Otomatik Sigorta Nedir? Ne İşe Yarar?

Otomatik sigorta: Genellikle hassas ve çok hassas devrelerde kullanılır. Elektrik tesisatının bulunduğu her yerde kullanılır. (Hassas oldukları için ölçüm ve araştırma laboratuvarlarında, kumanda panolarında kullanılır). Bu sigortalar (minyatür devre kesicileri) tesisata bağlı elektrik cihazlarını aşırı akımlara ve kısa devrelere karşı korur.

Otomatik sigortalar, bağlı bulunduğu elektrik devresini aşırı akım ve kısa devrelere
karşı korur. Elektrik tesisatında aşırı akım veya kısa devre oluşması durumunda devreden çıkarak elektrik akımını keser. Otomatik sigortanın tekrar devreye alınması işlemi manuel olarak ta sağlanabilir. Akım değeri düşük olan bu sigortalar attıklarında şalter iner. Şalter kaldırılınca devreden tekrar akım geçer. Devre kolay şekilde açılır ve kapanır. Koldan bağımsız açtırma düzeni, arıza devam ettiği sürece devreyi yeniden açacaktır.

Otomatik sigortalarına koruma anahtarı da denir. Tablo ve duvar tipi sigorta gövdelerine takılabilir. Termik ve magnetik bir düzenekle fazla akımlarda devreyi açarlar. Devreyi açan sigortanın, sigorta ortasındaki çalıştırma düğmesi dışarıya çıkar. Sigortayı tekrar devreye sokmak için çalıştırma düğmesine basmak yeterlidir.

Günümüzde iş yerleri ve evlerde pratik olması nedeniyle yaygın olarak kullanılmaktadır.

Otomatik sigortalarda, devre iki şekilde kesilir.

1- Magnetik mekanizmaya sahip otomatik sigortalarda ani yüksek akım geçebilir. Sigorta üstünde yazılı olan akımdan fazla akım geçtiğinde mıknatıslık etkisi artar. Elektromıknatıs yardımıyla devreyi kapayan iki ucu açar ve devreyi keser.

2- Otomatik sigortada termik açıcı bir mekanizma varsa sigortada yazılı akımdan fazla akım geçince ısınma artar. Madensel bi-metal uçları devreyi keser. Termik açıcı mekanizmadaki otomatik sigortanın bi-metal uçlarının soğuması beklenir. Yoksa sigortanın kontakları birbirini tutamaz.

Otomatik Sigorta Seçimi

Bu sigortalar; kutup sayıları, anma akımları, kısa devre kesme kapasiteleri ve açma karakteristiklerine göre seçilir. Otomatik sigortaların anma akımı, sigortanın bağlı bulunduğu devreden geçen akıma eşit veya büyük olmalıdır. Kısa devre kesme kapasiteleri, otomatik sigortanın bağlı bulunduğu noktadaki beklenen kısa devre akımından büyük olmalıdır.

Anahtarlı Otomatik Sigortalar (W Otomatlar)

Anahtarlı otomatik sigortalar dar yapılı olduklarından az yer kaplarlar. Bu yüzden en çok kullanılan otomatik sigorta türü olmuştur. W otomatlar için sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Otomatik Sigorta Çeşitleri

Uygulamada kullanılan otomatik sigortalar B (L) ve C (G) tipi olmak üzere iki tipte imal edilir. Bu otomatik sigortalar 6, 10, 16, 20, 25, 35, 40, 45, 50 amperlik değerlerde üretilmektedir. Üç fazlı motorların korunmasında kullanılan otomatik sigorta mandalları birbirine akuple edilir. Bu sayede fazın birisinin bağlı olduğu sigorta attığında üç fazın akımı da kesilir.

B (L) Tipi Otomatik Sigorta

Otomatik sigorta açma karakteristiklerine göre kısa devre oluşması durumunda B tipi sigortalar kullanılır. Bunlar nominal akımın 3 ila 5 katı arasında devreyi açar.

Hat koruma özellikleri vardır ve ani olarak devreyi açar. B tipi sigortalar, rezistif yüklerin ağırlıklı bulunduğu ev ve işyerlerinde, aydınlatma, priz, kumanda devreleri, ısıtıcılar, PLC devrelerinde kullanılır. B tipi sigortalar aşırı akım durumunda hemen atar. 6-10-16-20-25-32-40 Amper değerlerinde üretilmektedir. Elektrik sigorta fiyatları tipine göre değişir.

G (C) Tipi Otomatik Sigorta

Otomatik sigorta açma kısa devre oluşması durumunda C tipi sigortalar kullanılır. Bu sigortalar, nominal akımın 5 ila 10 katı arasında devreyi açar. C (G) tipi sigortalar motor koruma devrelerinde kullanılır. Cihaz koruma özellikleri vardır ve gecikmeli olarak devreyi açar.

Elektrik motorları gibi ilk yol alma sırasında anma akımının üzerinde akım çeken cihazların korunmasında kullanılır. C tipi sigortalar endüktif yük bulunan işletmelerde, trafo, flouresan lamba, klima, buzdolabı, XRAY cihazları, UPS gibi cihazların korunması için kullanılır.

G tipi sigortalar; 0,5-1-1,6-2,4-6-10-16-20-25-32-40-45-50 Amper değerlerinde üretilmektedir.

D Tipi Otomatik Sigorta

Otomatik sigorta açma kısa devre oluşması durumunda B eğrisi (B tipi) sigortalar kullanılır. D eğrisi (D tipi) sigortalar nominal akımın 10 ila 20 katı arasında devreyi açar. Ayrıca motorlar, punto makinaları, kaynak makinaları, sodyum buharlı lambalarda da kullanılır.

Otomatik Sigorta Değişimi

Ev sigortaları ortalama 50 Amper civarındadır. Ana sigorta apartman girişi veya alt katta bulunan elektrik sayaç panosu içinde bağlıdır.
Sigortanın bulunduğu daireye gidilerek sigorta panosu kapağı sökülür, bağlantı durumuna bakılır.
Atan sigorta kapalıdır. Bu durumda hangi sigorta değiştirilecekse belli olur. Sigorta değiştirilirken kontrol kalemi ile akım olup olmadığı kontrol edilir.
Sökülmesi gereken sigortanın alt ve üst girişleri tornavida ile sökülüp kablo girişleri çıkarılır.
Otomatik sigortanın alt tarafında küçük bir çeltik vardır. Düz uçlu bir tornavida ile onu aşağıya ve öne doğru çekiştirerek yerinden kurtulması sağlanır.
Çıkarılan sigorta yerine takılacak sigorta tesisatın ihtiyacına göre takılır. Pens ampermetre vasıtasıyla çözülür.
Atan sigortanın bağlanacağı hattın uçları şöntlenir yani doğrudan bağlanır. Böylece akımın direk geçişine izin verilir.
Sonra ana sigorta (elektrik sayacının yanında olan) açılır. Akımın geçmesi ile ev aletlerinin (devamlı çalışan aletlerin) açık olması şartıyla pens ampermetre ile kablodan geçen akım okunur.
Pens ampermetrenin ayar düğmesi (A~) işaretinin üzerine getirilip akım değeri okunur.
Dijital ekranda görünen rakamsal değer, hattın o andaki çektiği akımın değeridir.
Bu değer kullanılan alet sayısına göre artış gösterir.
Ölçülen hattın yerine takılacak sigorta değeri belirlenir. Sonra yeni sigorta amperine uygun olarak sökülür. Yeniden iki uç (giriş çıkış) sigorta ayaklarına bağlanır ve sigortaya bastırılarak iyice yerine oturtulması sağlanır.
Elektrik sigortaları sigorta kutusu içinde muhafaza edilir.