UPS Çeşitleri

UPS çeşitleri: UPS İngilizce olarak Uninterruptible Power Supply. Kelimelerinin kısaltılmış halidir. Türkçede ise Kesintisiz Güç Kaynağı yani KGK olarak da bilinmektedir.

UPS sürekli devrede olup şebeke gerilimi kesinti ve bozukluklarını yüke hiç hissettirmeden yükü besler. Ya da şebeke gerilimi kesildiğinde çok kısa bir sürede devreye girerek yükü beslemeye devam eden sistem veya güç kaynaklarıdır. UPS 3 fazlı veya tek fazlı olabilir. Çok büyük güçteki yükleri korumada, hem kapasiteyi hem de güvenirliği arttırmak için birkaç adet UPS paralel olarak bağlanabilir.

Elektriğe bağlı elektronik cihazlar için güç koruması sunar. Devrenin belirli bir süre beslenmesinde önemli rolü vardır. Elektriğe bağlı hassas ekipmanlar için anında temiz güç ve aşırı gerilim koruması sağlayan sistemlerdir.

UPS Çeşitleri Nelerdir?

Kesintisiz güç kaynağı çeşitleri UPS, yapıları itibariyle 2 farklı çeşide sahiptir.

UPS’ ler kendi içerisinde yapılarına gruplanır;

• Statik UPS
• Dinamik UPS

Dinamik UPS

Herhangi bir arıza durumunda yükü hareketli parçalarla beslemesidir. Ancak uygulamalarda oldukça farklılık gösterirler. Dinamik UPS veya KGK’ lar genelde yüksek güç uygulamalarında kullanılırlar. Bir alternatör grubu ile birlikte çalışırlar.

Kinetik enerji depolama teknikleri açısından kendi aralarında farklılıklar gösterirler. Dinamik KGK’ lar, yarıiletken teknolojik gelişmeler ile statik uygulamaları da kapsar. Bazı üreticiler, bu alanda farklı karma uygulama yöntemleri geliştirmişlerdir.

Farklı bir yöntem;

Enerji depolama işleminin bir volan üzerinde dinamik olarak gerçekleştirilebilir. Ancak girişte ve çıkışta statik doğrultucu-evirici devreler kullanılır. Böyle sistemler bu tür karma uygulamalara örnek gösterilebilir.

Bu dinamik çözümlerin artıları;

Yüksek kısa devre akımı, galvanik izolasyon ve lineer olmayan yüklere karşı yüksek tolerans sağlamasıdır. Bununla beraber çok gürültülü, büyük, ağır ve pahalı sistemlerdir. Dolayısıyla ekonomik yönden de verimli değillerdir.

Dinamik UPS lerin statik tip UPS lerden farkı, kaynakların çıkış noktasında motor bulunur.  Dinamik kesintisiz güç kaynaklarının iç yapısı statik kesintisiz güç kaynaklarına benzer. Tek farkları çıkışlarında bir motor / jeneratör olmasıdır. Statik UPS evirici üzerinden motoru besler. Motor da yükü besler. Çıkış motoru olduğu için çıkan sinüs çok daha iyi seviyededir. Endüstriyel tesislerde ve kritik uygulamalarda bu cihazlar kullanılmaktadır.

Uygulama Alanları:

• Hava alanı, hastane, stadyum,
• Data center (veri iletişim merkezleri),
• Petrokimya, plastik sanayi,
• Enerji üretim merkezleri,
• Döküm ve haddehane makineleri,
• Endüstriyel otomasyon merkezleri,
• Elektrik enerjisi kesintisinde, büyük güçlerde makine parkurlarının ihtiyacını dinamik UPS’ ler karşılamaktadır.

Statik UPS

Statik UPS teknolojinin temeli, şebekeden gelen gerilim ve frekansı yeniden üretilir. Çift çevrim yöntemi ile yeni sinüs elde edilir. Şebekeden sağlanan  AC enerjiyi doğrultarak akü grubuna verir. AC enerjiyi doğrultarak eviricilere ve doğrultuculara da (Rectifier) verir.

Akü grubu ve doğrultucudan alınan DC enerjiyi yeniden AC enerjiye çevirir. Inverter ile yüklere enerji aktarır. AC enerjiye çevirme işlemini akü grubu depolayarak üstlenir. Bu durumda dalga gerilimi ve frekansı UPS girişindeki şebeke gerilim ve frekansından ayrılır. Şebekeden çalışma anında AC-DC-AC dönüşümü yaparlar ve kesinti halinde çıkışı akü grubundan beslerler.

Kesintisiz Güç Kaynaklarının Özellikleri

Kesintisiz güç kaynakları üç farklı özelliğe sahiptir: Bunlar;

• Off – Line UPS
• On-line UPS
• Line Interactive UPS (regüleli ve regülesiz)

Off-line UPS

Off line kesintisiz güç kaynakları en basit yapıda olan güç kaynaklarıdır. Off line UPS normal çalışma koşullarında şebekede enerji varsa röle sistemi ile şebeke enerjisini direk çıkışa aktarır. Yüke verirler. Elektrik yükünü şebekeden çalıştırırken aynı anda alternatif akımı doğrultup aküleri şarj (charge) ederler. Şebekede herhangi bir kesinti olmadığı süre içinde (ınverter ‘off’) beklemede kalır. Elektrik kesintisi olduğunda UPS devreye girer. Kısa süreli de olsa besleme yüküne enerji sağlar. Elektrik kesintisi kullanıcı tarafından da hissedilir.

Off-line sistemde çalışan UPS’ de kesinti anında 2 ile 5 ms içinde bir röle devreye girer. Yüke enerji aktarımını sağlar. Inverter çıkışları genellikle kare dalga şeklindedir. Off Line tipi UPS’ ler genellikle küçük güçlerde üretilirler. Çünkü şebekede elektrik kesintisi olduğunda UPS’ nin yükünü, akü grubuna aktarır. Bu sırada yüksek güçlerde problemler yaşanabilir. Gelişmiş modellerde otomatik voltaj regülatör (voltage regulator) de mevcuttur.

Off line Uygulama Alanları: Tek kullanımlı uygulamalar için.

On-line UPS 

On line tipi UPS’ ler daha büyük güçler için dizayn edilirler. Her zaman devrede olan (ınverter ‘on’) sistemlerdir. Bu şekilde çalışan kesintisiz güç kaynaklarında ınverter her zaman devrededir. Herhangi bir kesinti anında off-line sistemlerde görülen transfer gecikmesi oluşmaz. Bir UPS’ nin meydana geldiği elemanlar ve nasıl çalıştığı aşağıdaki şekilde anlatılmıştır.

OnLine UPS’ lerde çift çevrim özelliği vardır. Şebekede enerji olsun veya olmasın yük sürekli olarak evirici üzerinden beslenir. Kesintisiz güç kaynakları girişinden verilen AC sinyal önce DC’ ye çevrilir. Sonra DC voltaj (voltage) tekrar AC’ ye çevrilerek mevcut yük beslenir. Bu nedenle giriş enerjisinde oluşan olumsuzluklar yüke yansımaz ve yük her zaman temiz enerji ile beslenir.

Şebekede enerji olduğu müddetçe aküler şarj edilir, aynı zamanda şebeke ile aynı frekansta çalışan evirici yardımı ile yük beslenir. Şebekede elektrik kesintisi olduğunda aküden aldığı enerjiyi yüke aktarır. Yükün bu şekilde beslenmesi sırasında şebekeden veya aküden besleniyor olması UPS çıkış gerilim kalitesi ve sürekliliğini değiştirmez. Yeni teknoloji olup tercih edilen UPS modelidir.

Çıkıştaki yükleri baypas sistemi ile üç farklı çalışma şekli vardır:

• Direk şebekeden
• Inverter ile şebekeden
• Inverter ile akü grubundan

Mikro işlemci kontrollü yapılan bu cihazlar devamlı şebeke enerjisini analiz eder. Böylece en doğru çalışma şeklini otomatik olarak seçerler. Bu sistemler şebekedeki voltaj ve frekans düzensizliklerini regüle ederek gürültüleri filtre eder. Düzgün bir sinüs dalgası üretirler.

Çıkışları genel olarak tam sinüs dalgası şeklindedir. Bir faz çıkışlı olabileceği gibi büyük güçlerde genellikle üç fazlı çıkış verirler. Tek bir alıcıyı çalıştırmak yerine daha geniş bir sistemi çalıştırmak için kullanılırlar. On-line sistemler yük değişimlerinden etkilenmezler. On-line UPS’ ları her türlü en ideal korumayı sağlar.

Veri merkezleri, küçük orta ofisler, telekom, ulaşım sektörü, sağlık sektörü, endüstriyel uygulamalar ve özel uygulamalar. Ayrıca dijital fotoğraf baskı makinaları, dijital afiş baskı makinaları gibi. Büyük çaplı makinalarda kullanılan ekonomik cihazlardır.

On-line UPS ile Off-line UPS Arasındaki Fark Nedir?

Herhangi bir elektrik kesintisi anında off-line (kapalı hat) KGK’ da anahtar akü / ınverter devresine bağlanıncaya kadar bir transfer süresi meydana gelir. Bu süre 2 ms’ dir.

On–line (açık hat) KGK’ lerde ise akü-ınverter kısmı zaten devrede olduğu için kesinti anında herhangi bir gecikme meydana gelmez.

Line-Interactive UPS (Hat Etkileşimli)

Çalışma sistemleri off-line UPS ile aynıdır. Yani normal koşullar altında ınverter devrede değildir. Bu durumda şebeke gerilimini regüle eden kısım ile akü şarj birimi devrededir.  Akü (battery) grubu ve evirici kısmı, şebeke enerjisi kesildiği zaman veya kesintisiz güç kaynaklarının regüle  edebileceği sınırların dışına çıktığı zaman devreye girerek akümülatör (accumulator) modun da çalışır ve çıkıştaki yükü besler.

Akülerin şarj olması için, şebekenin normale geçtiği durumda evirici ters yönde çalışarak tekrar akülerin şarj (charge) olmasını sağlar.Bu regüle işlemi belirli gerilim sınırları arasında trafo (transformer) kademeleri kullanılarak yapılmaktadır. Bazı UPS’ da bu işlem mikroişlemci kontrollü olarak yapılır. Son yıllarda bütün line-interactive modellerde gerilimi oransal olarak kullanan otomatik voltaj regülatörü (AVR, OVR) bulunmaktadır.

Çalışma sistemleri Off-line UPS ile aynı olmakla beraber, Line-Interactive UPS’ nin  farkı; şebeke beslemesinin OVR üzerinden geçerek tesise aktarılmasıdır. Otomatik voltaj regülasyonu OVR şebeke elektriğini sürekli olarak olması gereken, voltaj değerinde tutar (220V – 50Hz). Line Interactive KGK’ lar piyasada özellikle voltaj regülasyon (voltage regulation) KGK olarak bilinmektedir.

Bu sistemlerde çalışan UPS’ lerde Smart Boost ve Smart Buck özellikleri vardır. Giriş gerilimi normal değerinin belli bir yüzdenin altına indiği zaman veya üzerine çıktığı zaman çıkış gerilimini belli bir katsayı ile çarparak azaltır ya da çoğaltır. Off-line sistemlerdeki gibi aküye geçme durumunda bir gecikme durumu meydana gelir.

Line–Interactive UPS’ lerde ınverter kartı anahtardan sonra yerleştirilir. Bu durumda off-line sistemlere göre daha temiz dalga çıkış elde edilir. Bunun yanında anahtarlamadan kaynaklanabilecek gürültüler azalır.

Uygulama Alanları:

Genellikle fansız çalıştıkları için evdeki modem, TV, PC yazıcılar, kartlı geçiş sitemleri. Kritik olamayan düşük güçteki elektronik ekipmanları beslemek için uygundur.

UPS Fiyatları

Piyasada satılan güç kaynakları 500VA ile 10.000VA arasındadır. Değişen güç seçenekleri de fiyatlandırmada önemli rol oynamaktadır. Güç ne kadar fazla olursa satın alınacak güç kaynağının fiyatı da yüksek olacaktır.

 

Kesintisiz Güç Kaynağı (UPS) Nedir? Nasıl Çalışır? Çeşitleri 

Kesintisiz güç kaynağı nedir: Sistem için önemli kritik yüklerin enerjisiz kaldığında devreye girer. Devreyi belirli bir süre besleyerek çok önemli bir görev üstlenmektedir.

Kesintisiz güç kaynakları, (İngilizce: Uninterruptible Power Supply – UPS). Elektrik enerjisi ile beslenen sistemleri hem elektrik yükünün bağlı bulunduğu şebekede oluşan elektrik akımındaki ani değişikler, gerilim düşmeleri, gerilim yükselmeleri, harmonikler gibi. gerilim dalgalanmalarına karşı korur. Hem de enerji kesintisi sırasında sistemin enerji  devamlılığını sağlar. Bu elektronik cihazlara kesintisiz güç kaynakları denir.

UPS Ne İşe Yarar?

Kesintisiz güç kaynakları (KGK, UPS), sürekli devrede olup şebeke gerilimi kesinti ve bozukluklarını yüke hiç hissettirmeden yükü besleyen veya şebeke gerilimi kesildiğinde Yedek enerji sağlamak için hemen devreye girerek yükü beslemeye devam eden bünyesinde depoladığı enerjiyi bir süreliğine sisteme aktararak işlemlerin aksamamasını sağlayan sistem veya güç kaynaklarıdır.

UPS elektriksel sistemleri besleyerek, şebekedeki anormal durumları düzelterek sisteme temiz ve kaliteli enerji aktarımı yapan cihazdır. KGK üç fazlı veya tek fazlı olabilir. Çok büyük güçteki yükleri korumada, hem kapasiteyi hem de güvenirliği arttırmak için birkaç adet KGK paralel olarak bağlanabilir.

Kesintisiz Güç Kaynağı İç Yapısı

Kesintisiz Güç Kaynağı Nasıl Çalışır?

Kesintisiz güç kaynağı (UPS) çalışma prensibi; Doğrultucu ünitesi, şebekeden gelen AC gerilimi önce doğrultucu ile DC gerilime çevirir. Doğrultucu hem eviriciye gerekli olan enerjiyi, hem de akü için gerekli olan DC gerilimi sağlar. Bu DC gerilim, akünün şarj edilmesinde kullanılır.

Akü ancak DC gerilimle şarj edilebilir. Doğrultucudan çıkan DC gerilim bu şekliyle bilgisayarın işine yaramaz. Çünkü bilgisayarlar AC gerilimle çalışırlar. Bundan dolayı burada devreye “evirici” girer. Eviricinin görevi, doğrultucudan sağlanan DC gerilimden, istenen standart efektif değerde ve frekansta, AC gerilim üretmektir.

UPS’ lerin bir kısmında, evirici güç katında oluşan bir arıza durumunda kritik yüklerin beslemesiz kalmaması için konulmuş “bypass anahtarı” olarak isimlendirilen bir sistem vardır. Evirici katında meydana gelecek bir arıza halinde gerilim kesintisiz olarak bypass kaynağına aktarılır.

Bypass anahtarı ile KGK, kendisine bağlı sisteme genel olarak şebeke gerilimini doğrudan iletir. Bypass anahtarı daha çok online UPS’ lerde kullanılır. Şebeke geriliminin kesilmesi yada sınır değerlerinin dışına çıkması halinde doğrultucu çalışmasını durdurur. Evirici böyle bir durumda doğrultucu ile şarj edilmiş olan aküden çektiği DC gerilimi, yine AC gerilime dönüştürerek bilgisayar sistemini belli bir süre daha kesintisiz olarak istenen değerde beslemeye devam eder. Bu süreye “destek süresi (runtime)” denilir. Destek süresi, bilgisayarın çekeceği yükün miktarına, KGK’ nın kapasitesine ve akü miktarına göre değişir. Tam yükle çalışan ortalama bir masaüstü sistemi için 5 ilâ 15 dakikalık bir destek süresi yeterlidir.

UPS içerisinde bulunan kontrol elektroniği ünitesi; şebeke, doğrultucu, akü ve eviriciyi devamlı denetleyerek bu birimlerin uyum içinde çalışmasını sağlar.

Kesintisiz Güç Kaynağı (UPS) Neden Kullanılır?

Endüstriyel tesislerin elektriksel yükünün büyük bir bölümünü elektrik motorları meydana getirmektedir. Eğer elektrik motorları çalışmazsa fabrikalarda üretim durabilir. Ayrıca denetim ve alarm sistemleri veya aydınlatma sistemleri, veri işleme, haberleşme sistemleri, bilgisayar sistemleri, tıbbi cihazlar, güvenlik gibi çok hassas yükler kesintilerden en fazla etkilendiği için elektriksel yüklerin de korunmaya ve yedek enerjinin sağlanması gereklidir. Bu yükler kritik yüklerdir. Örnek olarak bilgisayar beslemesindeki ani kesintiler kaydedilmemiş verilerin kaybolmasına sebep olur. Ayrıca bu kesintilerin kayıtlı verilere de zarar verebileceği bir gerçektir.

Kısa yada uzun süreli elektrik kesintileri oluştuğunda, elektriksel şebekesinde yüksek veya düşük gerilim, ani voltaj sıçramaları ve frekans değişimleri gibi durumlarda meydana gelmektedir. Bu durumda elektriksel sistemlerin korunması ve yedek enerji sağlanması gerekmektedir.

Yeterli koruması bulunmayan cihazların bu gibi durumlarda karşılaşacakları sorunlar:

• Güç kartları yanabilir.
• Ekranlar zarar görebilir.
• Hard disk’ e yazarken elektrikler kesilirse tüm bilgiler kaybolabilir.
• Elektronik kartta yol (path) hataları ile karşılaşılabilir.
• Aniden enerji kesilirse hard diskte şifre koruması kullanılıyorsa ve oku/yaz sırasında şifre kayıp olabilir.
• Bilgisayar yazılım donanımın herhangi bir parçası zarara uğrayabilir.

Kesintisiz Güç Kaynakları (UPS) İle Jeneratör Arasındaki Fark Nedir?

Bu güç kaynaklarının görevlerinin bilindiğinin aksine en büyük yanlışlardan biri jeneratörler ile karıştırılmalarıdır. Özel işletmelerde yada bir endüstriyel tesiste, enerji kesildiğinde jeneratör devreye girerek sisteme enerji verir. Enerji kesildiği zaman ile jeneratörün devreye girdiği zaman arasında bir süre vardır. Bu süre kısa ve uzun olabilmektedir.

Bu zaman sürecinde elektrikler kesildikten sonra devreye girer ve sistemi besler. Sistemdeki acil işleri tamamlar veya bilgisayar içindeki önemli dosyaları korur. 5-10 dakika içinde açık dosyaları kapatmak ve saklamak veya acil işlemleri tamamlamak için kullanıcıya zaman kazandırır.

Bu süre içinde UPS, sistemi besler ve sistemdeki acil işleri tamamlar veya bilgisayarı içindeki önemli dosyaları korur. 5-10 dakika içinde açık dosyaları kapatmak ve saklamak veya acil işlemleri tamamlamak için kullanıcıya zaman kazandırır.

Kesintisiz güç kaynakları jeneratörler gibi uzun süreli enerji sağlamadıkları gibi kullanım amaçları da bu değildir. En iyi kesintisiz güç kaynağı devreye saniyeler içinde giren güç kaynağıdır. UPS’ ler sadece bilgisayar sistemleri için değil düzenli ve kesintisiz elektrik enerjisine ihtiyaç duyan bütün sistemler için vazgeçilmez bir ihtiyaçtır.

UPS’ ler Neden Önemlidir?

Bunlarda gücün sürekliliğini sağlamak için aküler kullanılmaktadır. Elektrik enerjisi kesildiğinde bilgisayar, kendisi için gerekli olan enerjiyi aküden sağlar ve çalışmasına devam eder. Akü ömrü 1 ile 5 yıl arası olup bu süre kullanıcıya, ortam ve çalışma şartlarına bağlıdır.

Elektriğin kesildiği an ile UPS’ den sisteme enerjinin verildiği an arasında geçen süreye “transfer süresi” denir. Transfer süresi ne kadar düşükse o kadar iyidir. Transfer süresi, UPS çeşidine göre 0 ms ile 20 ms arasında değişmektedir. Bu sürenin en fazla 4 ms olması beklenir.

UPS’ ler cihazları olumsuz şebeke şartlarından koruyan ve AC kesintisi sırasında kesintisiz enerji sağlayarak cihazların bilgi aktarma işlemlerinin sürekliliğine olanak veren bir elektrik-elektronik cihazdır.

• UPS şebekede oluşan parazitleri süzer ve kritik yükü etkilemeyecek duruma getirir. Böylece yük şebekede meydana gelen her tür elektriksel gürültüden temizlenmiş enerji ile beslenir.
• Cihazın içinde bulunan eviriciden elde edilen parazitlerden arındırılmış, voltajı ve frekansı ayarlı AC gerilim kritik yüke aktarılır. Böylece kritik yükün şebekedeki tolerans sınırları içindeki gerilim ve frekans değişimlerinden etkilenmesi önlenmiş olur.
• Şebeke kesintisi olduğu zaman kritik yük UPS’ den beslenmeye devam ettiği için kesintiden etkilenmez.
• UPS’ den kaliteli enerji ile beslenen cihazların şebeke düzensizliklerden oluşan arızalar önlemiş ve bu cihazların kullanım süreleri uzamış olur.

UPS Çeşitleri Nelerdir?

Kesintisiz güç kaynağı çeşitleri UPS, yapıları itibariyle 2 farklı çeşide sahiptir.

UPS çeşitleri kendi içerisinde yapılarına göre gruplara ayrılır;

• Statik UPS
• Dinamik UPS

UPS İçerisinde Bulunan Devreler Ne İş Yapar?

• Redresör: Aküyü şarj etmek için alternatif akımı doğru akıma çevirirler.
• Akü: Elektrik enerjisini depolayarak, kesinti anında devreye girer ve enerji verir.
• Inverter: Akü çıkışındaki doğru akımı alternatif akıma dönüştürür. Inverter UPS’ nin en önemli değişmez bir elemanıdır. Kare, adım veya sinüs dalga olarak anlatılan çıkışlar hep ınverter devresinin çıkışlarıdır (Bypass devresi çıkışları sinüstür).
• Statik Transfer Anahtarı: Mekanik anahtar (röle) ve yarı iletken anahtardan (SCR, Triyak) meydana gelir. Şebeke koşullarına göre konumlanır.
• Yüksek Gerilim Bastırıcı: Şebekeden oluşabilecek anlık yüksek gerilimi bastıracak cihazlar için tehlikeli olmayacak seviyelere indirir.
• Filtre: Şebekeden veya elektronik malzemelerden oluşabilecek bozuk işaretleri (gürültüleri) süzerek temiz bir çıkış işareti verir.
• Otomatik Voltaj Regülatörü (OVR, AVR): Otamatik voltaj regülatörü giriş voltajını regüle ederek artı-eksi tolerans dahilinde regüle edilmiş çıkış verir.
• Kontrol Devresi: Enerji, voltaj (voltage) ve yük durumunu izler.

Kesintisiz Güç Kaynağı Neden Kullanılır? Kullanımı Zorunlu Hale Getiren Şebeke Sorunları?

Kesintisiz güç kaynakları bilgi işlem sistemlerinde ve kişisel bilgisayarlarda şebekede bir arıza oluşması durumunda o esnada çalışılan bilginin kaybolmaması ve genel olarak cihazın şebekeden gelebilecek bozucu etkilere karşı korunması amacıyla kullanılır. Bu bozucu etkiler;

• Beklenmedik bir anda veya düzenli elektrik kesintileri
• Kapasite yetersizliğinden meydana gelen gerilim düşmeleri
• Yüksek gerilim değerlerinin yetersizliği
• Güç kalitesinin düşük olması
• Harmonik bozulmalar, kararsız frekans, ani gerilim sıçramaları
• Yüksek frekanslı makine kullanımına bağlı enerji sıkıntısı
• Endüstriyel alanların veya tesislerin çevresinde motor, makineler veya kaynak makinelerinin kullanılması, parazit ve gürültü.
• Yıldırım, fırtına ve elektrik şokları, deprem, tayfun gibi doğal afetler enerji problemlerine sebep olduğu için UPS’ ler kullanılır.

Kesintisiz Güç Kaynağı (UPS) Kullanımını Gerekli Hale Getiren Enerji Sorunları

Spike 

Şebeke voltajında ani yükselmedir. Bilgisayar çalışmalarını sekteye uğratabilecek hatta ekipmana zarar verebilecek yüksek genlikli anlık olaylardır. Spike farklı sebeplerden oluşabilir. En önemli bir sebep uzak bir yere ya da enerji iletim hatlarına düşen bir yıldırımdır.

Bunlar gerilimde büyük sıçramalara sebep olabilir. Spike meydana getiren diğer etkenler; büyük elektronik yüklerin ya da şebekenin açılıp kapanması ve statik deşarjdır. Spike sonucunda meydana gelebilecek en yıkıcı olay donanımın zarar görmesidir. Yüksek gerilim darbeleri mikroçip yollarında delikler açabilir. Bazen bu hasar hemen kendini gösterir; bazen de olaydan günler, haftalar boyunca kendini göstermez.

Surge

Bir periyottan uzun süren aşırı gerilimdir. Surge, büyük miktarda güç çeken hattaki bir cihazın aniden durması yada kapatılması sonucu meydana gelebilir. Şebekeler büyük yükleri hat dışında anahtarladıkları zaman surge meydana gelebilir. Bir surgenin büyüklüğünden daha çok süresi önemlidir. Uzun ya da çok sık surgeler bilgisayar donanımına zarar verebilir.

Sag

Sag (çöküntü) surgenin tersi yani zıttıdır. Bunlar uzun süreli, düşük gerilim halleridir. Topraklama hataları, yıldırım düşmesi, zayıf güç sistemleri, büyük elektriksel yüklerin ani start-upları gerilim çöküntülerinin nedenleridir. Çöküntüler, bilgisayarlara ciddi bir tehdit meydana getirebilir. Çöküntüler disk sürücüleri yavaşlatabilir, okuma hatlarına ve çökmelerine bile neden olabilir.

Gürültü

Normal sinüs dalganın üzerine binen çeşitli yüksek frekans darbeleri için kullanılan kollektif bir terimdir. Genliği birkaç mV’ den birkaç V’ ye kadar değişebilir. Özellikle tehlikeli bir sorun, radyo frekans (RF) gürültüsüdür.

RF gürültüsü, elektrik kabloları üzerinde dolaşan yüksek frekanslı sinyallerden meydana gelir. RF gürültüsü, yıldırım çarpması, radyo iletimleri ve bilgisayar kesintisiz güç kaynakları tarafından meydana gelebilir. Gürültü, hatalı data iletimine ve bilgisayar işlemi yazıcı veya terminal hatalarına neden olabilir. Sinüs dalga şeklinin bozulmasına sebep olur.

Brown-out

Şebeke voltajında uzun süreli bir düşmedir. Genel olarak yoğun iş saatlerinde oluşur. Dakikalar, bazen saatler süren uzun süreli düşük gerilim durumlarıdır. Tepe akım isteği kapasitenin üzerinde olduğunda şebekeler tarafından yaratılırlar.

Brown-out, lojik devre ve disk sürücüleri düzgün çalışmaları için gerekli gerilimden yoksun bırakarak hatalı çalışmalarına yada donanım hasarlarına neden olurlar.

Black-out

Dakikalar, saatler bazen de günler boyu süren (0) sıfır gerilim durumlarıdır. Enerji dağıtım şebekesine, taşıyabileceğinden daha fazla yük bindirildikçe daha sık enerji kesintisi oluşur.

Black-out, kazalar, doğal afetler ve topraklama hatalarından meydana gelebilir. Tamamen gerilim yokluğudur ve bilgi kaybına sebep olur. En önemli etkisi sistem çökmelerine neden olmasıdır. Güç aniden kesildiği zaman disk sürücüler ya da diğer sistem bileşenleri zarar görebilir.

Harmonikler

Normal sinüs dalgada meydana gelen bozukluklardır. Harmonikler, gerisin geri AC hattına lineer olamayan yükler tarafından itilirler. Fotokopi ve fax makinaları, değişken hızlı motorlar, bilgisayarlar lineer olamayan yüklere örnek gösterilebilir.

Bu harmonikler, AC hattına bağlı diğer cihazların çalışmalarına engel teşkil edebilir. Harmonikler, donanım hasarlarına ve iletişim hatalarına neden olabilir. 3 fazlı sistemlerde trafo ve nötr iletkenlerin aşırı ısınıp yangın tehlikesi oluşturmasına neden olabilir.

UPS Kullanım Alanları

Hem hayati önem taşıyan kuruluş ve endüstriyel uygulamalarda kullanılan UPS’ lerin kullanım alanları:

• Bilgisayarlar ve bilgisayar destekli otomasyon sistemleri
• Bilgisayar destekli üretim – amabalajlama tezgahları (metal işleme, tekstil, otomotiv gibi)
• Hava trafik kontrol merkezleri
• Tıbbi elektronik cihazlar, hastaneler
• Hava alanı aydınlatması
• Soğutma cihazları
• Isıtma sistemleri
• Haberleşme ve yayın kuruluşları
• Asansörler
• Elektronik kapılar
• Elektronik teraziler
• Acil durum aydınlatmaları ısıtma cihazları
• Barkod cihazları
• Yazar kasalar
• Askeri radar sistemleri
• Fotoğraf baskı cihazları
• CNC Tezgahları

KGK-UPS bu ihtiyaçları karşılayan statik elektronik cihazlardır. Güç kaynağı firmaları tarafından yapılan çeşitli marka ve performansta UPS imalatı yapılmaktadır. Fiyatları da gücüne, markasına, iç dizaynın özelliklerine göre değişmektedir.

UPS’ lar Hangi Cihazlar ile Kullanılır?

POS cihazı, ink-jet ve bubble, inkjet veya pen plotter, güvenlik sistemleri, jet yazıcı, terminal, faks makinesi, digitizer, fax-modem cihazı, scanner, telefon santrali, dot-matrix yazıcı ve bunun gibi her türlü elektronik cihaz kesintisiz güç kaynağına bağlanabilir.

Elektrikli ısıtıcılar, aydınlatma cihazları, lazer yazıcılar, fotokopi makineleri, soba, klima, vantilatör gibi cihazlar UPS’ ye bağlanmaz. Bu tür cihazlar daha çok rezistif yük meydana getirirler, kalkış akımları fazladır. Bundan dolayı UPS’ nin ısınmasına veya ilk açılış sırasında zarar görmesine neden olurlar.

 

 

 

 

 

Güç Kaynağı Nedir? Nasıl Çalışır?

Güç kaynağı nedir: Sistemlerin ihtiyacı olan enerjiyi karşılamak amacıyla kullanılan araçlardır. Günlük hayatta sıkça karşılaştığımız ve kullandığımız adaptör, pil gibi malzemeler birer güç kaynağıdır. Teknolojinin gelişmesi ile birlikte elektronik eşyalar daha çok kullanılmaktadır. Her makinenin ve cihazın bir çalışma şekli vardır. Örneğin; Büyük sistemleri besleyen bilgisayar güç kaynağı (power source), kesintisiz (ups) güç kaynakları vb gibi.

Elektrik yükünün bağlı bulunduğu şebekede gerilim dalgalanmaları oluşabilir. Ya da ani değişikler, çöküntüler harmonikler, kısa veya uzun süreli kesintilerde yük (alıcılar) bu değişimlerden etkilenir.

Bilgisayar Güç Kaynakları

Güç kaynağı bilgisayar (pc) için oldukça önemlidir. Prizden elektriği alır. Bilgisayarın elektrik ve elektronik parçalarına, gerektiği ölçülerde iletir. Bu durumda bilgisayarın ana kartı ve tüm parçalarını korur. Aynı zamanda bilgisayarda oluşabilecek arızaları önlemek için kullanılır.

Evlerimize gelen 220 V AC voltajı yapısındaki trafo ve devre yardımıyla düşük değerlerdeki DC voltaja çevirir. Bilgisayarın içinde metal bir kasaya trafo yerleştirilir. Günümüz güç kaynaklarında, çok yer kaplayan trafolar kullanılmamaktadır. Her parçanın çalışma voltajı farklı olduğundan bu güç kaynaklarında 3.3 V, 5 V, 12 V gibi farklı çıkışlar bulunur.

Bilgisayarın girişinde 220 Volt olan elektriği, ihtiyacı olan 6-12 Volt seviyesine dönüştürür. Günümüzde güç kaynakları ATX serisi olan ATX12V+, PFC, EPS12V+, AMD ATX/GES gibi yazılım ile kontrol edilmektedir. ATX, güç kontrolü dijitaldir. ATX güç kaynakları, anakart üzerinde bulunan güç butonu ile komut verildiği zaman çalışmaya başlar.

Kesintisiz Güç Kaynağı 

Elektrik kesintisi anında veri kaybını önlemek ve sistemi korumak için üretilmiş kaynaklardır. UPS yapısındaki akü ani bir kesinti veya voltaj değişimi sonrası devreye girer. Aküden gelen elektrik, sistemi belli bir süre besleyerek verilerin yedeklenmesine olanak sağlar. Bu sayede veri kaybı minimuma indirilmiş olur. En ufak elektrik kesintisi bile verimi büyük ölçüde etkiler. Bundan dolayı endüstriyel otomasyon sistemlerinde kullanılır.

Güç Kaynağı Nasıl Çalışır?

Güç kaynağı yalnız başına çalıştırılmaz. Anakart üzerinden çalışma sinyalini alır. Anakarta bağlanan bilgisayarın güç düğmesine basmakla çalışır. Çalışma sinyali anakarta giren bir kablo ile sağlanmaktadır. Sinyali alan güç kaynağı çalışmaya başlar.

Bilgisayarı bağlı güç kaynağını çalıştırmak için iki yol daha vardır.

Birincisi; güç kaynağı kasanın içerisindeki anakarta bağlı ise 5-12-3.3 volt değerleri kolaylıkla ölçülür. Optik sürücülerin bağlandığı 4 pinli güç kablosunu siyah iki pinden birinin içine avometrenin siyah probu takılır. Diğer kırmızı probu kırmızıya takarak 5 volt göstermeli sarı olana takıp 12 volt göstermelidir.

İkincisi; anakarta bağlı olan güç kabloları itina ile sökülmelidir. Yeşil ile siyah uçlardan biri kısa devre edilir ve güç kaynağı çalışmaya başlar. Fanın dönmesinden çalıştığı anlaşılır. Özellikle kısa devre yapılan kablo çıkarılmaz. Eğer çıkarılırsa güç kaynağı pasif konuma (yani stop eder) geçer.

Güç Kaynağı Fiyatları

Güç kaynağı firmaları kullanılacak alanlara göre isteğe bağlı güç kaynağı imal etmektedirler. Bilgisayar güç kaynağı fiyatları da özelliklerine göre değişmektedir