Frenleme Direnci Nedir? Fren Direnci
Frenleme Direnci Nedir: Elektrik motorlarının durması veya normal hıza inmesi istenir. İnverterin fren tertibatına uygun omik ve watt değerde direnç bağlanır. Motor tarafından üretilen enerji inverter de doğru akıma çevrilip frenleme direnci üzerinden ısıya dönüştürülür.
Asenkron motor tarafından üretilen enerji inverter de doğru akıma çevrilir. Frenleme direnci üzerinden ısıya dönüştürülür. Frenleme direnci hız kontrol cihazında DC bara voltajının yükselmesini önlemek için kullanılan omik bir yüktür.
AC motorların inverter ile kontrolünde kısa süre içinde durmasını sağlamak için frenleme direnci kullanılır. İnverterin gücüne ve kullanım yerine uygun olarak çeşitli güçlerde (watt) ve değerde (ohm) üretimi yapılır. Alüminyum dış kılıfı sayesinde kolay ve hızlı ısı dağılımı sağlar. Elektrikli oda ısıtıcısı , fırınlardaki rezistans, ütü rezistansı omik yük için birer örnektir. Daha uzun ömürlü, özel yapılı dinamik rezistanslar da vardır. Üretici firmalar tarafından istenilen watt ve ohm değerlerinde direnç imal edilebilmektedir.
Neden Frenleme Direnci Kullanılmalıdır?
Enerjisi kesilen motorun ataleti fazlaysa kinetik enerji sayesinde motor dönmesine devam eder. Motor dönmeyi sürdürdüğü için motor bir generatör gibi çalışarak şebekeyi besler.
Generatör gibi çalışma süresinin kısa tutulması ve ters yönde üretilen bu enerjinin ısıya dönüştürülmesi gerekir. İnverter motorun enerjisini keser. Generatör gibi çalışan bu enerjiyi DC’ ye çevirir. Frenleme direnci terminallerine bağlı olan, uygun güç ve ohm daki frenleme direncine aktarır. Bu duruma “Jeneratif mod” denilebilir.
Bu durumda dikkat edilmesi gereken iki önemli konu vardır. Frenleme direncinin ohm’ u, inverterin kataloğunda yazılan değerden az olmamalıdır. Yazılan katalog değerinden fazla olur ise frenleme zamanı uzar. Frenleme direncinin gücü, motorun kullanıldığı uygulamaya göre değişebilir. Bir motor kendi gücünden daha fazla enerji üretemeyeceği için, direncin gücünün de en fazla motor gücüne eşit olacağı da açıktır. İnverterler de DC bara voltajı yükseldiği zaman yüksek DC bara hatası verir.
Örneğin bir asansör uygulamasında, kabin aşağıya doğru yüklü giderken ağırlıkta aşağı doğru gider. Motorun çalıştığı yönde artı bir yardımcı kuvvet olacağı için Jeneratif modda çalışacaktır. Bu durumda inverterin DC bara voltajı yükselecektir. İnverter yükselen Bu DC bara voltajını direnç üzerine yollar ve direnç üzerinde tüketilmesini sağlar. Böylece DC bara voltajı yükselmez.
Her marka inverterin kendine has ayrı direnç değerleri vardır. Örneğin “x” markasının 7.5 kw sürücüsüne takılacak değer 60 ohm. “y” markasının aynı güçteki sürücüsüne takılacak değer 120 ohm olabilir. Yalnız ohm değeri değil, Watt cinsinden dirençlerin güçleri de önemlidir. Dirençler de ise ağır şartlarda çalışma ve hafif şartlarda çalışma kavramı vardır. Bir matkap motoruna takılan direnç gücü ile (ohm olarak aynı olsa dahi) bir vinç motoruna bağlanan direnç gücü aynı olamaz.
İnverter firmalarının kullanım kılavuzunda, kullanılacak fren direnç değerleri ile ilgili açıklayıcı bir bölümü vardır.
Frenleme Direnci Nasıl Yapılır?
Frenleme direnci yapımı;
CrAl veya CrNi iletken tel uygun formlarda seramik malzeme üzerine izole edilerek yapılır. Uygun metal kutuların içerisine yerleştirilir. Metal kutuların içinde ısı oluşacağı için havalandırma delikleri açılır. Ya da alüminyum tel soğutma özelliğine sahip olduğu için kapalı tip dirençlerde yapılabilir.
Krom Nikel telden elde edilen frenleme direnci, ısı yayılımına uygun, soğutuculu alüminyum şeklinde imal edilir. Yüksek ısıya dayanıklı magnezyum oksit kullanılarak kasa arası ısı transferi geçişi sağlanmaktadır. Alüminyum kapalı tip dirençler açık hava koşulları, toz ve suya karşı dayanıklıdır.
Çalışma ve Montaj
Frenleme direnci kullanımı esnasında oldukça ısınırlar. Aşırı kullanım sırasında tehlikeli sıcaklıklar (300-400 derece gibi) oluşabilir. Bu nedenle montajı yapılacak olan yerin ısıdan çok fazla etkilenmeyeceği bir yer olması gerekir. Mesela ahşap, plastik gibi yanıcı bir yüzeye monte edilirse yangın tehlikesi meydana getirebilir. Bu çok önemli bir husustur. Frenleme direnci ısındığında tehlike oluşturmayacak şekilde montajı yapılmalıdır.
Kumanda panosunun üzerine frenleme direnci montelendiğinde pano lüzumsuz yere ısınabilir. Bu nedenle pano içerisinde çalışan elektronik parçalar zarar görebilir. Parçalar zarar görmese bile verimlilik düşebilir .
Soru: Frenleme Direnci Niçin Sürücünün İçinde Değilde Opsiyonel?
Ac drive sistemleri bir çok farklı uygulamalara göre standart üretilir. Frenleme dirençleri ise hacim olarak yerine göre sürücü kadar yer kaplamaktadır. Tam kapasite frenleme direnci sürücünün içine yerleştirilecek olursa sürücüler en az 2 kat daha büyük üretilmek zorunda kalır.
Not: Her marka invertörün kendine göre ayrı direnç değerleri vardır. “x” markasının 7.5 kw sürücüsüne takılacak değer 50 ohm ise “y” markasının aynı güçteki sürücüsüne takılacak değer 100 ohm olmaktadır. Sadece omh değeri üzerinden değil Watt cinsinden dirençlerin gücü de önemlidir.
Soru: Fren Dirençleri Isınır mı?
Fren dirençleri inverterlerden daha fazla ısınır. Bu nedenle frenleme direnci imalatı yapılırken açık veya kapalı olarak imal edilir. Hızlı ve devamlı çalışan frenleme direnci seçimi yapılırken soğutmalı veya
ızgara korumalı seçilmelidir. Elektrik sobasında olduğu gibi kızarabilir. Direnç çok ısınıyorsa fan takılarak soğutulabilir. İnverterden gerek duyulmadıkça fren parametreleri çok fazla açılmamalıdır. Parametreler çok fazla açılırsa direncin aşırı ısıtmasına neden olur.
Önemli Not:
Fren direnci üzerinde şebeke voltajının 1.7 katı kadar DC gerilim olur. Montaj sırasında düzgün yalıtılmış kablolama ve özellikle nem, rutubet vb gibi hususlar değerlendirilir. Buna göre montaj yeri tespit edilmelidir. Direnç üzerinde veya kabloların da meydan gelebilecek kısa devre veya toprak kaçağı sürücünün bozulmasına neden olabilir.
Frenleme Direnç Fiyatları
Frenleme direnç fiyatları markaya ve imalatçı firmalara göre değişmektedir.
cem der ki
Paylaştığınız bilgiler çok hep nokta atışı olmuş. Çok faydalı. Emeğinize sağlık.
Yunus der ki
Allah razı olsun
volkan der ki
emeğinize sağlık
Fatih der ki
Elinize emeğiniğize sağlık. Her konuda bilgi sahibi olunamıyor. Bu durumda çok yardımcı oluyor siteniz. Teşekkürler.
Eyup der ki
Emeğinize sağlık verdiğiniz bilgiler için teşekkür ediyorum