Diyot Çeşitleri Nelerdir?

Diyot çeşitleri: Diyotlar germanyum ve silisyumdan imal edilir. Gelişen teknoloji ile diyot çeşitleri ve kullanımı artmıştır. Yapılarındaki malzemeye göre germanyum diyot ve silisyum diyotlar olarak iki sınıfa ayrılır. Kullanım alanına göre ise aşağıdaki gibi sınıflara ayrılır:

• Kristal diyot
• Zener diyot
• Tünel diyot
• Işık Yayan Diyot (LED)
• Fotodiyot
• Ayarlanabilir Kapasiteli Diyot (Varaktör – Varikap)

Diğer Diyotlar

• Mikrodalga diyot
• Gunn diyot
• Impatt diyot (Avalanş)
• Baritt (Schottky) Diyot
• Ani Toparlanmalı Diyot
• Pin Diyot

Kristal Diyot Nedir?

Kristal diyotlar (doğrultma diyotları) genel olarak doğrultmaç diyotları olarak bilinir. Doğrultmaç devrelerinde kullanılır. Kristal diyotları……..

Zener Diyot Nedir?

Diyot çeşitlerinden biri olan zener diyotun esas görevi uçlarına uygulanan gerilimi sabit tutmaktır. Zener diyota……..

Tünel Diyot Nedir?

Saf silisyum ve germanyum maddelerine daha fazla katkı maddesi katılarak tünel diyot  yapılır. Diyot çeşitlerinden biri olan tünel diyotlar……….

Işık Yayan Diyot (LED)

Işık yayan diyotlar LED’ler ve enfraruj diyotlar olarak iki başlık altında incelenir.

LED Diyot 

Işık yayan diyotlar LED’ler ve enfraruj diyotlar olarak iki başlık altında incelenir. LED Diyot………

Fotodiyot

Fotodiyot ışık enerjisiyle iletime geçen yarı iletken bir elemandır. Bu diyotlara ışığa duyarlı diyot da denir. Diyot çeşitlerinden biri olan fotodiyot………

Ayarlanabilir Kapasiteli Diyot (Varaktör – Varikap)

PN ekleminden üretilmiş yarı iletken devre elemanına varikap diyot denir. ayarlanabilir kapasiteli diyot (varikap diyot)…………

Köprü Diyot

Alternatif akımı doğru akıma dönüştürmenin en hızlı ve ekonomik yolu köprü diyotlardır………….

ELEKTRONİKTE KULLANILAN DİĞER DİYOTLAR

Mikrodalga Diyotları

Mikrodalga frekansları; kıtalar arası televizyon yayını, uzay haberleşmesi, tıp, endüstri, radar vb gibi. Geniş kullanım alanları mevcuttur. Giga Hertz (GHz) mertebesindeki frekanslardır.

Mikro dalga diyotlarının ortak özellikleri; Çok yüksek frekanslarda bile, devre akımının çok hızlı yön değiştirmesi halinde de bir yönde küçük direnç gösterecek hıza sahiptir.

Mikrodalga bölgelerinde kullanılan başlıca diyotlar:

• Gunn (Gan) diyotları
• Impatt (Avalanş) diyotları
• Baritt (Schottky)(Şotki) diyotları
• Ani toparlanmalı diyotlar P-I-N diyotları.

Gunn Diyotları

J.B. Gunn tarafından 1963 yılında bulunan diyot çeşididir. Gunn diyotu bir osilatör elemanı olarak kullanılır. Yapısı, n-tipi Galliyum arsenid (GaAs) yada İndiyum fosfat (InP) ‘den yapılır. Yapılacak ince çubukların kısa kısa kesilmesi sonucu elde edilir.

Gunn diyota polarma gerilimi uygulanır. Gerilimin belirli bir değerinden sonra diyot belirli bir zaman için akım geçirip belirli bir zamanda kesimde kalır. Kare dalgaya benzeyen sinyallerin meydana gelmesini sağlarlar. Bu durumda bir osilasyon meydana gelir.

Örneğin; 10 µm boyundaki bir gunn diyodunun osilasyon periyodu yaklaşık 0,1 nanosaniye tutar. Osilasyon frekansı 10GHz ‘dir.

Impatt Diyot (Avalans)

Gunn diyotlara göre P ve N maddesindeki yabancı madde oranları fazladır. Avalanş (çığ) ya da Impatt diyotlar, gunn diyotlardan daha güçlüdür. Impatt diyotların çalışma gerilimi Gunn diyotlardan daha büyüktür. Mikrodalga sistemlerinin osilatör ve güç katlarında Gunn diyotlardan faydalanılır.

1958  yılında Read (Rid) tarafından geliştirildiği için Read diyodu da denir. P+ – N – I – N+ veya N+ – P – I – P+ yapıya sahiptir. Impatt diyot ters polarmalı olarak çalışır.

Impatt diyot imalatı sırasında yapımında esas elemanlar Slikon ve Galliyum arsenid (GaAs) kullanılır. Çığ diyotlar düşük gürültü ve hızlı tepki zamanı gerektiren yüksek frekanslı devrelerde kullanılırlar.

Diyot içerisindeki P+ ve N+ tipi kristaller, içerisindeki katkı maddeleri normal durumdakinden çok daha fazla olan P ve N kristalleridir.

“I” tabakasın da ise iyonlaşma gerçekleşmez. Taşıyıcılar buradan sürüklenerek geçer ve etrafına enerji verirler.

Schottky Diyot (şotki, baritt, hot carrier)

Bu diyotlarda, normal diyotlarda olduğu gibi P-N birleşimi yerine, daha hızlı olması için N-Metal birleşimi kullanılmıştır. Schottky diyotlar

Ani Toparlamalı Diyot

Hızlı toparanan (Step-Recovery) diyotlar varaktör diyotların daha geliştirilmişidir. Varaktör diyotlar ile frekansların iki ve üç kat büyütülmeleri mümkündür. Ani toparlanmalı diyotlar ile 4 ve daha fazla katları elde edilebilmektedir.

• Şekilde görüldüğü gibi elektronikte kullanılan diyotlar ile hızlı toparlanan güç diyotlarının genel yapısı ve çalışması tamamen aynıdır. Hızlı toparlanan diyotlarda da normal diyotlarda olduğu gibi, anod terminaline, katoda göre 0,7V daha pozitif gerilim geldiği zaman eleman kendiliğinden iletime geçer.

 • Hızlı toparlanan diyotlarda, çalışma prensipleri, temel karakteristik eğriler, ters toparlanma, çalışma dalga şekilleri, seri ve paralel bağlanmaları, ani akım ve gerilim davranışları ve korunmaları genel amaçlı diyotlardaki gibidir. 

• Hızlı diyotların geçiş zamanları 3- 5µs gibi çok kısa, bundan dolayı çalışma frekanslarının 150- 200kHz gibi yüksek olmasıdır. 2- 3kV, 200-300A gibi değerlere kadar bulunabilir. Bu diyotlar DCDC ve DC-AC dönüştürücülerde ve yüksek frekanslı uygulamalarda kullanılırlar.

Lazer Diyot 

Yarı iletken lazer gerilim uygulandığı zaman yalıtkan yüzey ışın veya koharent enfraruj ışın yayar. Lazer diyot……….

Pin Diyot

Katkı madde (yabancı madde) oranları yüksek P ve N tipi yarı iletken maddelerinden meydana gelir. PIN diyotun P-N eklemi arasına ince bir yalıtkan tabaka olan “I” parçası yerleştirilmiştir. P-I-N diyotları P+-I-N+ yapıya sahip diyotlardır. P+ ve N+ bölgelerinin katkı maddesi oranları yüksek ve I bölgesi büyük dirençlidir.

PIN diyotlar doğru polarmada ayarlı bir direnç, ters polarmada ise sabit değerli bir kondansatör gibi çalışır. Alçak frekanslarda diyot bir P-N doğrultucu gibi çalışır. Frekans yükseldikçe “I” bölgesi de etkinliğini gösterir. Yüksek frekanslarda “I” bölgesinin doğru yöndeki direnci küçük ters yöndeki direnci ise büyüktür. Pin diyotlar, alçak frekanslı (AF) ses sinyalleriyle, yüksek frekanslı (YF, HF) radyo sinyallerinin modülasyonunda (karıştırılmasında), doğru polarma gerilimi değiştirilerek elektronik zayıflatıcı olarak kullanılırlar.

Diyotun direnci yerine göre iki limit arasında sürekli veya kademeli olarak değiştirilebilir.

Pin diyot kullanım alanları:

 P-I-N diyotlar değişken dirençli elemanlardır. Mikrodalga devrelerinde, modülatör, faz kaydırıcı, zayıflatıcı, anahtar, limitör gibi değişik amaçlar için kullanılmaktadır.

Sabit Akımlı Diyotlar

Gerilimdeki değişmelere karşın akımı sabit tutan diyotlardır. Örnek olarak; 1N5305 kodlu diyota uygulanan gerilim 2 – 100 Volt arasında değişmesine karşın geçen akım 2 mAmper olarak sabit kalır. Sabit akımlı diyotlar akım regülasyonunu sağlamada kullanılırlar.

SMD Diyot (chip)

Küçük boyutlu elektronik devrelerde (yazıcı, bilgisayar, , faks, video , tv, telefon  vb.) kullanılan diyotlar smd diyotlardır.

SMD diyot özellikleri diğer diyotlar ile aynıdır. Sadece boyutları çok küçüktür. Bu nedenle  montaj sırasında sökülüp takılmaları zordur. Söküp-takma işlemleri ince uçlu havya ve kaliteli lehim olmadığında SMD tip diyotların montaj işleri yapılmamalıdır.

SMD diyot çeşitleri:

• BAS16 (SMD kodu: JU/A6):75 V/250 mA
• BAL74 (SMD kodu: JC): 50 V/250 mA
• BYM1050: 50 V/1 A…

Büyük Güçlü Diyotlar

2W ‘ın üzerindeki diyotlara büyük güçlü diyotlar denir. Büyük güçlü diyotlar, büyük değerli doğru akıma (DA, DC ya da sürekli akım) gereksinim duyulan galvano-plasti, ark kaynakları gibi devrelere ait doğrultucular da kullanılmaktadır.