Topraklama Elemanları Nelerdir? Özellikleri

Topraklama Elemanları: Topraklama yapımında elektrot, iletken ve bağlantı parçaları kullanılır. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca “Elektrik Tesisleri Topraklama Yönetmeliği” ne uygun yapılmalıdır.

Topraklama İletkeni

Topraklanması gereken bir işletmeyi veya cihazı, bir topraklayıcıya bağlar. Toprağın dış tarafında ya da yalıtılmış olarak toprağın içinde döşenen iletkendir. Topraklama, gerilim altında olmayan elektrik tesisatı bölümlerinin uygun iletkenlerle, toprağın içerisine yerleştirilmiş iletken cisme bağlanmasıdır.

Topraklama da kullanılan iletken kesiti;

• Bakır – 16 mm²
• Alüminyum – 35 mm²
• Çelik – 50 mm²

1 – Elektrot

Topraklayıcı ( topraklama elektrodu);

Toprağa gömülü olan ve toprakla iletken bir bağlantısı bulunan ya da beton içerisine gömülü iletken parçalarıdır. Topraklama elektrotları toprakla devamlı temas içindedir. Bundan dolayı korozyona karşı dayanıklı malzemeden yapılmalıdır. Bunlar (kimyasal ve biyolojik etkiler, korozyon oluşması, oksitlenme, elektrolit ve elektroliz vs.)

Konuma göre topraklayıcılar:

• Yüzeysel topraklayıcı: Genellikle 0,5-1 metre arasındaki derinliğe yerleştirilmiş topraklayıcıdır. Galvanizli şerit veya örgülü iletkenden yapılabilir. Halka, yıldız, gözlü topraklayıcı veya bunların karışımı ile olabilir.
• Derin topraklayıcı: Düşey olarak 1 metreden daha derine yerleştirilen topraklayıcıdır. Yuvarlak çubuk, galvanizli boru ya da benzeri profil malzemelerden imal edilebilir.

Topraklayıcı olarak şu malzemeler kullanılabilir:

• Şerit veya örgülü iletken topraklayıcı
• Çubuk topraklayıcı veya boru topraklayıcı
• Levha topraklayıcı

2 – Şerit Topraklayıcı

Şerit, yuvarlak iletken ya da örgülü iletkenden yapılan ve genel olarak derine gömülmeyen topraklayıcılardır. Bu topraklayıcı, uzunlamasına döşenebilir. Aynı zamanda yıldız, gözlü, halka topraklayıcı veya bunların bazılarının bir arada kullanıldığı şekilde düzenlenebilir.

Şerit topraklayıcılar zemin şartları elverişli ise 0,5 ile 1 m derinliğine gömülür. Bu arada yayılma direncinin üst zemin nemine bağlılığı ve donma ihtimalide unutulmamalıdır. Şerit topraklayıcıların uzunlukları istenen yayılma direncine göre bulunur.

Topraklayıcıların Cinsi	Galvanizli Çelik	Bakır Kaplamalı Çelik	Bakır
Şerit Topraklayıcı	Çelik şerit: 100 mm² Kalınlık en az: 3 mm Örgülü iletken: 95 mm²(İnce telli değil)	50 mm²	Bakır iletken: 50 mm² Kalınlık en az: 2 mm Örgülü iletken: 35  mm²

3 – Çubuk Topraklayıcı

Profil çelikten veya borudan yapılmış ve toprağa çakılarak kullanılan topraklayıcılardır. Çubuk topraklayıcılar yere dik olarak çakılmalıdır. İstenen küçük yayılma direncinin sağlanması için birden çok çubuk topraklayıcının kullanılması gerekebilir.

Bunlar arasındaki açıklık, en az bir topraklayıcı boyunun iki katı olmalıdır. Toprağın üst tabakasında donma ve kuruma oluşabilir. Bu gibi nedenlerle paralel bağlı çubuk topraklayıcılar bütün uzunlukları boyunca etkili olamazlar. Bunlar arasındaki uzaklık bir topraklayıcının etkili boyunun en az iki katı olmalıdır.

Topraklayıcıların Cinsi	Galvanizli Çelik	Bakır Kaplamalı Çelik	Bakır
Çubuk Topraklayıcılar	Çelik boru çapı: 1”Köşebent: NPL 65.05.7U-çeliği: 61/2T-çelik: T6Saç profil: 50.3 ya da diğer eş değer profiller	Çelik çubuk Çap: 15mmBakır kaplama Kalınlık 2,5 mm	Bakır şerit: 50 mm²Kalınlık en az: 2 mm Örgülü iletken: 35 mm²(ince telli değil)Bakır boru: 30 Ǿ X 3

4 – Levha Topraklayıcı

Bu topraklayıcılar delikli veya dolu levhalardan yapılırlar.  Genellikle diğer topraklayıcılara göre derine gömülür.  Levha topraklayıcılar zemine dikey olarak gömülmelidir. Boyutları gerekli yayılma direncine göre seçilmelidir.

Topraklama tesislerinde genellikle l m x 0.5 metre ile 0,7 x 0,7 metrelik bakır levha kullanılır. Levhanın üst kenarı toprağın yüzeyinin 1 metre aşağısında olmalıdır. Küçük bir yayılma direnci sağlamak  için birden çok levha topraklayıcı kullanılabilir. Bu durumda bunlar arasındaki açıklık en az 3 metre olmalıdır.

Aynı yayılma direncini elde etmek için çubuk ve şerit topraklayıcı yerine levha topraklayıcı kullanılabilir. O zaman bunlara kıyasla daha fazla malzeme kullanılması gerekir.

Topraklayıcıların Cinsi	Galvanizli Çelik	Bakır Kaplamalı Çelik	Bakır
Levha Topraklayıcılar	Çelik sac kalınlık: 3 mm		Bakır levha Kalınlık: 2mm

Bağlantı Elemanları

Pabuç, topraklama klemensi ve diğer yardımcı bağlantı elemanlarından oluşur. Bu topraklama malzemeleri galvaniz ve bakırdan üretilir. Topraklama malzemeleri fiyatları kullanılan elemana göre değişkenlik gösterir.

Topraklama Barası

Birden çok topraklama iletkenin bağlandığı baradır. Tüm panolarda topraklama barası bulunmalıdır. Panoya gelen ve dağılan tüm topraklama iletkenleri bu bara üzerinde birleştirilir. Bara panoya doğrudan bağlanmalıdır.

Şayet izoleli bir bara kullanılmış ise pano gövdesinin topraklama sisteminin irtibatını sağlanmalıdır. Baradan pano gövdesine bağlanmış nötr barası izolatörlerle ayrılmıştır. Panoya gelen ve ayrılan topraklama iletkenleri bu bara üzerinde birleştirilmiştir.