Topraklama Ölçüm Cihazı
Toprak ölçüm cihazı: Elektrik sistemlerinde akımı iletkenler taşır. Bu iletkenlerle toprağın arasında gerekli olan direnç yalıtkanlık direncidir. İletkenlerin nakli sırasında oluşan olumsuzluklar yalıtkanlığı bozarak kısa devre ve kaçaklara yol açar.
Bu sorunların yaşanmaması için sisteme enerji verilmeden yalıtkanlığın kontrolü yapılmalıdır. Yalıtkan dirençlerin değeri çok büyüktür. Yalıtkan dirençleri ölçen bu aletlere meger cihazı veya meger ölçü aleti denir. Diğer bir tanımlama olarak meger topraklama kaçak ölçüm cihazıdır. Topraklama tesisatının yeterliliğini, veya var olan hattaki kaçakları ölçen bir cihazdır.
Topraklama ölçüm cihazı meger;
- Dijital ölçü aleti
- Analog ölçü aleti
olmak üzere imal edilirler. İlerleyen teknolojiyle beraber dijital ölçü aletleri çok gelişmiştir.
Ölçü Aletleri Nelerdir?
-
Dijital Ölçü Aleti
Topraklama ölçümü meger ölçü aleti ile yapılır. Topraklama yönetmeliği esasına göre ölçüm yapılırken topraklama megeri ile topraklama direnci ölçülür. Meger ölçü aletleri dijital ve analog olarak iki şekilde üretilir. Teknolojiyle birlikte elektronik dijital ölçü aletleri çok gelişmiş ve günümüzde kullanıma sunulmuştur.
Çalışma Prensibi
Dijital megerlerde ekran, elektronik yükseltici devre ve doğru akım pil bataryaları vardır. Ölçüm yaparken gerekli olan gerilim ve akım bu pillerden karşılanır. Dijital ölçü aleti ile, ölçüm sırasında ölçülecek değerlere uygun kademe seçilir. Alette yükseltilen pil gerilimi o değere uygundur.
Dijital ölçü aletleri, elde taşınabilen portatif ohmmetreler özel imal edilirler. Çeşitli türlerde megerler vardır.
- Kolsuz ( butonlu) megerler
- Dijital megerler
- Çapraz bobinli megerler
Kolsuz (butonlu) Megerler
Kollu megerle topraklama ölçümü yapmak zordur. Bir elle manyeto kolu çevirirken öbür elle ölçüm yapması zor olur. Kolsuz megerler 4,5 voltluk pil bataryalı ve çapraz bobinli ohmmetrelidir. Kolsuz megerlerle 50 kΩ ‘a kadar dirençlerin ölçümü doğrudan yapılır. Bir yükseltici devre eklenerek 4,5 voltluk pil gerilimi 500 volta yükseltilir. Yükseltilen gerilimle ölçü aleti megaohm düzeyine ulaşır.
Dijital Megerler
İçindeki pil bataryalarıyla gerekli olan elektronik yükseltici devresi ve ekran bulunur. Bu megerlerle ölçüm yaparken uygun basamaklar seçmelidir. Cihazın pil gerilimi o değere uygun olarak yükseltilir.
Çapraz Bobinli Megerler
Ölçü aletleri ve genaratör olarak iki kısımdan oluşur. Genaratör bölümü doğru akım dinamosu gibi statör ve rotordan oluşur. Megerin uçlarına bir direnç bağlamadan manyeto kolu çevrilirse rotordan gelen akım gerilim bobini devresini tamamlar.
Bu sırada akım bobininin ucu açıkta olduğundan üstünden akım geçmez. Gerilim bobininden geçen akımın oluşturduğu manyetik alan sabit kutupların alanından itilir. Çapraz bobinler dönecek biçimde yapıldığından itme dönmeye döner. Bobin döndüğü andan itibaren kendine bağlı ibresini sınırsız direnç gösterecek şekilde kadranı en sonuna getirir.
Çalışma Prensibi
Ölçülmesi gereken Rx direnci, meğerin uçlarına bağlandığında 2 numaralı gerilim bobininden akım geçer. Aynı zamanda 1 numaralı akım bobininden de akım geçer. 1 numaralı akım bobininde manyetik alan akımı oluşur. Ters yönde gerilim bobinini döndürmeye başlar. Bu durumda gerilim bobini yerini terk etmez. Ayrıca her iki bobin meğer uçlarına bağlı olan direncin, değerine bağlı olarak, bir yerde sabitlenir. İbre kadran üstünde bir değer göstermeye başlar.
-
Analog Ölçü Aleti
Megerler de 1000 volt gerilimin üretildiği bir doğru akım dinamosu vardır. Gerilimin üretilmesi manyeto koluyla sağlanır. Manyeto kolunun çevrilmesi ile indüksiyon bobininde gerilim oluşur. Ölçü aletleri ve ölçülecek topraklama direnci ölçüm cihazı ile beslenir.
Meger test cihazı, genel olarak 100, 250, 500, 625, 1000, 1250, 2500, 5000 volt üreten doğru akım üreteçleridir. Toprak megeri; toprak yalıtkanlığını ne kadar yüksek gerilimle ölçerse güvenlik sistemi o kadar iyi olur. Gerilim üretmek için megerlerdeki kol, el ile çevrildiği gibi elektrik motoru ile de çevrilen tipleri vardır. Aynen bir manyetoya benzer.
Toprak ölçüm cihazları çeşitleri;
- Manyetolu analog göstergeli meger
- Konvertörlü analog göstergeli meger
- Konvertörlü dijital göstergeli meger
Topraklama Testi
Tesisler mutlaka elektrik sistemlerini kaçaklara karşı önlemek amacı ile topraklama yaparlar. Bir yıldırım düşmesi veya şebekede aşırı yüksek gerilim olması halinde, akım toprağa güvenli bir şekilde akacaktır. Toprak ile elektrik sistemi arasında bağlantı olarak bir elektrotla topraklama işlemi gerçekleşir. Elektrik iç tesisleri yönetmeliği’ nce güvenilir bir topraklama için minumum empedans değeri verirler. Uluslararası Elektrik Kurumu 3 yılda bir toprak elektrotlarının test edilmesi koşulunu getirmiştir.
Topraklama ölçüm cihazlarının maliyeti cihazın özelliklerine göre değişir. Cihazın ürettiği test voltajı, direnç ölçümü (ohm), izolasyon direnci, dijital veya analog olması, test akımı gibi özelliklerin hassaslığına göre değişmektedir. Fiyatlarda buna bağlıdır. Topraklama cihazı olarak pek çok marka bulunmaktadır. Bunlardan birisi;
Fluke 1620
Tesislerin elektrik sistemleri topraklanmıştır. Yani bir yıldırım düşmesi ya da şebekede aşırı yüksek gerilim olması durumunda, akım toprağa ulaşmanın güvenli bir yolunu bulacaktır. Elektrik sistemi ve toprak arasında bağlantı olarak bir topraklama elektrodu kullanılır. Elektrik yönetmelikleri toprak elektrodu için bir minimum empedans değeri belirtirler.
Fluke 1623 GEO Topraklama Test Cihazı
- Tek butonla ölçüm konsepti
- 3 ve 4 kutuplu topraklama ölçümü
- 4 Kutuplu toprak direnci testi
- Seçmeli test, topraklama iletkeninin bağlantısını kesmeden ( 1 pens)
- Kazıksız test, hızlı topraklama loop testi (2 pens)
- Ölçme frekansı 128 Hz
RA 3-kutuplu toprak direnci ölçümü (IEC 1557-5) | |||||
Ölçme Voltajı |
|
||||
Kısa devre akımı |
|
||||
Ölçme frekansı |
|
||||
Çözünürlük |
|
||||
Ölçüm Kademesi |
|
||||
Yapısal hata |
|
||||
İşletim (çalışma) hatası: |
|
Bir yanıt yazın