Asansör

Resmi Gazete Tarihi: 18.11.2008 Resmi Gazete Sayısı: 27058

ASANSÖR BAKIM VE İŞLETME YÖNETMELİĞİ

BİRİNCİ BÖLÜM

            Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (Değişik:RG-5/11/2011-28106)

Bu Yönetmeliğin amacı, insanların ve/veya yüklerin taşınmasında kullanılan asansörlerin hizmete alındıktan sonra çevrenin, insanların ve canlıların sağlık ve güvenliğini tehdit etmeyecek şekilde kullanımlarını sağlamak üzere; işletilmesi, bakımı, yıllık kontrolü, bakım ve servis hizmetinin denetimi ile garanti ve satış sonrası hizmetleri için uyulması gereken kuralları belirlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 31/1/2007 tarihli ve 26420 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Asansör Yönetmeliği (95/16/AT) kapsamında monte edilmiş asansörleri ve aynı Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce monte edilmiş ve halen faal olan asansörleri kapsar.

Dayanak

MADDE 3 – (Değişik:RG-5/11/2011-28106)

(1) Bu Yönetmelik, 3/6/2011 tarihli ve 635 sayılı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci ve 7 nci maddelerine, 23/2/1995 tarihli ve 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 19 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 – (Değişik:RG-5/11/2011-28106)

(1) Bu Yönetmelikte geçen;

1. a) Asansör: Belirli seviyelerde hizmet veren, esnek olmayan ve yatay düzlemle 15°’den fazla bir açı oluşturan kılavuzlar boyunca hareket eden bir taşıyıcıya sahip olan ve

1) İnsanların,

2) İnsanların ve yüklerin,

3) Bir kişi zorlanmadan taşıyıcıya girebiliyorsa ve taşıyıcı içine ya da taşıyıcı içindeki bir kişinin kolayca ulaşabileceği şekilde yerleştirilmiş kontrollerle teçhiz edilmiş ise sadece yüklerin, taşınmasına yönelik bir tertibatı,

1. b) Asansör monte eden: Asansörlerin tasarım, imalat,  montaj ve piyasaya arzından sorumlu olan, asansöre CE uygunluk işaretini iliştiren ve AT uygunluk beyanı düzenleyen gerçek veya tüzel kişiyi,
2. c) Asansörün piyasaya arzı: Asansör monte edenin, asansörü kullanıcıya ilk olarak hazır hale getirmesini,

ç) A tipi muayene kuruluşu: Asansörlerde periyodik kontrol ve muayene konularını içerecek şekilde, TS EN ISO/IEC 17020 standardı kapsamında akredite olan muayene kuruluşunu,

1. d) AT uygunluk beyanı: Asansör monte edenin piyasaya arz ettiği asansörün Asansör Yönetmeliği (95/16/AT) hükümlerine uygunluğunu beyan ettiği belgeyi,
2. e) Bakanlık: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını,
3. f) Bakım: Asansörün hizmete alınmasından sonra tasarlandığı biçimde, kullanım ömrü boyunca kendisinin ve bileşenlerinin, fonksiyonlarını ve güvenlik gereklerinin devamlılığını sağlamaya yönelik asansör monte eden veya onun yetkili servisi tarafından yürütülen bütün işlemleri,
4. g) Bina sorumlusu: Asansörün, güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak amacıyla düzenli olarak bakımını, onarımını ve yıllık kontrolünü yaptırmaktan sorumlu olan, binanın maliki veya kat maliki/malikleri veya bunların yetki verdiği gerçek veya tüzel kişiyi,

ğ) Hizmet denetimi: Asansörlerde aylık bakım ve servis hizmeti veren asansör monte eden veya onun yetkili servisinin, bu Yönetmelikte belirtilen şartlara uygunluğunun Bakanlık tarafından denetimini,

1. h) İlgili idare: Belediyeleri veya belediye sınırları dışında kalan alanlardaki yapılar için valilikleri veya ilgili kanunlar çerçevesinde yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi verme yetkisine sahip diğer kurum ve kuruluşları,

ı) Kurtarma çalışması: Asansör içerisinde insanın veya insanların mahsur kaldığına dair bilginin alınmasıyla başlayan, asansörün teknik dosyasında yer alan kurtarma talimatına uygun olarak yapılan ve insanın veya insanların serbest kalmasıyla sonuçlanan çalışmayı,

1. i) Yetkili mühendis: Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğine bağlı Elektrik Mühendisleri Odası ve Makine Mühendisleri Odasınca asansörlere yönelik olarak proje, montaj, bakım, tadilat, standartlar ve mevzuat üzerine mesleki yeterliliği belgelendirilen Elektrik/Elektronik ve Makine Mühendislerini,
2. j) Yetkili servis: Asansör monte edenin, TSE Hizmet Yeterlilik Belgesine sahip olacak şekilde kendi adına kurduğu servis istasyonunu veya asansörlerde aylık bakım ve servis hizmetinin yürütülebilmesi için sorumluluğu kendinde olmak üzere noter huzurunda yapılan ve iki yılda bir yenilenen sözleşme ile yetki verdiği TSE Hizmet Yeterlilik Belgesine sahip gerçek veya tüzel kişiyi,
3. k) Yıllık kontrol: Asansörün, güvenli ve işletme yönünden uygun şekilde çalıştığının tespiti için, piyasaya arz edildiği tarih itibarıyla ilk yılın sonunda, devamında ise yılda en az bir kere bina sorumlusu tarafından yaptırılacak periyodik kontrolü, ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Asansörlerin Tescili

Asansörlerin tescili

MADDE 5 –  (Değişik:RG-5/11/2011-28106)

(1) Asansörün monte edildiği yapıya uygunluğu ile ilgili işlemler, ilgili idare tarafından 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanunu ve ilgili diğer kanunlar ve bu kanunlar kapsamında yürürlükte bulunan mevzuata göre yürütülür.

(2) Asansör Yönetmeliği‘ ne (95/16/AT) uygun olarak piyasaya arz edilen ve kullanıcının hizmetine sunulmak üzere işletmeye alınacak olan her asansör, asansör monte eden tarafından ilgili idareye tescil ettirilir. Asansör monte eden, asansörün AT uygunluk beyanı ile birlikte ilgili idareye başvurur ve EK I’de yer alan içeriğe uygun olacak şekilde düzenlenmiş olan onaylı tescil belgesini alır.

(3) İlgili idarece yapılan tescillerin bildirimi, altı aylık dönemler itibariyle, asansörün bulunduğu ildeki bilim, sanayi ve teknoloji il müdürlüğüne EK II’de yer alan bildirim cetveline uygun olacak şekilde yapılır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Asansörlerin Bakımı, Bakımın Kapsamı ve Bakımla İlgili Diğer Hususlar

Bakım

MADDE 6 – (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki asansörlerin kullanılması esnasında, can ve mal güvenliğini teminen sürekli ko

kontrol altında tutulabilmesi için;

1. a) Asansörü monte eden veya onun yetkili servisi, monte edilen asansör için garanti süresi boyunca aylık bakım ve servis hizmetlerini vermek zorundadır. Garanti süresi içinde bina sorumlusu ile asansörü monte eden veya onun yetkili servisi arasında aylık bakım ve servis hizmetleri sözleşmesi yapılması zorunludur.
2. b) Bina sorumlusu garanti süresinin bitiminden sonra asansörü monte eden veya onun yetkili servisiyle veya bir başka asansör monte eden veya onun yetkili servisiyle aylık bakım ve servis hizmetleri sözleşmesi yapmak zorundadır.
3. c) Asansör monte edenle yetkili servisi arasında yapılacak olan yetkili servis sözleşmesi, montaj ve revizyon konuları hariç, sadece bakım ve servis konularını içerir.

ç) Asansör monte eden, yaptığı her tip ve özellikteki asansörün yedek parçalarını 10 (on) yıl süreyle temin etmek ve kendisince monte edilen asansöre aylık bakım ve servis hizmeti veren bir başka asansör monte edenin veya onun yetkili servisinin veya bina sorumlusunun bu konudaki talebini acilen ve normal piyasa koşullarında karşılamak zorundadır. Bununla birlikte asansör monte eden, kendi bilgi ve becerisini içeren ticari sırları saklı kalmak kaydıyla, yedek parçaların yanı sıra bakım hizmetleri verilebilmesini temin eden diğer araç ve bilgileri de ilgililere sağlar. Asansörü monte eden, asansöre müdahale edilmesine engel olunması amacıyla çeşitli cihaz ve şifreleme yöntemlerini kullanmış ise,  ilgilinin asansöre müdahale edebilmesi için gerekli tüm bilgi ve imkânı sağlamak zorundadır.

Bakımın kapsamı

MADDE 7 – (1) Can ve mal güvenliğinin devamını sağlamak için; asansörün ve tüm aksamlarının bakımı, bakım ve işletme kılavuzlarında yer alan talimatlara göre yapılmalıdır.

1. a) Bakım;

1) Yağlama ve temizlemeyi,

2) Kontrolleri,

3) Kurtarma çalışmalarını,

4) Ayarlama işlemlerini,

5) Kullanıma veya yıpranmaya bağlı olarak meydana gelebilen ve asansörün karakteristiklerini etkilemeyen bileşen onarımı veya değiştirilmesini, kapsar.

1. b) Bakım;

1) Yeni bileşenin karakteristikleri orijinali ile aynı olsa dahi makine, asansör kabini, kapısı, kontrol paneli, kılavuz ray gibi bir ana bileşenin veya güvenlik aksamının değiştirilmesini,

2) Asansörün yerinin değiştirilmesini,

3) Asansörün hız, taşıyabildiği yük v.b. gibi herhangi bir karakteristiğinin değiştirilmesi de dahil modernizasyonunu,

4) İtfaiye tarafından yapılan kurtarma çalışmalarını,

5) Asansör boşluğunun (kuyusunun) dış bölümlerinin temizlenmesini,

6) Asansör kabini iç kısmının temizlenmesini, kapsamaz.

Bakımla ilgili diğer hususlar

MADDE  8 – (1) Bakımla ilgili diğer hususlar aşağıda belirtilmiştir.

a) Bakım yapan firmaca temin edilecek asansör bakım defteri, yapılacak kontrollerde görevliler tarafından incelenir. Bu defter asansörün varsa makine dairesinde veya bina sorumlusunca kalıcı olarak muhafaza edilir. Her bakımdan sonra asansör bakımı ile ilgili yapılan bütün işlemler asansör bakım defterine işlenir. Bakım defterine işlenecek kayıtların bir nüshası bakım yapan firma tarafından da muhafaza edilecektir

1. b) Bakım yapan firmalar, asansörlerin bakımını bu Yönetmeliğe uygun olarak yapacak olup, can ve mal güvenliği yönünden asansörün risk taşıması durumunda, bina sorumlusunu yazılı olarak bilgilendirir. Bilgilendirme yapıldıktan sonra bina sorumlusu, asansörün uygun hale getirilmesini sağlayacaktır. Bakım yapan firmanın yazılı ihtarına rağmen uygunsuzluk giderilmediği takdirde sorumluluk bina sorumlusuna ait olacaktır.
2. c) Bakım işini üstlenen firma, bakım sözleşmesi imzalanması akabinde söz konusu asansör için detaylı bir durum tespit raporu hazırlayıp, bina sorumlusuna verecektir.

ç) Bakım yapan firma,  bakımını yaptığı asansörün durumu hakkında talep edilmesi halinde, ilgililere gerekli her türlü bilgiyi verecektir.

1. d) Bakımı yapan firma, bina sorumlusunun, iki kişiden az olmamak üzere asansör sayısını dikkate alarak belirleyeceği sayıda kişiye acil durumlarda kurtarma çalışması konusunda eğitim vermek zorundadır. Verilen bu eğitim bir tutanakla kayıt altına alınacaktır. Ayrıca kurtarma çalışmalarını içeren talimat, kurtarma çalışmasını yapacak olanların kolaylıkla görebilecekleri yerlerde muhafaza edilecektir. Bina sorumlusu, eğitim alan kişilerin değişmesi halinde yeni görevlilere eğitim verilmesini sağlayacaktır.
2. e) Bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinin (b) bendinin  (1), (2), (3) numaralı alt bentlerinde yer alan ve bakım çalışması olarak değerlendirilmeyen asansöre ait değişiklikler, herhangi bir asansör monte eden tarafından yerine getirilmelidir.
3. f) Asansör bakımı yapılırken, yürürlükte bulunan bakım ile ilgili standartlar dikkate alınmalıdır.
4. g) Bakım sözleşmelerinde bu Yönetmeliğe aykırı hususlar yer alamaz

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Bina Sorumlusu ve Yıllık Kontrol

Bina sorumlusu

MADDE 9 – (Değişik:RG-5/11/2011-28106)

(1) Bina sorumlusu; asansörün bu Yönetmelik kurallarına uygun olarak güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak amacıyla ayda en az bir defa düzenli olarak bakımını yaptırmaktan ve kullanıcıların can ve mal güvenliğinin tam olarak sağlanması amacı ile gerek kullanım hatalarından, gerekse harici müdahalelerden meydana gelebilecek tehlikelerin önlenmesi için ilk yıllık kontrolünü, asansörün piyasaya arz edildiği tarih itibarıyla ilk yılın sonunda, devamında ise yılda en az bir kere yaptırmaktan sorumludur.

Yıllık kontrol

MADDE 10 – (Değişik:RG-5/11/2011-28106)

(1) Asansörün piyasaya arz edildiği tarih itibarıyla ilk yılın sonunda, devamında ise yılda en az bir kere olmak üzere, her asansörün yıllık kontrolü yapının bağlı bulunduğu ilgili idare tarafından, A tipi muayene kuruluşuna yaptırılır.

(2) Yıllık kontrol faaliyetlerinin yürütülmesine yönelik A tipi muayene kuruluşunun belirlenmesi aşamasında, yapının bağlı bulunduğu ilgili idarece gerekli duyurular yapılır ve başvurular alınır.

(3) İlgili idarece alınacak başvurular neticesinde A tipi muayene kuruluşunun yeterliliği; sahip olduğu akreditasyonun kapsamı, periyodik kontrol ve muayene konularını kapsayacak şekilde düzenlenmiş olan mesleki sorumluluk sigortasının uygunluğu, bünyesinde tam zamanlı olarak çalıştırdığı muayene şefi ve muayene personeli sayısı, periyodik kontrol ücreti ve periyodik kontrolde kullanılmak üzere hazır halde tutulan teçhizatın genel durumu gibi kriterler dikkate alınarak incelenir.

(4) Yapılan incelemeler neticesinde belirlenen A tipi muayene kuruluşu ve ilgili idare arasında imzalanacak görevlendirme sözleşmesi ile A tipi muayene kuruluşuna asansörlerde yıllık kontrol işi için yetki verilir ve kamuoyuna gerekli duyurular yapılır.

(5) A tipi muayene kuruluşu ile ilgili idare arasında imzalanacak olan protokolde öngörülen sözleşme süresi boyunca, A tipi muayene kuruluşunun akreditasyonunun ve mesleki sorumluluk sigortasının sürekliliği sağlanır.

(6) Mesleki sorumluluk sigortasının sürdürülmemesi, akreditasyonun askıya alınması veya iptal edilmesi durumlarında, ilgili idare tarafından A tipi muayene kuruluşunun yetkisine son verilir ve gerekli duyurular yapılır.

(7) Yıllık kontrol raporunun tanzim ettirilmesinin takibine ve yıllık kontrol ücretinin karşılanmasına dair sorumluluk, asansörün bulunduğu yapıdaki bina sorumlusuna aittir.

(8) Yıllık kontrol faaliyetleri kapsamında bina sorumlusundan talep edilecek yıllık kontrol ücreti, ilgili idare tarafından tespit ve ilan edilir.

(9) Yıllık kontrol, asansörün bakımını üstlenen asansör monte eden veya onun yetkili servisi nezaretinde gerçekleştirilir.

(10) Yıllık kontrol aşamasında asansörde oluşabilecek hasarların tazmini, A tipi muayene kuruluşunun mesleki sorumluluk sigortasından karşılanır.

(11) A tipi muayene kuruluşunca verilecek olan muayene raporu üç nüsha olarak tanzim edilir ve ilgili idarede, bakım yapan firmada ve bina sorumlusunda birer nüshası muhafaza edilir.

(12) Bina sorumlusunca yıllık kontrolüne izin verilmeyen asansör

A tipi muayene kuruluşu tarafından yapının bağlı bulunduğu ilgili idareye bildirilir ve yıllık kontrolü yaptırılıncaya kadar hizmet dışı bırakılması sağlanır.

(13) Yıllık kontrol neticesinde, asansörün çalışmasında can ve mal güvenliği açısından bir tehlike söz konusu ise, asansörün çalışmasına can ve mal güvenliği sağlanıncaya kadar izin verilmez. Buna rağmen, asansörün çalıştırılmasından bina sorumlusu sorumludur.

(14) Yıllık kontrolün yaptırılıp yaptırılmadığının denetiminden ilgili idare sorumludur.

(15) Asansörde meydana gelebilecek bir kaza sonrasında, yıllık kontrol tekrarlanır.

(16) Yıllık kontrol faaliyetine ilişkin istatistiki bilgiler ilgili idarece kayıt altına alınır ve Bakanlığa açık tutulur.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Aykırı davranışlarda uygulanacak hükümler

MADDE 11 – (Değişik:RG-5/11/2011-28106)

(1) Bu Yönetmeliğin hizmete ilişkin hususlarına aykırı hareket edenler hakkında; Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, tarafların bu Kanun kapsamı dışında kaldığı durumlarda ise genel hükümler geçerlidir.

(2) Yıllık kontrol faaliyetleri kapsamında, bina sorumlusunca kontrolüne izin verilmeyen veya asansör monte eden veya onun yetkili servisinin nezaret etmekten imtina etmesi nedeniyle kontrolü yapılamayan veya kontrol neticesinde can ve mal güvenliği açısından tespit edilen uygunsuzluklara yönelik gerekli düzeltme faaliyetleri gerçekleştirilmeyen asansör, yıllık kontrolü yapılıncaya kadar veya gerekli düzeltme faaliyetleri tamamlanıncaya kadar, yapının bağlı bulunduğu ilgili idare tarafından hizmet dışı bırakılır.

Yürürlükten kaldırılan hükümler

MADDE 12 – (1) 15/2/2003 tarihli ve 25021 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Asansör Yönetmeliğinin (95/16/AT) 14 ilâ 26 ncı maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.

Hizmet denetimi

EK MADDE 1 ‒ (Ek:RG-5/11/2011-28106)

(1) Asansörlerde aylık bakım ve servis hizmeti veren asansör monte eden veya onun yetkili servisinin, bu Yönetmelikte belirtilen asgari şartlara uygun hizmet sunup sunmadığına dair denetim, Bakanlık tarafından yapılır.

Satış sonrası hizmetler

EK MADDE 2 ‒ (Ek:RG-5/11/2011-28106)

(1) 14/6/2003 tarihli ve 25138 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sanayi Mallarının Satış Sonrası Hizmetleri Hakkında Yönetmelik gereği, onaylı Satış Sonrası Hizmetleri Yeterlilik Belgesi için asansör monte eden tarafından Gümrük ve Ticaret Bakanlığına başvuru yapılır

(2) Piyasaya arz edilen asansörlere yönelik satış sonrası hizmetlerin yerine getirilebilmesi amacıyla, bu Yönetmelikte Bakanlık tarafından belirlenmiş olan asgari kriterler çerçevesinde ve Türk Standardları Enstitüsü tarafından tespit edilen standardlarda belirtilen özellikleri taşıyacak nitelikte en az bir servis istasyonu, asansör monte eden tarafından kurulur.

(3) Asansör monte eden, monte ettiği her asansör için 10 yıllık kullanım ömrü süresince, yeterli teknik personel ve yedek parça stoku bulundurmak suretiyle, bakım ve servis hizmetini sunmak zorundadır.

Garanti belgesi

EK MADDE 3 ‒ (Ek:RG-5/11/2011-28106)

(1) Asansör monte eden tarafından Asansör Yönetmeliğine (95/16/AT) uygun olarak piyasaya arz edilen ve kullanıcının hizmetine açılan her asansör, piyasaya arz edildiği tarih itibarıyla iki yıl süre ile garanti edilir.

(2) 14/6/2003 tarihli ve 25138 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Garanti Belgesi Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik gereği, onaylı garanti belgesi için asansör monte eden tarafından Gümrük ve Ticaret Bakanlığına başvuru yapılır.

(3) Aylık bakım neticesinde, asansör monte eden veya onun yetkili servisi tarafından asansörde değiştirilecek olan herhangi bir aksam veya parça bir yıldan az olmamak üzere garanti edilir.

Geçiş hükmü

GEÇİCİ MADDE 1 ‒ (1) 1/1/2012 tarihine kadar asansörün piyasaya arz edildiği tarih itibarıyla ilk yılın sonunda, devamında ise yılda en az bir kere olmak üzere, her asansörün yıllık kontrolü yapının bağlı bulunduğu ilgili idarece yapılır. Ancak kadrosunda yeterli sayıda Elektrik/Elektronik ve Makine Mühendisi bulunmayan ilgili idare, yıllık kontrol işini, o asansörün yapımında görev almamış yetkili mühendislere yaptırabilirler. Bu mühendisler tarafından can ve mal güvenliği yönünden tesisin işletilmesine engel bulunup bulunmadığına dair en az üç nüsha halinde bir rapor düzenlenir. Hazırlanan raporun birer nüshası ilgili idarede, bakım yapan firmada ve bina sorumlusunda muhafaza edilir.

Yürürlük

MADDE 13 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinden altı ay sonra yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 14 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür.

TESCİL BELGESİ
TESCİL NUMARASI
TESCİL TARİHİ
ASANSÖR MONTE EDENE DAİR BİLGİLER
ASANSÖR MONTE EDENİN ADI
ASANSÖR MONTE EDENİN ADRESİ
ASANSÖR MONTE EDENİN TELEFON NUMARASI
ASANSÖRE DAİR BİLGİLER
ASANSÖRÜN MONTAJ ADRESİ
ASANSÖRÜN MARKASI
ASANSÖRÜN SERİ NUMARASI
ASANSÖRÜN İMAL YILI
ASANSÖRÜN TAHRİK TÜRÜ
ASANSÖRÜN HIZI
ASANSÖRÜN KAPASİTESİ (BEYAN YÜKÜ)
ASANSÖRÜN DURAK SAYISI
ASANSÖRÜN UYDUĞU HÜKÜMLERE DAİR BİLGİLER
YÖNETMELİK ADI
MODÜL VE EK
STANDARD VEYA STANDARDLAR
AT UYGUNLUK BEYANINA DAİR BİLGİLER
BEYAN TARİHİ
İMZA SAHİBİNİN ADI VE SOYADI
ONAYLANMIŞ KURULUŞA DAİR BİLGİLER
ONAYLANMIŞ KURULUŞUN ADI
ONAYLANMIŞ KURULUŞUN KİMLİK NUMARASI
………………………………….. adresinde monte edilerek……………….. tarihinde kullanıma açılmış olan asansörün tescili, 18/11/2008 tarihli ve 27058 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliğinin 5 inci maddesine göre yapılmıştır.
		İLGİLİ İDARE ONAYI

 

Yönetmeliğin genel amacı; asansör periyodik kontrolü ve değişimi, asansör bakımı 95/16/AT “Asansör Yönetmeliği” doğrultusunda yapılmasıdır.

Asansör Kuyu Donanımları

Asansör kuyu donanımlarının 95/16/AT Asansör Yönetmeliğine uygun olarak kontrolünün ve değişiminin yapılmasıdır.

Amaçlar;

• Asansör elektrik aksamının kontrolün ve değişiminin 95/16/AT Asansör  Bakım ve İşletme Yönetmeliği‘ ne uygun olarak yapılması,
• Asansör patenlerinin kontrolünün ve değişiminin 95/16/AT Asansör Yönetmeliğine uygun olarak yapılması,
• Asansör rayları kontrolünün ve değişiminin 95/16/AT Asansör Yönetmeliğine uygun olarak yapılması,
• Asansör karşı ağırlığının kontrolünün ve değişiminin 95/16/AT Asansör Yönetmeliğine uygun olarak yapılması ,
• Asansör halatı ve halat regülatörünün kontrolünün ve değişiminin 95/16/AT Asansör Yönetmeliğine uygun olarak yapılması,
• Asansör kuyu dibi regülatörünün kontrolünün ve değişiminin 95/16/AT Asansör Yönetmeliğine uygun olarak yapılması,
• Asansör paraşüt sisteminin kontrolünün ve değişiminin 95/16/AT Asansör Yönetmeliğine uygun olarak yapılmasıdır.

Asansör Kabin Donanımları

Asansörlerde kabin donanımlarının 95/16/AT Asansör Yönetmeliği‟ne uygun olarak kontrolünün ve değişiminin yapılmasıdır.

Amaçlar;

• Asansör kabin çeşitlerinin komponentlerinin kontrolünün ve değişiminin 95/16/AT Asansör Yönetmeliği‟ne uygun olarak yapılması,
• Asansör kabin ve ray bağlantı elamanlarının kontrolünün ve değişiminin 95/16/AT Asansör Yönetmeliğine uygun olarak yapılması,
• Asansör kabin fren sisteminin kontrolünün ve değişiminin 95/16/AT asansör yönetmeliğine uygun olarak yapılması,
• Asansör kabin ve karşı ağırlık tamponlarının kontrolünün ve değişiminin 95/16/AT Asansör Yönetmeliğine uygun olarak yapılmasıdır.

Asansör Kontakları

Asansörlerde kumanda kasetleri ve komponentlerinin 95/16/AT Asansör Yönetmeliği’ne uygun olarak kontrolünü ve değişimini yapılmasıdır.

Amaçlar;

• Asansörün emniyet devresi ve sıkıştırma kontağının kontrolünün ve değişiminin 95/16/AT Asansör Yönetmeliği’ne uygun olarak yapılması,
• Asansörün asgari, tam ve aşırı yük kontaklarının kontrolünün ve değişiminin 95/16/AT asansör yönetmeliğine uygun olarak yapılmasıdır.

Asansör Kumanda Kasetleri ve Komponentleri

Asansörlerde kumanda kasetleri ve komponentlerinin 95/16/AT Asansör Yönetmeliğine uygun olarak kontrolünün ve değişiminin yapılmasıdır.

Amaçlar

• Asansörde kat kasetlerinin seçilmesi,
• Asansörde katta bulunan göstergelerin bakımının ve değişiminin yapılması,
• Asansörde kabin kasetlerin bakımının ve değişiminin yapılmasıdır.

Resmi Gazete Tarihi: 31.01.2007 Resmi Gazete Sayısı: 26420

ASANSÖR YÖNETMELİĞİ 

(95/16/AT)

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; insanların, insan ve yüklerin veya sadece yüklerin taşınmasında kullanılan asansörler ve bunlara ait güvenlik aksamlarının piyasaya arz edilmeden önce karşılamaları gereken temel sağlık ve güvenlik gereklerini belirlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik;

a) Binalarda ve inşaatlarda sürekli olarak kullanılan asansörleri ve bu asansörlerde kullanılacak, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek IV)’te listelenmiş olan güvenlik aksamlarını,

b) (Değişik:RG-14/8/2009-27319)⁽¹⁾ Sabit raylar boyunca hareket etmese dahi, sabit bir mesafe boyunca hareket eden asansörleri, kapsar.

(2) (Değişik:RG-14/8/2009-27319)⁽¹⁾ Bu Yönetmelik;

a) Hızı 0,15 m/s ve daha düşük olan kaldırma tertibatlarını,

b) İnşaat şantiyelerinde kullanılan asansörleri,

c) Demir yolu hattında halatla çekilen vagonlar dahil, kablolu taşıma sistemlerini,

ç) Askeri veya polis amaçları için özel olarak tasarımlanan ve inşa edilen asansörleri,

d) Üzerinden iş yapılabilen kaldırma tertibatları,

e) Maden ocağı asansörünü,

f) Sanatsal icraat sırasında sanatçıların kaldırılmasına yönelik kaldırma tertibatları,

g) Taşıt araçlarına monte edilmiş kaldırma tertibatlarını,

ğ) Makinelere bağlı olan ve makine üzerindeki bakım ve muayene noktaları dahil olmak üzere, sadece çalışma istasyonlarına erişim amacıyla tasarlanan kaldırma tertibatlarını,

h) Dişli rayda çalışan trenleri,

i) Yürüyen merdivenler ve mekanik yürüyüş bantlarını, kapsamaz.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik;

a) 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanuna dayanılarak,

b) Avrupa Birliğinin 95/16/EC sayılı direktifine paralel olarak, hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 – (1) (Değişik:RG-14/8/2009-27319)⁽¹⁾ Bu Yönetmelikte geçen;

a) Asansör: Belirli seviyelerde hizmet veren, esnek olmayan ve yatay düzlemle 15°’den fazla bir açı oluşturan kılavuzlar boyunca hareket eden bir taşıyıcıya sahip olan ve

(1) İnsanların,

(2) İnsanların ve yüklerin,

(3) Taşıyıcıya girilebiliyorsa, yani bir kişi zorlanmadan taşıyıcıya girebiliyorsa ve taşıyıcı içine ya da taşıyıcı içindeki bir kişinin kolayca ulaşabileceği şekilde yerleştirilmiş kontrollerle teçhiz edilmiş ise, sadece yüklerin taşınmasına yönelik bir tertibatı,

b) Asansör monte eden: Asansörlerin tasarım, imalat, montaj ve piyasaya arzından sorumlu olan, asansöre CE uygunluk işaretini iliştiren ve AT uygunluk beyanı düzenleyen özel veya tüzel kişiyi,

c) Asansörün piyasaya arzı: Asansör monte edenin, asansörü kullanıcıya ilk olarak hazır hale getirmesini,

ç) Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,

d) Güvenlik aksamı: Bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek IV)’te listelenmiş olan aksamları,

e) Güvenlik aksamı imalatçısı: Güvenlik aksamının tasarım ve imalatından sorumlu olan, güvenlik aksamına CE uygunluk işaretini iliştiren ve AT uygunluk beyanı düzenleyen özel veya tüzel kişiyi,

f) Komisyon: Avrupa Komisyonunu,

g) Model asansör: Teknik dosyasında, objektif değerler ile tanımlanan ve benzer güvenlik aksamını kullanan model asansöre uygun olarak imal edilen asansörlerin temel güvenlik gereklerinin nasıl karşılanacağının gösterildiği; model asansör ile model asansörün tipleri olan asansörlerin parçalarını oluşturan asansörler arasında izin verilen tüm varyasyonların, maksimum ve minimum değerleri ile birlikte teknik dosyada açıkça gösterildiği; temel güvenlik gereklerini sağlamak bakımından muhtelif ekipmanın benzerliğinin hesaplama ve/veya tasarım planları ile gösterilebildiği numune asansörü,

ğ) Müsteşarlık: Dış Ticaret Müsteşarlığını,

h) (Ek:RG-14/8/2009-27319)⁽¹⁾ Taşıyıcı: Asansörün, insanların ve/veya yüklerin kaldırılmak veya indirilmek üzere taşındığı bölümünü, ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Temel Güvenlik Gerekleri ve Standartlar

Temel güvenlik gerekleri

MADDE 5 – (1) Bu Yönetmelik kapsamına giren asansörler, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek I)’de belirtilen temel sağlık ve güvenlik gereklerini yerine getirmek zorundadır.

(2) Bu Yönetmelik kapsamındaki güvenlik aksamları, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek I)’de belirtilen temel sağlık ve güvenlik gereklerini karşılamaları veya monte edildikleri asansörün bu gereklilikleri karşılamalarını sağlamalıdır.

Standartlar

MADDE 6 – (1) Uyumlaştırılmış bir Avrupa standardının bir veya daha fazla sağlık ve güvenlik gereğini kapsaması durumunda,

a) Bu standarda uygun monte edilmiş asansörlerin bu Yönetmeliğin 5 inci maddesindeki ilgili temel gereklere uygun olduğu,

b) Bu standarda uygun olarak imal edilmiş güvenlik aksamlarının, gerektiği şekilde monte edilmeleri bakımından asansörlerle ilgili temel gereklere uygunluğu sağladıkları, kabul edilir.

(2) Bakanlık, uyumlaştırılmış ulusal standartların isim ve numaralarını Resmî Gazete’de yayımlatır ve bu bilgileri Müsteşarlık aracılığı ile Komisyona bildirir.

(3) Uyumlaştırılmış standartların bulunmadığı durumda Bakanlık, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek I)’deki temel sağlık ve güvenlik gereklerinin doğru uygulanması için önemli ya da ilgili mevcut ulusal standartlar ve teknik özellikler hakkında, ilgili tarafların bilgilendirilmesi için gerekli önlemleri alır.

(4) Uyumlaştırılmış standartların 5 inci maddede belirtilen ilgili gerekleri tamamen sağlamadığının Bakanlıkça tespit edilmesi durumunda, konu Müsteşarlık aracılığı ile derhal Komisyona bildirilir. Komisyonun konuyu değerlendirilmesi sonucunda Bakanlıkça yapılan tespitin  doğru olduğuna karar verilerek bu durumun Avrupa Birliği Resmî Gazetesi’nde ilan edilmesi halinde Bakanlık, uyumlaştırılmış Avrupa standardına karşılık geldiği kabul edilen uyumlaştırılmış ulusal standardı yürürlükten kaldırır.

(5) Uyumlaştırılmış ulusal standartları hazırlama ve izleme sürecinde sosyal taraflara ulusal seviyede etkin olma imkânı vermek için Bakanlıkça gereken önlemler alınır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Uygunluk Değerlendirme İşlemleri ve CE Uygunluk İşareti

Uygunluk değerlendirme işlemleri

MADDE 7 – (1) Güvenlik aksamları ve asansörler için uygunluk değerlendirme işlemlerinde aşağıdaki hususlar yerine getirilir.

a) Güvenlik aksamı imalatçısının veya Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisinin, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek IV)’te belirtilen güvenlik aksamlarının piyasaya arzından önce;

1) Güvenlik aksamı modelinin bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek V)’e uygun olarak AT tip incelemesine ve bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (EkXI)’e uygun olarak onaylanmış kuruluş tarafından yapılacak imalat denetimine sunulması,

2) Güvenlik aksamı modelinin bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek V)’e uygun olarak AT tip incelemesine sunulması ve bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek VIII)’e uygun olarak imalat denetimine yönelik bir kalite güvence sistemi işletilmesi,

3) Bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek IX)’a uygun olarak tam kalite güvence sistemi işletilmesi,

usullerinden birisini seçerek uygunluk değerlendirmesine tabi tutması,

4) Seçilen uygunluk değerlendirmesi usulüne göre bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek VIII), (Ek IX) veya (Ek XI)’den ilgili olanda verilen şartları dikkate alarak, her güvenlik aksamına CE uygunluk işaretini iliştirmesi ve her aksam için bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek II)’de listelenen bilgiyi içeren AT Uygunluk Beyanını düzenlemesi, gerekmektedir.

5) Güvenlik aksamı imalatçısı veya Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisi, AT Uygunluk Beyanının bir kopyasını güvenlik aksamının son imalat tarihinden itibaren 10 yıl süreyle muhafaza etmelidir.

b) Bir asansörün piyasaya arzından önce, aşağıdaki alt bentlerde belirtilen işlemlerden birinden geçmesi gerekmektedir.

1) Asansör, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek V)’te belirtilen AT tip incelemesinden geçen bir asansöre uygun olarak tasarımlanmışsa; bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek VI)’da belirtilen son muayene ya da bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek XII) veya (Ek XIV)’te belirtilen kalite güvence sistemi uygulanarak, imal ve monte edilir ve deneyleri yapılır; bununla birlikte, aynı asansör üzerinde bir yandan tasarım ve imal aşamaları yapılırken diğer yandan montaj ve deney aşamalarına yönelik işlemler de yapılabilir.

2) Asansör, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek V)’te belirtilen AT tip incelemesinden geçen bir model asansöre uygun olarak tasarımlanmışsa; bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek VI)’da belirtilen son muayene ya da bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek XII) veya (Ek XIV)’te belirtilen kalite güvence sistemi uygulanarak imal ve monte edilir ve deneyleri yapılır.

3) Asansör, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek XIII)’e uygun bir kalite güvence sistemi uygulanan ve uyumlaştırılmış standartlara tam olarak uygun olmayan ve bu nedenle beraberinde bir tasarım incelemesi yer alan bir asansöre göre tasarımlanmış ise, buna ek olarak bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek VI)’da belirtilen son muayene ya da (Ek XII) veya (Ek XIV)’te belirtilen kalite güvence sistemi uygulanarak imal ve monte edilir ve deneyleri yapılır.

4) Asansöre bir onaylanmış kuruluş tarafından bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek X)’da belirtilen birim doğrulama işlemi uygulanır.

5) Asansör, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek XIII)’e göre kalite güvence sistemine tabi olmakla birlikte, tasarım, ilgili uyumlaştırılmış standartlara tamamen uygun değilse, ek olarak tasarım incelemesi yapılır.

(2) Bu maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (1), (2) ve (3) numaralı alt bentlerinde düzenlenen durumlarda tasarımdan sorumlu kişi, imalat işleminden, montajdan ve deneyden sorumlu kişiye mutlak güvenlikle çalışabilmesi için gereken tüm belge ve bilgiyi sağlamak zorundadır.

(3) Asansör monte eden,  bu maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde sözü edilen bütün durumlarda, seçilen uygunluk değerlendirmesi usulüne göre bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek VI), (Ek X), (Ek XII), (Ek XIII) veya (Ek XIV)’ten ilgili olanda verilen şartları dikkate alarak, asansöre CE uygunluk işaretini iliştirir, asansör için (Ek II)’de listelenen bilgiyi içeren bir AT uygunluk beyanı düzenler ve asansörün piyasaya arz tarihinden itibaren 10 yıl süreyle AT uygunluk beyanının bir kopyasını muhafaza eder.

(4) Komisyonun, Avrupa Birliği üyesi ülkelerin ve diğer onaylanmış kuruluşlarca istenmesi halinde, Bakanlık uygunluk beyanının ve son muayeneye ilişkin deney raporlarının bir kopyasını asansör monte eden firmadan talep edebilir.

(5) Asansör veya güvenlik aksamlarının CE uygunluk işaretinin iliştirilmesi ve sair hususlarda başka yönetmeliklerin de kapsamına girmesi durumunda, CE uygunluk işareti iliştirilmesi asansörün ve güvenlik aksamının söz konusu başka yönetmeliklere de uygun olduğunu gösterir.

(6) Bununla birlikte, bu maddenin beşinci fıkrasında bahsedilen yönetmeliklerden bir veya birden fazlasının monte edene veya imalatçıya geçiş dönemi boyunca hangi düzenlemeyi uygulayacağını seçme izni vermesi durumunda, CE uygunluk işareti, sadece asansörü monte eden veya güvenlik aksamı imalatçısı tarafından uygulanacak yönetmeliklere uygunluğu gösterir. Bu durumda uygulanan yönetmeliklerin Resmî Gazete’de yayımlandığı şekliyle yönetmeliklerce talep edilen ve asansör veya güvenlik aksamının beraberinde bulunan belge, tebliğ veya talimatnamelerde yer almalıdır.

CE uygunluk işareti  

MADDE 8 – (1) CE uygunluk işaretinin şekli bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek III)’te gösterilmiştir. CE uygunluk işaretinin iliştirilmesinde ve kullanılmasında 15/11/2001 tarihli ve 2001/3530 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “CE” Uygunluk İşaretinin Ürüne İliştirilmesine ve Kullanılmasına Dair Yönetmeliğin 5 inci maddesi hükümleri uygulanır.

(2) CE uygunluk işareti,

a) Bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek I)’deki 5 inci paragraftaki düzenlemelere uygun olarak, her asansör kabinine açıkça ve görülebilir şekilde,

b) Bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek IV)’te listelenen güvenlik aksamlarının her birine, eğer bu mümkün değilse güvenlik aksamına ayrılmayacak biçimde takılan bir etiketin üzerine,

iliştirilir.

(3) Üçüncü kişileri CE uygunluk işaretinin anlamı ve şekli açısından yanıltacak işaretlerin asansörlere veya güvenlik aksamlarına iliştirilmesi yasaktır. CE uygunluk işaretinin görünebilirliğini ve okunabilirliğini azaltmaması şartıyla, başka bir işaret de asansörlere veya güvenlik aksamlarına iliştirilebilir.

(4) Asansör monte edenin veya güvenlik aksamı imalatçısının veya bunların Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisinin, bu Yönetmeliğin getirdiği yükümlülüklere uymaması durumunda, asansörü veya güvenlik aksamını piyasaya arz eden kişi, bu yükümlülüklerden sorumludur. Aynı yükümlülükler, asansör ya da güvenlik aksamını kendi kullanımı için imal edenler için de geçerlidir.

CE uygunluk işaretinin usulsüz kullanımı

MADDE 9 – (1) Bu Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin hükümleri saklı kalmak kaydıyla;

a) Bakanlığın CE uygunluk işaretinin uygun olmayan bir şekilde iliştirildiğini tespit etmesi durumunda, asansörü monte eden asansör firmaları veya güvenlik aksamının imalatçısı veya Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisi, asansörün veya güvenlik aksamının CE uygunluk işaretiyle ilgili hükümlere uygun olmasını sağlamakla ve yapılan bu ihlali sona erdirmekle yükümlüdür.

b) Uygunsuzluk devam ediyorsa, Bakanlık kanunlarla kendisine verilen yetkiler çerçevesinde, söz konusu güvenlik aksamının piyasaya arzının kısıtlanmasına veya yasaklanmasına veya piyasadan çekilmesine ve asansörün kullanımının yasaklanmasına ilişkin tüm önlemleri alır.

(2) Bakanlık, bu durumu ve yapılan işlemleri Müsteşarlık aracılığı ile Komisyona ve Avrupa Birliği üyesi ülkelere bildirir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Piyasaya Arz,  Piyasa Gözetimi ve Denetimi

Piyasaya arz

MADDE 10 – (1) Bakanlık;

a) Bu Yönetmelik kapsamındaki asansörlerin ancak gerektiği şekilde monte edilip bakımı yapıldığında ve amacına uygun olarak kullanıldıklarında, kişilerin sağlık ve güvenliğini ya da uygun olduğunda malların güvenliğini tehlikeye düşürmemeleri halinde,

b) Bu Yönetmelik kapsamındaki güvenlik aksamlarının ise ancak, takılacak oldukları asansörlere gerektiği şekilde monte edilip bakımı yapıldığında ve amacına uygun olarak kullanıldıklarında, kişilerin sağlık ve güvenliğini ya da uygun olduğunda malların güvenliğini tehlikeye düşürmemeleri halinde, piyasaya arz edilmelerini ve hizmete sunulmalarını sağlayacak gerekli bütün tedbirleri alır.

(2) Diğer mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bu Yönetmeliğe uygun asansörlerin ve/veya güvenlik aksamlarının piyasaya arz edilmeleri veya hizmete konulmaları yasaklanmaz, sınırlanmaz veya engellenmez.

(3) Diğer mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, imalatçısının veya Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisinin beyanına dayanarak bu Yönetmelik kapsamındaki asansörlere takılması düşünülen aksamların piyasaya arzı yasaklanmaz, sınırlanmaz veya engellenmez.

(4) CE uygunluk işaretini taşıyan ve beraberinde bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek II)’de belirtilen AT Uygunluk Beyanı bulunan asansörlerin ve güvenlik aksamlarının bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinde belirtilen uygunluk değerlendirme işlemleri de dahil olmak üzere, bu Yönetmeliğin tüm hükümlerine uyduğu kabul edilir.

(5) Bu Yönetmelik hükümlerine uygun olmayan asansörlerin veya güvenlik aksamlarının, asansörü monte eden firma veya güvenlik aksamlarının imalatçısı veya bunların Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcileri tarafından uygun hale getirilene kadar satışa sunulmayacağının kolaylıkla görünür bir işaretle açıkça belirtilmesi kaydıyla, ticaret fuarlarında, sergilerde, gösterilerde ve benzeri durumlarda sergilenmesi engellenmez. Gösteriler sırasında, kişilerin korunması için yeterli güvenlik tedbirleri alınmalıdır.

Piyasa gözetimi ve denetimi

MADDE 11 – (1) Bu Yönetmelik kapsamına giren asansörler ve güvenlik aksamlarının piyasa gözetimi ve denetimi, 13/11/2001 tarihli ve 2001/3529 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmelik ile 9/5/2003 tarihli ve 25103 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tarafından Gerçekleştirilecek Piyasa Gözetimi ve Denetimine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre Bakanlık tarafından yapılır.

 

BEŞİNCİ BÖLÜM

Onaylanmış Kuruluş

Onaylanmış kuruluş

MADDE 12 – (1) Bakanlık, bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinde belirtilen uygunluk değerlendirme işlemlerinde faaliyet gösterecek onaylanmış kuruluşların tespitini, tayinini, bildirimini ve statülerinin kaldırılmasını 13/11/2001 tarihli ve 2001/3531 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları ile Onaylanmış Kuruluşlara Dair Yönetmelik ve 21/5/2003 tarihli ve 25114 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Asansör Yönetmeliği Uygulamaları İçin Onaylanmış Kuruluş Görevlendirilmesinde Esas Alınan Temel Kriterlere Dair Tebliğde belirtilen hükümler ve bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek VII)’de belirtilen asgari ölçütlere göre gerçekleştirir. İlgili uyumlaştırılmış ulusal standartların düzenlediği temel ölçütlere uyan bir onaylanmış kuruluşun (Ek VII)’nin gereklerine de uyduğu kabul edilir.

ALTINCI BÖLÜM

Tedbirler

Tedbirler

MADDE 13 – (1) Asansörler ve güvenlik aksamlarının temel sağlık ve güvenlik gereklerini yerine getirmelerine ilişkin tedbirler ile usulsüz işaret kullanımına karşı alınan tedbirler aşağıda belirtilmiştir.

a) Bakanlık, bu Yönetmeliğe uygun olarak imal edilip CE uygunluk işareti taşıyan ve amacına uygun olarak kullanılan bir asansörün veya güvenlik aksamının kişilerin ve yerine göre malların güvenliğini tehlikeye atabileceğini tespit ederse, asansörün veya güvenlik aksamının piyasadan toplanması veya toplatılması, piyasaya arzının veya hizmete konulmasının engellenmesi veya serbest dolaşımının kısıtlanması için kanunlarca kendisine verilen yetkiler dahilinde, bütün tedbirleri alır. Bakanlık bu tip bir tedbir kararının gerekçesiyle birlikte, özellikle bu durumun;

1) Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirtilen temel güvenlik gereklerinin karşılanmaması,

2) Bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde bahsedilen standartların yanlış uygulanması,

3) Bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde bahsedilen standartlardaki eksiklikler,

nedeniyle ortaya çıkıp çıkmadığını Müsteşarlık aracılığı ile Komisyona derhal bildirir.

b) Uygun olmadığı halde CE uygunluk işareti taşıyan bir asansör veya güvenlik aksamı için Bakanlık, işareti iliştirene karşı gerekli tedbirleri alır ve konu hakkında Müsteşarlık aracılığı ile Komisyona bilgi verir.

c) Asansörü monte eden ile binanın veya inşaatın sorumlusu kişi birbirleri ile sürekli irtibat halinde olarak gerekli bilgi alış verişini sağlamalı ve asansörün iyi çalışmasını ve güvenlikli kullanımını sağlamak için gerekli tedbirleri almalıdır.

ç) Asansörü monte eden, asansörün çalışması ve güvenliği için asansör boşluğunda gerekenin dışında boru tesisatı, elektrik tesisatı veya başka bir donanımın olmamasını sağlayacak tüm gerekli tedbirleri almalıdır.

d) Bu Yönetmeliğin 10 uncu maddesinin birinci fıkrası ve bu maddenin (c) ve (ç) bentleri hükümleri saklı kalmak üzere, asansörlerin bu Yönetmelikte belirtilmeyen bir şekilde değiştirilmesi niteliğinde olmamak kaydıyla, bu Yönetmelik hükümleri, söz konusu asansörler hizmete girdiğinde veya kullanıldığında kişilerin korunmasını sağlamak için Bakanlığın gerekli gördüğü şartları bu Yönetmeliğe uygun olarak koyma yetkilerini etkilemez.

 

YEDİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Bildirimler

MADDE 14 – (1) Bu Yönetmelik hükümleri gereğince, herhangi bir asansöre veya güvenlik aksamına 9 uncu ve 13 üncü maddelerle getirilen her türlü sınırlama, yasaklama ve tedbirler, bunların alınmasını gerektiren sebepler belirtilerek, Bakanlıkça en kısa süre içinde ilgili taraflara ve Müsteşarlık aracılığı ile Komisyona ve Avrupa Birliği üyesi ülkelere bildirilir.

Gizlilik

MADDE 15 – (1) Bakanlık, onaylanmış kuruluş ve bu Yönetmeliğin uygulanmasına katılan bütün taraflar, görevlerini yerine getirmeleri sırasında temin ettikleri bütün bilgilerin gizliliğini sağlar.

Aykırı davranışlarda uygulanacak hükümler 

MADDE 16 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı davranışta bulunanlara 4703 sayılı Kanun hükümleri uygulanır. 4703 sayılı Kanunda üretici tanımına dahil olanlara ürünlerin güvenliği için getirilen yükümlülükler saklı olup bu Yönetmelik sözü geçen yükümlülüklere istisna getirmez.

Ulusal daimi komite

MADDE 17 – (1) Gerektiğinde bu Yönetmeliğin kendine mahsus uygulama ve yürütmesi için, Bakanlık eşgüdümünde ilgili kamu ve özel sektör temsilcilerinden oluşan bir Ulusal Daimi Komite oluşturulur.

Düzenlemeler

MADDE 18 – (1) Bakanlık, bu Yönetmeliğin uygulanması ile ilgili olarak gerekli alt düzenlemeleri yapmaya yetkilidir.

Yürürlükten kaldırılan mevzuat

MADDE 19 – (1) 15/2/2003 tarihli ve 25021 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Asansör Yönetmeliğinin (95/16/AT) 1 ila 13 üncü maddeleri (13 üncü madde dahil), 27 ila 32 nci maddeleri (32 nci madde dahil), geçici 1 inci maddesi ve ekleri yürürlükten kaldırılmıştır.

(2) 15/2/2003 tarihli ve 25021 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Asansör Yönetmeliğinin (95/16/AT) yürürlükten kaldırılan hükümlerine diğer düzenlemelerde yapılan atıflar, bu Yönetmeliğin ilgili hükümlerine yapılmış sayılır.

Yürürlük

MADDE 20 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 21 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür.

(1): Bu değişiklik 29/12/2009 tarihinde yürürlüğe girer.

	Yönetmeliğin Yayımlandığı Resmî Gazete’nin
	Tarihi	Sayısı
	31/1/2007	26420
	Yönetmelikte Değişiklik Yapan Mevzuatın Yayımlandığı Resmî Gazete’nin
	Tarihi	Sayısı
1.	14/8/2009	27319
2.

Sayfa 1

Ek I

 

ASANSÖR VE GÜVENLİK AKSAMININ TASARIMI VE YAPIMI İLE İLGİLİ

TEMEL SAĞLIK VE GÜVENLİK GEREKLERİ

1. Temel sağlık ve güvenlik gerekleri altındaki zorunluluklar, ancak asansörü monte eden veya güvenlik aksamı imal eden tarafından planlanan şekilde kullanıldığı takdirde, asansör veya güvenlik aksamının söz konusu tehlikeye maruz kalacağı durumlarda uygulanır.

2. Bu Yönetmeliğin ihtiva ettiği temel sağlık ve güvenlik gerekleri zorunludur. Ancak, hali hazırda tekniğin mevcut durumuyla, bunların ortaya koyduğu hedeflere ulaşılamayabilir. Bu gibi durumlarda, mümkün olduğu kadar geniş ölçüde, asansör veya güvenlik aksamı bu hedeflere yakın bir şekilde tasarlanmalı ve yapılmalıdır.

3. Güvenlik aksamı imalatçısı ve asansörü monte eden, kendi asansörlerine uygulanan bütün her şeyi belirlemek ve monte amacıyla tehlikeleri değerlendirme zorunluluğu altındadır. Bu değerlendirmeyi dikkate alarak bunlar tasarlanmalı ve yapılmalıdır.

4. Bu Yönetmelik kapsamında yer almayan ve 8/9/2002 tarihli ve 24870 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (89/106/AT) kapsamındaki temel gerekler asansörler için geçerlidir.

1. GENEL

1.1. Bu ek kapsamında olmayan muhtemel bir tehlike durumunda 30/12/2006 tarihli ve 26392 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Makina Emniyeti Yönetmeliğinin (98/37/AT) Ek I’indeki 1.1.2 numaralı paragrafında belirtilen temel sağlık ve güvenlik gerekleri uygulanır.

1.2. (Değişik:RG-14/8/2009-27319)⁽¹⁾ Taşıyıcı

Her asansörün taşıyıcısı bir kabin olmalıdır. Bu kabin, montajcı tarafından belirlenen, asansörün azami kişi sayısına ve anma yük değerine karşılık gelen boşluğu ve mukavemeti sağlayacak şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.

Asansörün insan taşıma amaçlı olması durumunda ve boyutları izin vermesi halinde, kabin engellilerin girişini ve kullanımını zorlaştırmayacak ve bu kişilerin kullanımını kolaylaştıracak uygun düzenlemeler yapılmasına imkân sağlayacak şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.

1.3. Asılma şekilleri ve destek şekilleri

Kabinin asılma ve/veya destek şekilleri, bunların bağlantıları ve diğer uç parçaları, kullanım şartlarını, kullanılan malzemeyi ve imalat şartlarını dikkate almak suretiyle, yeterli bir seviyede toplam güvenliği temin etmek ve kabinin düşme riskini asgariye indirmek üzere tasarlanmalı ve monte edilmelidir.

Kabini asmak için halatlar veya zincirler kullanıldığı takdirde, her birinin ayrı tutturma noktası olan en azından iki bağımsız halat veya zincir bulunmalıdır. Bu gibi halat veya zincirlerin, sabitlemek veya çevrim oluşturmak için gerekli olmadığı sürece, hiçbir bağlantı veya ek yerlerinin olmaması gerekir.

1.4. Yüklemenin kontrolü (aşırı hız dahil)

1.4.1. Asansörler, hesaplanan yük aşıldığında normal çalışmasını önleyecek şekilde tasarlanmalı, imal edilmeli ve montajı yapılmalıdır.

1.4.2. Asansörler bir aşırı hız sınırlayıcı cihaz ile teçhiz edilmelidir.

Bu gerekler, aşırı hız önleyici hareket sistemli olarak tasarlanan asansörlere uygulanmaz.

1.4.3. Hızlı asansörler hız izleyici ve hız sınırlayıcı gereç ile teçhiz edilmelidir.

1.4.4. Sürtünmeli makaralarla çalışan asansörler, çekme halatlarının makaralar üzerinde dengesini temin edecek şekilde tasarlanmalıdır.

1. 5. Makine

1.5.1. Bütün insan asansörlerinin kendi bağımsız asansör makinesinin bulunması gerekir. Bu gerek, karşı ağırlık yerine ikinci bir kabin kullanılan asansörler için uygulanmaz.

1.5.2. Asansörü monte eden, asansör makinelerinin ve asansörün diğer ilgili tertibatların bulunduğu yerlere, acil durum ve bakım halleri dışında girilememesini sağlamalıdır.

1.6. Kontroller

1.6.1. Yanında refakatçisi olmayan engelli insanların kullanımı için planlanan asansörlerin kumanda cihazları buna göre tasarlanmalı ve yapılmalıdır.

1.6.2. Kumandaların işlevleri açıkça belirtilmelidir.

1.6.3. Bir asansör grubunun çağırma devreleri, paylaşılmış veya birbirlerine bağlı olabilirler.

1.6.4. Elektrikli teçhizat aşağıdaki şartları yerine getirecek şekilde monte edilmeli ve bağlanmalıdır:

– Doğrudan asansöre bağlantısı olmayan devreler ile karıştırılma ihtimali olmamalıdır.

– Elektrik enerjisi yük altında kesilebilmelidir.

– Asansörün hareketleri ayrı bir elektrik güvenlik devresinde bulunan elektrik güvenlik cihazına bağlanmalıdır.

– Elektrik tesisatındaki bir hata tehlikeli bir duruma sebebiyet vermemelidir.

2. KABİN DIŞINDAKİ KİŞİLERE YÖNELİK TEHLİKELER

2.1. Asansör, kabinin hareket ettiği asansör kuyusuna, acil durum ve bakım halleri dışında, ulaşılamamasını temin edecek güvenlik önlemleri tasarlanmalı ve yapılmalıdır. Bir kişi bu boşluğa girmeden önce asansörün normal kullanımı imkânsız hale getirilmelidir.

2.2. (Değişik:RG-14/8/2009-27319)⁽¹⁾

Asansör, kabin uç pozisyonlarından birindeyken ezilme (baskı) riskini önleyecek şekilde tasarlanmalı ve yapılmalıdır. Uç pozisyonların ötesine serbest bir boşluk veya bir barınak ile bu hedef sağlanmalıdır. Ancak, belirli durumlarda, özellikle eski binalarda, bu çeşit bir çözümün uygulanmasının mümkün olmadığı durumlarda söz konusu asansörün uygunluk değerlendirmesini gerçekleştiren onaylanmış kuruluş tarafından onaylanacak bir risk analizi çalışması asansör monte eden tarafından gerçekleştirilecektir.

2.3. Kabinin katlardan giriş ve çıkışları, tasarlanmış kullanım şartları için yeterli mekanik dayanıma sahip asansör kapıları ile donatılmış olmalıdır.

Kilitleme sistemi normal çalışma esnasında;

– Bütün durak kapıları kapalı ve kilit tertibatı kilitli olmadığı takdirde, kasıtlı veya kasıtsız olarak çalıştırılsa dahi, kabinin hareketine başlamasını,

– Kabin hâlâ hareket halindeyken ve önceden belirlenmiş kat seviyesi dışında iken durak kapılarının açılmasını önlemelidir.

Ancak, kapılar açıkken bütün seviyeleşme hareketlerine belirli bölgelerde, seviyeleşme hızının denetlenmesi şartlarıyla izin verilebilir.

3. KABİN İÇİNDEKİ KİŞİLERE YÖNELİK TEHLİKELER

3.1. Asansör kabinleri, havalandırma açıklıkları haricinde sabit tavan ve taban dahil olmak üzere tam boy duvarlarla tamamen kapalı olmalı ve tam boy kapıları olmalıdır. Bu kapılar kapalı olmadığı sürece, bu Ekin 2.3 numaralı paragrafın ikinci fıkrasının ikinci satırında bahsi geçen seviyeleşme hareketleri dışında, kabinin hareket etmemesini ve eğer kapılar açıksa durma konumuna gelmesini temin edecek şekilde tasarlanmalı ve monte edilmelidir.

Kabin ile asansör kuyusu arasına düşme riski varsa veya kat seviyesinde kabin yoksa asansör iki durak seviyesi arasında durduğunda, kabin kapıları kapalı ve kilitli olmalıdır.

3.2. Asansör kabini, elektrik kesintisi veya aksamın arızalanması hallerinde, kabinin serbest düşmesini veya kumanda edilemeyen yukarı doğru hareketi engelleyen tertibata sahip olmalıdır.

Kabinin serbest düşmesini önleyen tertibat, kabin askı tertibatından bağımsız olmalıdır. Bu tertibat, kabini asansör monte eden tarafından öngörülen azami süratte ve hesaplanan yükü ile durdurulabilmelidir. Bu tertibat yardımıyla oluşacak durdurma işlemi, yük şartları ne olursa olsun içindekilere zarar verecek bir ters ivmeye sebebiyet vermemelidir.

3.3. Tamponlar asansör boşluğunun dibi ile kabinin tabanı arasına monte edilmelidir.

Bu durumda, bu Ekin 2.2 numaralı paragrafında bahsi geçen serbest boşluk, tamponlar tam kapalı durumdayken ölçülmelidir.

Bu gerek, hareket sistemlerinin tasarımı sebebiyle bu Ekin 2.2 numaralı paragrafında bahsi geçen serbest boşluk içine kabinin giremediği asansörlerde uygulanmaz.

3.4. Asansörler, bu Ekin 3.2 numaralı paragrafında bahsi geçen tertibat işletme konumunda değilse, harekete geçme imkanı olmayacak şekilde tasarlanmalı ve yapılmalıdır.

4. DİĞER TEHLİKELER

4.1. “Durak kapıları” ve “kabin kapıları” veya her iki kapı beraberce, motorla çalıştırılıyorsa, hareket ederlerken olabilecek ezilme riskini önleyici bir cihazla donatılmalıdır.

4.2. “Durak kapıları”, binayı yangından korumaya katkıda bulundukları takdirde, camlı kısımları olanlar da dahil olmak üzere, bütünlük açısından ve yalıtım (alevi kontrol altında tutması) açısından ve ısı iletimi (termal radyasyon) açısından yangına karşı uygun bir şekilde dirençli olmalıdır.

4.3. Karşı ağırlıklar, kabinin üstüne düşme veya kabinle çarpışma risklerini ortadan kaldıracak şekilde monte edilmelidir.

4.4. Asansörler, kabinin içinde kalmış olan kişilerin kurtarılması ve tahliyesine imkân sağlayacak şekilde olmalıdır.

4.5. Kabin, kurtarma hizmeti ile kalıcı irtibatı sağlayan çift-yollu haberleşme tertibatı ve sesli alarm ile donatılmalıdır.

4.6. Asansörler, asansör makine dairesi içerisindeki sıcaklık, asansörü monte eden tarafından belirlenen azami seviyeyi geçtiği durumda, hareketini tamamlayabilmesini sağlayacak ancak yeni komutları kabul etmeyecek şekilde tasarlanmalı ve yapılmalıdır.

4.7. Kabinler, uzun süreli durma halinde bile, yolcular için yeterli havalandırmayı temin edecek şekilde tasarlanmalı ve yapılmadır.

4.8. Kabin kullanım halinde veya bir kapısı açıldığında yeterli şekilde aydınlatılmalıdır; bir acil durum aydınlatması da ayrıca olmalıdır.

4.9. Bu Ekin 4.5 numaralı paragrafında bahsi geçen haberleşme tertibatı ve bu Ekin 4.8 numaralı paragrafında bahsi geçen acil durum aydınlatması, normal elektrik gücü olmadan da çalışacak şekilde tasarlanmalı ve kurulmalıdır. Bunların çalışma periyodu, kurtarma işleminin normal işleyişine izin verecek kadar uzun olmalıdır.

4.10. Yangın halinde kullanılabilecek olan asansörün kumanda devreleri, asansörün belirli seviyelerde durmasını önleyecek ve asansörün kurtarma ekipleri tarafından öncelikli kumandasına izin verebilecek şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir.

5. İŞARETLEME

5.1. Makina Emniyeti Yönetmeliği (98/37/AT) Ek I’inin 1.7.3 numaralı paragrafına uyan herhangi bir makine için gerekli görülen asgari hususlara ek olarak, her kabin taşınabilecek azami yolcu sayısı ile beyan yükünün kilogram değerini açıkça gösteren kolayca görülebilen bir plaka taşımalıdır.

5.2. Eğer asansör, kabin içinde kalmış olan kişilerin dış yardım olmadan çıkmalarına izin verecek şekilde tasarlanmışsa, ilgili talimat kabin içinde açık ve görülebilir olmalıdır.

6. KULLANMA TALİMATI

6.1. Ek IV’te bahsedilen güvenlik aksamıyla birlikte;

– Montaj,

– Bağlantı,

– Ayar,

– Bakımın ,

etkin ve tehlikesiz olarak yapılmasını mümkün kılan Türkçe yazılmış bir el kitabı bulunmalıdır.

6.2. Her bir asansörle birlikte Türkçe yazılmış belgeleri bulunmalıdır.

Bu doküman en az aşağıdakileri içermelidir:

– Normal kullanım için gerekli olan plan ve şemaları içeren ve bakım, muayene, tamir, periyodik kontroller ve bu Ekin 4.4 numaralı paragrafında bahsi geçen kurtarma operasyonları ile ilgili bir el kitapçığı,

– Tamirlerin ve uygun görüldüğünde periyodik kontrollerin not edildiği bir kayıt defteri.

Sayfa 2

Ek II

A. Güvenlik aksamına yönelik AT Uygunluk Beyanının içeriği (1)

AT uygunluk beyanı aşağıdaki bilgileri içermelidir;

– Güvenlik aksamının imalatçısının adı ve adresi(2 ),

– Uygun olduğu durumda, Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisinin isim, kimlik numarası ve adresi(2),

– Güvenlik aksamının açıklaması, tip veya seri detayları ve varsa seri numarası,

– Açıklamadan anlaşılmıyorsa, güvenlik aksamının güvenlik işlevi,

– Güvenlik aksamının imal tarihi,

– Güvenlik aksamın uyduğu bütün ilgili hükümler,

– Uygun olduğu durumda, kullanılan uyumlaştırılmış standartlara atıf,

– Uygun olduğu durumda, bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) ve (2) numaralı alt bentlerine uygun olarak, AT tip incelemesini yapan onaylanmış kuruluşun isim, adres ve kimlik numarası,

– Uygun olduğu durumda, bu Onaylanmış Kuruluşun verdiği AT tip inceleme belgesine atıf,

– Uygun olduğu durumda, bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (2) numaralı alt bendine uygun olarak imalat kontrollerini yapan Onaylanmış Kuruluşun isim, adres ve kimlik numarası,

– Uygun olduğu durumda, imalatçı tarafından uygulanmış olan kalite güvencesi sistemini, bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (3) numaralı alt bendine uygun olarak kontrol eden onaylanmış kuruluşun isim adres ve kimlik numarası,

– Güvenlik aksamı imalatçısının adına hareket etmekle yetkilendirilmiş imza sahibinin veya yetkili temsilcisinin kimliği.

B. Monte edilen asansörlere yönelik AT Uygunluk Beyanının içeriği(3)

AT uygunluk beyanı aşağıdaki bilgileri içermelidir;

– Asansörü monte edenin adı ve adresi(4)

– Asansörün tanımı, tip veya seri detayları, seri numarası ve asansörün montaj yapıldığı adresi,

– Asansörün montaj yılı,

– Asansörün uyduğu bütün ilgili hükümler,

– Uygun olduğu durumda, kullanılan uyumlaştırılmış standartlara atıf,

– Uygun olduğu durumda, bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) ve (2) numaralı alt bentlerine uygun olarak asansörün modelinin AT tip incelemesini yapan onaylanmış kuruluşun isim, adres ve kimlik numarası,

– Uygun olduğu durumda, AT tip inceleme belgesine atıf,

– Uygun olduğu durumda, bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendine uygun olarak asansörün doğrulanmasını yapan onaylanmış kuruluşun isim, adres ve kimlik numarası,

– Uygun olduğu durumda, bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1), (2) ve (3) numaralı alt bentlerine göre asansörün son muayenesini yapan onaylanmış kuruluşun isim, adres ve kimlik numarası,

– Uygun olduğu durumda, monte eden tarafından uygulanan kalite güvencesi sistemini bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1), (2), (3) ve (5) numaralı alt bentlerine uygun olarak kontrol eden onaylanmış kuruluşun isim, adres ve kimlik numarası,

– Asansörü monte eden adına hareket etmekle yetkilendirilmiş imza sahibinin kimliği.

—————————

(1) Beyan, Ek I’in 6.1 numaralı paragrafında bahsi geçen el kitabı ile aynı dilde hazırlanmalı ve daktilo ile yazılmış ya da basılmış olmalıdır.

(2) Yetkili temsilci olma durumunda firma adı, açık adresi ayrıca güvenlik aksamı imalatçısının da firma adı ve adresi belirtilir.

(3) Beyan, Ek I’in 6.2 numaralı paragrafında bahsi geçen el kitabı ile aynı dilde hazırlanmalı ve daktilo ile yazılmış ya da basılmış olmalıdır.

(4) Firma adı, açık adresi

CE uygunluk işareti aşağıdaki şekle sahip olan “CE” baş harflerinden oluşur:

CE uygunluk işaretinin küçültülmesi ya da büyütülmesi halinde, yukarıdaki çizimde verilen oranlara uyulmalıdır.

CE uygunluk işaretinin değişken biçimleri de aynı tarz ve dikey boyutlarda olmalıdır. Dikey boyut, 5 milimetreden küçük olamaz. Bu asgari boyut, küçük boyutlu güvenlik aksamları için göz ardı edilebilir.

“CE” uygunluk işaretini müteakip, aşağıdaki işlemleri yapan onaylanmış kuruluşun kimlik numarası yer almalıdır:

– Bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi, (2) veya (3) numaralı alt bendinde bahsi geçen işlemler,

– Bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde bahsi geçen işlemler.

 

Sayfa 3

Ek IV

BU YÖNETMELİĞİN 2 NCİ VE 7 NCİ MADDELERİNİN BİRİNCİ FIKRALARININ (a) BENTLERİNDE BAHSİ GEÇEN GÜVENLİK AKSAMININ LİSTESİ

1. Durak kapılarını kilitleme tertibatları.

2. Ek I’in 3.2 numaralı paragrafında bahsi geçen düşmeleri engelleyen ve kabinin düşme veya kontrolsüz yukarı doğru hareketlerini önleyen tertibatlar.

3. Aşırı hız sınırlayıcı tertibatlar.

4. (a) Enerji depolayan tamponlar:

– Doğrusal olmayanlar,

– Veya geri dönme hareketi tamponlanmış olanlar.

(b) Enerji harcayan tamponlar.

5. Düşmeleri önleyen düzenek olarak kullanıldığı durumlarda, hidrolik güç devrelerinin kaldırıcılarına bağlanan güvenlik cihazları.

6. Elektronik aksamları içeren güvenlik şalterleri şeklindeki elektrikli güvenlik ekipmanları.

Sayfa 4

Ek V

AT TİP İNCELEMESİ (Modül B)

A. Güvenlik aksamının AT tip incelemesi

1. AT tip incelemesi, bir onaylanmış kuruluşun bir güvenlik aksamının temsil eden numunesinin doğru olarak takıldığı asansörün bu Yönetmeliğin ilgili gereklerini sağlamasına imkân vereceğini doğrulaması ve belgelemesi işlemidir.

2. AT tip incelemesi için başvurular, güvenlik aksamın imalatçısı veya Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisi tarafından, kendi seçtiği bir onaylanmış kuruluşa yapılmalıdır.

Başvuru aşağıdakileri kapsamalıdır:

– Güvenlik aksamı imalatçısının ismi ve adresi ve eğer başvuru Türkiye’de yerleşik yetkili temsilci tarafından yapılıyorsa,

bunun ismi ve adresi ve güvenlik aksamının imal yeri,

– Aynı başvurunun herhangi bir başka onaylanmış kuruluşa yapılmadığına dair yazılı beyan,

– Bir teknik dosya,

– Güvenlik aksamını temsil eden bir numunesi veya bunun nerede incelenebileceğine dair ayrıntılar. Onaylanmış Kuruluş başka numuneler için gerekçeli talepte bulunabilir.

3. Teknik dosya güvenlik aksamının uygunluğunun ve doğru şekilde takıldığı asansörün bu Yönetmeliğin hükümlerine uygun olacağını mümkün kılmaya yeterli olduğunu değerlendirmeye imkân vermelidir.

Uygunluk değerlendirmesi amacıyla gerekli olduğunda, teknik dosya aşağıdakileri içermelidir:

– Kullanım alanı (özellikle hız, yük ve güç için olası sınırlar) ve koşulları (özellikle tehlikeli çevre koşulları ve elemanlara maruz kalma) da dahil olmak üzere, güvenlik aksamının genel açıklaması,

– Tasarım ve imalat çizimleri veya şemaları,

– Dikkate alınan temel gerekler ve bunları sağlamak için kullanılan gerekler (örneğin bir uyumlaştırılmış standart),

– Güvenlik aksamı imalatçısı tarafından yapılan veya yaptırılan her türlü deney ve hesap sonuçları,

– Güvenlik aksamına ait olan montaj talimatının bir kopyası,

– Seri imal edilen güvenlik aksamının, incelenen güvenlik aksamına uygun olmasını temin etmek için imalat aşamasında alınan tedbirler.

4. Onaylanmış Kuruluş

– İstenen hedeflerin ne ölçüde karşılandığını değerlendirmek için teknik dosyayı incelemeli,

– Teknik dosya bazında, güvenlik aksamının yeterliliğini incelemeli,

– Güvenlik aksamı imalatçısı tarafından uygulanan çözümlerin, güvenlik aksamının, asansöre doğru bir şekilde takıldığı zaman, işlevlerini yerine getirmesine izin verecek şekilde bu Yönetmeliğin gereklerini sağladığını kontrol etmek için gereken uygun kontrolleri ve deneyleri yapmalı veya yaptırmalıdır.

5. Eğer güvenlik aksamını temsil eden bir numunesi kendisine uygulanabilen yönetmeliğin hükümlerini sağlıyorsa, Onaylanmış Kuruluş, başvurana bir AT tip inceleme belgesi verir. Bu belge, güvenlik aksamı imalatçısının adı ve adresini, kontrol sonuçlarını, belgenin geçerliliğinin her şartını ve onaylanmış tipin tanımlanması için gerekli olan özellikleri içermelidir.

Bakanlık, Komisyon ve diğer onaylanmış kuruluşlar bu belgenin bir kopyasını ve gerekçeli bir talep üzerine, teknik dosyanın bir kopyasını, gerçekleştirilen incelemelerin, hesaplamaların ve deneylerin raporlarını alabilirler. Eğer Onaylanmış Kuruluş imalatçıya bir AT tip inceleme belgesi vermeyi reddederse, bu reddin detaylı sebeplerini belirtmelidir. Bir temyiz işlemi için hüküm verilmelidir.

6. Güvenlik aksamı imalatçısı, orijinal teknik dosyada (bu Ekin 3 numaralı paragrafın ikinci fıkrasının ilk satırına bakınız) belirtilmeyen yeni ekleme ve çeşitlendirmeler de dahil olmak üzere, çok küçük olsalar bile, onaylanmış güvenlik aksamında yapmış olduğu veya yapmayı planladığı değişiklikleri onaylanmış kuruluşa bildirmelidir. Onaylanmış Kuruluş değişiklikleri incelemeli ve AT tip inceleme belgesinin hala geçerli olup olmadığını başvurana bildirmelidir.(1)

7. Her Onaylanmış Kuruluş Bakanlığa aşağıdakiler hakkındaki ilgili bilgileri iletmelidir:

– Verilen AT tip inceleme belgeleri,

– İptal edilen AT tip inceleme belgeleri.

Her bir Onaylanmış Kuruluş, diğer onaylanmış kuruluşlara da, iptal etmiş olduğu AT tip inceleme belgeleri hakkındaki ilgili bilgileri iletmelidir.

8. AT tip inceleme belgeleri ve dosyalar ile AT tip inceleme işlemleri ilgili bilgiler Türkçe veya yetkili otoriteler tarafından anlaşılabilecek AB resmi dillerinden biri ile yazılmış olarak düzenlenmelidir.

9. Güvenlik aksamı imalatçısı veya Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisi AT tip inceleme belgelerinin teknik dokümantasyon kopyalarını ve bunların eklerini en son güvenlik aksamın imal edildiği tarihten itibaren 10 yıl süreyle muhafaza etmelidir.

Ne güvenlik aksamı imalatçısın ne de yetkili temsilcisinin Türkiye’de yerleşik olmadığı durumda, teknik dokümantasyonu hazır bulundurma zorunluluğu, bu güvenlik aksamını ülke piyasasına arz eden kişiye aittir.

B. Asansörler için AT tip incelemesi

1. AT tip incelemesi, bir Onaylanmış Kuruluşun ekleme veya çeşitlendirme yapılmasına ilişkin hiç bir hüküm bulunmayan bir asansör veya asansör modelinin, bu Yönetmeliğin gereklerini sağladığını doğrulaması ve belgelemesi işlemleridir.

2. AT tip incelemesi için başvuru, asansörü monte eden tarafından, kendi seçtiği bir onaylanmış kuruluşa yapılmalıdır.

Başvuru aşağıdakileri kapsamalıdır:

– Asansörü monte edenin adı ve adresi,

– Aynı başvurunun herhangi bir başka onaylanmış kuruluşa yapılmadığına dair yazılı bir beyan,

– Bir teknik dosya,

– Asansör modelinin nerede inceleneceğine dair detaylar. İncelenecek asansör modeli terminal parçalara sahip olmalı ve en azından üç kademede (üst, orta ve alt) hizmet edebilecek şekilde olmalıdır.

3. Teknik dosya, asansörün yönetmeliğin hükümlerine uygun olduğunun değerlendirmesine ve asansörün tasarım ve çalışmasının anlaşılmasına imkân vermelidir.

Uygunluk değerlendirmesi amacıyla gerekli olduğu derecede teknik dosya aşağıdakileri içermelidir:

– Asansörün temsili modelinin genel bir açıklaması. Teknik dosya, incelemede olan asansörün temsili modeline olabilecek bütün eklemeleri açıkça belirtmelidir (bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesine bakınız).

———————————————

(1) Eğer onaylanmış kuruluş gerekli görürse, ya orijinal AT tip inceleme belgesine bir ek yayınlar ya da yeni bir başvuru yapılmasını ister.

– Tasarım ve imalat çizimleri veya şemaları,

– Dikkate alınan temel gerekler ve bunları sağlamak için kabul edilen araçlar (örneğin bir uyumlaştırılmış standart),

– Asansörün imalatında kullanılan güvenlik aksamlarının AT uygunluk beyanlarının bir kopyası,

– İmalatçı tarafından yapılan veya yaptırılan her bir deneyin veya hesapların sonuçları,

– Asansörün el kitapçığının bir kopyası,

– Seri imal edilen asansörlerin, bu Yönetmeliğin hükümlerine uygun olmasını temin etmek için imalat aşamasında alınan tedbirler.

4. Onaylanmış Kuruluş:

– İstenen hedeflerin ne ölçüde karşılandığını değerlendirmek üzere teknik dosyayı incelemeli,

– Teknik dosyaya uygun olarak imal edilmiş olduğunun kontrolü amacıyla, asansörün temsili modelini incelemeli,

– Asansörü monte eden tarafından uygulanan çözümlerin yönetmeliğin gereklerini sağladığını ve asansörün bunlara uygun olduğunu kontrol etmek için gerekli olan uygun kontroller ve deneyleri yapmalı veya yaptırmalıdır.

5. Eğer model asansör kendisine uygulanabilen yönetmeliğin hükümlerini sağlıyorsa, onaylanmış kuruluş başvurana bir AT tip inceleme belgesini verir. Belge, asansörü monte edenin adı ve adresini, kontrollerin sonuçlarını, belgenin geçerlilik koşullarını ve onaylanmış tipi tanımlamak için gerekli özellikleri içermelidir.

Bakanlık, Komisyon ve diğer onaylanmış kuruluşlar bu belgenin bir kopyasını ve gerekçeli bir talep üzerine teknik dosyanın bir kopyasını, gerçekleştirilen incelemelerin, hesaplamaların ve deneylerin raporlarını alabilirler.

Eğer Onaylanmış Kuruluş imalatçıya bir AT tip inceleme belgesi vermeyi reddederse, bu reddin detaylı sebeplerini belirtmelidir. Bir temyiz işlemi için hüküm verilmelidir.

6. Asansörü monte eden, orijinal teknik dosyada (bu Ekin 3 numaralı paragrafın ikinci fıkrasının ilk satırına bakınız) belirlenmeyen yeni ekleme ve çeşitlendirmeler de dahil olmak üzere, çok küçük olsalar bile, onaylanmış asansör üzerinde yapmış olduğu veya yapmayı planladığı değişiklikleri, onaylanmış kuruluşa bildirmelidir.

Onaylanmış kuruluş değişiklikleri incelemeli ve AT tip inceleme belgesinin hala geçerli olup olmadığını başvurana bildirmelidir (1).

7. Her bir onaylanmış kuruluş Bakanlığa, Bakanlık da aynı şekilde aşağıdakiler hakkındaki ilgili bilgileri Müsteşarlık aracılığı ile Komisyonu bildirmelidir.

– Verilen AT tip inceleme belgeleri,

– İptal edilen AT tip inceleme belgeleri.

Her bir onaylanmış kuruluş, diğer onaylanmış kuruluşlara da iptal etmiş olduğu AT tip inceleme işlemleri ile ilgili bilgileri iletmelidir.

8. AT tip inceleme belgeleri ve dosyalar ile AT tip inceleme işlemleri ilgili bilgiler Türkçe veya yetkili otoriteler tarafından anlaşılabilecek AB resmi dillerinden biri ile yazılmış olarak düzenlenmelidir.

9. Asansörü monte eden, AT tip inceleme belgelerinin teknik dokümantasyon kopyalarını ve bunların eklerini en son asansörün, temsili modeline uygun olarak imal edildiği tarihten itibaren en az 10 yıl süreyle muhafaza etmelidir.

————————

(1) Eğer Onaylanmış Kuruluş gerekli görürse, ya orijinal AT tip inceleme belgesine bir ek yayınlar ya da yeni bir başvuru yapılmasını ister.

Sayfa 5

Ek VI

ASANSÖRÜN SON MUAYENESİ

1. Son muayene, asansörü monte edenin bu Ekin 2 numaralı paragrafında yer alan yükümlülüklerini yerine getirmesi ve yönetmeliğin gereklerini karşılaması işlemidir. Monte eden, her asansör kabinine CE uygunluk işaretini iliştirmeli ve AT uygunluk beyanı düzenlemelidir.

2. Monte eden, piyasaya arz edilen asansörün AT tip inceleme belgesinde tarifi yapılan model asansöre uymasını ve uygulanması gereken tüm sağlık ve güvenlik gereklerini sağlayacak tüm tedbirleri alacaktır.

3. Monte eden, AT uygunluk beyanının bir kopyası ile bu Ekin 6 numaralı paragrafında da atıfta bulunulan son muayene belgesini asansörün piyasaya arz edildiği tarihten itibaren 10 yıl süreyle muhafaza edecektir.

4. Piyasaya arz edilmek üzere olan asansörün son muayenesi monte edenin seçtiği onaylanmış kuruluş tarafından yerine getirilecek veya getirtilecektir. Bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde atıfta bulunulan uygulanabilir standartlarda tanımlanan uygun deney ve kontroller veya eşdeğer deneyler, asansörün bu Yönetmeliğin ilgili gereklerini karşılamasını sağlamak amacıyla yerine getirilecektir.

Bu kontrol ve deneyler özellikle;

a) Asansörün Ek V’in (B) Bölümüne göre onaylanan asansörü temsil eden modele uygun asansör olup olmadığını kontrol etmek amacıyla dokümanların incelenmesini,

b) Asansör hem boş ve hem de maksimum yüklü iken çalıştırılarak güvenlik cihazlarının çalışmasının ve montajının doğru yapıldığını sağlamayı (son durdurucular, kilitleme tertibatı gibi),

– Asansör hem boş ve hem de maksimum yüklü iken çalıştırılarak güvenlik cihazlarının güç kaybı olduğu takdirde düzgün işlevini yerine getirip getirmediğinin kontrolünü sağlamayı,

– Nominal yükün 1,25 katına eşit miktardaki yük ile yapılan statik deneyini kapsar.

Nominal yük, Ek I’ in 5 numaralı paragrafında atıfta bulunulduğu gibi olacaktır.

Bu deneylerden sonra, Onaylanmış Kuruluş asansörün kullanımı nedeniyle zarar verebilecek herhangi bir değişim ve bozulma olup olmadığını kontrol edecektir.

5. Onaylanmış Kuruluş aşağıda yer alan belgeleri almalıdır:

– Asansörün tam planı,

– Son muayene için gerekli olan plan ve şemalar, özellikle kontrol devre şemaları,

– Ek I’in 6.2 numaralı paragrafında atıfta bulunulan kullanma el kitabının bir nüshası. Onaylanmış Kuruluş, piyasaya arz edilmek üzere olan asansörün AT tip incelemesi beyanında tarifi yapılan model asansör ile uygunluğunu doğrulamak için gerekli olmayan ayrıntılı planları veya tam bilgileri talep etmeyebilir.

6. Asansör, bu Yönetmelik hükümlerini karşılıyorsa, Onaylanmış Kuruluş Ek III gereğince CE uygunluk işaretinin yanına kendi ayırt edici numarasını iliştirecek veya iliştirtecektir. Kontrol ve deneylerin yapıldığını ifade eden son muayene belgesini düzenleyecektir. Onaylanmış kuruluş, bunu Ek I’in 6.2numaralı paragrafında atıfta bulunulduğu gibi kayıt defterinin ilgili sayfasına işleyecektir.

Onaylanmış Kuruluş, son muayene belgesi düzenlemeyi reddederse ret nedenlerini ayrıntıları ile belirtmesi ve kabul işleminin yaptırılacağı araçları göstermesi gereklidir. Asansörü monte eden son muayene için tekrar başvurduğunda aynı onaylanmış kuruluşa başvurmalıdır.

7. Son muayene belgesi, dosyalar ve kabul işlemlerine ilişkin bilgiler Türkçe veya yetkili otoriteler tarafından anlaşılabilecek AB resmi dillerinden biri ile yazılmış olarak düzenlenmelidir.

Sayfa 6

Ek VII

 

ONAYLANMIŞ KURULUŞLARIN ATANMASINDA

DİKKATE ALINACAK ASGARİ KRİTERLER

1. Doğrulama işlemlerini yürütmekle sorumlu kuruluş, yönetici ve personeli; güvenlik aksamı tasarımcısı, tesisçisi, tedarikçisi veya imalatçısı veya muayene edecekleri asansörün montajcısı veya bu taraflardan herhangi birinin yetkili temsilcisi olamazlar.

Benzer şekilde, bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinde atıfta bulunulan kalite güvence sistemlerinin denetiminden sorumlu kuruluş, yöneticisi ve personeli, güvenlik aksamın tasarımcısı, tesisçisi, tedarikçisi veya imalatçısı veya muayene ettikleri asansörün montajcısı veya bunların yetkili temsilcileri olamazlar.

Güvenlik aksamlarının tasarım, yapım, pazarlama ve bakımı veya asansörlerin montajı ile doğrudan veya yetkili temsilcisi olarak iştigal edemezler. Bu, güvenlik aksamı imalatçıları ve asansör montajcıları ile kuruluş arasındaki teknik bilgi alışverişine engel olmaz.

2. Kuruluş ve personeli muayene veya denetim işlemlerini en üst derecede profesyonel bütünlük ve teknik yeterlilikte yürütmeli ve muayenenin sonucunu ve kararlarını etkileyici tüm baskı ve özellikle muayene ve denetim sonuçlarından yarar elde edecek olan kişi ve grupların mali teşviklerinden bağımsız olmalıdırlar.

3. Kuruluş muayene ve denetim işleri ile ilgili teknik ve idari işlerin düzenli yürütülebilmesini sağlayacak gerekli personel ve teknik donanıma sahip olmalı, aynı zamanda özel doğrulama için gerekli donanıma da sahip olmalıdır.

4. Muayeneden sorumlu personel, aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır.

– Bu konuda mesleki ve teknik eğitim almış,

– Yaptıkları deneyler hakkında gerekli bilgiye sahip ve bu tür deneylerde yeterince deneyimli,

– Deneylerin performansını doğrulamak için gereken belge, evrak ve rapor düzenleme ehliyetine sahip olmalıdır.

5. Personelin tarafsızlığı garanti edilmelidir. Personele ödenen ücret ise, yaptıkları deneylerin sayısına ve bu deneylerin sonuçlarına bağlı olmamalıdır.

6. Onaylanmış Kuruluş, kendi sorumluluğu ulusal yasaya göre Bakanlık tarafından verilmemiş ise veya Bakanlık kendisi doğrudan deneylerin yapılmasından sorumlu değilse, Onaylanmış Kuruluş sorumluluk güvencesini üstlenmelidir.

7. Kuruluş personeli bu Yönetmelik veya ulusal mevzuatın ilgili hükümleri gereği, yapılan işler sırasında elde edilen bütün bilgiler hususunda profesyonel gizlilik ilkesine riayet edecektir (faaliyetlerin yürütüldüğü devletin uzman idari yetkilileri ile yüz yüze görüş bildirme haricinde).

Sayfa 7

Ek VIII

ÜRÜN KALİTE GÜVENCESİ (Modül E)

1. Ürün kalite güvencesi, bu Ekin 2 numaralı paragrafında yer alan gerekleri karşılayan güvenlik aksamı imalatçısının, güvenlik aksamının AT tip inceleme belgesinde tarifi yapılan tip ile uygun olduğunu ve kendilerine uygulanan yönetmelik gereklerini karşıladığını, güvenlik aksamının asansöre doğru bir şekilde yerleştirildiğinde asansörün bu Yönetmeliğin gereklerini karşıladığını temin ve beyan etmesi işlemidir.

Güvenlik aksamının imalatçısı veya Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisi her güvenlik aksamına CE uygunluk işaretini iliştirecek ve AT uygunluk beyanı düzenleyecektir. CE uygunluk işareti bu Ekin 4 numaralı paragrafında belirtildiği gibi gözetim işleminden sorumlu Onaylanmış Kuruluşun kimlik numarası ile birlikte olacaktır.

2. İmalatçı, güvenlik aksamının son muayenesi için onaylanmış kalite güvence sistemini ve bu Ekin 3 numaralı paragrafında belirtildiği gibi deneyleri uygulamalı ve bu Ekin 4 numaralı paragrafında belirtildiği gibi gözetime tabi olmalıdır.

3. Kalite Güvence Sistemi

3.1. Güvenlik aksamı imalatçısı, kalite güvence sisteminin değerlendirilmesi için, güvenlik aksamları ile ilgili kendisinin belirleyeceği bir onaylanmış kuruluşa başvuruda bulunur.

Başvuruda;

– İncelenecek güvenlik aksamı ile ilgili bütün bilgilerin,

– Kalite güvence sistemine ait dokümanların,

– Onaylanmış güvenlik aksamlarının teknik dokümanları ile AT tip inceleme belgelerinin bir kopyası bulunacaktır.

3.2. Kalite güvence sistemi altında her güvenlik aksamının incelenmesi ve bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde anılan ilgili standartlarda belirlenen uygun deneylerin veya eşdeğer deneylerin yönetmeliğin bu konuya ilişkin gereklerine uygunluğunun sağlanması için yapılması gereklidir.

Güvenlik aksamı imalatçısı tarafından kabul edilen bütün esaslar, gerekler ve hükümler, yazılı tedbirler, işlemler ve talimatlar halinde sistematik olarak ve düzenli bir şekilde belge halinde sunulmalıdır. Bu kalite güvence sistem dokümanları, kalite programlarında, planlarında, el kitaplarında ve kayıtlarında ortak bir anlayış sağlamalıdır.

Özellikle;

(a) Kalite amaçları,

(b) Güvenlik aksamı kalitesiyle ilgili kuruluş yapısı, sorumluluk ve yönetim gücü,

(c) İmalattan sonra yapılacak inceleme ve deneyler,

(d) Kalite güvencesinin verimli işlemesinin doğrulamasını yapan araçlar,

(e) Muayene raporları, deney ve kalibrasyon verileri ile bu işle ilgili personelin nitelikleri gibi kalite kayıtlarının tariflerini içermelidir.

3.3. Onaylanmış Kuruluş bu Ekin 3.2 numaralı paragrafında anılan gerekleri karşılayıp karşılamadığını tespit etmek için kalite güvence sistemini, değerlendirmelidir. Kuruluş, ilgili uyumlaştırılmış standardın(1) uygulandığı kalite güvence sistemleri doğrultusunda bu gereklere uygunluğu kabul edecektir.

———————

(1) Bu uyumlaştırılmış standard EN 29003 olup, güvenlik aksamının belirli özelliklerinin dikkate alınması için gerektiği yerde eklenecektir.

Denetleme ekibinde, ilgili asansör teknolojisini değerlendirme konusunda tecrübeli en az bir kişi bulunmalıdır.

Değerlendirme işleminde, güvenlik aksamı imalatçısı imalathanesinin denetimi de yer almalıdır.

Karar, güvenlik aksamının imalatçısına bildirilmelidir. Bildirimde inceleme sonuçları ve gerekçeli değerlendirme kararı bulunacaktır.

3.4. Güvenlik aksamı imalatçısının kalite güvence sisteminden kaynaklanan yükümlülükleri onaylandığı gibi yerine getirmeyi taahhüt etmesi ve bunu uygun ve verimli bir şekilde sürdürmeyi sağlaması gereklidir.

Güvenlik aksamları imalatçısı veya Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisi, kalite güvence sistemini onaylamış olan Onaylanmış Kuruluşa kalite güvence sisteminde yapılması düşünülen her güncelleştirme hakkında bilgi verecektir.

Onaylanmış Kuruluş önerilen değişiklikleri değerlendirmeli ve değiştirilen kalite güvence sisteminin bu Ekin 3.2 numaralı paragrafında anılan gerekleri hala karşılayıp karşılamadığı veya tekrar değerlendirmenin gerekip gerekmediği hakkında karar vermelidir.

Onaylanmış Kuruluş, kararını imalatçıya bildirmelidir. Bildirimde incelemenin sonuçları ile gerekçeli değerlendirme kararı bulunmalıdır.

4. Onaylanmış kuruluşun sorumluluğunda gözetim

4.1. Gözetim işleminin amacı güvenlik aksamı imalatçısının onaylanmış kalite güvence sistemi dışındaki yükümlülükleri tam anlamıyla yerine getirip getirmediği konusunda emin olabilmektir.

4.2. İmalatçı, Onaylanmış Kuruluşa muayene amacıyla muayene, deney ve depolama yerlerine girebilmesine izin verecek ve kuruluşa özellikle aşağıda belirtilenler olmak üzere gereken her türlü bilgiyi verecektir:

– Kalite güvence sistemi dokümanları,

– Teknik dokümantasyon,

– Muayene raporları ve deney verileri, kalibrasyon verileri ile bu işle ilgili personelin nitelikleri hakkındaki raporlar gibi kalite kayıtları.

4.3. Onaylanmış Kuruluş güvenlik aksamı imalatçısının kalite güvence sistemini muhafaza ettiği ve uyguladığından emin olmak amacıyla denetimlerini belirli aralıklarla sürdürmeli ve güvenlik aksamı imalatçısına bir denetim raporu vermelidir.

4.4. Ayrıca, Onaylanmış Kuruluş, güvenlik aksamı imalatçısına habersiz denetimde bulunabilir. Bu denetimler esnasında Onaylanmış Kuruluş, gerekirse, kalite güvence sisteminin işlevini doğru olarak yerine getirip getirmediğini kontrol etmek amacıyla deneyler yapar veya yaptırır. Kuruluş güvenlik aksamı imalatçısına denetim raporunu ve eğer deney yapılmışsa deney raporunu vermelidir.

5. İmalatçı, imal edilen son güvenlik aksamının imal tarihinden sonra 10 yılda biten bir zaman aralığı için;

– Bu Ekin 3.1 numaralı paragrafın ikinci fıkrasının üçüncü satırında anılan dokümanları,

– Bu Ekin 3.4 numaralı paragrafın ikinci fıkrasında anılan güncelleştirmeleri,

– Bu Ekin 3.4 numaralı paragrafının son fıkrası ile bu Ekin 4.3 ve 4.4 numaralı paragraflarında atıfta bulunulan Onaylanmış Kuruluştan alınan karar ve raporları Bakanlığın incelemesi için muhafaza etmelidir.

6. Her onaylanmış kuruluş, bir diğer onaylanmış kuruluşa, düzenlenen ve iptal edilen kalite güvence sistem onayları konularında ilgili bilgiyi vermelidir.

Sayfa 8

Ek IX

TAM KALİTE GÜVENCESİ (Modül H)

1. Tam kalite güvencesi, bu Ekin 2 numaralı paragrafındaki yükümlülükleri karşılayan güvenlik aksamı imalatçısının, güvenlik aksamının kendisine uygulanan yönetmelik gereklerini karşıladığını ve güvenlik aksamının asansöre doğru bir şekilde yerleştirildiğinde asansörün bu Yönetmeliğin gereklerini karşıladığını temin ve beyan etmesi işlemidir.

İmalatçı veya Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisi her güvenlik aksamına CE uygunluk işaretini iliştirmeli ve AT uygunluk beyanı düzenlemelidir. CEuygunluk işareti bu Ekin 4 numaralı paragrafında izah edilen gözetim işleminden sorumlu Onaylanmış Kuruluşun kimlik numarası ile birlikte kullanılmalıdır.

2. İmalatçı, güvenlik aksamının tasarım, imalat ve son muayenesi için onaylanmış kalite güvence sistemini ve bu Ekin 3 numaralı paragrafında izah edildiği gibi deneyleri uygulamalı ve bu Ekin 4 numaralı paragrafında belirtildiği gibi gözetime tabi olmalıdır.

3. Kalite Güvence Sistemi

3.1. İmalatçının, kalite güvence sisteminin değerlendirilmesi için bir Onaylanmış Kuruluşa başvuruda bulunması gerekir.

Başvuruda:

– Güvenlik aksamı ile ilgili bütün bilgiler,

– Kalite güvence sistemine ait dokümanların bulunması gereklidir.

3.2. Kalite güvence sistemi, güvenlik aksamının kendisine uygulanan yönetmelik gereklerini karşıladığını ve güvenlik aksamının asansöre doğru bir şekilde yerleştirildiğinde asansörün bu Yönetmeliğin gereklerini karşıladığını temin etmelidir.

İmalatçı tarafından kabul edilen bütün esaslar, gerekler ve hükümler, yazılı tedbirler, işlemler ve talimatlar halinde sistematik olarak ve düzenli bir şekilde belgelenmelidir. Bu kalite güvence sistem dokümanları; kalite programları, planları, el kitapları ve kayıtları gibi kalite politikalarında ve işlemlerinde ortak bir anlayış sağlamalıdır.

Belgeler aşağıdakilerin yeterli tanımlarını içermelidir;

– Kalite amaçları ve güvenlik aksamı tasarımı ve kalitesi ile ilgili kuruluş yapısı, sorumluluk ve yönetim gücü;

– Standartlar dahil olmak üzere uygulanacak teknik tasarım özellikleri ve bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde anılan standartlar uygulanmadığında güvenlik aksamlarına uygulanan yönetmeliğin temel gereklerini karşılamak üzere kullanılacak araçlar,

– Güvenlik aksamlarının tasarımında kullanılacak olan tasarım kontrol ve tasarım doğrulama teknikleri, işlemler ve sistematik uygulamalar,

– Kullanılacak olan benzer imalat, kalite kontrol ve kalite güvence teknikleri, işlemler ve sistematik uygulamalar,

– İmalat öncesi, sırası ve sonrasında yapılacak muayene ve deneyler ile bunların yapılma sıklığı,

– Muayene raporları, deney ve kalibrasyon verileri ile bu işle ilgili personelin nitelikleri gibi kalite kayıtları,

– Gereken tasarım ve asansör kalitesine ulaşılmasını ve kalite güvence sisteminin verimli çalışmasını gözetleyecek araçlar.

3.3. Onaylanmış Kuruluş, kalite güvence sisteminin bu Ekin 3.2 numaralı paragrafında belirtilen gerekleri sağlayıp sağlamadığını değerlendirmelidir. Kuruluş, ilgili uyumlaştırılmış standardın(1) uygulandığı kalite güvence sistemleri doğrultusunda bu gereklere uygunluğu kabul edecektir.

————————

(1) Bu uyumlaştırılmış standard EN 29001 olup, güvenlik aksamının belirli özelliklerinin dikkate alınması için gerektiği yerde eklenecektir.

Denetleme ekibinde, ilgili asansör teknolojisini değerlendirme konusunda tecrübeli en az bir kişi bulunmalıdır. Değerlendirme işlemlerinde, imalatçının imalathanesine denetimlerin de yer alması gereklidir.

Karar, güvenlik aksamının imalatçısına bildirilecektir. Bildirimde inceleme sonuçları ve gerekçeli değerlendirme kararı bulunacaktır.

3.4. Güvenlik aksamı imalatçısının kalite güvence sisteminden kaynaklanan yükümlülükleri onaylandığı gibi yerine getirmeyi taahhüt etmesi ve bunu uygun ve verimli bir şekilde sürdürmeyi sağlaması gereklidir.

İmalatçı veya Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisi, kalite güvence sistemini onaylamış olan Onaylanmış Kuruluşa kalite güvence sisteminde yapılması düşünülen her güncelleştirme hakkında bilgi verecektir.

Onaylanmış Kuruluşun önerilen değişiklikleri değerlendirmeli ve değiştirilen kalite güvence sisteminin bu Ekin 3.2 numaralı paragrafında anılan gerekleri hala karşılayıp karşılamadığı veya tekrar değerlendirmenin gerekip gerekmediği hakkında karar vermelidir.

Kuruluş, kararını imalatçıya bildirmelidir. Bildirimde incelemenin sonuçları ile gerekçeli değerlendirme kararı bulunmalıdır.

4. Onaylanmış Kuruluşun sorumluluğunda gözetim;

4.1. Gözetim işleminin amacı güvenlik aksamı imalatçısının onaylanmış kalite güvence sisteminin gereği olan yükümlülüğünü usulüne uygun şekilde yerine getirmesinin sağlanmasıdır.

4.2. Güvenlik aksamın imalatçısı onaylanmış kuruluşun muayene amacıyla tasarım, imalat, muayene ve deney yapma ve depolama yerlerine girebilmesine izin verilmeli ve kuruluşa özellikle aşağıda belirtilenler olmak üzere gereken her türlü bilgiyi vermelidir.

– Kalite güvence sistemi dokümanları,

– Analiz sonuçları, hesaplamalar ve deneyler gibi kalite güvence sisteminin tasarım ile ilgili bölümünde verilen kalite kayıtları,

– Muayene raporları, ve deney verileri, kalibrasyon verileri ile bu işle ilgili personelin nitelikleri hakkındaki raporlar gibi kalite güvence sisteminin imalat ile ilgili bölümünde verilen kalite kayıtları.

4.3. Onaylanmış Kuruluş güvenlik aksamı imalatçısının kalite güvence sistemini muhafaza ettiği ve uyguladığından emin olmak amacıyla denetimlerini belirli aralıklarla sürdürmeli ve güvenlik aksamı imalatçısına bir denetim raporu vermelidir.

4.4. Ayrıca, Onaylanmış Kuruluş, güvenlik aksamı imalatçısına habersiz denetimde bulunabilir. Bu denetimler esnasında Onaylanmış Kuruluş, gerekirse, kalite güvence sisteminin işlevini doğru olarak yerine getirip getirmediğini kontrol etmek amacıyla deneyler yapar veya yaptırır. Kuruluş güvenlik aksamı imalatçısına denetim raporunu ve eğer deney yapılmışsa deney raporunu vermelidir.

5. Güvenlik aksamı imalatçısı veya Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisi, imal edilen son güvenlik aksamının imal tarihinden itibaren 10 yıl süreyle:

– Bu Ekin 3.1 numaralı paragrafında ikinci fıkrasının ikinci satırında anılan dokümanları,

– Bu Ekin 3.4 numaralı paragrafın ikinci fıkrasında anılan güncelleştirmeleri,

– Bu Ekin 3.4 numaralı paragrafının son fıkrası ile bu Ekin 4.3 ve 4.4 numaralı paragraflarına atıfta bulunulan onaylanmış kuruluştan alınan karar ve raporları Bakanlığın incelemesi için muhafaza etmelidir.

Güvenlik aksamının imalatçısı veya yetkili temsilcisinin Türkiye içinde yerleşik olmadığı durumlarda hazırdaki teknik dokümanları elinde tutma yükümlülüğü, güvenlik aksamını ülke piyasasına arz eden kişiye aittir.

6. Her onaylanmış kuruluş bir diğer onaylanmış kuruluşa, düzenlenen ve iptal edilen kalite güvence sistem onayları konularında ilgili bilgiyi vermelidir.

7. Tam kalite güvencesi işlemlerine ilişkin bilgiler ve dosyalar Türkçe veya yetkili otoriteler tarafından anlaşılabilecek AB resmi dillerinden biri ile yazılmış olarak düzenlenmelidir.

Sayfa 9

Ek X

BİRİM DOĞRULAMASI (Modül G)

1. Birim doğrulaması asansör firmasının, piyasaya sürülen ve bu Ekin 4 numaralı paragrafında anılan uygunluk belgesine haiz asansörün Yönetmeliğin gereklerini karşıladığını temin ve beyan etmesi işlemidir. Asansör monte eden asansörün kabinine CE uygunluk işaretini iliştirmeli ve AT uygunluk beyanı düzenlemelidir.

2. Asansör monte eden birim doğrulaması için kendi seçtiği bir onaylanmış kuruluşa başvuruda bulunacaktır.

Başvuruda;

– Asansör monte edenin adı ve adresi ile asansörün monte edildiği yer,

– Benzer bir başvurunun bir başka onaylanmış kuruluşa yapılmadığının yazılı olarak beyanı,

– Bir teknik dosya bulunacaktır.

3. Teknik dosyanın amacı; asansörün bu Yönetmeliğin gereklerine uygunluğunun değerlendirilmesine ve tasarım, montaj ve işletmesinin anlaşılabilmesine imkân vermektir.

Uygunluk değerlendirilmesinde olduğu gibi, teknik dosyada;

– Asansörün genel olarak tarifi,

– Tasarım ve imalat çizim ile şemaları,

– Söz konusu temel gerekler ve bunları karşılamak için benimsenen çözümler (örneğin; uyumlaştırılmış standart),

– Asansör monte eden tarafından yapılan veya yaptırılan her türlü deney ve hesaplama sonuçları,

– Asansörü kullanma talimatının bir kopyası,

– Kullanılan güvenlik aksamının AT tip inceleme belgesinin bir kopyası

bulunmalıdır.

4. Onaylanmış Kuruluş teknik dosyayı ve asansörü incelemeli ve asansörün bu Yönetmeliğin ilgili hükümlerini karşılamasını temin amacıyla, bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde anılan ilgili standartta/standartlarda belirtildiği üzere uygun deneyleri veya eşdeğer deneyleri yapmalıdır.

Eğer asansör bu Yönetmeliğin gereklerini karşılıyorsa, Onaylanmış Kuruluş, Ek III’e göre kendi kimlik numarasını CE uygunluk işaretinin yanına iliştirecek veya iliştirilmesini sağlayacak ve yapılan deneyler ile ilgili olarak uygunluk belgesi düzenleyecektir.

Onaylanmış Kuruluş, Ek I’in 6.2 numaralı paragrafında anılan kayıt defterinin ilgili sayfalarını dolduracaktır.

Onaylanmış Kuruluş, uygunluk belgesi düzenlemeyi reddederse bunun nedenlerini ayrıntıları ile belirtmeli ve uygunluğun nasıl sağlanabileceğini vermelidir. Asansörün firması doğrulama için tekrar başvurulduğunda aynı Onaylanmış Kuruluşa başvurmalıdır.

5. Uygunluk belgesi, dosya ve birim doğrulama işlemlerine ilişkin bilgiler, Onaylanmış Kuruluşun yerleşik olduğu üye ülkenin resmi dili veya kabul edilen dil ile yazılmış olarak düzenlenmelidir.

6. Asansör monte eden teknik dosya ile birlikte uygunluk belgesinin bir kopyasını asansörün piyasaya arz tarihinden itibaren 10 yıl süreyle muhafaza edecektir.

Sayfa 10

Ek XI

RASTGELE KONTROL İLE TİPE UYGUNLUK (Modül C)

 

1. Tip uygunluğu, güvenlik aksamı imalatçısı veya Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisinin güvenlik aksamlarının AT tip inceleme belgesinde tarif edilen tip ile uyum içinde olduğunu ve güvenlik aksamının, güvenlik aksamlarına uygulanan yönetmeliğin gereklerini karşıladığını ve güvenlik aksamlarının doğru olarak monte edildiği takdirde asansörün yönetmeliğin temel sağlık ve güvenlik gereklerini karşıladığını temin ve beyan etmesi işlemidir.

Güvenlik aksamı imalatçısı veya Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisi, her güvenlik aksamına CE uygunluk işaretini iliştirecek ve bir AT uygunluk beyanı düzenleyecektir.

2. Güvenlik aksamı imalatçısı, imalat işlemleri için imal edilen güvenlik aksamlarının AT tip inceleme belgesine uyduğu ve onlara uygulanan yönetmeliğin gereklerini karşıladığı güvencesini vereceğini temin için gereken tüm tedbirleri almalıdır.

3. Güvenlik aksamı imalatçısı veya Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisi AT uygunluk beyanının bir kopyasını imal edilen son güvenlik aksamının imal tarihinden itibaren 10 yıl süreyle muhafaza etmelidir.

Güvenlik aksamı imalatçısı veya yetkili temsilcisinin Türkiye içinde bulunmadığı durumlarda teknik dokümanları elinde tutma yükümlülüğü güvenlik aksamını piyasaya arz eden kişide olacaktır.

4. İmalatçı tarafından seçilen onaylanmış kuruluş, güvenlik aksamlarının düzenli olmayan aralıklarla kontrolünü yapmalı veya yaptırmalıdır. İmalatı tamamlanmış güvenlik aksamlarından, Onaylanmış Kuruluş tarafından alınan yeterli miktarda numuneler incelenmeli ve imalatın yönetmeliğin ilgili gereklerini karşılayıp karşılamadığını kontrol etmek için, bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde anılan ilgili standartta/standartlarda belirtilen uygun deneyler veya eşdeğer deneyler yapılmalıdır. Kontrol edilen güvenlik aksamlarından birinin veya daha fazlasının uygun olmadığı durumlarda, Onaylanmış Kuruluş gereken önlemleri almalıdır.

Güvenlik aksamının kontrolü esnasında dikkate alınacak noktalar, Ek IV’te anılan güvenlik aksamlarının temel özellikleri göz önünde bulundurularak, bu işlemden sorumlu tüm Onaylanmış Kuruluşlar arasındaki ortak bir anlaşma ile tanımlanacaktır.

Onaylanmış Kuruluşun sorumluluğunda imalatçı imalat işlemleri sırasında bu kuruluşun kimlik numarasını iliştirecektir.

5. Dosya ve bu Ekin 4 numaralı paragrafında anılan düzenli olmayan aralıklarla yapılan kontrol işlemlerine ilişkin bilgiler Türkçe veya yetkili otoriteler tarafından anlaşılabilecek AB resmi dillerinden biri ile yazılmış olarak düzenlenmelidir.

Sayfa 11

Ek XII

ASANSÖRLER İÇİN ÜRÜN KALİTE GÜVENCESİ (Modül E)

1. Ürün Kalite Güvencesi, bu Ekin 2 numaralı paragrafındaki koşulları sağlayan asansör firmasınca monte edilen asansörlerin uygulanan yönetmeliğin gereklerini karşıladığını ve AT tip İnceleme Belgesinde tanımlanan tipe uygun olduğunu temin ve beyan etmesi işlemidir.

Asansör monte eden CE uygunluk işaretini her asansöre iliştirmeli ve AT uygunluk beyanı düzenlemelidir. CE uygunluk işareti, bu Ekin 4 numaralı paragrafında tanımlanan gözetimden sorumlu Onaylanmış Kuruluşun kimlik numarası ile birlikte kullanılmalıdır.

2. Asansör monte eden, asansörün son muayenesi için onaylanmış bir kalite güvence sistemini ve bu Ekin 3 numaralı paragrafında tanımlanan deneyleri uygulamalı ve bu Ekin 4 numaralı paragrafında tanımlanan gözetime tabi olmalıdır.

3. Kalite Güvence Sistemi

3.1.Asansör monte eden kendi seçtiği bir Onaylanmış Kuruluşa ilgili asansörler hakkında, kalite güvence sisteminin değerlendirilmesi için başvurmalıdır.

Bu başvuru aşağıdakileri içermelidir;

– Asansörle ilgili bütün bilgiler,

– Kalite güvence sistemi hakkındaki doküman,

– Onaylanmış asansörler hakkındaki teknik doküman ve AT tip İnceleme Belgesinin bir kopyası.

3.2. Kalite Güvence Sistemi altında, her asansörün incelenmesi ve yönetmeliğin ilgili gereklerine uygunluğun sağlanması için bu Yönetmeliğin 6 ncımaddesinde belirtilen ilgili standartlara uygun deneylerin veya eşdeğer deneylerin yürütülmesi gerekmektedir.

Asansör monte eden tarafından kabul edilen bütün unsurlar, gerekler ve hükümler yazılı tedbirler, işlemler ve talimatlar şeklinde sistematik ve düzenli olarak belgelenmelidir. Söz konusu kalite güvence sistemi belgesi kalite programları, planları, kullanım kitapları ve kalite kayıtlarında ortak bir anlayış sağlanmalıdır.

Belge özellikle aşağıdakilerin yeterli tanımlarını içermelidir;

(a) Kalite amaçları,

(b) Asansör kalitesi ile ilgili kuruluş yapısı, sorumluluk ve yönetim gücü,

(c) En azından Ek VI’nın 4 numaralı paragrafının (b) bendinde belirtilen deneyleri de içeren, piyasaya sunulmadan önce yürütülecek olan inceleme ve deneyler,

(ç) Kalite güvencesinin verimli işlemesinin doğrulanmasını yapan araçlar.

(d) Muayene raporları, deney verileri ve kalibrasyon verileri ile bu işle ilgili personelin nitelikleri gibi kalite kayıtları.

3.3. Onaylanmış Kuruluş, kalite güvence sisteminin bu Ekin 3.2 numaralı paragrafında belirtilen gerekleri sağlayıp sağlamadığını değerlendirmelidir. İlgili uyumlaştırılmış standardı(1) uygulayan kalite güvence sistemleri doğrultusunda bu gereklere uygunluğu kabul edecektir.

Deneti ekibinde, ilgili asansör teknolojilerinde değerlendirme tecrübesine sahip en azından bir kişi bulunmalıdır.

—————————

(1) Bu uyumlaştırılmış standard EN 29003 olacaktır ve asansörlerin ayırt edici özelliklerinin dikkate alınmasının mümkün olduğu durumlarda eklenmelidir.

Değerlendirme süreci montaj alanına ve montajcının çalışma merkezine bir denetimi de içermelidir.

Karar asansör monte edene bildirilmelidir. Bildirim, incelemenin sonuçlarını ve gerekçeli değerlendirme kararını içermelidir.

3.4. Asansör monte eden, onaylanan kalite güvence sisteminden doğan yükümlülüklerini yerine getirmeli ve bu durumun etkin ve uygun bir biçimde sürdürüleceğini temin etmelidir.

Asansör monte eden, kalite güvence sistemini onaylayan onaylanmış kuruluşa, kalite güvence sisteminde yapılması düşünülen güncelleştirmeler hakkında bilgi vermelidir.

Onaylanmış Kuruluş önerilen güncelleştirmeleri değerlendirmeli ve güncelleştirilmiş kalite güvence sisteminin bu Ekin 3.2 numaralı paragrafındaki gerekleri hala sağlayıp sağlamadığı veya yeni bir değerlendirmenin gerekli olup olmadığı konusunda karar vermelidir.

Onaylanmış Kuruluş kararını asansör monte edene bildirmelidir. Bildirim incelemenin sonuçlarını ve gerekçeli değerlendirme kararını içermelidir.

4.Onaylanmış Kuruluş sorumluluğunda gözetim

4.1. Gözetimin amacı, asansör monte edenin, onaylanmış kalite güvence sistemi dışındaki yükümlülüklerini tam anlamıyla yerine getirip getirmediği konusunda emin olabilmektir.

4.2. Asansör monte eden, onaylanmış kuruluşun muayene ve deney alanlarına, muayene amacıyla girebilmesine izin vermeli ve bu izin ile birlikte özellikle aşağıda belirtilen hususlar hakkında mevcut tüm bilgileri sağlamalıdır:

– Kalite güvence sistemi dokümanı,

-Teknik doküman,

– Muayene raporları, deney ve kalibrasyon verileri ile bu işle ilgili personelin nitelikleri gibi kalite kayıtları.

4.3. Onaylanmış Kuruluş, asansör monte edenin kalite güvence sistemini sürdürmekte olduğunu ve uyguladığını garanti etmek amacıyla belirli aralıklarla denetlemeler yapmalı ve asansör monte edene bir denetim raporu vermelidir.

4.4. Ayrıca, Onaylanmış Kuruluş asansör montaj alanına beklenmedik denetimler yapabilir. Böylesi denetimler esnasında Onaylanmış Kuruluş, gerektiği takdirde kalite güvence sisteminin ve asansörün uygun işleyişini kontrol için deneyler yapabilir veya yaptırabilir. Asansör monte edene denetim raporunu ve eğer deney yapılmışsa deney raporunu vermelidir.

5. Asansör monte eden, son asansörün imal tarihinden itibaren 10 yıl süreyle aşağıdaki belgeleri Bakanlığın incelemesi için muhafaza etmelidir.

– Bu Ekin 3.1 numaralı paragrafında ikinci fıkrasının üçüncü satırında belirtilen doküman,

– Bu Ekin 3.4 numaralı paragrafın ikinci fıkrasında belirtilen güncelleştirmeler,

– Bu Ekin 3.4 numaralı paragrafın son fıkrası ile bu Ekin 4.3 ve 4.4 numaralı paragraflarında atıfta bulunulan Onaylanmış Kuruluştan alınan karar ve raporları Bakanlığın incelemesi için muhafaza etmelidir.

6. Her onaylanmış kuruluş, geri çekilen ve yayımlanan kalite güvence sistemi onaylarına ilişkin her türlü bilgiyi diğer Onaylanmış Kuruluşlara iletmelidir.

Sayfa 12

Ek XIII

ASANSÖRLER İÇİN TAM KALİTE GÜVENCESİ (Modül H)

1. Tam Kalite güvencesi, bu Ekin 2 numaralı paragrafında belirtilen yükümlülükleri yerine getiren bir asansör monte edenin, asansörlerin, uygulanan yönetmeliğin gereklerini sağladığını temin ve beyan etmesi işlemidir.

Asansör monte eden, CE uygunluk işaretini her asansöre iliştirmeli ve AT uygunluk beyanı düzenlemelidir. CE uygunluk işareti, bu Ekin 4 numaralı paragrafında tanımlanan gözetimden sorumlu Onaylanmış Kuruluşun kimlik numarası ile birlikte kullanılmalıdır.

2. Asansör monte eden, asansörlerin tasarım, imalat, birleştirme, montaj ve son muayenelerinde onaylanmış kalite güvence sistemini işletmeli ve bu Ekin 3 numaralı paragrafında belirtilen deneyleri uygulamalı ve bu Ekin 4 numaralı paragrafında belirtilen gözetime tabi olmalıdır.

3. Kalite Güvence Sistemi

3.1. Asansör monte eden, bir Onaylanmış Kuruluşa kendi kalite güvence sisteminin değerlendirmesi için başvurmalıdır.

Bu başvuru aşağıdakileri içermelidir;

– Asansörlere ilişkin tüm bilgiler, özelliklerin ve asansörün işleyişi arasında ilişkinin anlaşılabilir olmasına yönelik olan ve uygulanacak olan Yönetmeliğin gerekleri ile uygunluk içerisinde olmasını sağlayan bilgiler,

– Kalite güvence sistemi hakkında doküman.

3.2. Kalite güvence sistemi, asansörlerin uygulanan Yönetmeliğin gereklerine uygunluğunu temin etmelidir.

Asansör monte eden tarafından benimsenen tüm unsurlar, gerekler ve hükümler, yazılı önlemler, talimatlar ve işlemler şeklinde sistematik ve düzenli olarak belgelenmelidir. Bu kalite güvence sistemi dokümanları programlar, planlar, el kitapları ve kalite raporları gibi işlemlerin ortak bir anlayışını sağlamalıdır.

Doküman özellikle aşağıdakilerin yeterli tanımlarını içermelidir;

– Kalite amaçları ve asansörlerin kalite ve tasarımları hakkında kuruluş yapısı, sorumlulukları ve yönetim gücü,

– Uygulanacak standartları da içeren teknik tasarım özellikleri ve bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde belirtilen standartların tam olarak uygulanamaması halinde asansörlere uygulanan yönetmelik gereklerinin karşılanması için kullanılacak araçlar,

– Asansörlerin tasarımı esnasında kullanılacak olan tasarım kontrol ve tasarım doğrulama teknikleri işlemleri ve sistematik uygulamalar,

– Temin edilen malzemelerin, aksamın ve monte edilmiş alt grupların kabulünde uygulanacak olan inceleme ve deneyler,

– Kullanılacak olan ilgili birleştirme, montaj ve kalite kontrol teknikleri, süreçleri ve sistematik uygulamalar,

– Montaj öncesinde (montaj koşullarının muayenesi: Asansör boşluğu (şaft), makine dairesi, vb.) esnasında ve sonrasında yürütülecek deneyler ve incelemeler [en azından Ek VI’nın 4 numaralı paragrafın (b) bendinde belirtilen deneyleri içermesi],

– Muayene raporları, deney ve kalibrasyon verileri ile bu işle ilgili personelin nitelikleri gibi kalite kayıtları.

– Gerekli tasarım ve montaj kalitesine ulaşılmasını ve kalite güvence sisteminin etkin işleyişini izleme araçları.

3.3. Tasarım İncelemesi

Tasarımın uyumlaştırılmış standartlara tam olarak uyumlu olmadığı durumlarda Onaylanmış Kuruluş, tasarımın yönetmeliğin hükümlerine uyup uymadığını incelemeli ve eğer uyuyorsa asansör monte eden için onaylanmış tasarımın ayırt edilmesi için gerekli detayları içeren ve belgenin geçerlik sınırlarını belirten bir “AT Tasarım İnceleme Belgesi” vermelidir.

3.4. Kalite Güvence Sisteminin değerlendirilmesi

Onaylanmış Kuruluş, kalite güvence sisteminin bu Ekin 3.2 numaralı paragrafında belirtilen gerekleri sağlayıp sağlamadığını değerlendirmelidir. İlgili uyumlaştırılmış standardı(1) uygulayan kalite güvence sistemi doğrultusunda bu gereklere uygunluğu kabul edecektir.

Denetleme ekibinde, ilgili asansör teknolojilerinde değerlendirme tecrübesine sahip en azından bir kişi bulunmalıdır. Değerlendirme süreci montaj alanına ve asansör monte edenin çalışma merkezine bir denetimi de içermelidir.

Karar, asansör monte edene bildirilmelidir. Bildirim, incelemenin sonuçlarını ve gerekçeli değerlendirme kararını içermelidir.

3.5. Asansör monte eden, onaylanan kalite güvence sisteminden doğan yükümlülüklerini yerine getirmeli ve bu durumun etkin ve uygun bir biçimde sürdürüleceğini temin etmelidir.

Asansör monte eden, kalite güvence sistemini onaylayan Onaylanmış Kuruluşa, kalite güvence sisteminde yapılması düşünülen güncelleştirmeler hakkında bilgi vermelidir.

Onaylanmış Kuruluş önerilen güncelleştirmeleri değerlendirmeli ve güncelleştirilmiş kalite güvence sisteminin bu Ekin 3.2 numaralı paragrafındaki gerekleri hala sağlayıp sağlamadığı veya yeni bir değerlendirmenin gerekli olup olmadığı konusunda karar vermelidir.

———————

(1) Bu uyumlaştırılmış standard EN 29001 olacaktır ve asansörlerin ayırt edici özelliklerinin dikkate alınmasının mümkün olduğu durumlarda eklenmelidir.

Kararını asansör monte edene bildirmelidir. Bildirim incelemenin sonuçlarını ve gerekçeli değerlendirme kararını içermelidir.

4. Onaylanmış Kuruluş sorumluluğunda gözetim

4.1. Gözetimin amacı, asansör monte edenin, onaylanmış kalite güvence sistemi dışındaki yükümlülükleri tam anlamıyla yerine getirip getirmediği konusunda emin olabilmektir.

4.2. Asansör monte eden, Onaylanmış Kuruluşa muayene amacıyla tasarım, imalat, birleştirme, montaj, muayene ve deney ve depolama alanlarına girmesine izin vermeli ve özellikle aşağıdakileri içeren, tüm mevcut bilgi ile sağlamalıdır:

– Kalite güvence sistemi dokümanları,

– Analiz, hesaplama, deney sonuçları gibi kalite güvence sisteminin tasarım aşamasında hazırlanan kalite kayıtları,

– Muayene raporları ve deney verileri, kalibrasyon verileri, ilgili personelin niteliklerine ilişkin raporlar, gibi montaj ve stokların kabulü ile ilgili kalite güvence sistemi bölümü için hazırlanan kalite kayıtları.

4.3. Onaylanmış Kuruluş, asansör monte edenin kalite güvence sistemini bulundurduğunu ve uyguladığını temin etmek amacıyla belirli aralıklarla denetlemeler yapmalı ve asansör monte eden için bir denetim raporu hazırlamalıdır.

4.4. Ayrıca, Onaylanmış Kuruluş asansörün birleştirme alanına veya asansör monte edenin binasına beklenmedik denetimler gerçekleştirebilir. Bu denetimler sırasında Onaylanmış Kuruluş, gerekirse kalite güvence sisteminin ve asansörün uygun işleyişini kontrol için deneyler yapabilir veya yapılmasını isteyebilir; asansör monte edene denetim raporunu ve eğer deney yapılmışsa deney raporlarını vermelidir.

5. Asansör monte eden, asansörün piyasaya arz edildiği tarihten itibaren 10 yıl süreyle aşağıdaki belgeleri Bakanlığın incelemesi için muhafaza etmelidir.

– Bu Ekin 3.1 numaralı paragrafında ikinci fıkrasının ikinci satırında belirtilen doküman,

– Bu Ekin 3. 5 numaralı paragrafında ikinci fıkrasında belirtilen güncelleştirmeler,

– Bu Ekin 3.5 numaralı paragrafın son fıkrasında ve 4. 3 ve 4.4 numaralı paragraflarında belirtilen Onaylanmış Kuruluş rapor ve kayıtları.

Asansör monte edenin Türkiye’de yerleşik olmadığı durumlarda bu yükümlülük Onaylanmış Kuruluşa kalır.

6. Her Onaylanmış Kuruluş, geri çekilen ve yayımlanan kalite güvence sistemi onaylarına ilişkin her türlü bilgiyi diğer Onaylanmış Kuruluşlara iletmelidir.

7. Tam Kalite güvencesi işlemlerine ilişkin dosya ve bilgiler, Türkçe veya yetkili otoriteler tarafından anlaşılabilecek AB resmi dillerinden biri ile yazılmış olarak düzenlenmelidir.

Sayfa 13

Ek XIV

İMALAT KALİTE GÜVENCESİ (Modül D)

 

1. İmalat Kalite Güvencesi, bu Ekin 2 numaralı paragrafındaki yükümlülükleri yerine getiren asansör monte edenin, asansörlere uygulanan yönetmeliğin koşullarını sağlamakta olduğunu temin ve beyan etmesi işlemleridir. Asansör monte eden CE uygunluk işaretini her asansöre iliştirmeli ve yazılı bir uygunluk beyanı düzenlemelidir. CE uygunluk işareti, bu Ekin 4 numaralı paragrafında belirtilen gözetimden sorumlu Onaylanmış Kuruluşun kimlik numarası ile birlikte kullanılmalıdır.

2. Asansör monte eden, asansörün imalat, montaj, son muayenesi için onaylanmış kalite güvence sistemini işletmeli ve bu Ekin 3 numaralı paragrafında tanımlanan deneyleri uygulamalıdır ve bu Ekin 4 numaralı paragrafında belirtilen gözetime tabi olmalıdır.

3. Kalite Güvence Sistemi

3.1. Asansör monte eden, seçtiği bir Onaylanmış Kuruluşa kendi kalite güvence sisteminin değerlendirilmesi için başvurmalıdır.

Bu başvuru aşağıdakileri içermelidir:

– Asansörlere ilişkin tüm bilgiler,

– Kalite güvence sistemine ilişkin doküman,

– Onaylanmış tipin teknik dokümanı ve AT tip inceleme belgesinin bir kopyası.

3.2. Kalite güvence sistemi, asansörlerin, uygulanan yönetmeliğin gerekleri ile uygunluğunu temin etmelidir.

Asansör monte eden tarafından kabul edilen bütün unsurlar, gerekler ve hükümler yazılı politikalar, işlemler ve talimatlar şeklinde sistematik ve düzenli olarak belgelenmelidir. Kalite güvence sistemi dokümanı kalite programlarının, planlarının, el kitaplarının ve kalite kayıtlarının tutarlı yorumlarına izin vermelidir.

Doküman, özellikle aşağıdakilerin yeterli tanımlarını içermelidir;

– Kalite amaçları ve asansörlerin kalitesine bağlı olarak kuruluş yapısı, sorumluluklar ve yönetim gücü,

– Kullanılacak olan imalat, kalite kontrol ve kalite güvence teknikleri, süreçleri ve sistematik faaliyetler,

– Montaj öncesinde, montaj sonrasında ve esnasında yürütülecek olan deney ve incelemeler(1),

– Muayene raporları ve deney verileri, kalibrasyon verileri, ilgili personelin niteliklerine ilişkin raporlar gibi kalite kayıtları,

– Gerekli asansör montaj kalitesini, kalite güvence sisteminin etkin işleyişini sağlayacak araçları,

3.3. Onaylanmış Kuruluş, kalite güvence sisteminin bu Ekin 3.2 numaralı paragrafındaki gerekleri sağlayıp sağlamadığını belirleyebilmek amacıyla değerlendirmelidir. İlgili uyumlaştırılmış standardı(2) uygulayan kalite güvence sisteminin söz konusu gerekleri karşıladığı kabul edilmelidir.

Denetleme ekibinde, ilgili asansör teknolojilerinde değerlendirme tecrübesine sahip en az bir kişi bulunmalıdır. Değerlendirme işlemleri asansör monte edenin işyerine bir denetimi de içermelidir.

Karar asansör monte edene bildirilmelidir. Bildirim incelemenin sonuçlarını ve gerekçeli değerlendirme kararını içermelidir.

                             

(1) Bu deneyler en azından Ek VI’nın, 4 numaralı paragrafının (b) bendinde belirtilen deneyleri içermelidir.

(2) Bu uyumlaştırılmış standard EN 29002 olacaktır ve asansörlerin ayırt edici özelliklerinin dikkate alınmasının mümkün olduğu durumlarda eklenmelidir.

3.4. Asansör monte eden, onaylanan kalite güvence sisteminden doğan yükümlülüklerini yerine getirmeli ve bu durumun etkin ve uygun bir biçimde sürdürüleceğini temin etmelidir.

Asansör monte eden, kalite güvence sistemini onaylayan Onaylanmış Kuruluşa, kalite güvence sisteminde yapılması düşünülen güncelleştirmeleri bildirmelidir.

Onaylanmış Kuruluş öngörülen güncelleştirmeleri değerlendirmeli ve güncelleştirilmiş kalite güvence sisteminin bu Ekin 3.2 numaralı paragrafındaki gerekleri hala sağlayıp sağlamadığı veya yeni bir değerlendirmenin gerekli olup olmadığı konusunda karar vermelidir.

Kararını asansör monte edene bildirmelidir. Bildirim incelemenin sonuçlarını ve gerekçeli değerlendirme kararını içermelidir.

4. Onaylanmış Kuruluş sorumluluğunda gözetim

4.1. Gözetimin amacı, asansör monte edenin, onaylanmış kalite güvence sistemi dışındaki yükümlülükleri tam anlamıyla yerine getirip getirmediği konusunda emin olabilmektir.

4.2. Asansör monte eden, Onaylanmış Kuruluşa muayene amacıyla imalat, muayene, birleştirme, montaj, deney ve depolama bölgelerine girmesine izin vermeli ve özellikle aşağıdakileri içeren konular hakkında mevcut tüm bilgileri sağlamalıdır:

– Kalite güvence sistemi dokümanı,

– Muayene raporları ve deney verileri, kalibrasyon verileri, ilgili personelin niteliklerine ilişkin raporlar gibi kalite kayıtları.

4.3. Onaylanmış Kuruluş, asansör monte edenin kalite güvence sistemini sürdürmekte olduğunu ve uyguladığından emin olabilmek amacıyla belirli aralıklarla denetimler yapmalı ve asansör monte edene bir denetim raporunu vermelidir.

4.4. Ayrıca, Onaylanmış Kuruluş asansör monte edene beklenmedik denetimler gerçekleştirebilir. Böylesi denetimler esnasında Onaylanmış Kuruluş, gerektiği takdirde, kalite güvence sisteminin uygun işleyip işlemediğini doğrulamak amacıyla deneyler yapabilir veya yapılmasını isteyebilir. Onaylanmış Kuruluş asansör monte edene bir denetim raporu ve eğer deney yapılmışsa deney raporlarını vermelidir.

5. Asansör monte eden, asansörün son imalat tarihinden itibaren 10 yıl süreyle aşağıdaki belgeleri Bakanlığın incelemesi için muhafaza etmelidir:

– Bu Ekin 3.1 numaralı paragrafın ikinci fıkrasının ikinci satırında belirtilen doküman,

– Bu Ekin 3.4 numaralı paragrafın ikinci fıkrasında belirtilen güncelleştirmeler,

– Bu Ekin 3.4 numaralı paragrafın son fıkrasında ve 4.3 ve 4.4 numaralı paragraflarında belirtilen Onaylanmış Kuruluş rapor ve kayıtları.

6. Her Onaylanmış Kuruluş, geri çekilen ve yayımlanan kalite güvence sistemi onaylarına ilişkin her türlü bilgiyi diğer onaylanmış kuruluşlara iletmelidir.

7. Asansör kalite güvencesi işlemlerine ilişkin belgeler ve bilgiler, Türkçe veya yetkili kuruluşlar tarafından anlaşılabilecek AB resmi dillerinden biri ile yazılmış olarak düzenlenmelidir.

 

 

 

 

 

 

Asansör yapı bakımından yeni bir icat değildir. Asansörü Gary Larson icat etmiştir. Asansörün tarihçesine  baktığımızda Roma’ lılardan bu yana süre gelen bir tarihe sahiptir. Günümüzde dikey veya yatay  taşıma aracı olarak kullanılan ve insanlık için sunulan en güzel hizmetlerden biri olan asansör ilk olarak Avrupa’ dan bütün dünyaya yayılmıştır.

Yazılı kaynaklardan edinilen bilgilere göre  eski Roma İmparotor’ luğunun saraylarında katlar arasında inen çıkan dolapların olduğu belirtilmektedir. Romalı mimar Vitarüs M.S. 26 yılında yazdığı eserinde Roma’ da M.Ö. 236 yıl önce yükleri indirmek ve çıkarmak için kullanılan bazı araçlardan bahsetmiştir. O zamanda yaşayan bilim adamları,  kaldırma ve indirme işlemi yapan bu dolapların ilkel bir asansör olduğu kanısına varmışlardır. Orta çağda dolapların (asansör) manastır duvarlarında dışardan çalışan asansörler olduğu bilinmektedir. Bu dolapların korunma ve savunma için yapılmış olduğu ve düşmanların baskını sırasında, içeriye girmelerini önlenmek amaçlı yapıldığı düşünülmektedir.

16 nci yüzyıl da Pascal, 1738 yılında Bernoulli ve Evangelista Toriçelli tarafından ilk hidrolik sistem araştırmaları yapılmıştır. Günümüzde kullanılan asansör sistemlerini, hidrodinamik ve suların akış ve hareketlerini inceleyerek, akışkanların sahip oldukları enerjileri bulan Pascal, Evangelista  Toriçelli ve Bernoulli gibi bilim adamlarına borçluyuz. ( 1623-1662)’ de Fransız matematikçi Blaise Pascal, pascal kanunu olarak bilinen ve günümüzde de kullanılan hidrolik asansörlerinde çalışma sistemlerinde prensip olarak kullanılan bir buluş gerçekleştirmiştir.

1800 yılının ortalarında yük taşıyabilen birçok basit yük asansörü yapılmıştır. Bu eski asansör, hidrolik olarak çalışmıştır. Velayer adlı Fransız mimar 17. yüzyılda bu ilkel cihazı geliştirmiş karşı ağırlık ile dengede çalışmasını sağlamıştır. Manuel çevrilerek hareket ettirilen bu aygıta, uçan sandelye de denilmiştir. Bundan 15 yıl sonra Henry Waterman adlı Amerikalı mimar büyük bir dolap yaparak iki katlı binada kullanmış ve bu cihazıda basınçlı havayla çalıştırmış böylece insan gücüne gerek duyulmadığını göstermiştir. 1850′ de Henry Waterman  ‘sabit halat sistemini’ imal etmesi ile tanınmıştır.

19. yy da fabrika ve maden ocaklarında kömür ve gerekli maddeleri taşımak amacıyla yük asansörü kullanılmıştır. 19. yüzyıl ortalarında insanların can güvenliğini tehlikeye atmayan ilk asansör  yapıldı. 19. yüzyıla kadar şehirlerdeki yapılar, insanların merdivenle çıkabileceği yükseklikte en çok dört beş katlı yapılıyordu. Bu yapılan asansörler buhar gücü ile çalışırdı. Bu asansörlerde buhar makinesi tamburu döndürüyor, asansör kabinini çeken halat ise aynen makaralı balık oltalarındaki  gibi bu tamburun üzerine sarılıyordu.

1870-1900 yıllarında  çoğunlukla hidrolik asansör kullanılırdı. Bu sistemde, yarısı yapının üst katından yere kadar inen, diğer yarısı da temel altında temelin altında toprağa gömülü olan çelikten bir silindir asansör boşluğunu meydana getiriyordu. Asansörün kabini de bu silindirin içerisinde aşağı ve yukarı hareket edebilen sağlam bir çelik pistonun üzerine bağlanmıştı.

Bu asansör su ile çalışmaktaydı. Silindire basınçlı su pompalandığı zaman asansör aşağıya iniyordu. 1890 yılından sonra elektrik motorları yaygınlaştıkça hidrolik asansörlerin yerini elektrikli asansörler aldı. Bugün kullanılan asansörlerin hepsi elektriklidir. Günümüzde sadece yüksek binalarda kullanma zorunluluğundan çok, artık günlük ihtiyaçlar arasında yer alan asansörlerin icadı milattan öncesine dayanır.

Asansör tarihine baktığımızda, tarihteki ilk asansör M.Ö 282 yıllarında yaşayan Archimedes (Arşimed) tarafından, insan gücüyle çalışan basit bir kaldıraç yapıldığı ve bunun Roma Saraylarında kullanıldığı tarih kitaplarında yer alır. 13 yüzyıl başlarında kullanılan ilkel asansörler; taşıma ve yük kaldırma işlemleri için insan, hayvan veya  su gücü yardımı ile çalışıyordu.

19. yüzyıl ortalarından itibaren, depolara, madenlere veya fabrikalara malzeme taşımak için kullanılan asansörlerde buhar gücü kullanımı yaygınlaşmıştır. Ancak buna rağmen halatla bağlı olan bir platform şeklinde olup herhangi bir güvenliği yoktur. 1853 yılında, Amerikalı mucit Elisha Otis sadece iki kat arasında çalışan basit bir yük asansörü yapmış ve düşmeyi önleyecek güvenlik elemanlarını sergilemek amacıyla halatları devre dışı bırakarak bir gösteri yapmıştır. 1854 yılında New York’ta Crystal Palace’deki fuarda sergilemiştir.

Bu olay güvenlik elemanlarına olan güveni artırmıştır. 1846’da Sir William Armstrong hidrolik bir vinç yapmış ve 1870’ten önce artık hidrolik makinalar, buharla çalışan asansörlerin yerini almıştır. Büyük şehirlerde basınçlı su şebekesinin kurulması da, hidrolik asansör yapımını etkileyen faktörlerdendir. Hidrolik asansörler ağır bir pistonla desteklenmekte, bir silindir bunun içinde hareket etmekte ve su veya yağ vasıtasıyla basınç oluşturan pompalarla çalıştırılırdı.

3 Mart 1857 yılında New York’ta Broadway’de ilk yolcu asansörü kurulmuştur. İlk asansör şaftı, ilk asansörden 4 yıl önce geliştirilmiştir. Peter Cooper’in 1853 senesinde yapımına başlanan New York’taki Cooper Union binasının tasarımında bir asansör şaftı bulunmaktaydı.  Şaft silindir biçimindeydi. Cooper güvenilir bir yolcu asansörünün icat edileceğine inanıyordu.

1867 yılında Paris’te Leon Edoux tarafından yapılan ve Paris sergisinde sergilemek için yapılan bir hidrolik asansör ilk olarak Ascenceur adıyla tanıtılmıştır. Edoux 1878 yılında Paris sergisinde, yapılan bu asansörle sergiye gelen misafirleri  62.5 metre olan yüksekliğe çıkarmayı başardı. Aynı zamanlarda, asansörlerde tahrik kasnakları kullanılmaya başlanmıştı. Uzun yıllar madencilikte kullanılan tahrik kasnaklarının icatları, bu tarihten 50 yıl öncesine kadar dayanır. Asansörün hareket mesafesi ve pratikliği açısından tahrik kasnakları önemli bir yer tutar.

Tahrik kasnağında çok sayıda halat kullanma imkanı ile işletme güvenliğinin artmasını sağlar.1880 yılında Alman mucit Werner von Siemens tarafından, asansörlerde elektrik motoru kullanılmaya başlanmıştır. Elektrik motoru, kabinin altına montajı yapılıp, kuyu duvarına askılarla sabitlenen dişlilerle çalıştırılıyordu.19. yüzyıl sonlarında elektriğin yaygınlaşması ile elektrik motorları teknolojisi ve kontrol sistemleri oldukça gelişmiştir. 

1889 yılında da elektrik motoru ile doğrudan bağlı asansörler, yüksek binalarda kullanılmaya başlandı. 1903 yılında da bu tasarım dişlisiz elektrik motorları olarak geliştirildi. 1887 yılında Alexander Miles tarafından yapılan elektrikli asansörde önemli tasarımlar geliştirilmiştir. Yaptığı asansörde kendiliğinden açılıp kapanan ve katta değilken açılmayan asansör kapıları kullanıldı. Alexander Miles bunun için otomatik bir mekanizma geliştirmiştir.

O zamanlarda, operatörler yada kullanıcılar kuyu için manuel bir anahtar sistemine gereksinim duyuyorlardı. Zira kuyuya açılan kapıyı kapatmayı unuttukları zaman insanların kuyuya düşmesine sebep olan kazalar oluyordu. Klasik tek hızlı motorlar yerini çok hızlı motorlara bıraktı. Kat seviyeleme ve sarsıntısız seyiriçin gelişmeler oldu,elektromanyetik teknoloji manuel halat kontaklarının ve frenin yerini aldı. Butonlu kontrol ve kompleks sinyal sistemleri de tüm bu gelişmeler arasındadır.

20 yy’ da teknolojinin gelişmesi ile asansör imalatı; asansörlerin hızı, bir saniyede 8 metre olan ve 400 metreye kadar yükselen akıllı asansörlerin yolcu taşıma kapasitesi 20-25 kişiliktir. Akıllı asansörler, bina yolcu trafiğine göre tasarlanmış, otomasyon sistemi ile yolcuların kullanım alışkanlıklarını izleyerek,  örnek olarak; hergün aynı kattan asansöre binen bir yolcu devam eden günlerde sistem sayesinde otomatik olarak algılanarak o yolcuyu o katta hazır bekler. Daha önemlisi bir tehlike sırasında  asansörün (data base) veri bankasında biriken bilgilerle asansörlerin hangi katlara gideceğini kendisi belirlemektedir. Asansör kabinine binen yolcu sayısı dolduğu zaman diğer katlara uğramaz direkt olarak gider ve zaman kaybına engel olurlar. Ayrıca bu asansörler UPS (güç kaynağı) beslemeli yapıldığında jeneratör arızası meydana geldiği zaman veya elektrik kesildiğinde kat aralarında kalması da önlenmektedir.

Tarihi Asansör

Tarihi Asansör İzmir de bulunan tarihsel bir yapıdır.

İzmir’in Karataş bölgesi tarih boyunca taş ocağı olarak kullanıldığı için, sahil şeridi (günümüzdeki Mithatpaşa Caddesi) ile yukarıdaki Halil Rıfat Paşa semti uçurumlarla birbirinden ayrılmıştı. İki semt arasına Türklerin “Karataş Merdivenleri”, yukarıdaki semte yerleşen Yahudilerin “Devidasların Merdiveni” adını verdikleri merdivenler yapıldı. Merdivenlerin üst kısmındaki Devidas ailesinin evi, aşağıdaki en büyük evde ise Nesim Levi (Bayraklıoğlu) adlı tüccarın evi bulunuyordu. Baba Devidas’ın bir gün merdivenlerden düşüp ayağını kırmasından sonra dostu Nesim Levi’nin Avrupa şehirlerinde gördüklerine benzer bir asansör yapma fikrini geliştirdiği anlatılır. İzmir asansör tarihi, asansör kulesi Marsilya’dan getirtilen tuğlalar ile yapılmasıyla başlamıştır . İnşaatı 1907’de tamamlandı. 1942 yılında satılıncaya kadar geliri Karataş Musevi Hastanesi’nin giderlerini karşılamakta kullanılıyordu.

1942 yılında el değiştiren asansör, işleticilerin iş bırakması, ölmesi gibi nedenlerle bir süre kapalı kaldıktan sonra 1983’te belediyeye bağışlandı ve 1985’te restore edildi. 1985’teki restorasyondan önce kuledeki asansörlerden biri buharla, diğeri elektrikle çalışırdı. 1985’te, asansörlerin her ikisi de elektrikle çalışacak şekilde düzenlenmiştir.1992 yılında dönemin Belediye Başkanı Ahmet Piriştina’ nın girişimiyle yeniden restorasyon geçirdi .

İzmir tarihi asansörü, kulesi olan bu yapı 60 metre yükseklikte ve kulede 55 metre seyir mesafeli iki asansör bulunmaktadır. Bu tarihi asansör yakın bir döneme kadar bozuktu. 1995 senesinde restore edilerek yenilenmiştir. Günümüzde bu asansörün üst katında dinlenmek ve İzmir körfezini seyretme imkanını sağlayan bir kafe ve restorant vardır. Daha sonraları İstanbul’un Beyoğlu semtinde birden çok asansörler yapılmış fakat bunlar yapılan tadilatlarla veya  binaların yıkılarak yerlerine yeni bina inşa edilmesi ile tarihi asansörlerin yok olmasına sebep olmuştur.

Türkiye Tarihinde Asansör 

Türkiye tarihinde ilk asansör sistemi, İstanbul’un Beyoğlu ilçesindeki Pera Palace Hotel de yapılmıştır. Bu asansör 1895 yılında faaliyete geçmiş ve asansörün tarihçesine ışık tutmuştur. Bundan üç yıl sonra Türkiyenin ilk asansör sistemi İstanbul’un Beyoğlu ilçesindeki Pera Palace Hotel de Orient Expres yolcularını ağırlamak amaçlı yapılmıştır. Pera Palace hotelinin inşası 1892 yılında Fransız mimar Alexeander Vallaury tarafından yapılmıştır. Bu asansör 1895 yılında faaliyete geçmiş ve asansör tarihi sayfalarında yer almıştır.

İstanbul Beyoğlu’ nda elektrik kullanan ilk bina Pera Palace hoteldir. Yine Türkiye’ nin ilk asansörü de yine bu otelde bulunmaktadır. 1892 yılında otelin bir köşesine yapılan asırlık eski asansör tıpkı Pera Palasla bir bütün haline gelmiş, günümüzde bile hala aynı görkemini ve güzelliğini koruyarak gelmiştir. Asansörün kapasitesi beş kişilik olup, (400) kg ağırlık taşımaktadır. Bu asansöre haftada birgün asansör firmaları tarafından asansör bakımı ve yılda da bir defa da muayene yapılmaktadır. Bir asansörcünün (Liftboy) idaresinde olan bu asansörde günümüze kadar önemli bir kaza olmamıştır.

İlk Siyasi Asansör

İlk siyasi asansör “Atatürk” için yapılmıştır. Büyükada Anadolu Kulübü Müdürü Dr. Bora Baycık, Atatürk’ ün, rahatsızlığından dolayı 1936 senesinde Büyükada’daki Anadolu Kulübü’nde özel bir asansör yaptırmıştır. Atatürk’e yapılan asansör, ahşap ray sistemine göre yapılmış, çelik konstrüksüyonlar ile tutturularak akü ile çalışmıştır. Deniz seviyesinden 27 metre yüksekte olan bahçeden başlayarak ve tek kat çıkan asansörün kapasitesi dört kişiliktir. Asansörün montajı, Wertheim adlı Alman firması tarafından bir haftada yapılmıştır. Atatürk’ ün Anadolu Kulübe geliş-gidişleri sırasında ve yabancı devlet misafirleri için kullanılan ahşap kabinli asansör daha sonra elektrikle çalıştırılmıştır.

Asansör, elektrikle çalışan ve mekanik düzeneklere bağlı olarak bir ray sistemi üzerinde dikey olarak hareket eden kabinlerdir. Her makine gibi kendi amacına uygun bir çalışma prensibi vardır. Tüm asansör çeşitleri otomatik çalışan sistemlerle donatılmıştır. Bu asansörler hem insan asansörü hem de yük asansörü olarak kullanılır. Asansör kullanım amacına yönelik emniyet sistemleri ile donatılmıştır. Asansör üzerinde normal çalışma koşullarına bağlı olarak bakım, revizyon veya kontrol çalışmalarına uygun güvenlik sistemleri vardır.

Asansör bakımı, asansörün kullanılması sırasında can ve mal güvenliğini tehdit edecek bir olayla karşılaşmamak için periyodik bakım yapılması gerekir. Asansör bakımlarının aylık olarak yapılması zorunludur. Asansör bakımı, yıllık kontrolleri, servis hizmetinin denetimi, garanti ve satış sonrası hizmetleri daha iyi izlemek için periyodik kontroller düzenli olarak yapılması gereken bir uygulamadır.

Binaya yeni yapılan asansörün bakımını garanti süresi doluncaya kadar asansör imalatı yapan servis ya da firma yapmak zorundayken, garanti süresi dolduktan sonra asansör bakımının yaptırılması için başka bir servis veya asansör firmaları ile de anlaşılabilir. Ancak her zaman asansör bakımını üstlenen bir firma bulunmak zorundadır.

Asansör bakım hizmetleri yapan teknik elemanlar, asansör bakımı ile ilgili tüm yapılması gereken işlemleri yaparak, asansörün servise hazır bir durumda çalışmasını sağlamaktadırlar. Asansör aylık bakımı, asansör montajı yapan yetkili asansör servisi  tarafından bakımı garanti süresi boyunca düzenli olarak yapmaları gerekmektedir.

Asansör bakımı yetkili servis tarafından iki aşamada gerçekleşir. Asansör periyodik muayene yapılırken birinci aşamada teknik elemanlar tarafından elle ve gözle asansörün durumu tespit edilirken ikinci aşamada ise asansörün bakımı için gereken işlemler yapılır.

Asansör montajı ve asansör bakımı inşaat tekniği proje, elektrik, elektronik, mekanik gibi elemanlarının bütününün birlikte olmasıdır.

Asansör Bakımı Nasıl Yapılır?

Asansör bakımı için asansör parçalarına yapılması gereken kontroller:

• Asansörü taşıyan halatlar, asansör ana taşıyıcı kasnakları, tahrik kasnağı yivi, asansör kablosu, makine grubundaki dişli ve yataklar, ray pabuçları, somunlar ve cıvatalar kontrol edilir. Gevşeyen aksamlar sıkılır ve sabitleştirilir.
• Aşınan ve yıpranan parçalar varsa bu parçalar yenisi ile değiştirilir veya yağlanır.
• Yağ içinde çalışan parçalarının asansör motor yataklarının ve makinanın yağları kontrol edilir. Ana taşıyıcı rayların ve ağırlık raylarının yağ durumu, hidrolik tamponlar, askı halatları, kumanda anahtarları, kılavuz raylar, röleler, emniyet halatları ve emniyet tertibatının hareketli parçaları temizlenir. Sonra asansör firması tarafından tavsiye edilen yağ kullanılır.
• Asansör kasnak ve asansör hız regülatörü gresörlük’ lerine gres basılır.
• Makine dairesinde, asansör boşluğunda ve asansör kabin üst yüzeyinde bulunan, ve asansörün çalışmasını tehlikeye sokacak olan yabancı maddeler temizlenir.
• Frenleme elemanları kontrol edilir. Asansörün sarsıntısız bir frenleme yapılabilmesi için gereken ayarlamalar yapılır.
• Asansörün kat ayarlarının verilen sınırlarda olup olmadığı kontrol edilerek ayarlama yapılır.
• Asansör kapılarının düzgün bir şekilde açılması ve kapanması, asansör kapısı kilitlerinin çalışması, asansör kapılarını açan pompanın (diktatör, amortisör), asansör kapısı yayları kontrol edilerek, kapıların istenilen yumuşaklıkta kapanması için ayarlama yapılır.
• Asansörün röleleri ve asansörü çalıştıran, durduran kontakların basıncı kontrol edilerek yayların ayarları yapılır ve gevşek klemens vidaları sıkıştırılır.
• Asansör enversör şalterinin kontaklarının ayarı, birbirine eşit uzaklıkta olacak şekilde ve değme basıncını sağlayan yayların ayarları yapılır.
• Asansörün sinyal ampulleri kontrolü yapılır.
• Asansöre yapılan bakım ile ilgili rapor tutularak, periyodik bakım formu doldurulur.

Asansör bakımında periyodik kontroller asansör yönetmeliği doğrultusunda asansör bakım sözleşmesi ile asansör bakım firmaları veya asansör bakım şirketleri tarafından yapılmalıdır.

Asansör Arızaları;

• Bina içindeki asansörde biri kalmış ise o kişiye apartman görevlisi müdahele eder. Asansör içinde kalan kişi asansör alarm butonuna basarak veya görevliyi arayarak yardım istemelidir. Asansör bakımını yapan yetkili asansör firmasından alacağı kapı açma anahtarı ile asansörde kalan kişiyi apartman görevlisi kurtarır.
• Asansörün fren balataları arıza verdiğinde asansör aşağı- yukarı kaydırıyorsa asansörün zemin ve en üst katlarda asansörde devreyi kesen elektrik devreleri bulunur. Asansör bu katları geçerse asansör arıza verebilir.
• Arıza takip formuna, arıza işlenir.

Asansör bakımı ve tamiri ile bilgili ve bu alanda belli becerilere sahip teknik elemanlar gereklidir. Kat sayısı çok olan bir alışveriş merkezi için asansör ne kadar önemli ve gerekli ise Asansör Bakim Ve İşletme Yönetmeliği‘ ne uygun olarak, asansörü sağlıklı bir biçimde kuracak, farklı donanımlarının bakımlarını yapacak, asansörün devamlı çalışmasını sağlayacak asansör servisi, teknik elemanlara ihtiyaç vardır.

Yıllık Periyodik Kontrol Nedir?

Asansörün, güvenli ve işletme yönünden uygun şekilde çalıştığının tespiti için, piyasaya arz edildiği tarih itibarıyla ilk yılın sonunda, devamında ise yılda en az bir kere bina sorumlusu tarafından yaptırılacak periyodik kontrolü, ifade eder. Asansör Bakım Ve İşletme Yönetmeliği’ne göre yapılır.

Asansörler kullanım amacına ve hızlarına göre gruplara ayrılırlar. Asansörlerin, hızlarına göre güvenlik sistemlerine gereksinimleri vardır. Kontrol sistemlerine ve motor tahrik sistemlerine göre gruplandırma yapılabilir. Asansör tasarımında kullanım amaçlarına göre asansör kabini, hız, güvenlik sistemleri, makine motor seçimi, mekanik dizayn kullanma amacına göre asansör imalatı yapılır. Bu yüzden tasarımı yapılacak asansörün kullanma amacı belirlenmelidir. Her asansör çeşidi kendi içinde  aynı standartlara sahiptir.

Asansör Çeşitleri

Taşıma gücüne göre asansör çeşitleri vardır. Asansör yönetmeliği kapsamında binalarda kullanılan asansörler; 100, 180, 240, 320, 400, 630, 1000 kg’a kadardır. Bina dışında kullanılan taşıma asansörü; 630, 800, 1000, 1200, 1600 kg’a kadardır. Sağlık sistemlerinde kullanılan asansörler; 1600, 2000, 2500, kg’a kadardır. Asansörlerin hızları 0,63 m/sn, 1 m/sn, 1,6 m/sn, 2,5 m/sn ve 2,5 m/sn’arasındadır.

İnsan Asansörü

Engelli Asansörü (Özürlü Asansörü )

Günümüzde her insanın teknolojiden yararlanması düşünülmüştür. Engelli insanların merdiven veya yüksek yerlere kolayca ulaşabilmeleri için, merdiven veya platform biçiminde yapılan asansörlere engelli asansörleri veya özürlü asansörü adı verilir.

Engelli merdiven asansörü veya merdiven koltuk asansörü, merdiven kenarına bağlanan düzenekle, katlar arası inip çıkmayı kolaylaştırır. Engelli asansörü ölçüleri alınarak  kullanılacak yerin durumuna göre yapılır.  Engelli merdiven asansörleri genellikle iş yerlerinde, evlerde ve villalarda kullanılır. Ayrıca tramvay, metro, gibi ulaşım araçlarının duraklarında engelli asansörlerine ihtiyaçtan dolayı buralarda da kullanılmaya başlamıştır. Engelli asansörü sistemleri merdivenlerde uygulanan ve kısa mesafelerde dikey platform da çalışan çeşitleri vardır.

Yük Asansörü

Yük asansörleri taşınacak yüklerin şahısla birlikte taşınması amaçlı kullanılan bir asansör çeşididir. Genelde inşaatlarda, fabrikalarda, depolarda, alışveriş merkezlerinde, çimento fabrikalarında, barajlarda, otoparklar gibi taşıma işlerinin yoğun olduğu yerlerde kullanılan asansörlere yük asansörü denir. Yük asansörlerinde yük taşıma kapasitesi önemlidir. Bundan dolayı yük kapasitesini arttırmak için palanga sistemler kullanılmaktadır.

İnşaat işlerinde, yük taşıma ve boşaltma işlerinde, kule vincin giremediği yerlerde kullanılmaktadır. Yük asansörlerinin sökülüp takılması kolaydır. Alışveriş merkezleri ve fabrikalardaki yük taşıma asansörü kapasitesi, asansör üreticileri tarafından 500 kg ila 13.000 kg’ a kadar imalatı yapılır. Tahrik düzeni ise makineli yada hidroliktir.

Yük platformu ise sadece yük taşımak için kullanılır. Asansörün içine kesinlikle yolcunun binemeyeceği özel bir kumanda sistemine sahip dikey taşıma sistemleridir. Deposu olan mağazalarda, fabrika imalathane ve lojistik depolarda tercih edilen bir sistemdir.

Hidrolik Asansör

Hidrolik asansörler, yoğun olmayan kullanımlarda ve makine dairesinin yukarıda yapılamadığı yerlerde yapılır.  Hidrolik asansörlerde makine dairesi genellikle, ilk durak düzeyinde bulunur. Hidrolik asansörler, yük asansörleri için uygulanır. Kapasiteleri 4 ila 60 kişi arasında ve 0,63 m/sn hızdadır.

Elektrikle tahrik edilen, hidrolik sistemi bir pompa aracılığı ile etkileyen, kabinin taşıma işini yapan, direkt veya dolaylı olarak etkileyen asansörler hidrolik asansörlerdir. Pompalanan yağ, hidrolik düzeneğinden istenen koşullarda geçerek, borular aracılığı ile silindiri harekete geçirir. İtilen kabinin istenilen katlara taşınması sağlanır. Hidrolik asansörlerde aşağı yön hareketi kabinin kendi ağırlığı ile gerçekleşir.

Hidrolik asansörlerde bir yağ kazanı ve yağ kazanının üstünde hidrolik makinesi, kumanda panosu ve hidrolik sıvısının içerisinden geçtiği hortumlar vardır. Asansör kuyusu içerisinde; Kabin, silindir piston sistemi karşı ağırlık, askı düzeneği ve tamponlar bulunur. Elektrik kesilmesi durumunda hidrolik asansörler, kat arasında kalmazlar. Bu durumda kendini en yakın kata getirecek bir sistemleri vardır.

Genellikle hidrolik asansörler, tadilat yapılan binalarda, evlerde panoramik asansör olarak alışveriş merkezlerinde kullanılmaktadır.

Sedye Asansörü

Hastanelerde ve yeni yapılan binaların bazılarında da kullanılan sedye asansörleri bir sedye ve hasta ile gelen bir refakatçi  taşıyacak kapasitede yapılan asansörlerdir. Hasta taşıma asansörlerinde, hastanın konforu için aydınlatma ve estetik açısından son teknoloji ile düzenlenmektedir. Sedyenin asansöre giriş ve çıkışı sırasında sedyenin sarsılmasını önlemek için katlarda hassas kabin ayarı yapılır. Asansörün hızı hastanın acil durumu göz önünde bulundurulduğunda, asansörde geçirelen zamanı en aza indirecek biçimde ayarlanmalıdır.

Hasta asansörleri de denilen sedye asansörlerinde hijyen hasta sağlığı için önemlidir. Bundan dolayı paslanmaz maddeler seçilmeli ve anti bakteriyel önlemler alınmalıdır. Elektrik kesintilerine de karşı gereken tedbirler alınmalıdır. Hasta asansörü özellikleri, antibakteriyel taban ve kapıların tam otomatik açılır kapanır olmaları, hastaların taşınmasında kolaylık sağlamaktır.

Asansör çeşitlerinden olan sedye asansörlerinde butonların yeri daha aşağıda, kapılar normalden daha geniştir. Sedyelerin asansör kabinine rahat girip çıkması için sedye ölçülerine göre sedye asansörü imalatı yapılır. Sedye asansörü 1600 kg ve 2500 kg taşıma gücüne ve 0 – 0,40 m/sn’den 3m/sn’ye kadar hızları vardır.

Araç Asansörü

Otomotiv firmalarında, otoparklarda, araç servislerinde kullanılan asansör çeşididir. Araç asansörlerin  yük taşıma kapasitesi 2,5 ile 8 ton arasında değişmektedir. Araç asansörü tasarımları, müşteri talebine bağlı olarak araç asansörü imalatı yapılır. Yapılan bu asansör fiyatları, asansör firmaları tarafından farklılık göstermektedir.

Artış gösteren araçların otopark sorununu azaltan araç asansörleri, binalarda otopark amaçlı alanların yetersizliği durumunda kullanılır. Bu asansörler ile bina üstleri ve bodrum katları otopark olarak kullanılabilmektedir Asansör Yönetmeliği kapsamında kapalı kabin olarak tasarlanan araç asansörlerinde kabin kapısı zorunludur.

Panaromik Asansör

Panaromik asansörler açık havada, alışveriş merkezlerinde, tren istasyonlarında vb. gibi yerlerde kullanılan asansörlerdir. Panoramik asansörlerin özellikleri yan ve arka cephenin hepsi camdan imal edilmesidir. Camlarla kaplı oluşu gösterişli ve konforlu olması bu asansörü cazip kılmaktadır. Panaromik asansörler, yapıların mimarisine göre tahrik düzeni hidrolik ve elektrik imal edilebilmektedir.

Genel olarak hızı 0,63 m/sn’den 2,5 m/sn’ ye çıkan 4 kişi ile 20 kişi taşıma kapasitesi olan panoramik asansör imalatı yapılır. Yüksek hız gerektiren yapılarda frekans kontrollü hız kontrol birimleri kullanılır. Frekans kontrollü sistemi sayesinde hassaslığın ve konforun yanı sıra %45 enerji tasarrufu sağlamaktadır.

Dış Cephe Asansörü

Çalışan insanların, gün içinde katlar arasında veya bina dışında yaptıkları düşey hareketlilik sebebi ile güç kayıpları olmaktadır. Cephe asansörü, kısa sürede monte edilmesi ve kolay kullanılması ile çalışma gücünü arttırması  dolayısıyla inşaat maliyetlerini de düşürmektedir. Dış cephe asansörleri, halat kullanılmadan bina dışından, istenilen yüksekliğe çıkmaktadır.

Dış cephe asansörleri 1200 kg ila 3200 kg kapasite aralığında yapılmaktadır. Dikey düzlemde çalışan asansörler elektrik motorları ile tahrik edilmektedir. Enerji kaybını ve çalışanların yorulmasını önleyen dış cephe asansörleri yüksek binaların yapımı sırasında ve dış cephe boyanırken çalışan insanlara kolaylık sağlamaktadır.

Yemek Asansörü (Monşarj Asansör)

Servis asansörü olarak ta adlandırılan bu asansörler, imal edilişleri ve boyutları ile insanların giremediği bir kabini olan sabit asansör çeşididir. Yemek asansörleri genel olarak villa, restoran, otel, banka gibi yerlerde mutfaktan yemek yenecek kata bardak,tabak vs yemek malzemelerinin taşınması amaçlı kullanılır. Servis asansörlerinin kapasiteleri 50 kg ile 300 kg arasında değişmektedir. Yemek asansörü, insan asansörünün küçük halidir.

Yemek asansörlerinin çalışma prensibi; karşı ağırlık ve de tambura sarmalı çalışabilir. Monşarj tipi servis asansörleri giyotin tarz kapılıdır. Kullanım açısından kolaylıkla açılan kapanan giyotin kapılar, fazla yer kaplamazlar. Monşarj asansörlerinin kabin ve kapı kaplaması daima hijyenik olmalıdır bunun içinde paslanmaz çelik kabin ve kapılar kullanılmalıdır. Mutfak asansörlerinde istenildiğinde bardaklar, tabaklar için raf yapılmaktadır.

Makine Dairesiz Asansör

Özellikle daha çok yolcu trafiğine sahip ve daha yüksek ticari binalarda inşaatçılar, tasarımcılar ve bina sahipleri için yapılan asansörlere makine dairesiz asansör denir. Makine dairesiz asansör ölçüleri istenilen taşıma kapasitesine  göre imalatı yapılır.

 

Asansör imalatı ve asansör ebatları ile  insanları veya yükleri  içine alabilecek bir kabini olan, dikey veya yatay olarak kılavuz raylar arasında belirli duraklara insan veya yük taşıyan elektrik ile çalışan araca asansör denir. İnsanları, yükleri bir yapının bir katından diğerine veya yüksek yerlere çıkarıp indiren, elektrikle işleyen araçtır. Asansör yükleri veya insanları, alçak veya yüksek yerlere dikine indirip çıkarmaya yarayan ve bir platform kabinden oluşan makine düzeneğidir.

Asansöre İngilizce’ de elevator, Fransızca’ da ascenseur, Portekizce’ de elevador, Almanca’ da aufzug, İtalyanca’ da ascensore, öz Türkçe’ de indirgeç kaldırgaç denilmektedir. Asansörü kim buldu? sorusunun cevabı Elisha Graves Otis’ tir. Asansörün tarihçesine bakıldığında asansör, ilk olarak Avrupa’ dan bütün dünyaya yayılmıştır.

Asansörler, şehirlerde yaşamı kolaylaştıran vazgeçilmez bir araçtır. Şehir nüfusunun  her geçen gün artması ve yerleşim alanlarına daha fazla ihtiyaç olduğu için arsa değerlerinin artması sonucu çok katlı yüksek binalar yapılmasına neden olmuştur. İnsanların üst katlara rahat ulaşabilmeleri için asansörlerin yapılmasını zorunlu hale getirmiştir. Asansör sistemleri, günümüzde yüksek binaların hemen hepsinde kullanılmaktadır. Ayrıca yapım aşamasındaki inşaatlarda ve fabrikalarda yük taşıyan yük asansörü vardır. Asansör imalatı yapılmasaydı şehirlerde birçok insanın yaşadığı yerlerde yüksek binalar ve gökdelenler inşaatı yapılamaz ve bugün bazı sanayi kolları gelişemezdi.

19. yüzyılda bazı fabrika ve maden ocaklarında, kömür ve gerekli maddelerin taşınmasında yük asansörü kullanılıyordu. İnsanların can güvenliğini tehlikeye atmayan ilk asansörler 19. yüzyıl ortalarında yapılmıştır. O döneme kadar kentlerdeki yapılan binalar insanların merdivenle yukarı çıkacabileceği kadar yükseklikte, en fazla dört beş katlı yapılıyordu. Bu güvenli asansörler buhar gücüyle çalışıyordu. Bu asansörlerde buhar makinesi bir tamburu döndürür, asansör kabinini çeken halat da tıpkı makaralı balık oltalarındaki gibi bu tamburun üstüne sarılırdı.

1870-1900 yılları arasında çoğunluk olarak hidrolik asansör sistemleri kullanıldı. Bu sistemde, yarısı yapının en üst katından yere kadar inen, öbür yarısı da temelin altında toprağa gömülü olan çelikten bir silindir asansör boşluğunu meydana getiriyordu. Asansör kabini de bu silindirin içinde aşağı yukarı hareket eden sağlam bir çelik pistonun üstüne oturtulmuştu. Silindire basınçlı su pompalandığı zaman aşağıya iniyordu. 1890′dan sonra elektrik motorları yaygınlaşınca hidrolik asansör yerini elektrikli asansörler almıştır. Günümüzde kullanılan asansörlerin tümü elektriklidir.

Büyük şehirlerde bazı binalarda birden çok asansöre gereksinim duyulmaktadır. Özellikle de iş hanları, alış-veriş merkezleri, büyük oteller gibi. Asansörler sadece çok katlı binalarda değil, gemilerde, tren istasyonlarında, tiyatro ve sahnelerde kullanılan yüksek teknolojili ve bilgisayar destekli makineler durumundadır.

Asansörü meydana getiren asansör malzemeleri; asansör makine motor, asansör fren sistemleri,asansör tahrik sistemleri, asansör kumanda sistemlerii, asansör kabin, asansör kapıları, zemin, asansör hız kontrolleri, elektrikli asansör butonları, asansör küpeşteleri, asansör kaplamaları, asansör tavanları, bilgisayar teknolojisi, acil yardım düzeneği, alarm düğmeleri, acil ışıklandırma, mekanik bir arıza meydana geldiğinde kullanılacak karşılıklı  haberleşme sistemleri  ve yedek güç kaynakları vardır. Asansörü meydana getiren tüm bu asansör parçaları fiyatları asansör firmaları tarafından belirlenir. Her firmanın asansör fiyatları değişiktir.

Asansör Nasıl Çalışır?

Askı halatlarıyla yükseltilen asansörlerde, zemin güvenlik fren cihazının olması gerekir. Paraşüt olarak isimlendirilen bu cihaz, devreye girdiği anda çelik kılavuz raylarına kelepçelenerek kabini frenler ve kısa zamanda durdurur. Kabin zemininin alt tarafına  takılan paraşüt, bir halat yardımı ile harekete geçirilen hız regülatörünce devreye girer. Asansör hızla alçalırsa, bu halat paraşüt komutasını çekerek çalıştırır. Paraşüt ilk önce motoru durdurur; hız yeteri kadar azalmazsa dahi  güvenlik frenini uygular. Asansörlerin, randımanlı çalışması açısından, yetkili asansör servisi tarafından asansör bakım yılda bir kez asansör yönetmeliği  doğrultusunda periyodik bakım yapılmalıdır.

Asansörler, amaçlarına ve kullanılış şekillerine göre yük ve insan asansörleri; hidrolik, hidro elektrik ve elektrik asansör çeşitleri vardır.

• Hidrolik Asansör

Hidrolik asansör, sıvı basıncıyla çalışırlar. Odacık, kalın bir piston üzerine oturtulmuş durumdadır. Piston kolu, binanın yüksekliği kadar yerin altına sokulmuş bir silindirin içine girer. Silindire güçlü pompalarla sıvı gönderilir ve piston yukarı doğru yükselir. Asansör aşağıya indirilmek istendiği zaman piston üzerindeki sıvı basıncı azaltılır. Hidrolik asansör, yüksek binalarda çok kullanılmazlar. Elektrik gücü ile çalışan asansörlerin gelişmesiyle bunlar önemini kaybetmiştir.

• Elektrikli Asansör

Eski tip asansörlerde kullanılan halat sarmalı tambur sistemi, buhar makinesi yerine bir elektrik motoru ile döndürülerek günümüzde de bazı asansörler de uygulanmaktadır. Fakat elektrikli asansörlerin çoğu artık çekmeli tiptedir.

Elektrikli Asansör Çalışma Prensibi; elektrikli asansörler de askı halatlarının bir ucunda asansör kabini, diğer ucunda ise kabinin ağırlığını dengelemekte olan ağırlık bağlanmıştır. Askı halatlardan her biri, asansör boşluğunun tepesine yerleştirilen bir kasnak veya  makaranın üstündeki ayrı bir yive oturur. Bir elektrik motoru ile çalışan makara döndükçe halatlar hareket eder. Bu durumda asansör bir yöne doğru yol alır. Karşı ağırlık zıt yönde hareket eder.

Günümüzde kullanılan asansörler, kabinin hızlı inip çıkmasını ve en üst veya en alt kat seviyesini çıkmasını ve en üst veya  en alt kat seviyesini geçmesini önleyen birtakım güvenlik düzeneği ile donatılmıştır. Bu düzenekler çalışmasa dahi, asansörün en üst katı geçerek tepedeki aletlere değecek şekilde yükselmesi imkansızdır. Zira kabin en üst kata ulaştığı zaman karşı taraftaki ağırlık, kuyu dibinde bulunan tamponların üstüne oturur bu durumda halatlar gevşer, halatlar gevşediğinden kabini daha yukarı çekemez.

Bazı modern asansörler pistonlu-elektriklidir. Bunlar, aynı eski hidrolik asansörler gibi çalışır, sadece donma ve paslanma olmaması için su yerine yağ kullanılır. Silindirin içerisine elektrikli  pompa yardımı ile basılan yağ elektrikli vanalara boşaltılır. Bu asansörler yüksek olmayan binalarda, özellikle de ağır yüklerin taşınması için uçak gemileri ve fabrikalar ile otomobil yıkama-yağlama istasyonlarının yükseltici platformlarında kullanılmaktadır.

• Elektronik Denetimli Asansörler

Elektrikli asansörlerin yaygın olarak kullanılmaya  başladıktan sonra dahi, asansörün inişini, çıkışını kontrol etmek ve kabin kapılarını açan, kapatan kabin görevlileri vardı. 1890′ larda yolcular iniş ve çıkışlarda kabin düğmelerine basarak asansörü kendileri çalıştırmış ve inip çıkmışlardır. İlk başlarda küçük kabinli ve yavaş çalışan bu asansörler ancak konutlarda veya az sayıda insanın girip çıktığı kat sayısının az olduğu iş hanlarında kullanılıyordu.

Elektronik bilimi ilerledikçe, işlek yapılarda kullanılan hızlı asansörler için otomatik denetim sistemleri geliştirildi. Bu otomatik elektronik cihazlar, birkaç asansörü olan yapılarda aynı zamanda görev dağıtımı yapan bir “komuta tablosu” vazifesini görmektedir. Bu cihazlar verilen programa uygun olarak asansörlerin iniş ve çıkış yönünü yolcu trafiğine göre düzenlemektedir. Ortalama otuz senedir yüksek binaların asansörlerinin birçoğu tam otomatiktir. Elektronik denetimli asansörler otomatik olduğu için insan eliyle çalışan asansörlerden daha güvenli, randımanlı ve hızlıdır.

• Otomatik Asansörler

Otomatik asansör özellikleri; kabininde, kapının bir veya iki yanına yerleştirilen panel vardır. Bu panelde binanın her katı için numaralı bir düğme vardır. Asansöre binen insanın yapması gereken şey çıkmak veya inmek istediği katın düğmesine basmaktır. Daha sonra asansöre binecek olan yolcular için, asansörün hangi katta duracağını haber vermek için, basılan düğmenin içerisinde  bir ışık yanar. Düğmeye basıldıktan sonra kısa bir süre içinde kapılar otomatik olarak kapanır ve asansör kendi kendine harekete geçer. Durması istenen kata yaklaştığında yine otomatik olarak yavaşlayarak, kat kapısıyla aynı seviyeye geldiği zaman durur. Asansör yukarı çıkarken, binanın koridorlarındaki tam otomatik asansör kapısı yanında bulunan panelin çıkış düğmelerine basan diğer yolcuların olduğu katlarda da durur. Asansörler aşağıya inerken, iniş çağrılarına cevap verir.

Otomatik denetim düzeneği tüm çağrılara sırayla cevap vermek üzere belleğinde sakladığından , aynı iniş veya çıkış sırasında asansörden birçok sayıda yolcu faydalanabilir. Asansör kat seviyesine gelip durduğu zaman kapılar otomatik olarak açılır, içindeki yolcuların iniş çıkışları bittikten sonra da kapılar yavaş yavaş kapanır. Bütün kapılar kapanırken iki kanadın arasına bir yolcu sıkışırsa, elektronik bir cihaz bu durumu belirleyerek kapıların yolcuya  çarpmadan durmasını sağlar. Fakat bu sadece bir anlık bir duraklamadır. Eğer asansör kapısı zorla açık tutulmaya çalışılırsa, kapı kanatları aradaki yolcuyu iterek uzaklaştırır ve asansörün yoluna devam etmesini sağlar.

Asansörlerin Programlanması

Çok sayıda asansörü olan yapılarda tüm asansörlerin çalışması bilgisayarlara bağlı  otomatik cihazlarla yönlendirilir. Bu cihazlar, asansörlerin iniş çıkışlarını yolcu trafiğine göre düzenleyecek şekilde programlanmıştır. Çok işleyen binalarda sabah ve akşam saatleri arasındaki yolcu trafiğinin akışına göre genel olarak altı ayrı program uygulanmaktadır. Sabahın erken saatlerinde kişiler işyerlerine yetişebilmek için acele ettikleri için asansörlerin çoğu  çıkış yönüne çalıştırılır. Sabah ile öğle arasında çıkış ve inişler dengelidir. İnsanların öğle yemeğine  gittiği saatlerde inişler, öğle yemeğinden dönüşte çıkışlar daha yoğun olur. Öğle ile akşam arasında yine iniş ve çıkışlar dengelenir. Mesai saatinin bitiminde asansörlerin çoğu bu kez iniş yönünde çalışacak biçimde programlanır. Sonunda, gece hizmetine ayrılan bir veya iki asansör dışında elektronik sistem bütün asansörleri otomatik olarak durdurur.