneklik özelliğinden faydalanılarak yapılır. Dinamometreler iç içe geçmiş iki borudan meydana gelir. İçte bulunan boruda yay asılıdır. İçte bulunan borunun üzeri eşit olarak bölümlere ayrılmıştır. Cisim içteki borunun ucundaki çengele takılır. Yer cismi ne kadar kendine doğru çekebilirse o cismin ağırlığı o kadardır.
Dinamometre tasarımı ve imalatı küçük ebatlarda da yapılmaktadır. Bu küçük dinamometreler daha küçük birimli kuvvetleri ölçmekte kullanılırlar. Dinamometrelerin üzerinde belirtilen ölçebileceği maksimum (azami) kuvvet yazılıdır. Eğer bu maksimum kuvvetten daha büyük bir kuvvet tatbik edilirse dinamometre ya kırılır, ya da esnekliği bozulur.
Dinamometre Nasıl Yapılır?
Basit dinamometre (dynamometer) yapımı;
Cismin ağırlığını veya cisme etkiyen kuvveti ölçen alete “kuvvet ölçer dinamometre” dendiğini biliyoruz. Sarma yayın bir ucuna kancalı bağlama parçasını geçirerek, yayın alt ucuna hidrostatik terazinin özel kefesini asalım. Karton şeridi, sarma yaya paralel olacak biçimde yerleştirelim.
Terazi kefesi boşken gösterge olarak kullandığımız telin hizasını karton şerit üzerinde işaretleyip sıfır (0) yazalım. Terazi kefesine 1 kilogramlık ağırlık koyalım. Sarma yay dengeye geldiği zaman göstergenin karton şerit üzerinde gösterdiği hizayı işaretleyerek 10 yazalım. Bir cetvel ile 0 ile 10 arasını 10 eşit parçaya bölelim. Dinamometrenin yapılışı tamamlanmıştır.
Yaptığımız dinamometre ile ağırlığı 10 Newtonu geçmeyen cisimlerin ağırlıklarını ölçebiliriz.
Dinamometre; “esnek cisimlere eşit kuvvetler uygulandığında, uzama miktarları da eşit olur”. Bu kavramdan faydalanılarak yapılmıştır. Hangi konumda ölçüm yapılacak ise dinamometre o konuma göre ayarlanır. 1 kilogramlık kütleye etki eden yer çekimi kuvveti 9,8 Newton’ dur. Bu değer yaklaşık 10 Newton alınır. Kuvvet, kuvvet ile dengelenir. Her etki kuvvetine karşı bir tepki kuvveti meydana gelir. Etki ve tepki kuvveti birbirini dengeler.
Kuvvet Ölçüm Cihazının Kullanım Alanları
- Gerilim testleri
- Sıkıştırma testleri
- Anahtarlama testleri
- Konnektör ekleme/çekme
- Kırık testleri
- Etkili itme / çekme testleri
Dinamometre Çeşitleri
Dinamometreler, kendi aralarında ölçtükleri araca göre çeşitlere ayrılırlar.
- Şase dinamometresi
- Karting dinamometreler
- Marine dinamometresi
- Motorsiklet dinamometreleri
- Akselerasyon dinamometresi
- Karting dinamometreler
- Motor dinamometresi
- Yol dinamometresi
- Yük dinamometresi
- Dijital dinamometre
- Analog dinamometre
- El dinamometresi
- Endüstriyel dizel motor dinamometreleri
En sık kullanılan dinamometre çeşitleri arasında;
akselerasyon, kondansatörlü, yol, motor ve yük dinamometresi bulunmaktadır.
Akselerasyon Dinamometresi
Bu dinamometrelerde ölçüm bilgisayar sayesinde hesaplanır. Araçlar silindir üzerindeyken bin devir noktasında yapılan ölçümlerdir. Yapılan ölçümler motorun kuvvetini, motorun yavaşlama sırasındaki kayıpları gibi çeşitli verileri sunmaktadır. Ölçümün özellikle amacı motorun hızlanma aşamasındaki detayları kapsamlı bir şekilde incelemeye almaktır.
Kondansatörlü Dinamometre
Hassas ağırlıkları üstün duyarlılık seviyesiyle ölçmek için tasarlanmıştır. Uygulanan kuvvet basınca dönüşerek kondansatör değerleri değişir. Bunun sonucuna bağlı olarak frekans değeri dönüştürülerek yazdırılır.
Yol Dinamometresi
Yol dinamometresi daha çok ölçüm merkezleri ve otomobil marka servisleri tarafından kullanılır. Bu işlemde aracın tekerlekleri iki silindir arasına alınarak sabitlenir. Tam gaz halinde ölçüm işlemi yapılır. Bu kuvvet ölçer sayesinde ölçümler birden fazla yöntem üzerinden yapılabilir. Bu işlem motor çıkış gücü ve tekerlek gücü gibi çeşitli verilerin ortaya çıkmasına yardımcı olmaktadır.
Motor Dinamometre
Bu kuvvet ölçer türü daha çok fabrikalarda kullanılan çeşitlerden biridir. Motorlardaki volan çıkışı doğrudan dinamometreye bağlanır. Bu durumda volan çıkışında kuvvet ölçümü gerçekleştirilir. Bu ölçümün yapılabilmesi için ekstra işlemlere ihtiyaç duyulur. Ölçümün yapılması için motorun araçtan sökülmelidir.
Yük Dinamometresi
Otomobillerin yük altında olduğu süreçte ölçümlerinin yapılması prensibiyle çalışır. Elektrikli fren sayesinde araç bir devirde yüklenmeye başlar. Belirtilmiş olan devrin kuvvet ölçere girilmesinden sonra, istense bile bu devrin üstüne çıkılması mümkün değildir. Frendeki yük okuyucu sayesinde tekerleklerin tork değeri ortaya çıkarılır. Böylece beygir gücü rahatlıkla tespit edilir. Kullanımı son derece yaygındır. Bu kuvvet ölçer türü ile kısa süre içinde sonuç alınabilmektedir.
Dinamometre Fiyatları
Dinamometre fiyatları, küçüklüğüne, büyüklüğüne dijital ve analog olmasına göre değişir.
erva der ki
harika
deniz der ki
iyi ve uzun güzel
Simay der ki
Mükemmel
admin der ki
Teşekkürler