Hidrolik Filtre Nedir? Filtre Seçimi

Hidrolik filtre: Sistem elemanlarını aşınmadan korumak amacı ile akışkanın temizliğini sağlamak için kullanılır.

Hidrolik sistemler üzerinde yapılan bilimsel çalışmalarda sorunların %70’i aşınma(%50 mekanik aşınma, %20 korozyon) kaynaklıdır. %15’i kazalar ve son %15’i ise kullanım süresinin aşılmasından kaynaklandığı görülmüştür.

Kirlilik Nedir?

Kirlilik boru, hortum gibi elemanları değiştirirken; yeni hidrolik akışkan konulmasından veya sızdırmazlık elemanlarının bozulması sebebiyle oluşabilir. Hidrolik elemanlarda izin verilen kirlilik değeri, firmaların katoloğların da gösterir. Mikron cinsindendir (1 Mikron= 0,001 mm’dir). Kirlilik değeri, kirlilik göstergesi kullanılarak ölçülmelidir. Alınan değerlere göre hidrolik yağ filtresi temizlenir. kullanım ömrü bitenler yenisi ile değiştirilir.

Hidrolik sistemlerde oluşan hidrolik akışkan ve yağlanma yağı içindeki kirli partiküllerin yol açtığı aşınma ve hasarlardır.  Kirli partiküller boşluklara girer ve aşınmalara sebep olur. Dolayısıyla hidrolik sistem elemanları fonksiyonlarını yapamaz ve sorun olur.

Filtre Seçimi

Filtre gövdesi filtre elemanını içinde bulundurur ve hidrolik sistemle bağlantısını sağlar. Gövde üzerindeki giriş ve çıkış bağlantıları vardır. bu sayede filtre elemanı hidrolik sisteme bağlanır. Filtrenin mekanik montajının yapılabilmesini sağlar. by-pass imkanı verir. Kirlilik göstergesi gibi ilave fonksiyonlar için görevler üstlenmektedir.

Gövdenin seçiminde birinci olarak basınç önemli rol oynamaktadır. Buna ilave olarak montaj şekli ve bağlantı ölçüleri filtre dizayn kriterleridir. Filtreler genel olarak, emiş, basınç ve dönüş hatları için dizayn edilmektedir.

Hidrolik Filtre Çeşitleri

Hidrolik filtreler daha çok endüstriyel ve iş makinaları alanlarında kullanılmaktadır. Çok sayıda ürün çeşitliliğine sahiptirler.

Emiş Hattı Filtreleri

Emiş hattında pompayı korumak için kullanılır. Depodan hidrolik sisteme vermek amacı ile çekilen akışkanı temizler ve sisteme temiz akışkan gönderir.

Bu filtre çeşidinde emiş gücünü sağlayan pompa, emiş hattı üzerine veya yağ tankı içerisine yerleştirilir. Hidrolik pompa filtresi araçtaki tüm zararlı maddeleri ve pislikleri bu düzenekten süzer. Bu da motorun ömrünü uzatır.

Emiş hattı filtreleri depo içine yerleştirildikleri için bakımları zor olur. Tıkandıkları zaman pompanın emişi zorlaşır. Bu da basıncın düşmesine yol açar. Bu durumu önlemek için ek olarak pompadan önce iri gözenekli pompa kullanmak gerekir.

Dönüş Hattı Filtreleri

Hidrolik sistemden görevini tamamlayıp depoya dönen akışkanı filtre eder. Dönüş hattı üzerine bağlı olarak kullanılan çok yüksek bir basınca sahip olmayan, dengeli bir basınçla çalışan filtrelerdir. Bu filtre; sıvıyı pisliklerden, parçacıklardan ve zararlı bakterilerden arındırır. Arıtma sonunda çıkan pislikleri depoya gönderir ve burada döndürür.

Dönüş hattı filtrelerinin avantajı ekonomik ve bakımı kolaydır. Dezavantajı ise akışkanın temizliği kir elemanları dolaştıktan sonra yapılmasıdır.

Basınç Hattı Filtresi

Basınç hattı filtresi ise bir diğer hidrolik filtre türü olarak listelenir. Pompadan sonra takılarak filtre elemanlarındaki olası sorunları önler, sistemi korur. Hidrolik pompanın çıkışına devre elemanlarının zarar görmesini önlemek için kullanılır. Bu filtre korunması gereken elemanlara temiz sıvı gönderme görevine sahiptir.

Basınç hattı filtresinin avantajı kirlenmeye karşı daha hassastır. Dezavantajları ise yüksek basınç ile karşı karşıya kaldıkları için basınca dayanıklı gövde gerektirmesidir. Bu nedenle basınç hattı filtresi yapımı zor ve fiyatları pahalıdır.

Filtre Elemanları

Derin Filtreler

Toz, kir, pislik gibi zararlı bakteriler ve atıklar filtrenin derin tabakalarında hapsolur. Tabakadaki pislik yoğunluğunun artması direnci yükseltir. Bir noktadan sonra ise filtre elemanının periyodik bakımdan geçmesi, mümkünse değişmesi gereklidir. Traktör filtreleri derin tabakalardan oluşur.

Yüzeysel Filtreler

Bu tip filtre sisteminde toz, pislik ayrımı derin tabakalarda yapılmaz. Filtrenin yüzeyinde gerçekleştirilir. Derin filtreler birden fazla çok katmanlı iken yüzeysel filtre tek katmandan oluşur. Bu sebeple daha sık kontrol ve değişim gerektirir.

Hidrolik Filtrenin Özellikleri

Geniş bir basınç aralığı için β kararlılığı olmalıdır. Tüm temizleme dereceleri sınıfları için filtreleme gücü olmalıdır. Hidrolik filtre, yüksek basınç altında bile yüksek kir tutma kapasitesine sahip olmalıdır. Uzun ömürlü olmalıdır. Kullanılan kağıt kaliteli olmalıdır. Kir tutma konusunda üst seviye bir performans sergilemelidir. Hidrolik filtrede büyük filtre alanları olmalıdır.

 

BENZER YAZILAR

Hidrolik Devre Elemanları

 

Hidrolik Devre Elemanları

Hidrolik devre elemanları: Hidrolik sistemler, akışkanlar aracılığı ile hareket eder. Kuvvet iletimi yapar. Kontrol sistemlerinin kullanılmasını sağlayan sistemler olarak tanımlanır. Hidrolik, endüstriyel sektörlerde, akışkanların mekanik yönlerini araştırmaktadır. Sistem elemanları, elektromekanik sistemlerde, kumanda ve kontrol işlemlerini gerçekleştirir.

Akışkanlar 

Hidrolik sistem elemanları içerisinde dolaşan hidrolik akışkanlar, gücün iletilmesini sağlamaktadır. Aynı zamanda hidrolik devre elemanlarının yağlanmasını ve soğutulmasını sağlar. Hidrolik sistemlerde suyun kullanılmasında kaynama veya donma durumuna göre yağlama işlemleri yapılmalıdır.

Madenî yağlar, en çok kullanılan akışkan yağlardır. İçerisine katkı maddeleri ilave edilerek kullanım süresi ve dayanıklığı artırılır. Hidrolik sistemlerde yağ büyük bir önem teşkil eder. Sisteme ve çalışma şartlarına uygun hidrolik yağ seçimi yapılmalıdır.

Hidrolik akışkanlar olarak kullanılan yağların özellikleri şunlardır.

Viskozite

Akışkanların akıcılık özelliklerini anlatır. Yağların akmaya karşı gösterdiği zorluktur. Kalın yağlarda akmaya karşı direnç fazla, ince yağlarda akmaya karşı direnç azdır. Kalın yağların viskozitesi yüksek, ince yağların viskozitesi küçüktür.

Oksidasyon

Hidrolik yağın bileşimindeki hidrokarbonları havanın oksijeni ile kimyasal reaksiyona girer. Böylece çamur veya sakız şeklinde tortular oluşur. Buna oksidasyon denir. Oluşan çamurlar, metal yüzeylerde korozyona sebep olur.

Yağlama Yeteneği

Uygun seçilen yağlar, metal yüzeylerde bir film tabakası oluşturur. Böylece çalışan elemanların hareketleri kolaylaştırır ve sürtünme direncinin azalmasını sağlar.

Köpüklenme

Yüksek basınçtaki akışkan sistem içinde yüksek hızda hareket eder. Hava molekülleri ile yağ moleküllerinin çarpışması ile oluşan şoklar, köpüklenmeye neden olur. Bunun oluşmaması  için boru hattında sızdırmazlık sağlanmalıdır. Hidrolik yağ üreticileri, önlem olarak yağın içine köpüklenmeyi önleyici katkı maddeleri ekler.

Akma Noktası

Yağın akıcılığını kaybedip katılaşmaya başladığı sıcaklığa denir.

Alevlenme Noktası

Standart yağlarda alevlenme sıcaklığı 180ºC ile 210ºC arasındadır. Hidrolik sistemlerde 50 ºC’nin üzerine çıkılmadığı için herhangi bir sorun çıkmaz.

Polimerleşme

Birden fazla aynı cins yağ moleküllerinin artık vermeden birleşmesi ve yeni bir molekül oluşturmasıdır. Hidrolik yağın özelliklerini değiştireceği için istenmeyen bir durumdur.

Tank 

Hidrolik akışkanı depolayan, çalışma koşullarına uygun şekilde hazırlayan devre elemanlarına depo (tank) denir. Hidrolik sistem elemanlarında kullanılan akışkanlar, belirli ısıya ulaştığında, tanka gönderilir ve burada soğuması sağlanır. Soğuyan akışkanlar tekrardan emilerek sistem içerisinde kullanılması sağlanır.

Tanka gelen akışkanın dinlenmeden emilmesini önlemek için dinlendirme levhası konulmalıdır. Tanklarda soğumanın hızlandırılabilmesi için alt tarafı hava akımı oluşabilmesi için özel olarak dizayn edilmektedir. Tüm sistem elemanlarının görevleri ayrıdır ve sistemin verimli çalışabilmesi için farklı özelliklere sahiptir.

Hidrolik Sistem Elemanları Nelerdir?

Endüstriyel alanlarda kullanılan, tüm sistemlerde, hidrolik ya da pnömatik sistemler kullanılmaktadır.

• Hidrolik motorlar, valfler, akümülatörler, borular,
• Hidrolik hortumlar,
• Bağlantı elemanları,

Bu elemanların her birisinin görevi ve önemi farklıdır. Hidrolik akışkanlıklar, hidrolik devre elemanlarının soğutulmasını ve yağlanmasını sağlamaktadır. Hidrolik sistem elemanlarında kullanılan akışkanlar en çok madeni yağlardır. Yağlar içerisine katkı maddeleri katılarak, kullanım süresi ve dayanıklılığı artabilmektedir.

Boru

Hidrolik boru ve hortum donanımları: Bu elemanlar, hidrolik sistemlerde akışkanı tanktan alıcılara taşır. sonra ve alıcıdan tekrar tanka taşıyan elemanlardır. Hidrolik hortum, hareketli makinelerde hatların birbirine bağlanması için kullanılır. Esneme kabiliyetleri yüksektir. Hidrolik boru imalatı; dikişsiz, yüksek basınca dayanıklı çelikten imal edilir.

Hidrolik Pompa

Tankta bulunan akışkanı, ayarlanan basınç ve debide sisteme gönderen devre elemanı pompadır. Hidrolik pompalar, mekanik enerjiyi hidrolik enerjiye dönüştürür. Pompa, dönme hareketini elektrik motorundan alır. Hidrolik pompalar basınç meydana getirmez. Akışkan sistemde bir engelle karşılaştığı zaman basınç meydana gelir. Hidrolik pompa seçimi yapılırken, sisteme uygun debiyi ve basıncı üretebilecek büyüklükte seçim yapılmalıdır.

Hidrolik pompaların katoloğunda belirtilen akışkan ve filtre kullanılmalıdır. Pompa çalıştırılırken elektrik motorunun dönüş yönüyle pompa milinin dönüş yönü birbirine uygun olmalıdır. Pompanın içindeki koruyucu yağlar temizlenmelidir. Pompa ilk harekete geçerken basınç borusunun havası alınmalı, emiş borusu hidrolik yağ ile doldurulmalıdır. Ayrıca yağ seviyesinin kontrolü sık sık yapılmalıdır.

Hidrolik Pompa Çeşitleri;

A) Dişli pompalar             

• Dıştan dişli
• İçten dişli
• Pistonlu el pompaları

B) Paletli pompalar

C) Pistonlu pompalar

• Eksenel pistonlu
• Eğik gövdeli
• Eğik plakalı
• Radyal pistonlu
• İçten eksantrik dişli

Fiyatlar, hidrolik pompa çeşitleri ve özelliklerine göre belirlenmektedir.

Motor

Hidrolik motor nedir? Basınçlı akışkanın hidrolik enerjisini dairesel harekete dönüştürmek amacı için kullanılır. Bu elemanlara hidrolik motorlar denir. Hidrolik motorlar ile yüksek basınçtaki akışkanları kullanarak büyük döndürme momentleri elde edilir. Küçük bir hacim ile büyük momentleri elde etmek yani üretmek mümkündür.

Güçlü dairesel hareketin gerektiği iş makinelerinde, takım tezgâhlarında vb. yerlerde kullanılır. Kademesiz hız ayarı yapılabilir. Hidrolik motorlar ile hareket devam ederken hız artırılıp azaltılır, dönüş yönü değiştirilebilir.

Motor Çeşitleri (Hidromotor)

A) Dişli motor

• Dıştan dişli motor
• İçten dişli motor
• Dişli halkalı motor

B) Paletli motor

C) Pistonlu motor

• Radyal pistonlu motor
• Dişli halkalı motor
• Eksenel pistonlu motor

Hidrolik motor seçimi yapılırken motor imalatçılarının hazırladıkları işlevsel diyagramlardan yararlanılır. Hidrolik motor fiyatları; özelliklerine ve çeşitlerine göre değişmektedir.

Silindir

Hidrolik enerjiyi mekanik enerjiye çeviren devre elemanına hidrolik silindir denir. Hidrolik silindir  çeşitleri iki gruba ayrılır:

Tek etkili silindir

Basınçlı akışkan silindirin tek yönünden girer ve pistonun tek bir yüzeyine etki eder. Bu tip silindirlere tek etkili hidrolik silindir denir. Tek etkili silindirlerin dönüşü, yaylı ve yaysız olabilir.

Çift etkili silindir:

Basınçlı akışkan silindirin iki ayrı yerinden girer. Pistonun iki yüzeyine etki ederek ileri geri hareketleri akışkan gücüyle üretir. Bu silindirlere, çift etkili hidrolik silindir denir.

Hidrolik silindir imalatları ölçüye özel olarak yapılmaktadır. Hidrolik silindir fiyatları da buna göre belirlenmektedir.

Valfler

Hidrolik akışkanın akış yönünü tespit eden, akışkanın basıncını ve debisini istenilen sınırlar içinde tutan devre elemanı valflerdir. Hidrolik valfler ile aşağıdaki harfler ve konumlar kullanılır:

P: Pompadan gelen akışkanın bağlandığı yer

R, S, T: Depoya dönüş hattının bağlandığı yer

A, B, C: Silindir veya motora giden boruların bağlandığı yer

L: Sızıntı hattının bağlandığı yer.

X, Y, Z: Akışkanın uyarı sinyali olarak kullanıldığı pilot hattı.

Valfe dışarıdan bir etki olmadan akışkanın önü P açık ve akışkan valfden geçerek bir elemana gidiyorsa normalde açık valf denir. Eğer P kapalı ve akışkan valfden geçemiyorsa kapalı valf denir

Hidrolik Valf Sembolleri;

Yön Kontrol Valfleri

Hidrolik sistemde akışkanın istenilen yöne gitmesini sağlayan valflerdir. Hidrolik yön kontrol valflerin kumandası elektriksel, mekanik, basınçla ve insan gücüyle kullanılabilir.

Yönlendirme valfleri, konumlarının sayısına göre aşağıdaki gibi ifade edilir:

• 2/2 yönlendirme valfi
• 3/2 yönlendirme valfi
• 4/2 yönlendirme valfi
• 4/3 yönlendirme valfi
• 5/2 yönlendirme valfi

Basınç Kontrol Valfi

Hidrolik sistem elemanlarının basıncını kontrol ederek ayarlamak amacı ile kullanılan valflerdir. Basınç  kontrol valfi kullanıldığı alanlara göre;

Valf Çeşitleri

Basınç Emniyet Valfi: Hidrolik sistemi ani basınç yükselmelerine karşı koruyan devre elemanı basınç emniyet valfi denir. Normalde kapalı olan valf, basınç yükselmesi halinde açılarak fazla akışkanı depoya göndererek basıncı normal seviyesine düşürür.

Basınç Düşürme Valfi: Hidrolik sistemler de farklı basınçla çalıştırılması istenen birden fazla silindir ve motorların kullanılabilir. Bu durumda basınç düşürme valfi düşük basınçla çalışacak devre elemanının girişine bağlanır. Valf normalde açık konumdadır, basınç yükselince kapanır. Basınçtaki düşme oranı, üstteki vida ile ayarlanır.

Basınç Sıralama Valfi: Hidrolik sistemler de birden fazla silindir veya hidrolik eleman devreye girecek ve farklı basınçta çalışacak ise normalde kapalı konumda olan valf istenen basınç değerine ulaşınca açılır. Hidrolik akışkan diğer alıcılara ulaşır.

Akış Kontrol Valfleri: Hidrolik sistemler de kullanılan silindirin hız ve motorun devir sayısını ayarlamak için kullanılır. Bu valflere akış kontrol valfleri denir.

Açma-Kapama Valfleri: Hidrolik akışkanın bir yönde akmasını engeller. Diğer yönde akmasını sağlar. Bu valfler açma-kapama valfleridir.

 

 

 

BENZER YAZILAR

Hidrolik Filtre Nedir?

 

Hidrolik Nedir? Sistem

Hidrolik nedir: Akışkanların mekanik özelliklerini inceleyen bir bilim dalıdır. Kelime anlamı, lâtince su anlamındaki hydor kelimesinden türetilmiştir.

Hidrolik Sistem Ne işe Yarar?

Hidrolik sistemlerde sıkıştırılamaz özellikteki akışkanlar kullanılır. Elde edilen basınçlı akışkan yardımı ile çeşitli hareketlerin ve kuvvetlerin üretildiği sistemlerdir. Akışkanların sıkıştırılamaz olmasından dolayı, büyük güçler hidrolik sistemler ile elde edilebilir. Hava ve gazlar sıkıştırılabildiği için, büyük kuvvetlerin üretilmesinde kullanılmazlar.

Hidrolik devrelerde akışkan olarak genelde su veya yağ kullanılır. Ancak metal yüzeylerde pas yapması sebebiyle, suyun kullanım alanı çok dardır. Bu sebeple hidrolik sistemlerde akışkan olarak genelde madensel yağlar kullanılır.

Hidrolik Sistem Ne İçin Kullanılır?

Hidrolik sistemler yüksek bir güç yoğunluğunun gerekli olduğu durumlarda kullanılır. Yada hızlı bir şekilde yük ihtiyaçlarının olduğu yerlerde kullanılır. Ekskavatörler gibi mobil ekipman ve pres gibi endüstriyel sistemlerde geçerlidir.

Rüzgar enerjisi türbinlerinde, eğim ve fren kontrolü için hidrolik kullanılır. Bazı durumlarda, kapaklar ve vinçler gibi farklı yardımcı sistemler de hidrolik sistemlerle çalıştırılır.

Hidrolik Sistem Nedir?

Bir mekanizmayı basınçlı akışkan gücü iletimi ile çalıştıran elemanların oluşturduğu yapıya, hidrolik sistem denir. Hidrolik devrelerde akışkan olarak genelde su veya yağ kullanılır. Ancak metal yüzeylerde pas yapması sebebiyle, suyun kullanım alanı çok dardır. Bu sebeple hidrolik sistemlerde akışkan olarak genelde madensel yağlar kullanılır.

Sistemdeki hidrolik pompa, yağı depodan emerek sisteme etki basıncı ile yönlendirir. Sistem basıncı istenen değerden yüksek ise, basınç ayar valfin’ den depoya geri döner. Bu sayede sistem emniyete alınır. Hidrolik pompa tarafından yağ yön kontrol valfine gönderilir. Buradan da kullanıcı elemanlara (hidrolik silindir, hidrolik motor vb.) yönlendirilir.

Hidrolik yağ akış debisi ve basıncı ile hareket eden kullanıcı eleman, bağlı olduğu makineyi çalıştırır. Makinenin (mekanizmanın) hızı, akış kontrol valfinden geçen yağın debi ayarı ile değiştirilebilir. Kullanıcı elemanın ileri geri hareketini sağlamak için yağın gidiş ve dönüş yolları, sıra ile yön kontrol valfi tarafından değiştirilir.

Hidrolik devrenin ana kısımları:

• Kullanıcı Elemanlar (Silindir – Hidrolik Motor vb.)
• Aksesuarlar,
• Göstergeler
• Pompa
• Valfler
• Depo (Tank) Boru – Hortum- Bağlantı elemanları
• Sızdırmazlık elemanları
• Filtreler
• Akümülâtörler Soğutucu

Hidrolik Sistem Çalışma Prensibi

İş makineleri vinçler, kamyonlar, asansör sistemleri gibi. Bunlar bir kol ve onu iten, yönlendiren küçük bir başka kol mekanizmasından oluşmaktadır. Motor sistemleri dışında temel hareket ve güç sağlayan kısımları hidrolik sistemlerdir.

Hidrolik sistemde iç içe iki silindirin, hava ve sıvı sızdırmadan hidrolik sıvısı ile hareket ettirilmesidir. Geniş bir pompa yardımı ile dar yapılı hidrolik silindirleri tonlarca ağırlığı itebilecek şekilde güç sağlamaktadır. Tonlarca ağırlığı kaldıran dev vinçlerin kollarını hareket ettiren 1 veya 2 tane hidrolik sistem vardır.

Bu silindirik uzun borular bir pompa ile itilerek iç kısmını dolduran hidrolik sıvısı sayesinde yapmaktadır. Ayrıca uzaktan kontrol avantajı ve az yer kaplaması ile tam bir tasarım harikasıdır. Sıvı olarak genelde yağ kullanılır. Bilindiği gibi sıvıların sıkışma durumu söz konusu değildir. Sıvıların sıkışmaması özelliği bu sistemin temelini oluşturur ve hava veya başka gazlara oranla çok daha güvenilir olmaktadır. Eğer esnek bir sistem(yay mekanizması) oluşturulması istenilseydi sıvı yerine herhangi bir gaz kullanımı daha uygun olurdu.

Hidrolik sitemler sıvıyı depo eden bir bölüm ve buraya basınç uygulayan düşük enerjili başka bir sistem ile çalışmaktadır. Ana depoda basınç yapan silindirik sistem, itici güç yapan diğer sitemden daha geniş bir yüzeye sahip olmalıdır. Genişlikten dara doğru giden sıvı daha etkin ve kontrollü bir basınç uygulamaktadır.

Hidrolik Sistemin Avantajları

• Sessiz çalışırlar.
• Hidrolik akışkanlar sıkıştırılamaz kabul edildiklerinden darbesiz ve titreşimsiz hareket elde edilir.
• Yüksek çalışma basınçlarına sahiptir, bu sayede büyük güçler elde edilir.
• Hassas hız ayarı yapılabilir.
• Hareket devam ederken hız ayarı yapılabilir.
• Akışkan olarak hidrolik yağlar kullanıldığından aynı zamanda devre elemanları yağlanmış olur.
• Emniyet valfleri vasıtasıyla sistem güvenli çalışır.
• Hidrolik devre elemanları uzun ömürlüdür.

Dezavantajları

• Hidrolik akışkanlar, yüksek ısıya karşı duyarlıdır. Akışkan sıcaklığı 50°C’ yi geçmemelidir.
• Hidrolik devre elemanlarının bağlantıları sağlam ve sızdırmaz olmalıdır. Bu da fiyatları etkilemektedir.
• Akışkanlarda sürtünme direnci yüksek olduğu için, hidrolik akışkanlar uzak mesafelere taşınamaz.
• Hidrolik gücün depo edilebilirliği azdır.
• Akış hızı düşüktür, devre elemanları düşük hızla çalışırlar. Bu sebeple yüksek hızlar elde edilemez.
• Hidrolik akışkanlar havaya karşı hassastır. Akışkan içindeki hava gürültü ve titreşime yol açar ve düzenli hızlar elde edilmesini güçleştirir.

Hidroliğin Uygulama Alanları

Endüstriyel Hidrolik

Hidrolik enerji ile doğrusal, dairesel ve açısal sistemlere hidrolik sistem denir. Akışkan olarak basınçlı havanın kullanıldığı sistemlere pnömatik sistemler denilir. Hidrolik, büyük kuvvetlerin istendiği ve gücün ön planda olduğu yerdir. Pnömatik ise küçük kuvvetlerin yeterli olduğu buna bağlı olarak hızın ön planda olduğu yerlerde tercih edilir.

Hidrolik devrelerde su, korozif olması nedeniyle çok nadir durumlar dışında tercih edilmez. Güç hidroliğinde akışkan olarak petrol türevli yağlar (hidrolik akışkanlar) kullanılır. Bu yağlardan beklenen en önemli özellik sıkıştırılamaz olması ve sistem elemanlarını korozyondan korumasıdır.

Uygulama alanları şunlardır:

Enerji Üretiminde

• Enerji santralleri
• Barajlar
• Türbinler

Hareketli Hidrolik Araçlarda

• Yol, inşaat ve kazı makinelerinde
• Tarım makinelerinde
• Taşıtlarda
• Trenlerde

Endüstriyel Alanlarda

• Takım tezgahlarının yapımında
• Ağır sanayi makinelerinde
• Pres ve çeşitli kaldırıcılarda
• Plastik enjeksiyon makinelerinde

Denizcilik ve Gemicilik Endüstrisinde

• Limanlarda yükleme ve boşaltma araçlarında
• Gemilerde dümen kontrolünde
• Güverte krenlerinde

Özel Alanlarda

• Teleskoplarda
• Kıtalar arası haberleşme uydularında
• Uçakların dümen ve iniş takımlarında
• Konveyörlerde taşıma işlerinde

Demir Çelik ve Madencilikte

• Çelik haddehanelerinde
• Maden ocaklarında

Hidrolik Devre Şemasında Kullanılan Elemanlar

Çift Etkili Hidrolik Silindir

Hidrolik akışkanın pistona çift yönden etki ettirildiği silindir çeşididir. Hidrolik pistonun ileri ve geri hareketi basınçlı akışkan vasıtasıyla sağlanır. Genel olarak her iki yönde iş istendiğinden, sık kullanılan hidrolik silindir çeşitleri arasındadır.

Çekvalfli Akış Kontrol Valfi

Her iki yöndeki akışa izin eder. Aşağıdan yukarıya doğru giden akışkan çekvalften geçemeyeceği için kısma etkisi yapılan kesitten miktarı azaltılarak geçer. Diğer taraftan gelen akışkan çekvalfi açarak kolayca geçer. Bu çeşit valfler silindirlerin geri konumuna hızla gelmesi için kullanılır.

Akış Kısma Valfi

Hidrolik sistemlerde debi miktarını ayarlamak için kullanılan valftir. Akış miktarını değiştirilerek silindirlerin hızını, motorların devir sayısını ayarlayabiliriz. Akış kontrol valfleri önemli ölçüde basınç düşümüne neden olur. Bundan dolayı büyük oranlarda ısı açığa çıkar. Ayar vidası vasıtasıyla akış kesiti değiştirilerek debi miktarı ayarlanır.

4/3 Yön Kontrol Valfi

Çift etkili silindirlerin ileri-geri hareket ettirilmesinde kullanılır. Genellikle hidrolik sistemlerde kullanılır. Pnömatikte kullanımı yok denecek kadar azdır. Hidrolik valflerin üç adet konumu ve dört adet girişi vardır. 4/3 deki gösterimde buradan gelmektedir

Elektrik Motoru

Elektrik motorları elektrik enerjisini mekanik enerjisine çeviren elemanlardır. Bu dönme enerjisi ara bağlantı elemanları yardımıyla hidrolik pompalara aktarılır.

Hidrolik Pompa

Hidrolik depoda bulunan akışkanı istenilen basınç ve debide sisteme gönderen devre elemanıdır. Pompalar, mekanik enerjiyi hidrolik enerjiye dönüştürür. Hidrolik pompa dönme hareketini genel olarak bir elektrik motorundan alır. Seyyar sistemlerde ise, içten yanmalı motorlar kullanılır. Değişik yöntemlerle elde edilen dairesel hareket, uygun kavramlarla pompaya iletilir. Pompalar basınç oluşturmaz. Akışkan hidrolik sistemde bir engelle karşılaştığında basınç meydana gelir.

Hidrolik pompa çalışma prensibi: Tüm pompalar artan hacim ve azalan hacim prensibine göre çalışır. Artan hacimde emme, azalan hacimde basma olayı gerçekleşir. Pompa mili aldığı dönme hareketi sonucu artan hacim kısmında vakum oluşur. Böylece emme işlemi gerçekleşir.

Hidrolik sistemin pompaya uyguladığı basınç, pompanın debisini etkiler. Basınç arttıkça pompanın akış oranı azalır. Akış oranındaki bu azalma, pompa verimini tespit eder.

Hidrolik pompa çeşitleri;

1. Dişli pompalar

• Dıştan dişli
• İçten dişli
• İçten eksantrik dişli

1. Baletli pompalar
2. Pistonlu pompalar

• Eksenel pistonlu

1. Eğik gövdeli
2. Eğik plakalı

• Radyal pistonlu
• Pistonlu el  pompaları

Hidrolik Depo

Hidrolik akışkanı depolayan, çalışma koşullarına uygun şekilde hazırlayan devre elemanlarına depo (tank) denir. Isınan hidrolik akışkanın kolayca soğutulması için deponun alt kısmı hava akımı oluşturacak şekilde dizayn edilmelidir. Depoya dönen akışkanın dinlenmeden emilmesini engellemek için, dinlendirme levhası konulmalıdır. Hidrolik sisteme gerekli olan akışkan miktarına ve dağıtım sisteminin büyüklüğüne göre depo kapasitesi seçilir. Pratik olarak pompa debisinin 3-5 katı kadar alınabilir.