Takometre Nedir? Takometre Çeşitleri Takometre Nasıl Çalışır?
Takometre nedir: Elektrik motorunun hızını ölçen cihaza turmetre veya devir ölçere takometre denir. En çok kullanılan devir ölçme aracıdır. Takometre döner makinelerin devir hızını (sayısını) ölçmede kullanılır. Dakikadaki devir (tur) (RPM) sayısını ölçer.
Takometre yapısı, kullanım alanı ve hassasiyetine göre birçok modeli vardır. Bir takometre, devri ölçülecek motorun miline temas ettirilerek motorla aynı hızda dönen hareketli bir parça ve bu hareketi dakikadaki tur sayısına çeviren bir sistemden meydana gelir. Devir; dönen bir cismin birim zamanında yaptığı tam dönüş (tur) sayısına denir. Devrinin ölçülmesi istenilen cisim de elektrik-elektronik teknolojisinde genel olarak bir motor mili ya da bir aracın teker kısmıdır.
Birim zaman da;
Devir = Tur / Zaman formülü ile gösterilir.
Bir elektrik motorunun devri için birim zamanı dakikadır. Bir motorun devir sayısı birim devir/dakika olarak açıklanır. Örnek; bir dakikada 1000 dönüş yapan bir motor mili için 1000 devir/dakika ifade edilebilir. Birtakım ölçü aletlerinde veya motor etiketlerinde dakikadaki dönüş sayısı RPM harfleri ile gösterilir. RPM İngilizce de dakikadaki dönüş sayısının baş harfleridir.
Takometre Çeşitleri
Takometreler dijital ve analoğ olarak ikiye ayrılır.
-
Dijital Takometreler
Elektro-optik takometrelerdir. Dijital takometreler okunan verileri LED veya LCD ekran yardımı ile görüntülemekte ve bellek yardımıyla da depolama işlemi yapar. Bellek aracılığıyla istatiksel işlemler gerçekleştirilebilmekte ve dakika başına düşen dönme hızı hesaplanarak, buna göre çalışma yapmaktadır. Dijital modellerde takometrenin milinin motor miline temas ettirilerek beraber dönmesiyle birlikte her bir turda elektro optik bir algılayıcıdan bir ışık huzmesi sinyali gönderilir. Dönen cismin üzerindeki bir noktadan periyodik olarak geri dönen ışık toplanır. Toplanan ışık yansıması elektronik devre tarafından alınır. Bu ışığın periyodu dönen cismin periyodunun aynısıdır. Frekansı gerilime çeviren devre sayesinde devir sayısı ölçümü gerçekleşmiş olur. Dijital takometre fiyatları firma, model, kalitesi ve yapısına göre değişmektedir. Diğer tiplerde yer alan kadran ve iğneler süreci daha da zorlaştırdığı için araç ve motor üreticileri tarafından dijital takometreler sıklıkla tercih edilmektedir.
-
Analog Takometre
Aletin uç kısmında bulunan parça plastikten yapılmıştır. Devir sayısı ölçülecek makinenin miline temas ettirilir yani değdirilir. Analog takometrelerin el tipi ve devri ölçülecek makinenin miline montajı yapılanlar da mevcuttur. Örnek olarak analog takometreler, arabalarda devir ölçerler, bisikletlerde kullanılan hız göstergeleri gösterilebilir.
Takometreler ile değişik devir sayısı ölçme yöntemleri de vardır;
- Mil veya kasnaklara doğrudan irtibat ile devir sayısı ölçme
- Makinelerin devirlerinden doğan titreşim yardımı ile devir sayısı ölçme
- Rotor gerilimi ya da frekansı yardımı ile devir sayısı ölçme
- Optik ışıklar yardımı ile devir ölçme
Değişik motor güçlerine, motorun çalıştığı ortamın sarsıntılı olup olmadığına göre, motorun çalıştığı ortama ulaşılıp ulaşılamadığı durumlara göre takometre seçimi yapmak gerekir.
Araçlarda Takometre Nedir? Takometre Nasıl Çalışır?
Takometre, otomobillerin motorunda yer alan bir parçadır. Araç motorlarında yer alan takometre, tehlikeli ve güvenli seviyeleri göstermeye yarar. Bundan dolayı kullanımı ve bakımı, kontrolü oldukça önemlidir.
Takometre, motor şaftının dönme hızını ölçmeye yarar. Sensör cihazı olarak da isimlendirilir. Dakika başına yapılan devir sayısını RPM cinsinden gösteren takometre, motor güvenliği için önemlidir. Günümüzde en sık kullanılan takometre tipi dijital takometrelerdir.
Araçlarda dijital takometrenin çalışma prensibi oldukça basit bir duruma getirilmiştir. Ateşleme sistemi içerisinde yer alan buji, her ateşleme yaptığı zaman takometreye veri gönderir. Elde edinilen veriler aracılığıyla da elektronik takometreler dakika başına darbeye bağlı olmakla birlikte ortalama gerilimi hesaplarlar. Verileri algılama başlığından gelen sinyaller çift hatlı kablo ile gösterge paneline ulaşır. Takometre aracılığıyla araçtaki elektronik beyin dişli ve gaz ayarlamalarını otomatik olarak seçer. Çünkü beyin tarafından bu ayarlamaların yapılmaması durumunda aracın uzun süreli ve yüksek hızlarda kullanılması araç ömrü için büyük sorunlar meydana getirecektir. Takometre kullanımı bu sorunları engellemektedir.
Çalışma Prensiplerine Göre Takometre Çeşitleri
- Numaratörlü takometre
- Numaratörlü ve saatli takometre
- Üniversal (kademeli) takometre
- Saatli takometre
- Santrifüj tipi takometre
- Sıvılı takometre
- Elektriksel takometre
- Dilli takometre
- Stroboskop (ışık yayarak çalışan) takometre
- Optik (fotoselli-elektronik) takometre
- Lazer Takometre
Lazer Takometre
Lazer takometre, dijital veya mekanik bir ölçüm cihazıdır. Lazer takometre pil ile çalışır ve lazer ile temassız olarak veya mekanik adaptörler ile kullanılabilir. Lazerli optik dijital takometre makinelerde, parça ve ekipmanlarda (taşıyıcı bantlar, motorlar ve bantla çalışan mekanizmalarda) devir hızını ölçmek için idealdir.
Temassız ölçüm, dönen parçaya eklenmiş ve lazeri yansıtan bir yansıtıcı şerit vasıtasıyla yapılır. Ayrıca mekanik adaptörleri kullanarak hareket halindeki nesnelerin uzunluğunu veya devrini ölçebilir (örnek, taşıyıcı bantlarda). Devirlerin mekanik ölçümü, hareket halindeki parçanın ekseni üzerine yerleştirilen bir uç adaptörü ile gerçekleştirilir. Hız veya uzunluk ölçümleri için lazer takometre adaptörüne bir tekerlek başlık yerleştirilir.
Bir yanıt yazın