Aspiratör Çeşitleri Nelerdir?

Aspiratör çeşitleri: Aspiratör gaz halinde olan akışkanların emilmesini sağlayan bir fan çeşididir. Elektrikle çalışır ve çoğunlukla filtre barındırırlar. Aspiratörler çalışma mekanizması bakımından iki çeşittir;

• Mekandaki kullanılmış havayı emerek bir baca yardımıyla dışarıya verenler.
• Mekandaki kullanılmış havayı bir karbon filtre ile temizleyip yeniden ortama verenler.

Değişik tip aspiratörler vardır. Bu fanlar; aksiyel tip aspiratörler, radyal tip aspiratörler, santrifüj tip aspiratörler, sanayi tip aspiratör, salyangoz tip aspiratörler, kapaklı aspiratör, baca aspiratörü, mutfak aspiratörü, banyo aspiratörü, pencere tipi aspiratör, sanayi tipi aspiratör, kanal tipi aspiratör, duvar tipi aspiratör, çatı tipi aspiratör, ev tipi aspiratör vb gibi.

Uygulamada kullanılan bazı aspiratörlerin özellikleri ve kullanıldıkları yerler ;

Sanayi Tipi Aspiratör

Sanayi Tipi Aspiratörlerin Özellikleri

• Çalışma performansları yüksektir.
• Monofaze ve trifaze olmak üzere iki ayrı tipleri vardır.
• Tamamı metalden yapılmış olan çember yapısı çok sağlamdır.
• Pervane boyutlarına göre en ideal açıdan imalatı yapılarak maksimum debi sağlanmıştır.
• Fan pervanesi önüne montajı yapılan özel kafes vasıtasıyla, zarar verecek yabancı cisimler engellenir.
• Elektrik motoru çatı aspiratörünün dizaynı gereği , dışarı atılan egzost havası ile karşılaşmaz. Çatı aspiratörlerinin emiş tarafına kanal bağlanarak lokal bölgelerden emiş yaptırılabilir.
• Elektrik bağlantıları üzerlerinde bulunan klemensten rahat ve kolay bir şekilde yapılır.

Alışveriş merkezleri, imalathane, emita depoları, fabrikalar, boyahaneler vb gibi. Büyük hacimli mekanların havalandırılmasında sanayi tipi aspiratörler kullanılır. Fanlar havanın çark üzerinden akış doğrultusuna bağlı olarak aksiyel fan (eksenel fan) ve radyal fan olarak sınıflandırılır.

Aksiyel Aspiratör

• Çalışma performansları yüksektir.
• Çalışmadığında gövde kapağı kapatılarak ters hava akımı önlenmiş olur.
• Duvara monte ve pencerelere kolay bir şekilde yapılır.
• Motor gövdeleri alüminyum enjeksiyondan üretilmiştir. Rotor yataklarında kullanılan sinter burçlar sayesinde motorun sessiz çalışması sağlanır.
• Pervaneleri 0. 60 sac alüminyum olup ideal kanat açıları sayesinde sessizce güçlü hava akımı sağlanır. Gövdesi sac olup elektrostatik toz boyalıdır.
• Rotor ve stator paketleri 6109 kalite sacdan imal edilmiştir.

Pencereye montaj edilerek kullanılır. Kullanılmadıkları süre içinde kapakları sayesinde dış hava ile teması kesilir. Aksiyel aspiratörler kapaklı oldukları için genellikle banyo ve tuvalette kullanılır.

Lokallerde, mutfaklarda ve iş yerlerinde yemek kokularının, banyolarda, ofislerde, sigara dumanının, istenmeyen koku ve kirli havanın dışarı atılmasında, elektrik panosu ve  kaynak makinelerinin soğutulmasında kullanılır.

Sanayi ve aksiyel tip aspiratörlerin montajı

Aspiratörlerin montaj yerinin seçimi önemlidir. Aspiratör yanlış yere monte edilirse ortamdaki kirli havayı verimli şekilde dışarıya atamaz. Aspiratör ölçüleri alınırken monte edileceği yer zeminden asgari 230 cm yükseklikte olmalıdır. aspiratörlerin montajı hava girişi olan kapı veya pencerenin karşısına gelecek şekilde olmalıdır.

Kare Tipi Aspiratörler

Özellikleri

• Monofaze ve trifaze olmak üzere iki ayrı çeşidi vardır.
• Motor gövde imalatı alüminyum enjeksiyondan yapılmıştır.
• Motor ve stator paketlemeleri 6190 sacdan üretilmiştir.
• Yüksek güce sahip olan obr – 140 tipinde motor yataklaması rulmanlar  ile yapılmıştır.
• Kullanışlı bir yapıya sahiptirler. Bundan dolayı bakım ve montajları kolaydır.
• Elektrik bağlantıları üzerindeki klemenslerden rahatlıkla yapılır.
• Çalışma performansları yüksektir.
• Cihazlar elektrostatik toz boyalıdır.
• Aspiratör motorları soğutma fanlıdır.

Alışveriş merkezleri, imalathaneler, fabrikalar, emita depoları, oteller, restaurant, boyahane  havalandırılmasında kullanılır. Buharlı ütü makineleri ve diğer tip makinelerde de (paketleme, plastik mal, zeytin eleme mak. poşet, kağıt vs.) kare tipi aspiratörler kullanılır.

Ankastre Aspiratör

• Bacalı aspiratör, bacasız aspiratör kullanıma uygundur.
• Metal yağ filtresi bulaşık makinesinde yıkanabilir.
• Cam sürgülü ve aspiratör önü aydınlatması vardır.
• Mutfak mobilyasına uygun malzeme ile kaplanabilen ön panele sahiptir.
• Değişik güç kademeleri ve yüksek verimliliğe sahip 1 veya 2 motor vardır.
• Bir dolabın altına kolayca montajı yapılabilen düz aspiratörlerdir.
• Özel dolabı yardımıyla saklanabilen gömme tip aspiratörlerdir.
• Dış etkenlere bağlı olmadan çalışan, istenilene durumlara ayarlanabilir.

Mutfak aspiratörleri yemek kokuları ve buharının dışarıya atılması için kullanılır. Ocak yanına, tezgâhla aynı hizaya monte edilir. Modern görünümlü aspiratörler üç farklı şekildedir.

• Bir dolabın altına kolayca montajı yapılabilen düz aspiratörler,
• Özel dolabı sayesinde gözden saklanan gömme aspiratörler,
• Davlumbaz tipi bacası ile birlikte şık bir görünüme sahiptirler.

Aspiratör satın alınırken ocak yüzeyi ile aynı veya büyük olmalıdır. Aspiratör firmaları tarafından imal edilen piyasada 60, 90, 120 cm genişliğinde aspiratörler vardır. Bir aspiratörün verimli olması için ocaktan 60-80 cm yüksekte olmalıdır.

Hücreli Aspiratör

Sadece havalandırma ihtiyacı olan mekanlarda, ortam havasını temizlemek için kullanılır. Kullanılacak mekan havasının fizyolojik özelliğine göre, düşük veya yüksek emiş ve üfleme kapasitesine sahiptir. Hücreli aspiratörler kaset filtreli veya filtresiz olarak kullanılmaktadır.

Kaset tipi filtrelerde kullanılan filtre çeşitleri;

• G-4 toz tutucu filtre
• Metal yağ tutucu filtre
• Granül karbon koku giderici filtre
• Lif tutucu

Kanal Tipi Aspiratör

Yer problemi olan mekanlar için tavan arası veya asma tavan içerisine monte edilir. Kanal bağlantısına uygun şekilde tasarlanan ve bu şekilde üretilen aspiratörlerdir. Paslanmaya karşı dayanıklı özel malzemelerden imal edilir. Kanal tipi aspiratörlerin farklı hız seçenekleri vardır.

Çatı Aspiratörleri

Çatılar, bacalar, şaftlar veya özel dizayn edilmiş ortamların üzerine kolayca montajı yapılır. Bu ortamların sağlıklı bir şekilde havalandırılması amacıyla kullanılan fanlardır. Farklı devir seçenekleri vardır. Bundan dolayı cihaz seçimi kolaydır. Statik ve dinamik olarak balanslanmış fanlar kullanıldığından, yüksek verimli olup ses düzeyleri de oldukça düşüktür.

Cerrahi Aspiratörler

Cerrahi aspiratör cihazı hastanelerde kullanılmaktadır. Ürettiği vakum (emme) gücü ile cerrahi operasyonlar da kullanılır. Ameliyat sırasında kanamalı bölgede biriken kan ve sıvıların bulunduğu yerden uzaklaştırılması için kullanılır. Tıp alanında kullanılan aspiratörlere cerrahi aspiratör denir.

Bir emme pompası ve emilen sıvının toplandığı rezervuardan meydana gelir. Cerrahi aspiratör, ürettiği negatif basınçla vücut boşluklarındaki istenmeyen sıvı, sekresyon, partikül vb. emen ve bir toplama kavanozunda biriktiren cihazdır. Cerrahi aspiratör kullanım alanları; yoğun bakım ünitesi, ameliyathane, ambulans, diş kliniği, acil servis vb. gibi.

Cerrahi aspiratör üç bölümden meydana gelir:

Motor bölümü: Elektrikle çalışır ve vakum gücünün meydana gelmesini sağlar. Aspiratör, hava pompası yardımıyla vakum gücü yani negatif basınç meydana getirerek çalışır. Cihaz üzerinde  bulunan gösterge (kontrol) panelinde bulunan aç/kapat düğmesi ile vakum başlatılır. Vakum ayarlama düğmesiyle vakum gücü seçilir.

Bağlantı hortumları: 2 adet borudan meydana gelir. Motor ile kavanoz arasındaki hortum, vakum gücünü iletir. Kavanoz ile hasta arasında bulunan hortum vakum gücünü iletir. Ucuna takılan aspiratör sondası ile hastanın vücut boşluklarında biriken sıvı ve yabancı maddeleri kavanoza taşır.

Ölçekli kavanoz (Toplama kavanozu): İçinde hastanın vücut boşluklarında biriken sıvıların toplandığı cam veya PVC den yapılır.

Davlumbaz

Mutfaktaki yemek kokuları ve buharının dışarıya atılması için kullanılır. Ayrıca bir karbon filtre konularak havanın temizlenmesi de sağlanır. Kullanımı ankastre tipi mutfak aspiratörleri gibidir. Sadece teknolojik bakımdan gelişmiştir.

Özellikleri

• Bacalı ve bacasız kullanıma uygundur.
• Metal yağ filtresi bulaşık makinesinde yıkanabilir.
• Filtreler için doluluk göstergesi
• Elektronik kumanda ve otomatik çalışma durma
• Değişik güç kademeleri ve yüksek verimliliğe sahip motorlar
• Davlumbaz önü aydınlatması
• Dış etkilere bağlı olmaksızın çalışan istenilen durumlara ayarlanabilir.

Aspiratör Fiyatları

Model, marka ve kullanıldıkları yerlere göre aspiratör fiyatları değişmektedir.

 

Evaporatör Nedir? Ne İşe Yarar? Çeşitleri

Evaporatör Nedir: Soğutma sistemlerinde kullanılan buharlaştırıcının bir diğer ismine de evaporatör denir. Buharlaştırıcıya soğutma serpantini de denir. Evaporatörler soğutucu akışkanın buharlaşarak, soğutulmak istenen ortamdan ısının çekilmesini sağlayan elemanlardır.

Soğutma uygulamaları

• Soğutucu akışkanın cinsine,
• Çalışma koşullarına,
• Soğutulmak istenen sıvı veya havanın sirkülasyon yöntemine,
• Soğutucu akışkan kontrol tipine ve uygulama yerine göre değişen çok farklı konstrüksiyon ve boyutlarda dizayn edilir.

Evaporatörlerin ticari ve endüstriyel soğutma, şok dondurma uygulamalarında geniş bir kullanım aralığı vardır.

Evaporatörün Yapısı

Evaporatör, ısı transfer kabiliyeti yüksek olmalıdır. Korozif ortam koşullarından etkilenmeyen malzemelerden yapılmalıdır. Borular; amonyaklı sistemlerde çelikten yapılır. Freonlu sistemlerde alüminyum, bakır veya bakır-çinko alaşımlarından (pirinçten) yapılır. Uzun ömürlü olması için periyodik bakım yapılmalıdır.

Soğutucu akışkanın çabuk buharlaşmasını sağlamalıdır. Ayrıca giriş ve çıkış basınç farkını (kayıplarını) asgari seviyede tutacak şekilde dizayn edilir. Aşırı basınç kaybı, yağlama yağının taşınmasını olumsuz yönde etkiler. Bu da hem kompresör de yetersiz yağlamadan kaynaklanan sorunlara yol açar. Hem de evaporatör de yağ birikmesi sonucu (ısı transferini düşüreceğinden), sistemin verimsiz çalışmasına sebep olacaktır.

Evaporatör Çalışma Prensibi

Buharlaştırıcı; soğutucu akışkanın sıvı olarak girip buharlaştıktan sonra gaz olarak çıktığı bölümdür. Soğutucu akışkan, evaporatörün kanallarına girince ısıyı, soğutulan maddeden veya ortamdan soğurur. Isıyı ortamdan absorbe ederken de kaynamaya başlayarak buharlaşır. Bu işlemde evaporatör, tüm sistemin genel amacı olan soğutmayı gerçekleştirir. Evaporatif soğutma suyun buharlaşması ile havadan ısı alması prensibine dayanır. Su buharlaşırken havadan ısı çeker ve havanın soğumasına sebep olur.

Evaporatör Çeşitleri

Evaporatörlerin yapıları itibarıyla sınıflandırılmaları:

• Çıplak borulu
• Kanatlı borulu
• Plaka kanatçık – borulu

Çıplak Borulu

Bu tip serpantin, bakır boru kullanılan küçük evaporatörlerdir. Çıplak borulu serpantin, hava veya bir sıvının soğutulması ihtiyacı için kullanılabilirler. Çelik boru, soğutucu olarak amonyak kullanılan sistemlerde kullanılır. Ya da başka tip soğutucuları bulunduran büyük evaporatörlerde kullanılır.

Kanatlı Borulu

İnce bir hava tabakası, bir yalıtıcı gibi davranır. Öncelikle yüzey alanına ve sıcaklık farkına bağlı olan ısı transferi işlemini yavaşlatarak, bir serpantinin yüzeyine yapışır. Bu ince hava tabakasının neden olduğu iletim kaybının üstesinden gelmek veya dengelemek için kullanılır.

Bu metotlardan biri, yüzey alanını arttırmaktır. Bunun için evaporatör borularına kanatçık eklenir. Kanatçıkların eklenmesi hava tabakasını ortadan kaldırmaz. Hatta yapışıcı alanı arttırır, ancak ısı transferi içinde, serpantinin boyutunu arttırmaksızın daha fazla yüzey alanı sağlar.

Plakalı Kanatçık

Bu tip evaporatörler, seri üretimin olduğu yerlerde kullanılır. Küçük buzdolapları, dondurucular ve soda kaynakları gibi ihtiyaçlar için yaygın olarak kullanılmaktadır. Ayrıca sıcaklığı düşük olan depo mahallerinin tesis edilmesinde de gruplar veya kümeler halinde kullanılırlar.

Bu tip ihtiyaçlara bağlı olarak, kullanılan soğutucu akışkan boruları seri veya paralel şeklinde bağlanabilir. Plakalı tip evaporatör, soğuk muhafazalı kamyon ve gemi depolarında kullanılır. Hatta soğutulmuş ve dondurulmuş gıda ürünlerinin muhafazası için de kullanılmaktadır.

Evaporatörlerin Kullanım Alanları

Hava filminin neden olduğu ısı transfer kaybını önlemek için, havanın evaporatör boyunca hızlı hareket etmesini sağlayacak bir fan veya vantilatör ilave etmektir. Bu tip evaporatör cebri soğutmalı evaporatördür. Serpantinin kullanım ve tasarımına bağlı olarak, fan, havalı serpantin boyunca hareketini, ya havanın indüklenmesi ile ya da zorla sirküle edilmesiyle sağlar. Bir fan kullanılması hava akışını ve havadan serpantinin içindeki soğutucuya olan ısı transferini arttırır. Çünkü büyük miktarda hava serpantinin yüzey alanı ile temas edecektir.

Serpantin imalatçıları, ısı transferi ünitelerini şaşırtmalı boru sıraları şeklinde tasarlarlar. Bu şekilde, bir vantilatörün kullanılmasıyla daha çok hava hacminin, ya boru yüzeyiyle veya ona bağlı kanatçıklar ile teması sağlanmış olur. Serpantindeki cebri veya indüklenmiş hava hareketinin sonucunda, belli bir süre içinde daha çok havanın ısısını, serpantin içindeki soğutucuya bırakması sağlanır.

Sıvı soğutmalı serpantinler; tıpkı hava soğutmalı serpantinler gibi, kullanım ve uygulama alanlarına bağlı olarak çeşitli şekilde tasarlanmıştır. Sıvılarla metaller arasında, hava ile metaller arasında olduğundan daha büyük ısı transferi olduğu için, bir sualtı serpantininin, benzer şartlar altında, bir hava soğutmalı serpantinin birkaç katı ısıyı çekme kapasitesi vardır.

Sualtı serpantinler, soğutucuya ılık su veya diğer sıvılar ile dolu kutular konulduğunda, soğuk tutma kapasitesinden çok faydalanılan su banyosu tip soğutucularda kullanılır.

Kullanım Alanlarına Göre Evaporatörler

• Standart tip oda soğutucu
• Kabin tip oda soğutucu
• Çift üflemeli tip oda soğutucu
• Çok düşük hızlı oda soğutucu
• Endüstriyel soğutucular
• Şok dondurucular

 

Hava Soğutmalı Kondenserler

Hava soğutmalı kondenserler: Soğutma çevriminde kompresör tarafından sıkıştırılarak basıncı ve sıcaklığı yükseltilmiş olan soğutucu buharından, bu noktada ısı alarak dış ortama bırakan ve böylece buharın yoğuşmasını sağlayan cihaza hava soğutmalı kondenser denir.

Kondenser Ne İşe Yarar?

Soğutma sistemlerindeki soğutma görevini yerine getirir. Kondenser soğutucu sistemden ayrı veya yüzeyine izole edilmiş şekilde çalışmaktadır. Üzerindeki fanlar ile soğuk hava soğutulmak istenen ortama dağıtılır.

Kondenser soğutucu buharından gizli yoğuşma ısısını çeker. Soğutucu akışkanın sıvılaşmasını sağlar. Uygun koşullar sağlandığında kondenserdeki ısı alış verişi üç aşamada oluşur.

• Kızgınlığın alınması
• Soğutucu akışkanın yoğuşması ve aşırı soğutma (subcooling)
• Kızgın soğutucu buharını, kondenserde soğutup yoğuşturmak için sistemin büyüklüğüne göre su veya havanın kullanılması. Soğutucu akışkan buharı, evaporatör ve kompresörden aldığı ısıyı, kondenserde su veya havaya iletir.

Kondenser de yoğuşmanın gerçekleşmesi için kondenser, bazı teknik özellikleri taşımalıdır. Özellikler;

• Kondenserin yapısındaki malzemelerin (boru, tel veya kanatçıkların) ısı iletkenliği yüksek metallerden seçilmelidir.
• Kondenserin çalışma şartları ve korozif ortam koşulları da dikkate alınmalı ve malzeme seçimi buna göre yapılmalıdır.
• Verimli bir kondenser, birim hacminde, birim zaman da, fazla miktarda ısı transferi gerçekleştirmelidir. Bu nedenle ısı transferinin gerçekleştirildiği yüzeyin profil yapısı ile bu yüzeyde soğutma için kullanılan su ya da hava gibi akışkan tipi önemlidir.

Bu sebeplerden dolayı, soğutma devrelerinde kullanılan değişik tiplerde kondenser çeşitleri vardır. Uygulamalarında ise üç farklı tip vardır. Uygulama sırasında hangi kondenser tipinin kullanılacağı kuruluş ve işletme masraflarına göre belirlenir. Hava soğutmalı kondenserlere göre su soğutmalı ve evaporatif kondenserler de yoğuşma sıcaklık, düşük seviyelerdedir.

Bundan dolayı verim yüksektir. Örnek olarak ;

Chiller Soğutma Sistemleri 

Chiller cihazları, endüstriyel soğutma sistemleri olarak yapılması gereken tüm teçhizat ve ekipmanların soğutulmasında kullanılan ve bu alan da dünya standardını oluşturan bir soğutucu ünitedir.

Binalarda kullanılacak soğutma suyunu hazırlayıp kullanıcılarına (klima, FCU (Fan Coil Unit : havalandırma ünitesi) vb gibi.) gönderen sistemlere chiller su soğutma sistemleri denir. Chiller soğutma, ortamadaki ısınan havayı dışarı atarak ortamın soğutulmasını sağlayan sistemlerdir. Chiller soğutma sistemleri, ısıtma sistemlerine göre daha kapasiteli bir ortam koşullandırma özelliği vardır. Binalarda klima santrali ve fan-coil cihazlarında kullanılacak olan soğuk suyun üretildiği cihazlardır.

Chiller cihazları, iki gruba ayrılır;

1. Hava Soğutmalı Chiller Cihazları
2. Su Soğutmalı Chiller Cihazları

Hava Soğutmalı Chiller

Kondenseri hava ile soğuyan cihazlara hava soğutmalı chiller cihaz denir. Üzerinde bulunan fanların yardımıyla, kondenserden geçen soğutucu akışkanı soğutur.

Su Soğutmalı Chiller

Kondenseri su ile soğuyan cihazlara su soğutmalı chiller cihaz denir. Su soğutmalı chiller kule fanlara sahiptir. Kondenser ünitesindeki borunun içinde  ısınmış olan gazın sıcaklığını alan su kulede soğur.

Chiller cihazlarının periyodik olarak yıllık bakımlarının yapılması çok önemlidir. Chiller soğutma grubu fiyatları kalitesine üretici firmaya ve markaya göre değişir. Bu cihazların sezon başında ilk çalıştırma ve bakımı, sezon sonunda ise sonlandırılması ve son bakımı mutlaka yaptırılmalıdır. Sisteminizin, sorunsuz bir şekilde çalışması sağlanmış olur. Chiller cihazları eğitimli ve kalifiye personele sahip bir firmadan teknik destek alınarak çözümlenmelidir.

Seçim yapılırken bu konular dikkate alınmalıdır. Kondenserler, soğutuldukları akışkanın adını alırlar:

• Hava ile soğutmalı kondenserler,
• Su soğutmalı kondenserler,
• Evaporatif, karma (su-hava soğutmalı) kondenserler.

Hava Soğutmalı Kondenser Çeşitleri

Soğutma sistemleri ile, soğutucu akışkan buharının havayla soğutularak yoğuşmasının sağlandığı kondenser tipine denir. Hava soğutucu akışkan buharı, evaporatör ve kompresörden aldığı ısıyı, yüksek basınç ve sıcaklıkta kondenser yüzeyinden havaya iletir.

Hava soğutmalı kondenserlerde ısı alış verişi üç basamakta oluşur. Bunlar;

• Kızgınlığın alınmasıdır.
• Soğutucu akışkanın yoğuşmasıdır.
• Aşırı soğutmadır.

Kondenser alanının %5’i kızgınlığın alınması için kullanılır. Alanının % 85’inde yoğuşturma gerçekleşir. Kondenser yapısına göre aşırı soğutmada (subcooling) kondenser alanının yaklaşık %10’u kullanılır.

Hava soğutmalı kondenser çeşitleri, uygulama şekline göre iki çeşittir

• Tabiî çekişli (statik) kondenser
• Cebrî çekişli (dinamik) kondenser

Tabiî çekişli hava soğutmalı kondenserler sessizdir. Bu nedenle ev tipi buzdolaplarında kullanılır. Cebrî çekişli, fanlı tip hava soğutmalı kondenserler ticarî amaçlar için kullanılır. Vitrin tipi, pastane, şarküteri ve kasap dolapları, şerbetlikler ve pencere tipi klimalarda vs. soğutucularda kullanılır.

Özellikle 1 hp’ ye kadar kapasitedeki gruplarda kullanılır. Cebrî çekişli konderserlerin kullanma sebepleri; basit, kuruluş ve işletme masrafları düşük, bakım ve tamirlerinin kolay olduğu içindir.

Ticarî soğutucular, soğuk oda, soğuk depo, pencere tipi klima cihazları gibi bazı uygulamalarda hava sirkülasyon (dolaşım) fanı açık tip kompresörün motor kasnağına bağlanır ve başka bir tahrik motoruna da gerek kalmaz.

Ev Tipi Hava Soğutmalı Kondenser

Ev soğutma sistemlerinde dört farklı tip kondenser uygulaması vardır. (buzdolapları ve derin dondurucularda). En yaygın olarak kullanılan, telli-borulu statik (doğal akışlı) tip kondenserlerdir.

• Telli-borulu statik tip kondenserler,
• Plaka-borulu statik tip kondenserler,
• Kanatlı-borulu tip tabiî çekişli (statik) kondenserler,
• Kanatlı-borulu tip cebrî çekişli (dinamik) kondenserlerdir.

Telli-borulu Tip Statik Kondenserler

Dik veya yatay tipte, 3/16″ veya 1/4″ çapında içi ve dışı bakır kaplı demir borulardan kondenser imalatı yapılır.

Kondenser imalâtında borular uygun boyda kesilerek U şeklinde bükülür ve sonra bir kalıba yerleştirilir. Her iki tarafına, ısı transfer yüzeyini artırmak amacı için teller yerleştirilir. Daha sonra aynı kalıp içinde punta kaynak makinesi ile, soğutucu boruları teller ile kaynak yapılır.

Tellerin görevi ısı transfer (dağıtma) yüzeyini artırır. Kondenser azot gazı ile basınç kontrolünden geçer, korozyon dan korunması için boyanır. Daha sonra azot gazı doldurulur. Her iki ucundan hava sızdırmaz şekilde tapalanır. Kondenser, kullanıma hazırdır.

Kompresörün anma gücüne göre 1/8 hp, 1/6 hp 1/5 hp hava soğutmalı ve 1/5 hp, 1/4 hp hava ve yağ soğutmalı kondenser tipleri vardır.

 

Aspiratör Nedir? Ne İşe Yarar? Nerelerde Kullanılır?

Aspiratör nedir: Aspiratör gaz halinde olan akışkanların emilmesini ve ortamdan uzaklaştırılmasını sağlayan bir fan çeşididir. Aspiratör kelimesinin anlamı ” emmeç “tir.  Günümüzde mutfaklarda yemek yaparken işe yarayan pek çok farklı cihaz vardır.  Özellikle yemek yaparken koku ve dumanın gitmesi için aspiratör kullanılmaktadır. Bir çeşit fan olan aspiratör havada bulunan duman, is, koku ve yabancı maddeleri emerek dışarı atmaya yarar.

Aspiratör dışında davlumbaz da kullanılmaktadır. Davlumbaz da mutfakta oluşan kirleticilerin, kokuların, atık ısının ve oluşan nemin atılması veya filtre edilmesini toplamaya yarar. Aspiratör ve davlumbaz arasındaki fark yalnızca görüntü farklılığı ve modeline göre değişen hava çekiş gücüdür. Davlumbazlar, aspiratörlere göre daha güçlü motorlara sahip oldukları için hava çekiş gücü yüksektir. Aspiratör, dolap altına takılarak yerden tasarruf etmenizi sağlar.

Tıp alanında ve cerrahide de kullanılan özel üretilen aspiratörler de vardır. Bu aspiratörler ameliyathane, yoğun bakım ve acil ünitelerinde, aspirasyon (vakumla sıvı veya partikül çekme) gerektiren tüm cerrahi işlemlerde kullanılır. Hava pompası yardımıyla sıvı/partikül çekmeye yarayan vakum / emiş cihazı olarak tanımlanır.

Aspiratör Çalışma Prensibi

Aspiratör, motor gücü ile çalışan fan sayesinde, ortamda bulunan gaz halindeki kokuları bünyesinde toplar. Kokuyu emiş gücü, motorun gücüne bağlı olarak değişir. Aspiratörde toplanan gaz halindeki maddeler, aspiratörün içinde bulunan filtrede birikir. Bu sayede, mutfakta oluşan kötü ya da ağır kokular, evin diğer bölümlerine dağılmadan yok edilir.

Aspiratör Nerelerde Kullanılır?

Aspiratörlerin kullanım alanları oldukça geniştir. Özellikle mutfaklarda kullanılmaktadır. Mutfak aspiratörleri ocak üzerine yerleştirilir. Mutfaktaki kullanılmış havayı temizler. Ayrıca gaz ve sıvı haldeki akıcı maddeleri, tozları da rahatlıkla çeker. Kullanılan elektrik süpürgeleri de bir çeşit aspiratördür. Elektrik süpürgelerinin iyi çalışması aspiratörlere bağlıdır.

Aspiratör marangoz atölyelerinde oluşan toz parçacıklarının ve talaşların süpürülmesi, depoya aktarılması için de kullanılmaktadır. Çok geniş kullanma alanına sahip olan küçük motorlar bir fazlı olarak imal edilirler. Bu bir fazlı motorlar vantilatör ve aspiratörlerde de kullanılmaktadır.

Aspiratörler fonksiyon ve çalışma kalitesi olarak önem taşır. Genellikle hava kalitelerinin korunmasını sağlar. Hava akışını da yönlendiren aspiratör akış basıncı oluşturmaktadır.

Aspiratör Seçimi

Aspiratör kullanıma bağlı olarak bacalı ya da bacasız olarak tercih edilebilir. Bacasız aspiratörlerde karbon filtre kullanılır, koku burada hapsolur. Bacalı modellerde ise, dolap içinden geçirilen bacalar sayesinde, kötü kokuyu evin dışına aktarılır. Aspiratör modellerinde, evlerin tasarımı ve büyüklüğüne uygun ürünler tercih edilmelidir.

İyi Bir Aspiratör Nasıl Olmalıdır?

• Aspiratörün emiş gücü ortama göre ayarlanmalıdır. (motor hız ayarı yapılabilmelidir)
• Gürültülü çalışmamalıdır.
• Kolay temizlenmelidir.

Aspiratör Bakımı

Aspiratörler, fanı sayesinde, toz parçacıklarını, kokuyu filtresinde toplar. Bu filtrenin belirli aralıklarla temizlenmesi hijyen bakımından önem taşır. Ayrıca filtrenin temizlenmesi aspiratörün ömrünü uzatır ve verimini arttırır. Aspiratör seçimi yapılırken enerji tasarruflu ürünler tercih edilmelidir.

Aspiratörler dekorasyon tercihlerine göre klasik ya da sürgülü olabilir. Sürgülü modeller daha az yer kapladığı için daha çok tercih edilmektedir. Klasik modeller de motor gücü ya da ek özelliklerine göre farklı seçenekleri bulunmaktadır.

Aspiratör Kullanımında Nelere Dikkat Edilmelidir.

• Dış ortamlara veya doğrudan dış ortama açılan, yağmur alan yerlere montajı yapılmamalıdır.
• Aspiratörün bağlanacağı bacanın çapı fan çıkış ağzından küçük olmamalı, baca daha sonra daralmamalıdır. Yoksa fan verimli çalışmaz.
• Çalışırken aspiratör filtresi kontrol edilmemelidir.
• Cihaz uzun süre kullanıldıysa lambalara dokunulmamalıdır.
• Aspiratör altında yemek pişirirken alev almamasına dikkat edilmelidir.
• Aspiratöre bakım işlemi yapılırken aspiratör elektrik şebekesinden ayrılmalıdır.
• Alevli hiçbir yiyecek aspiratör altında pişirilmemelidir.
• Mutfaklarda aspiratör ile ocak arasında en az 65 cm mesafe olmalıdır.
• Gaz kaçağı olduğu zaman aspiratör çalıştırılmamalıdır.
• Aspiratör filtre olmadan çalıştırılmamalıdır.
• Metal gövde topraklanmalıdır.

Aspiratörün Hız Kontrolü

Mutfaklarda kullanılan aspiratör imalatı değişik hızlarda yapılır. Aspiratörlerde değişik hızlar aşağıdaki şekillerde elde edilirler.

Motor iç bağlantıları değiştirilerek: Motorların kutup sayıları değiştirilmek suretiyle devir sayıları da değişir.

Hız ayar ünitesi konularak: Hız ayar ünitesi ile motora uygulanan gerilim değeri düşürülür veya yükseltilir. Bu şekilde de değişik hızlar elde edilerek aspiratörün emiş gücü kontrol altına alınmış olacaktır.

Faz kilitli döngü tekniği kullanılarak: Hız istenilen ayar da yapılır.

Aspiratör Arızaları, Nedenleri ve Çözümleri

Aspiratör çalışmıyor ise;

• Cihazın şebekeye bağlandığı prizde enerji olmayabilir.
• Motora kumanda eden konum anahtarı arızalı olabilir.
• Besleme kablosu veya motora akım taşıyan kablolar arızalı olabilir.
• Motor hızını ayarlayan inverter arızalı olabilir.

Çözümü

• Aspiratörün şebekeye bağlandığı yerden gerilim ölçümü yapılır.
• Konum anahtarı kontrol edilir.
• Besleme ve motora akım taşıyan kablolarda avometre yardımı ile kopukluk kontrolü yapılır.
• Hız ayar ünitesi avometre ile kontrol edilir. Arızalı ise değiştirilir.
• Motor kontrol edilir. Arızalı ise değiştirilir.

Aspiratör çalışıyor fakat hava çekmiyor ise;

• Hava girişine takılan filtreler zamanla tıkanmış olabilir.
• Motor miline takılı pervane gevşemiş olabilir.
• Aspiratör bağlantısı olan baca tıkalı olabilir.

Çözümü

• Filtreler kontrol edilir, kâğıt filtre değiştirilir. Alüminyum filtre yıkanarak temizlenir ve yerine takılır.
• Motor ve pervane kontrol edilir. Pervane gevşemişse tamir edilir. Gerekirse motor değişimi yapılır.
• Baca kontrol edilir. Tıkalıysa temizlenir.

Aspiratör sabit hızda çalışıyor ise;

• Konum anahtarı arızalı olabilir.
• Hız ayar ünitesi devresi arızalı olabilir.
• Hız ayar ünitesi devresi ile motor bağlantılarında arıza olabilir.

Çözümü

• Konum anahtarı avometre ile kontrol edilir. Arızalı ise değiştirilir.
• Hız ayar ünitesi avometre ile kontrol edilir. Arıza giderilir, gerekiyorsa değişimi yapılır.
• Hız ayar ünitesi ile motor bağlantıları kontrol edilir. Gerekiyorsa kablolar ve soketler değiştirilir.

Aspiratör sigorta attırıyor ise;

• Fiş ve besleme kablosunda faz-nötr teması olabilir.
• Konum anahtarı (açma-kapama anahtarı) arızalı olabilir.
• Aspiratör aydınlatma lambası duylarında arıza olabilir

Çözümü

• Fiş ve besleme kablosu avometre ile kontrol edilir. Arızalı ise değiştirilir.
• Konum anahtarı avometre ile kontrol edilir. Arıza giderilir, gerekiyorsa değişimi yapılır.
• Duylar avometre ile kontrol edilir, arızalı olanlar değiştirilir.

Aspiratör Fiyatları

Aspiratör fiyatları marka, sunduğu özellik ve kapasitelerine göre farklılık göstermektedir.

 

 

BENZER KONULAR

Aspitratör Çeşitleri

 

 

 

Fan Nedir? Çeşitleri

Fan nedir: Bir basınç farkı oluşturarak havanın akışını sağlayan cihazlara denir. Sözlük anlamı temizleyicidir. Fanlar soğuk yada sıcak havayı dengeli bir şekilde savuran cihazdır. Havalandırma aracı, pervane, pervane kanadı veya vantilatör diye de tanımlanır. Havanın temizlenmesi için kullanılan elektrikle çalışan bir alettir.

Fanın hareketli elemanı olan pervanesi (kanat, çark) vardır. Hava üzerinde çalışır. Fana statik ve kinetik enerji kazandırır ve bu sayede fan işlevini yerine getirir. Havaya kazandırılan bu statik ve kinetik enerjilerin birbirine oranı, fanın özelliklerine bağlıdır. Bilgisayarların donanımlarının soğutmasını sağlayan pervane şeklinde olan ekipman fanlarda vardır.

Havalandırma Fan Çeşitleri

Havalandırma fanları kullanıldığı yere göre çeşitlenir.

• Emme (dönüş ) fanı
• Egzoz fanı
• Basma (besleme) fanı

Emme Fanı (Aspiratör)

Emme fanları çalıştıkları ortamların basıncını düşürür. Bu fanlar iklimlendirmede iç-dış hava karışımı ile çalışan sistemlerde kullanılır. İklimlendirilen ortamdaki havanın uygun miktarda dönmesini sağlar. Artı basınç meydana getiren sistemlerde emme fanları, basma fanlarından daha küçük debi ile çalışır. Bu fan, ortamdaki havayı emdiği için aspiratör olarak adlandırılır.

Egzoz Fanı

İç-dış hava karışımı ile çalışır. Emiş fanı kullanılmayan sistemlerde egzoz fanı bulunur. Egzoz fanı, alınan havadan daha düşük miktardaki dönüş havasını dışarı atar ve yer içinde artı basınç oluşmasına imkan sağlar.

Basma, Besleme Fanı (Vantilatör)

Bir hava kanalına bağlanan fan kanal içerisinde artı basınç oluşturur. Böylece havanın hareketini sağlar. Bu tip fanlar basma fanıdır. Basma fanı, ortamdaki havanın sirkülasyon (devir-daim) edilmesini sağladığından vantilatör olarak adlandırılır.

Fanın hareketli elemanı olan çarkı, hava üzerinde çalışır ve ona statik ve kinetik enerji kazandırır. Havaya kazandırılan bu statik ve kinetik enerjilerin birbirine oranı, fanın türüne bağlıdır. Emiş (dönüş) fanı kullanımı, küçük sistemlerde isteğe bağlıdır; iç – dış hava karışımı ile çalışılan, sistemlerde ise gereklidir.

Sabit egzoz sistemlerinin (örneğin tuvalet havalandırma fanları, banyo havalandırma fanları gibi) etkisini karşılamak ve iklimlendirilen yerde bir artı basınç oluşturmak için emiş fanları, veriş fanlarından biraz daha küçük debi ile çalışırlar. Egzoz fanı, iç – dış hava karışımı ile çalışılan, ancak emiş fanı kullanılmayan sistemlerde bulunur ve alınan dış hava kadar dönüş havasının egzoz edilmesini sağlar.

Bu hava temizleme işlemi; ortamdaki kullanılmış havanın dışarıya atılması şeklinde ya da aspiratörün çıkışına bir karbon filtre konularak havanın temizlenmesi sağlanıp havanın tekrar ortama verilmesi şeklindedir.

Havalandırma Fanı Ne İşe Yarar?

Havalandırma fanı istenmeyen kirli, sıcak ya da soğuk havayı kapalı alanın dışına atmaya yarayan sistemlerden biridir. Temiz hava ile havalandırma kanalından geçen hava değiştirilir ve tekrar ortama çekilir. Böylece kirli, sıcak ya da soğuk olan hava dışarı çıkarken temiz hava içeri girer. Havalandırma fanları genellikle havalandırma kanalının girişinde kullanılır. Havalandırma fanının kullanıldığı yerler:

Otoparklar, AVM’ler, hastaneler gibi havalandırma ihtiyacı olan yerlerdir.

Fan Çeşitleri

Fanlar havanın pervane üzerinden akış doğrultusuna bağlı olarak;

• Aksiyel fan (eksenel fan)
• Radyal fan (santrifüj) olarak gruplandırılır.

Eksenel Fanlar (Kanal tipi fan, Aksiyel Fan)  

Eksenel fanlar da hava, fan miline paralel olarak akar ve dışarı atılır. Pervaneli yönlendirici kanatlı ve kovanlı tip olarak gruplandırılır. Bu fanlara boru şeklinde bir düzenlendikleri için kanal tipi fan denir. İçeriye yerleştirilmiş fana direkt bağlantılı veya dışarıda boru kılıfına yerleştirilen motor ile çalıştırılır. Kanal tipi fanlar kare ve dikdörtgen şeklinde galvanizli sacdan imal edilir.

Aksiyel veya eksenel fanlar da basınç farkı oluşturularak meydana gelen havanın hareketi eksenel yöndedir.

Eksenel fanlar üç gruba ayrılır.

Pervane kanatlı tip: Alçak, orta ve yüksek basınçlı genel ısıtma, havalandırma ve klima uygulamalarında kullanılır.

Silindir kanat tip: Alçak ve orta basınçlı sistemlerde, kurutma ve boyama kabinlerinin egzozlarında kullanılır.

Kılavuzlu silindir tip: Alçak statik basınçlı, büyük hava debileri için kullanılır.

Santrifüj Fanlar (Merkezkaç, Radyal Fan)

Santrifüj fanlar kanat tasarımına göre sınıflandırılır. Hava santrifüj fan pervanesinin (çarkın) bir veya her iki tarafından emilir. Fan miline dik bir açı ile basılır. Santrifüj fan pervanesi salyangoz ya da fan gövdesi denilen koruyucu ile çevrilidir. Çarktan (pervaneden) basılan hava  salyangozun çıkış ağzından geçerek dışarıya atılır. Bu koruma yalıtılmış bir kabin içine yerleştirildiğinde klima santrallerinin fan bölümünü meydana getirir.

Oluşan havanın hareketi eksenel yönde olmayıp santrifüj (merkezkaç) kuvveti doğrultusundadır.

Radyal (eğimsiz) tip: Yüksek basınçlı klima tesislerinde veya endüstriyel tesislerde malzeme nakli için kullanılır.

Öne eğimli kanatlı tip: Alçak basınçlı havalandırma sistemlerinde, paket klima cihazları,  fanlı serpantin, ev tipi sıcak hava apareylerinde kullanılır.

Geriye eğimli kanatlı tip: Genel havalandırma sistemlerinde kullanılır.

Aerodinamik kanatlı tip: Genel havalandırma sistemlerinde, özellikle büyük hava debilerinde kullanılır.

Hücreli Fan Nedir?

AVM’ ler, yemek salonları gibi kapalı alanların hava sirkülasyonunu sağlamak için kullanılmaktadır. Bu çok büyük fanlardan en çok tercih edilenidir. Hücreli fan, kapalı alanlarda içerideki kirli havayı dışarı atar, dışarıdaki temiz havayı içeri alır.

Salyangoz Fan Nedir?

Salyangoz fan; alçak orta ve yüksek basınçlı olarak yapılır. Salyangoz fan pervanesi sık ve geriye eğiktir. Endüstriyel uygulamalarda ve sanayi üretim fabrikaların da yoğun ve ağır maddelerin temizlenmesi için kullanılır. Salyangoz fan montajı kolaydır. Pamukçuk, parfikül, hafif talaş, toz, atık hava gibi zararlı elemanların  taşınması  sırasında başarılı bir şekilde çalışır. Salyangoz fanlar; ocaklar, boya fırınları ve tekstil sektörü gibi yerlerde kullanılır.

Alçak Basınçlı Salyangoz Fan: Fabrika da, sanayi de kullanılan bu fanlar kesin sonuçlar verir. Salyangoz fan imalatı kullanıldığı yere göre yapılır. Salyangoz fan pervanesi yapıları itibari ile çalışma ortamına göre geriye veya öne eğik bir şekilde imalatı yapılır.

Yüksek ve Orta Basınçlı Salyangoz Fan: Bu tip fanlar fabrika ve sanayiler de kullanıldığında alçak basınçlı fan gibi çalışırlar.

Kapasitelerine Göre Fan Çeşitleri

• Blowerlar
• Körükler
• Yüksek basınçlı fanlar
• Orta basınçlı fanlar
• Alçak basınçlı fanlar

Blower Fan Nedir?

4 000-1 700 000 m³/h ve 1 300-27 000 Pa kapasitelerinde profil kanatlı, tek veya çift emişli olarak yapılmaktadır.  Blower fanlar çeşitli kimyasal proses gibi endüstrilerde, çimento fabrikalarında kullanılır. Büyük miktarlardaki hava ve gaz akışlarını sağlamada, pnomatik toz ve malzeme taşıma, kurutmada kullanılır.

Körükler

120-4 800 m³/h ve 1 500-20 000 Pa kapasitelerinde geriye eğik kanatlı merkezkaç fanlardır. Yakıt yakıcılara birinci (primer) hava göndermek için tasarlanır. Körükler yüksek basınçlı (hava körükleri) hava gerektiren diğer uygulamalarda da kullanılabilir.

Yüksek Basınçlı Fanlar

400-80 000 m³/h ve 500-10 000 Pa kapasitelerinde geriye eğik kanatlı merkezkaç fanlardır. Endüstriyel egzoz ve toz toplama sistemlerinde, pnomatik taşımada, sıcak gaz naklinde ve yakıt yakıcılarda kullanılır.

Orta Basınçlı Fanlar

500-150 000 m³/h ve 400-5 000 Pa kapasitelerinde geriye eğik kanatlı merkezkaç fanlardır. Orta basınçlı fanlar diğer fanlara benzer endüstriyel uygulamalarda kullanılır.

Alçak Basınçlı Fanlar

400-250 000 m³/h ve 100-2 400 Pa kapasitelerinde merkezkaç ve eksenel türlerde olabilir. Havalandırma, iklimlendirme ve gaz nakli işlemlerinde kullanılır.

Fanlarda Enerji Verimliliği 

Günümüzdeki yaşanan problemlerin çoğu enerji kaynaklarının kıtlığı ve fiyatların yüksek olmasından kaynaklanmaktadır. Doğalgaz, petrol, kömür gibi yakıtlar atmosferi kirletmekte ve küresel ısınmaya yol açmaktadır. Bu da göllerin kuruması, kuraklık suların azalmasına, kutuplarda buzulların erimesine neden olmaktadır. Bunun için seçilen fanlar ekonomik, az enerji harcayan, enerji verimliliğini sağlayan ve çevre dostu olmalıdır. Temel hedef  fanların enerji verimliliğinin arttırılması ve üretimde az enerji kullanılmasıdır. Bunun için doğru fan seçimi gerekmektedir.

Fan Seçimi

Belirli bir hava dağıtım sistemi için fan seçimi;

• Hava fanları seçiminde kullanılacağı tesisin özellikleri, çalışma koşulları göz önüne alınmalıdır. (uygun debi, basınç, malzeme seçimi ve işletme durumu)
• Sistemin tamamen tasarlanmış olması, tüm elemanlarının ve boyutlarının belirlenmiş olması gereklidir.
• Daha çok doğrudan tahrikli fanlar kullanılmalıdır. (Ancak düşük devirli elektrik motorlarının pahalı olduğu veya kayış kasnak sistemiyle çalışacak bir fanda seçim esnekliğinin çok daha fazla olduğuna dikkat etmek gerekir).
• Hava miktarı (debisi) değerleri belirlenmelidir.
• Elektrik motorları yüksek verimli tipte (EFF1 tipi) seçilmelidir.
• Çalışma rejimi uygunsa değişken debili sistemlerde frekans invertörleri kullanılmalıdır.
• Panjur, menfez, damper, kanal, filtre, hava yıkayıcısı, ısıtıcı ve soğutucu serpantin gibi kısımlardaki basınç kayıpları toplanarak statik basınç tayin edilmelidir.
• Yüksek sıcaklıklarda fan girişinde değişken kanatlı damperler kullanılmalıdır
• Bulunan bu karakteristiklere göre fan seçimi tercih edilen firma kataloglarından yapılır.

Fan Devir Kontrolü

Havalandırma – iklimlendirme sistemlerinde, fanın bastığı hava miktarı, kısa veya uzun süreli olarak değişir. Hava debisindeki bu değişim aşağıdaki anlatılan yöntemlerden biri ile sağlanabilir.

• Fan hızını değiştirerek,
• Kanatlarının eğimini değiştirerek (kanal tipi fan),
• Girişini, ayarlanabilir ve kontrol edilebilir kanatlarla kısarak,
• Çıkışını ayarlanabilir damperler ile kısarak.

Fan Bakımı Nasıl Yapılır?

• Fanın kayışları kontrol edilir.
• Motor fanı yataklarının yağları kontrol edilir, gerekirse yağlanır.
• Fan pervanelerinde meydana gelen pislik, kir ve tozlar temizlenir.

Fan Verimi (pervane)

Bir hava fanı veya fan verim verilerini incelerken, fanı meydana getiren parçaları tanımlamak önemlidir. Fan kelimesi çoğunlukla pervane yerine de kullanılır. Pervane fan hareketinin kalbidir ve hava hareketine enerjiyi aktarır. Verim hesabı; pervaneye giren mekanik güç ile pervaneden çıkan güçtür.

Pervanenin çalışabilmesi için mekanik hareket oluşur. Elektrik motoru, kayış, kasnak vb gibi ilave edilen parçalardan dolayı kayıplar verim değerinde düşüş meydana getirecektir. Fan, mekanik hareket ile elektrik motorunun bir birleşimi olup fan motoru olarak da adlandırılır. Fanın verimi elektrik motoruna giren güç ile pervaneden çıkan güçe göre hesaplanır.

Kullanılan fanın kontrolü için değişken hız sürücüsü (VSD) gibi kontroller ilave edilecekse, bu da fan sistemine kayıp olarak eklenir ve fan sisteminin hesaplanan verimini düşürür. Fan, mekanik hareket elektrik motoru ve VSD’nin birleşiminden meydana geliyorsa, bu halde verim VSD’ye giren güç ve pervaneden çıkan güçe göre hesaplanır.

Genel verim, bir çok farklı kayıbı kapsayacak şekilde elektrik motorunun çektiği güç ve pervanenin verdiği güce göre hesaplanır:

 

 

ηe : Genel verim

Pu : Debi (m³/sn) ve basınç (Pa) ilişkisi ile hesaplanan fan güç çıktısıdır. Basınç statik basınç veya toplam basınç olabilir ki, ikisi arasında ciddi fark vardır. Genelde toplam basınç kullanılır.

Pe : Motorun (W) veya eğer dahil ise VSD’nin elektrik güç girişidir.

Fan verimi; fanın çalışma aralığına göre sadece pervane veya komple bir fan sisteminin verimi olarak dikkate alınmalıdır.

Havalandırma Fanı Nerelerde Kullanılır?

Fan motorları;

• seramik ve elektrik endüstrisi, kimya, duman gazı temizleyicileri, hvac sistemleri,
• bina malzeme ve çimento endüstrisi, çevre endüstrisi, toz toplama teknolojisi, petrokimya, taşımacılık,
• karayolu- demir yolu tünel, otopark ve egzost havalandırması, baskı atölyesi, çatı fanları,
• lastik ve tekstil endüstrisi, metalürji ve demir endüstrisi, rüzgar tüneli, soğutma kuleleri,
• yüzey işletme ve pnömatik işlem teknolojisi, kağıt ve ahşap endüstrisi,
• demir çelik, atık ısı geri kazanımı, çimento, ahşap sanayi, cam, madencilik, elektrik santralleri gibi kullanım alanları arasındadır.

Fan Fiyatları

Her firmaya, markasına ve kalitesine göre fiyatlar değişkenlik gösterir.

Hava Kurutucu Nedir?

Hava Kurutucu Nedir: Normal koşullarda bir ortamda hava içerisinde gözle görülemeyen su molekülleri (nem) bulunur.

Basınçlı Hava Kurutucu

Kompresör çalıştığında ortamdan çektikleri havayı sıkıştırır. Sıkıştırılan havanın içindeki nem suya dönüşür. Nem ve su, basınçlı hava içinde her zaman vardır. Buradan basınçlı hava sisteme taşınır. Bu nem sistemden atılmalıdır. Eğer atılmaz ise sistem verimini kaybeder. Bakım ihtiyacı artar. Buda üretim kaybı ve bakım masrafları gibi maliyet artışlarına neden olur.

Hava kurutucu, sistemdeki nemli havanın kurutulmasını sağlayan bir cihazdır. Her kompresör mutlaka havanın bir miktar nemini sisteme gönderir. Bu sorun sıcak havalarda veya kompresör kafasının (hava üretecinin) iyi soğutulamadığı zaman ortaya çıkar. Sistemdeki nemi en aza indirmek için basınçlı hava kurutucusu kullanılır.

Pnömatik aletlerin çoğu ve prosesler sıcak basınçlı havayı tolere edemez. Kompresörler normalde nihai soğutucu ve nem ayırıcıları (kondenstop, su trapları) bulundururlar. Nihai soğutucu basınçlı havayı soğutur. İçindeki suyun önemli bir kısmının yoğuşup (kondenstop, su tutucuları, su trapları yardımıyla) ayrılmasını sağlayan ısı eşanjörleridir.

Su ve yağ buharları basınçlı hava soğutulunca bir miktar sıvılaşarak yoğuşum (kondensat) ayırma kaplarında (kondenstop) toplanırlar. Sonra oradan periyodik olarak otomatik boşaltma sistemiyle  dışarı atılırlar. Nihai soğutucu 35-38ºC sıcaklıkta çıkan basınçlı havanın debisi ortalama 30 m³/ dk ise, soğutucudan 24 saat’ te yaklaşık 250 litre su çıkar. Buda dışarı atılması gereken su miktarıdır.

Bu gibi sorunların yaşanmaması için, basınçlı hava arındırma cihazları kullanarak, su buharı ve diğer kirlerden arındırılır. (Filtreleme aygıtları, hava kurutucu filtre gibi.) Bu cihazların uygun seçilmesi pnömatik uygulamalar için önemlidir. Basınçlı hava sistemlerini sofistike (çok ayrıntılı) duruma getirir.

Hava Kurutucu Çalışma Prensibi

Hava kurutucu nasıl çalışır? Kullanılan pnömatik donanım ve istenen en düşük ortam sıcaklığı hava kurutma yöntemini belirler. En yaygın olarak kullanılan kurutucu, soğutucu akışkanlı (soğutma gazlı) kurutucudur. Bu kurutucunun en büyük özelliği basınçlı havayı soğutarak nemden arındırır.

Kurutucudan geçerken soğuyan basıncı hava içindeki su yoğuşur. Yağ buharları ile birlikte sistemin boşaltma kaplarında toplanır. Otomatik boşaltma tertibatı yardımı ile periyodik olarak sistem dışına boşaltılır. Nemi alınan soğuk (kurumuş) hava son olarak hava ısı değiştiriciden geçer. Karşıdan gelen nemli havayı soğuturken kendisi de ısınmış olarak kurutucudan çıkar. Bu şekilde hava nemden arındırılıp kurutulmuş olur.  Böylece kurutulan basınçlı hava, basınçlı hava şebekesine gönderilir.

Kurutucu (dry) performansı, basınç çiy noktası (dew point) sınıfı ve spesifik (özgün) giriş ve çıkış ortam şartları cinsinden belirtilir. Soğutucu akışkanlı kurutucu için en düşük çiy noktası sınıfı “H” dir. 1ºC’den 4ºC’ye kadar bir basınç çiy noktası verir. Soğutucu akışkanlı kurutucu çiğ noktası sınıfı “H” den düşük olamaz; zira, kurutucu içindeki su buharı donar. Pratikte kullanılan en yüksek soğutucu akışkanlı kurutucu basınç çiy noktası 16ºC dir. Yüksek çiy noktaları kurutucudan sonraki boru  tesisatına kondensat (yoğuşma) geçebileceğinden  kullanılmaz.

Hava Kurutucusunun Faydaları

Hava kurutucusu makinaları ve ürünleri, suya, yağa ve pisliğe karşı korur. Makine parçalarını nem, paslanma veya korozyondan korumak amacıyla hava kurutucusu kullanılmalıdır. Kompresör kurutucu kullanılmayan hava hatlarına bağlanan makineler çoğu kez nem sebebiyle arızalanırlar. Nemli hava arızalara neden olur.

Seçimi yapılırken hava debisi önemlidir. Kompresörün emiş miktarına yakın değerde bir hava kurutucu seçilir. Ön soğutmaya tabi olan basınçlı havayı diğer kurutuculara oranla daha tasarruflu ve yüksek verimlidir.

Klimalar, kurutucular, buzdolapları vb. gibi bir çok soğutucu için bu özel gazdan yararlanılmaktadır. Bu gazın sistem içerisinde devir-daim ettirilmesi de yine bir ekovat kompresör vasıtasıyla sağlanır.

Hava kurutucusunun ağırlığı özel malzemeler ve ürünler kullanılarak en aza indirilmiştir. Ağırlık merkezi ve moment kolları mesafeleri hesaplanarak en uygun taşınabilmek üzere tasarlanmıştır. Hava kurutucu fiyatları da kalite, marka ve firmaya göre değişmektedir.

Soğutucu Çeşitleri

Üç gruba ayrılır.

Soğutucu Akışkanlı Kurutucular (Soğutma Gazlı, Soğutmalı)

Mekanik soğutma devir-daim (çevrim) ile (ekovat/kompresör, evaporatör ve kondenserden oluşan soğutma sistemi). basınçlı havayı soğutarak içindeki su ve yağ buharının yoğuşmasını sağlar.

Yoğuşan su ve yağ toplandığı kap içerisinden (kurutucu çıkışında) periyodik olarak  boşaltılır. Soğutucu akışkanlı kurutucuların çoğu basınçlı havayı yaklaşık 2ºC sıcaklığına kadar soğutur. Bu kurutucuların basınç çiğ noktası 1ºC – 4ºC arasındadır. Kondensat (Yoğuşma) 0ºC değerinde donmaya başlar. Bu sınıfın alt sınır olduğu dikkate alınmalıdır.

Kimyasal Kurutucu

“Desiccant” denilen kimyasal tanecikler basınçlı hava içindeki su buharını yüzeyde toplar ve basınçlı havadan ayırır. Silikajel aktifleştirilmiş alüminyum oksit ve moleküler süzgeç en yaygın kullanılan kimyasal kurutucudur. (Basınçlı hava kurutucusunda nem alıcı silika jel veya alümina tercih edilir.)

Kimyasal kurutucuların (desiccant) performansı ortalama -40ºC basınç çiğ noktası verir. Moleküler süzgeç yalnız silika jel veya aktifleştirilmiş alümina ile birlikte -73ºC basınç çiğ noktası uygulamalarında kullanılır.

Deliquescent Hava Kurutucu

“desiccant” denilen absorbtif (soğurucu, içine çekici) tip kimyasallar yardımıyla basınçlı havayı kurutur.  Çiğ noktasını basınçlı havanın kurutucuya giriş sıcaklığının 10ºC ile 15ºC kadar altına düşürürler. Basınçlı hava içindeki nem absorptif bir malzeme tarafından çekilir (sıvılaştırılır) ve atık su olarak kurutucudan tahliye edilir.

Bu atık su korozyon yapıcı (korrozif) olup, yerel mevzuata uygun olarak boşaltılmalıdır. Deliquescent kurutucular ağaç kesme ve kumlama işlerinde kullanılırlar. Kurutucudan çıkan kurutulmuş basınçlı hava içine bir miktar atık su karışabilir. Bu da, çıkış tarafındaki basınçlı hava donanımına zarar verebilirler.

Kurutucuların Yerleştirilmesi

Kurutucuların yerleştirileceği ortam, hava alan serin bir yer olmalıdır. Mekanik çalışan soğutmalı bu makineler, kompresör, fırın ve buhar kazanı vb gibi. Bu ekipmanların çevresine aralık bırakarak oldukça uzak yerlere yerleştirilmelidir.

Çünkü bu makineler çalıştıktan sonra ısı meydana getirir ve bu ısıyı ortama yayar. Sıcak hava akımlarına yakın yerlere de aynı nedenden dolayı yerleştirilmemelidir. Eğer işletme içinde yer  yoksa, dar bir alanda yerleştirilecek ise havalandırma için uygun kurallar sağlanmalıdır.

Genel olarak kurutucu çeşitlerinde, buharlı havanın geçtiği ısı eşanjörünün yüzeyleri küçük kanatlardan meydana gelen bir yapısı vardır. Hava kurutucular kirlendiğinde temizlenmesi mümkün değildir.

En çok karşılaşılan hava kurutucu uygulamaları;

• Laboratuvarların analiz cihazları
• Hava ile çalışan pompalar
• Açıktaki hava santralleri
• Dişçi kompresörleri
• Otomobil yıkama donanımları
• Otobüslerin kapı ve kilit sistemleri
• Tekstil Üretimi
• Kamyon ve Tren Hava fren sistemleri
• Pnömatik kontrol sistemleri
• Pnömatik aletler
• Boyama
• Telekomünikasyon sektörü

 

 

Pistonlu Kompresör Nedir?

Pistonlu kompresör nedir: Hava kompresörleri atmosfer (ortam) havasını sıkıştırarak basıncını artırır. Basınçlı hava üreten makinalardır. Pistonun alt ölü noktaya ileri-geri hareketiyle atmosfer gazı emilerek kuru hava filtresinde temizlenir. Böylece emme sübaplarından geçer.

Pistonun üst ölü noktaya hareketiyle birlikte basma subapları ile sıkıştırılır. Pistonun etkisiyle hava elde edilen bu kompresörlere pistonlu hava kompresörü  denir.  Bunlar kafa bloğu, elektrik motoru kayış-kasnak sistemi yardımı ile tahrik edilir. Düşük basınçlar için tek kademeli kompresör, daha yüksek basınçlara ulaşmak için, iki kademeli kompresörler kullanılır.

Tek Kademeli Pistonlu Kompresörler

Kompresör tek kademeli ise basma subaplarının bastığı basınçlı hava, önce bir kollektör yardımı ile toplanır. Sonra çekvalf sisteminden geçirilir, hava deposuna gönderilir. Depoya giriş öncesindeki çekvalf, depoda bulunan basınçlı havanın geri dönüşünü engeller. Ayrıca duruş anında kollektör ve pistonların üzerinde kalan basınçlı havanın boşaltılması bazılarında basınç otomatiği yapılır.

Bazılarında ise selenoid valf yardımı ile sağlanır. Kompresör çift yada üç kademeli ise, alçak basınç kademelerinin bastığı hava daha sonra ikinci veya üçüncü kademelere ara soğutucu sistemi ile aktarılır. Sonra yine bir kollektörde toplanarak çekvalfden geçirilir, hava deposuna gönderilir.

Depo içerisinde doğal olarak yoğuşan atmosfer gazı içindeki su buharı, depo altındaki su tahliye vanaları ile atılmaları sağlanır. Bu sayede bir kısım nemi tutulmuş olan hava, kullanıma sunulmuş olacaktır. Sistem nem ve su rahatsızlığı yüksek olan işletmelerde, kompresör sonrasında basınçlı hava kurutucusu kullanılabilir.

Pistonlu Kompresör Özellikleri

Pistonlu kompresörler termodinamik verimi en yüksek olan kompresör çeşididir. Dezavantajı piston, valf, segman gibi aşınmaya karşı çalışan parçalarının fazla olmasıdır. Pistonlu kompresörlerde yüksek basınç elde etmek için birden fazla silindir, birbirine seri olarak bağlanmalıdır.

Segman, silindir aşınmasının olmadığı hallerde sistemin hava hattına yağ vermez. Bazen piston ve segman yardımıyla örneğin, tıp alanında temiz hava üretimi gereken sektörlerde tercih edilmektedir.

Basınç üreten her aygıt gibi kompresör de soğutma önemli bir faktördür. Küçük kapasiteli pistonlu kompresörler hava ile soğutulabilir. Yüksek kapasiteli ve ağır hizmet tipi olanlar su ile soğutulmalıdır.

Pistonlu kompresör kendi arasında ikiye ayrılır.

• Açık tip kompresör
• Hermetik kompresör

Açık tip kompresör de, kartere uzanan mili vardır. Hermetik kompresör de kartere uzanan mil yoktur. Bu durumda sızdırmazlık parçasına gerek duyulmaz. Açık tip kompresör’ün avantajı, çok esnek bir yapıya sahip olmasıdır.

İstenildiği zaman farklı tip ve boyutlarda, farklı motorlarda kullanılabilmesidir. Sıcaklık olarak yüksek ve düşük sıcaklıklarda kullanılır. 40 hertz frekans’ın üreten tek güç kaynağının olduğu alanlarda hermetik kompresör yerine açık tip kompresör tercih edilir.

Pistonlu Kompresör Çalışma Prensibi

Pistonlu kompresörler pozitif yer değişimi prensibine göre çalışır ve tüm teknik gazları sıkıştırmak için kullanılabilir. 2000 bar’ a kadar yüksek sıkıştırma basınçları meydana getirebilir. Tek silindirli veya çok silindirli ve aynı zamanda tek aşamalı veya çok aşamalı kompresörler olarak mevcuttur. Daha büyük kapasiteler için çok silindirli kompresörler, daha yüksek basınçlar için ise çok aşamalı pistonlu kompresörler kullanılır.

Kompresörün krankına bağlı kolların hareket etmesi, emme ve basma subap yardımı ile hava depolanır. Pistonun ileri-geri hareket etmesiyle hava sıkıştırılır. Pistona bağlı olarak havanın içeri girmesi ve çıkması için kapakçıklar bulunur. Kompresörde dönme hareketini gel-git doğrusal harekete çeviren, biyel mekanizması vardır.

Sıkıştırılacak akışkan, pistona giriş kapakçığıyla emilerek alınır. Piston hacmi en büyük olduğunda giriş kapakçığı kapanır, piston ileri doğru hareket etmeye başlar. Akışkana basınç   uygulanır. Basınç arttığında çıkış kapakçığı açılarak akışkanın dışarı atılması sağlanır.

Tek yönlü çalışan kompresörlerde, gaz veya hava olan akışkan, tek bir taraftan emilir ve atılır. İki yönlü çalışan kompresörlerde ise pistonun bir tarafından akışkan emilir. Emilen akışkan diğer taraftan dışarı atılır. Bu işlem yön değiştirerek devam eder.

Pistonlu Kompresör Çeşitleri

• Kayış Kasnaklı Pistonlu Kompresörler
• Akuple Pistonlu Kompresörler
• Yüksek Basınçlı Pistonlu Kompresörler

Bu kompresörler kendi aralarında sınıflara ayrılır;

Yağsız Hava Kompresörleri.

• Tek kademeli hava kompresörleri,
• İki kademeli hava kompresörleri,
• Yüksek basınç gemi kompresörleri,
• Alçak basınç silobas kompresörleri.

Elektrik motoru ile çalışan pistonlu kompresörler, endüstride en çok kullanılan kompresör çeşididir. Belirli bir yere kurulan veya inşaatlarda ve yol yapımında kullanılacak şekilde araba üstüne takılan pistonlu kompresörler, benzin ya da dizel motoruyla çalışır.

Kompresör Parçaları Nelerdir?

• Gövde,
• Krank mili,
• Piston kolu,
• Piston,
• Silindir.

Emme ve egzoz supapları, silindirin üzerinde yer alır. 56 bar’ a kadar olan basınçlar için tek kademeli kompresör yeterlidir. Fakat daha yüksek basınçlara ulaşmak için, iki kademeli (alçak ve yüksek basınç kademeli) kompresörler kullanılır. Alçak basınç silindirinde atmosfer basıncındaki hava, kompresörün çıkış basıncının kare köküne eşit bir basınç değerine kadar sıkıştırılır.

İkinci kademede ise, daha da sıkışarak, çıkış değerine ulaşır. Bu oranlarda güç ihtiyacı en alt değerindedir. Sıkışma sonunda, ısı ortaya çıkar. Yağlamayı etkileyebilecek sıcaklık için, alçak ve yüksek basınç kademelerinin arasına bir soğutma düzeneği yerleştirilir. Bu amaçla, su veya hava soğutmalı ısı değiştiricisinden faydalanılır.

İçten yanmalı motorlarda olduğu gibi, kompresörlerde de, silindir dizilişi ve düzenlenmesi çok çeşitlidir. Fakat çoğunda, art soğutucu türünden bir ek soğutma kademesi bulunur. Soğutma, aygıtın büyüklüğüne ve özelliklerine göre ya hava ile ya da su ile sağlanır. Sıkıştırılmış hava, çoğunlukla bir depoda toplanır.

Hava yüksek basınçlara çıkarılırsa sıcaklık artar. Bunun için piston ile silindir arasındaki sürtünmeyi azaltmak ve kompresör arızaları oluşmaması için piston yağı kullanılır. Kafa bloğunun, pistonlar ile silindirler arasında krank ana ve yatak rulmanları yağlanmalıdır.

Kompresör biyel kollarındaki yağlama çubukları sayesinde çarpmalı yağlama sistemi ile yağlanırlar. Zaman içerisinde piston ve silindir yağlama sisteminde sorunlar meydana gelir. Bu nedenden dolayı güçten tasarruf sağlamak için, birden fazla silindirli pompalar kullanılır.

Yüksek Basınç Kompresörleri

Yüksek geçen basıncı birinci silindir, yükseltilen havanın soğuk su kullanılarak sıcaklığını düşürür. Sonra bu hava yüksek basınç silindirine, basıncının daha yükseltilmesi için gönderilir. Genelde bu çeşitler az miktardaki havayı yüksek basınca çıkartmak için en uygun kompresör çeşitleridir.

Yüksek basınç kompresörleri sabit hızla çalıştığında, belli miktardaki havayı yüksek basınçta ve en yüksek verimde verilmesini sağlar. Ancak sıcaklıkla, silindirdeki yağın buharlaşıp sıkıştırılan gaza karışması istenmeyen durumdur. Örneğin, besin hazırlanmasında.

Yüksek basınç kompresörleri, az miktarda yüksek basınçlı havaya ihtiyaç duyulan aletlerin işletilmesinde kullanılır. Ayrıca dökümlerin temizlenmesi gibi işlemlerde de kullanılır.

Benzin veya buharla çalışan üfleyici motorlar, demir cevherinden, dökme demir elde etmek için yüksek fırınlarda kullanılır. Örnek olarak 0,9 tonluk demirin yaklaşık 4 ton veya 2800m3  havaya ihtiyacı vardır. Bessemer çelik fırınlarına hava sağlamak için yüksek basınç kompresörleri kullanılır.

Buhar makinasında  kullanılan kompresörlerin silindir hacmi büyük, hızı düşük, iki yönlü çalışma ve yatay ekseni vardı. Otomobillerdeki içten yanmalı motorun gelişmesi ile küçük hacimli kısa hareket mesafeli, çok silindirli, yüksek hızlı ve düşey eksenli küçük kompresör yaygınlaşmaya başlamıştır.

Pistonlu kompresörler, birçok alanda endüstriyel kullanım için tasarlanmıştır. Piyasada birçok pistonlu kompresör markaları bulunmaktadır. Üretilen firmaya, kaliteye ve markaya göre pistonlu kompresör fiyatları değişiklik gösterir.

Vidalı Kompresör Nedir? Çalışma Prensibi

Vidalı kompresör nedir: Basınçlı hava elde etmek için kullanılır. bir kompresör çeşididir. Piston yerine birbirine geçmiş rotor çifti kullanılan kompresörlere vidalı kompresör denir. Diğer kompresör çeşitlerine göre piston veya benzeri bir donanım kullanılmaz.

Vidalı kompresör basınçlı hava üretmek için dişleri birbirini saran, iki sonsuz vidadan oluşur. Vidalardan bir tanesi diğerini hareket ettirerek gazı sıkıştıran pozitif yer değiştirmeli makinedir. Vidalı hava kompresörü farklı kılan birbirine geçmiş rotor çifti kullanılmasıdır.

Vidalı kompresörlerde helisel dişli olarak imal edilmiş iki adet rotor bulunur.  Rotorlar bir mil üzerindeki helisel loblardan oluşur. Rotorların biri erkek rotor, helisleri dolgun yuvarlak çıkıntılardan/loblardan oluşur. Diğeri dişi rotor, erkek rotorun loblarına karşılık gelen yivleri/yuvaları vardır.

Vidalı kompresörler pozitif yer değiştirmeli kompresörlerdir. Yaygın olarak kullanılan tek kademelidir. Yağ enjeksiyonlu, helisel ve spiral lobları ve yivleri (çıkıntı ve oyukları) vardır. Bir çift (erkek ve dişi) rotordan oluşan vida kullanarak yapılır.

Vidalı Kompresör Özellikleri

Bu kompresörlerde kapalı bir gövde (vida gövdesi) vardır. Bunun içinde dönerek, (loblar ve yivler arasındaki) havayı (çıkışa öteleyerek, sürerek) sıkıştıran bir çift rotor vardır. Emme ve çıkış valfleri yoktur. Karşılıklı dönen vida dişlileri arasındaki gaz, gittikçe küçülen hacim içinde sürüklenir.

Vida rotorları ve rotorlar ile vida gövdesi arasındaki açıklıkları kapatması için vida içine püskürtülen yağ vasıtasıyla soğutulur. (ve vida içinde ısınan yağ hava veya su soğutmalı yağ soğutucundan geçirilerek soğutulur). Bu kompresörler özellikleri sayesinde kullanıcısına basınçlı hava üretim sürecinde pek çok avantaj sağlar.

Vidalı Kompresör Çalışma Prensibi

Tahrik elemanı sayesinde motorun hareketi vida grubuna aktarılır. Rotor çiftinin dönmesiyle emiş kısmında vakum oluşur. Vakum sayesinde ortamdan emilen hava emiş kısmında bulunan filtrede temizlenir.

Sonra vida grubunun içindeki boşluklara girer ve çıkış kısmına doğru ilerler. Havanın girişteki hacmi çıkışa doğru azaldığından havanın basıncı artar. Havanın sıkışmasıyla birlikte basıncı arttığı gibi sıcaklığı da artar. Bu ısıyı almak için vida grubuna yağ püskürtülür (yağ enjeksiyonlu vidalı kompresörlerde).

Vidalı kompresör yağı kullanarak rotorların ve gövdenin üzerinde film tabakası oluşturur. Böylece havanın geri kaçması önlenir, sızdırmazlık sağlar. Böylece çalışan aksamları yağlayarak metalin-metale sürtünerek aşınmasını önler. Bu sebeple herhangi bir iç yağlamaya gerek yoktur.

Vida grubundan çıkan basınçlı hava-yağ karışımı separatör tankına gider. Tankın içindeki basınçlı hava yağdan mekanik olarak ayrışır. Ayırıcı filtreden geçerek minimum basınç valfine geçer. Yağdan arındırılmış hava buradan radyatöre gider (hava soğutmalı kompresörlerde). Radyatörde soğuyarak sisteme gönderilir.

Separatör tankında ayrışan yağ, belli bir sıcaklığa kadar yağ filtresinden geçerek vida grubuna geri döner. Termostatik valf sayesinde belli bir sıcaklık üzerine çıkınca yağ bu kez radyatöre gönderilir. Radyatör de soğuyan yağ, yeniden yağ filtresinden geçerek vida grubuna gönderilir. Böylece devir tamamlanmış olur. Sistemin çalışması, otomasyonu ve emniyeti kompresöre eklenen;

Elektrik panosu, kontrol paneli vs gibi ekipmanlar yardımı ile gerçekleştirilir. Vidalı kompresörler , basılan gazın tamamen yağsız olması istenilen durumlarda daha çok kullanılmaktadır.

Kompresör içinde yağ ile soğutma yapılması sonucunda, çalışan parçaların çalışma sıcaklığı asla aşırı yüksek değerlere çıkmaz. Vidalı kompresörler bu özelliklerinden dolayı sürekli çalışabilen hava veya su soğutmalı kompresör ünitesi olarak yapılır.

Vidalı Kompresör Avantajı

Basit tasarım (dizayn), aşınan parçaların azlığı, vidalı hava kompresör bakımı ve tamirinin kolaylığıdır. Ömürlerinin uzun olması, çalıştırılmasının kolay olmasını sağlar. Ayrıca kurulumunun esnek (özel şartlar gerektirmeden) yapılabilmesini sağlamaktadır.

Yağ Püskürtmeli Vidalı Kompresörler

Bu kompresörlerde rotorlar ve onları çevreleyen gövde vida (vida grubu, air end, hava kafası) aksamını oluşturur. Kompresyon (baskı) birbirine seri bağlıdır. Birinci ve ikinci kademe vidaları tarafından paylaşılarak gerçekleştirilir.

Kompresör veriminin tam yükte motor güç/kilowatt sarfiyatı açısından %15′e kadar daha verimli olmasını sağlar. İki kademeli vidalı kompresör, vidalı kompresörün basit ve esnekliği ile iki kademeli ve çift etkili pistonlu kompresörün enerji verimini birleştirir. Bu kompresör hava ve su soğutmalı, tam paketlenmiş ünite olarak (kapalı ve tüm bileşenleriyle çalıştırılmaya hazır kasa olarak) yapılır.

Yağsız Vidalı Kompresörler

Yağsız vidalı kompresörler, kompresyon odasında yağ olmadan çalışacak şekilde dizayn edilmiştir. (oil free, bastığı havaya kompresyon elemanı vida içinde yağ karışmayan). Havayı yağ olmadan sıkıştıran, vida kullanılarak yapılan kompresörlerdir.

Yağsız vidalı kompresörleri, yağsız basınçlı hava ihtiyaçlarını karşılamak için, hava soğutmalı ve su soğutmalı olarak yapılır. Yağ enjeksiyonlu (püskürtmeli) vidalı kompresörlerinin kullanım esnekliğinin aynısını sağlarlar.

Hava ve su soğutmalı, yağ enjeksiyonlu veya yağsız , tek veya iki kademeli olarak vidalı hava kompresör imalatı yapılmaktadır. Basınç ve kapasite olarak geniş bir uyarlama aralığına (çeşitliliğe) sahiptirler.

Kompresörün Parçaları

• Ünitelerde vida-motor birleşimi
• Yağ ayırıcı depolar,
• Hava ve yağ soğutucusu,
• Fan ve fan motoru,
• Kondenstop,
• Minimum basınç valfi,
• Separatör,
• Hava emiş filtresi gibi parçalar bulunur.

Piyasada birçok vidalı kompresör markları vardır. Bu marka ve çeşidine göre  vidalı kompresör fiyatları değişmektedir.

Vidalı kompresör daha az yer kaplar, az titreşim yapar, kayış kasnak olmadan tahrik sistemine bağlanır. Hareket eden parçaların sayısı az olduğundan toplam verimleri yüksektir. Chiller gruplarında ve uçak kabinlerinin iklimlendirme sistemleri için kullanılır.

Soğutma sistemlerinde kullanılan bir vidalı kompresörde, kompresör ve motor birbirinden ayrılmıştır. Bir aks veya V kayışı ile bağlanırlar. Kompresör ve motor ayrı olduğundan, kompresörde soğutucu olarak amonyak kullanılabilir. Soğutma sistemlerinin soğutma çıkışı, komprasör performansının ayarlanması ile düzenlenebilir.

Bir vidalı kompresör %100 problemsiz bir şekilde ayar yapar. Bundan dolayı soğutma sistemlerinin düzenlenmesi için uygundur. Sanayi sektöründe önemli bir yer alırlar. Sorunsuz bir şekilde, sessiz çalışma özelliğinden dolayı  kompresör seçimi arasında en çok tercih edilendir.

Vidalı kompresörler kontrol paneline sahiptir. Kendi kendilerini korumaya alma özelliği olan kompresörlerdir. Arıza oluşursa, daha büyük problemlere yol açmadan çalışmasını durdurur ve uyarı verir.

Kompresör Odası

Vidalı kompresörler için işletmelerde kompresör odası yapılmalıdır. Bu da kompresörün daha sağlıklı, uzun ömürlü ve sorunsuz çalışması için gereklidir. Kompresör etrafında yaklaşık 1m boşluk bırakılmalıdır. Bu kompresör odası mümkün olduğunca baca gazlarından ve dış ortamda bulunan kirli havadan, tozdan arındırılmalıdır.

Vidalı Kompresör Kullanım Alanları

• Sanayi
• Çeşitli atölyeler.
• İnşaat Sektörü
• Otomotiv sektörü

 

Kompresör Nedir? Ne İşe Yarar?

Kompresör nedir: Havayı veya diğer gazları atmosfer basıncından daha yüksek basınçlara sıkıştırmak için kullanılır. Bu motorlu makineye kompresör denir. Diğer bir tanım ise, atmosferden aldığı havayı sıkıştırarak basıncını arttıran makinelere hava kompresörü denir.

Kompresör Ne İşe Yarar?

Basınçlı havanın gerekli olduğu ortamlarda hava desteği sağlamak amacı ile ve pnömatik çalışma sisteminde kullanılmaktadır. Havayı sıkıştırarak basınçlı olarak kullanılmasını sağlar. Ayrıca belirli bir oranda kısmi vakum elde etmek veya atmosfer basıncının altına inmek için de kullanılan cihazlardır. Bu durumda pompa, havalı yerdeki hava yada gazı dışarı atar.

Kompresör Tarihçesi

Otto von Guericke 1650 yılında kompresör alanında önemli gelişmelere imza atmıştır. 1829 senesinde William Mann basınçlı hava kompresör makinesinin patentini almıştır. Bu gelişmeler ile, kompresör ekonomik alanda daha hafif makinelerin elde edilmesinde önemli olmuştur.

1872 yılından sonra sıkıştırma ile birlikte soğutma da yapıldı. Soğutmada, silindirin içinde su jeti fışkırtılmaktaydı. Bu sistemde çalışan kompresörler bazı sorunları da yanında getirdi. Bu tür işlemler yerine etrafında su elbisesi bulunan kompresörler kullanılmaya başlandı. Islak kompresörler günümüzde hala kullanılmaktadır.

Kompresör Çalışma Prensibi

Kompresörlerin çalışması dışarıdan aldığı havayı daha yüksek basınçlarda kullanıma sunar. Basınçlı hava, birçok avantajlara sahip olmakla birlikte maliyeti yüksektir. Basınçlı havanın maliyeti elektrik fiyatlarından daha fazla olduğu için pahalıdır. Bu nedenden dolayı basınçlı havanın ekonomik olarak kullanılması için uygun bir kompresör seçilmelidir. Sürekli çalışmasını sağlamak işletmeler için elektrik enerjisi kadar önemlidir.

Kompresör Seçimi

• İşletme basıncı
• Hava miktarı
• Kompresör tipi
• Özgül güç tüketimi
• Yüksüz güç tüketimi
• Temiz (yağsız) basınçlı hava

İşletmenin ihtiyacından fazla basınçlı hava kompresörü seçmek, ekonomik olarak büyük kayıplara sebep olur. Kaliteli bir kompresör, kullanım süresi içinde en düşük elektrik enerjisi ile en verimli havayı elde eder. Kompresör boşta (yüksüz) çalışırken, en az güç tüketilmelidir.

Kompresör soğutma sistemlerinin kalbidir. Arıza oluşursa çalışamazlar. Çünkü kompresör sorunları önemlidir ve derhal çözülmelidir. Dinamik kompresör ve pozitif deplasmanlı  kompresörler olmak üzere iki grupta toplanır.

Dinamik Kompresör

Bu kompresörlere turbo kompresör de denir. Havanın basıncı hava akışı sırasında arttırılır. Havanın türbinler vasıtasıyla yüksek hızlara getirilmesi ve daha sonra hızının düşürülerek basınç elde edilmesi prensibi ile çalışır. İşletmelerde pozitif deplasmanlı kompresörler kullanılır. Çok yüksek (yaklaşık 50-60 m³/dk ve üstü) ve sabit hava debisi ihtiyaçlarında ise dinamik kompresör tercih edilir.

Havanın akış yönüne göre santrifüj kompresör ve eksenel kompresörler olmak üzere iki grupta toplanır. Pozitif deplasmanlı kompresörlerden farklı olarak dinamik kompresörlerde küçük basınç değişimleri büyük debi değişimlerini beraberinde getirir. Bu da motor gücünü değiştirmeye gerek kalmadan geniş bir aralıkta debi değişimini sağlar.

Pozitif Deplasmanlı Kompresör

Bu kompresörler, havanın belli bir hacim içinde sıkıştırılmasıyla basıncın arttırılması prensibine dayanır. Pozitif deplasmanlı kompresörlerde, belirtilen miktarda hava sıkıştırma haznesine emiş regülatörü yardımıyla alındıktan sonra hazne hacmi mekanik olarak azaltılır ve istenilen basınca ulaşıncaya kadar bu azalma oranında havanın basıncı arttırılır.

Pozitif deplasmanlı kompresörler, hacmi azaltmak için kullanılan mekanizma tiplerine göre iki gruba ayrılır; dönel mekanizmalı ve doğrusal mekanizmalı kompresörler.

Dönel mekanizmalı kompresörler arasında çengel rotorlu, sarmal, sıvı çemberli, vidalı, paletli kompresör vardır. Doğrusal mekanizmalı kompresörlerde, piston tipi ve diyafram pompa kullanılmaktadır.

Günümüzde işletmelerin çoğunda çeşitli tiplerde pozitif deplasmanlı kompresörler kullanılmaktadır. Daha önceleri kullanılan kompresörlerin çoğu pistonlu kompresörlerdi. Fakat pistonlu kompresörler gürültülü çalışırlar. Bunun yanında yüksek hava debisi üretebilmesi için çok büyük boyutlarda imal edilmesi gerekmektedir.

Gelişen teknolojiyle kompresör çalışması ve verimi açısından vidalı kompresörler daha çok tercih edilmektedir. Vidalı kompresör kullanımı kolay, bakım maliyetleri daha ucuz ve verimleri pistonlu kompresörlerden yüksektir. Vidalı kompresörlerde üretilen havanın kalitesi, pistonlu kompresörlerden daha yüksektir (havanın sıcaklığı ve içinde bulunan partikül miktarına göre).

Kompresör Çeşitleri

Çalışma şekline göre;

• Pistonlu kompresörler (ileri- geri çalışan kompresör)
• Vidalı kompresörler
• Merkezkaç kompresör
• Eksenel akımlı kompresör
• Dönel pozitif yer değiştirmeli kompresör
• Jet kompresör
• Hidrolik kompresör
• Gaz ve buhar kompresörü

Bunlardan başka hermetik kompresör, hava kompresör, dizel kompresör vb gibi türleri de vardır. Piyasada birçok kompresör markaları vardır. Kompresör fiyatları da marka, kalite ve çeşidine göre değişir.

Merkezkaç Kompresör

Bu kompresörün çalışma prensibi hava veya gaz merkezi olarak dairesel hazneye alınır. Hava dairesel merkezin içinde dönme hareketi ile, merkezkaç kuvveti etkisiyle hızlanır. Ancak dış kısma ulaştığında hızı düşer. Bernoulli prensibine göre, hız düşer basınç artar. Hava toplama halkasına alınarak dışarı iletilir.

Endüstriyel makine yüksek hızla döndüğünden, dengelenmiş ağırlık merkezinin dönme ekseni üzerinde olmalıdır. Küçük bir sapma dahi makinede büyük titreşimlere ve hasarlara sebep olabilir.

Merkezkaç kompresör çeşitleri basit ve kullanışlıdır. Kapakçıklara gerek yoktur. Yağlama yapmadığı için basınçlı hava da yağ buharı meydana getirmez. Dönme yataklarından başka sürtünen parçaları olmadığı için üretim maliyeti düşüktür.

Yüksek hız, büyük miktardaki havayı fazla yüksek olmayan basınca getirir. Basınçlı hava devamlı dışarı çıkar ve basınç dalgalanmalarını düzenleyecek bir ana hazneye gerek duyulmaz.

0,5 kgf / cm² lik basınca kadar tek kompresör yeterlidir. Yüksek basınçlar için seri şekilde düzenlenen kompresör gerekir. Ayrıca  2,5 kgf / cm² nin üstündeki basınçlar için ana soğutma kompresörleri gerekebilir. Bu gibi haller de bir devreden diğer devreye geçen havanın sıcaklığı düşürülerek soğutulur.

Eksenel Akımlı Kompresörler

Bu kompresörlerde hava dönme eksenine paralel olarak hareket eder. Helisel şekilde sürdürür. Bu durumda sürekli basınç artar. Eksenel akımlı kompresör çalışma prensibi türbinin tersine uygundur.

Eksenel akımlı kompresör parçaları;

• Pervane veya türbin kanatları olan ve kompresörün iç duvarını oluşturan bölüm.
• Çıkış bölümünü meydana getiren ve dönen bölümleri destekleyen yatak bölümü.
• Duran ve kompresörün dış duvarlarını meydana getiren bölümdür. Eksenel akımlı kompresörlerin montajı kolaydır. Bunun için kompresör firmaları tarafından iki yarı daire şeklinde kompresör imalatı yapılır. İçinde helisel olan ve pervane bölümleriyle uyumlu olan kanallar vardır.
• Üretim sırasında giren hava hızlandırılır, sonra hızı düşürülür. Bernouilli prensibine göre basınç yükselir.

Eksenel akımlı kompresör özellikleri:

Puzzle mantığı ile birbirine eklenerek çalışır. Küçük hacim kaplar. Dönen bölümlerinin merkezi bulunur. Bundan dolayı merkezkaç kuvvetinin düşük olması tercih nedenidir.

Dönel Pozitif Yer Değiştirmeli Kompresörler

Bu tür pompalarda, hava dış merkezi pompalar ile birbirini izleyen küçük hacimlere alınırlar. Hacim azaldıkça, basıncın artmasını sağlarlar. Motorun dönen parçası, akışkanı girişten çeker, etrafında dairesel olarak döndürür ve çıkıştaki yüksek basınç kısmına verir.

Bu kompresörler doğalgaz endüstrisinde gaz ölçmek için kullanılır. İçerisinde is, gibi yabancı madde bulunan gazlar, kolayca bu kompresörden geçirilebilir.

Jet Kompresör

Bu kompersörlerin iki çeşidi vardır.

• Hidrolik kompresörler
• Gaz ve buhar kompresörleri.

Hidrolik Kompresör

Düşen suyu yada basınç altındaki suyu, mekanik hareketli bir parça kullanmadan, havaya basınç uygulayarak kullanılır. En basitinde yüksek seviyeli su kütlesi, düşük seviyeye getirilirken havaya da basınç tatbik eder.

Daha sonra basınçlı havadan su hemen ayrılır. Bunların en yenileri Taylor kompresörü olarak isimlendirilir. Bu kompersörlerin ilk kurulma maliyeti yüksektir ama ileriye dönük verimi hesaplandığı zaman işletme masraflarını aşağıya düşürür.

Gaz ve Buhar Kompresörleri

Basınçlı havanın veya buharın çıktığı bir ağız vardır. Bu ağızdan yüksek basınçlı hava çıkarken genişler ve hızlı hareketi ile havayı da birlikte götürür. Sonra azalan kinetik enerji, basıncın artmasına neden olur. Bu tür pompalar, buharın zararlı etkisinin bulunmadığı ortamlarda hava üfleyici olarak kullanılır.

 Isı pompalarında ve havalandırma cihazlarında termokompresör olarak kullanılmaktadır. Bu çeşit kompresörler basittir. Hareketli bir parçası bulunmaz. Kullanımı kolaydır. Servis bakım masrafı düşüktür. Bu tür pompaların verimi düşük olduğu için tek dezavantajı budur.

Kompresör Kullanım Alanları

• (Petrol) Gaz sıkıştırma işlemi, kontrol ve işletme mekanizmaları (ham metal) vakum çözülmeleri,
• Sıkma, kontrol ve işletme mekanizmaları, form verme, kalıp baskı, püskürtme kalıbında,
• Konveyör (taş, kil, cam), harmanlama, karıştırma, kontrol ve işletme mekanizmaları, kontrol ve işletme mekanizmaları,
• Kaldırma, (kâğıt) taşıma, kontrol ve işletme mekanizmaları (kauçuk ve plastik) tezgâh tahriki  cam üfleme ve kalıplarda,
• Soğutma (tekstil) sıvıları çalkalama, bağlama sıkma, konveyör, otomatik ekipmanlar,
• Kontrol ve işletme mekanizmaları, dokuma tezgâhların da, eğme, bükme gibi alanlarda kullanılmaktadır.

 

 

BENZER KONULAR

Pistonlu Hava Kompresörü

Vidalı Kompresör

 

Kondenser Nedir? Ne İşe Yarar? Nasıl Çalışır?

Kondenser nedir: Soğutucu sistemlerin dış kısmında veya yalıtım malzemelerinin iç kısmında bulunur. Kondenser, soğutmayı yapan malzemenin içeriye gaz olarak girdikten sonra ısısını etrafına dağıtarak sıvı hale dönüştüğü bölümdür.

Düz boruların kıvrım sayısı artırılarak yoğuşturucunun ısıyı havaya atması sağlanır. Böylece soğutucu madde aşırı soğuk sıvı hale geçmektedir. Soğutma işlemlerinde kompresör ile sıkıştırılan sıcaklığı ve basıncı artırılan gaz kondenserde sıvı hale geçer ve ısısını dış ortama verir. Buharın yoğuşmasını sağlayan bu cihaza kondenser denir. Yoğuşturucu kondenser veya kondansör olarak ta adlandırılırlar.

Kondenser kabini içinde kondenser bobini, fan, kompresör ve kontrol malzemeleri bulunur. Kondenser bobini, alüminyum borudan veya alüminyum kanatlı bakır borulardan üretilmektedir. Bu sayede ısının hızlı bir şekilde aktarımı yapılmaktadır. Kompresör ise soğutma sistemlerinde, soğutucuyu sıkıştırdığı ve gaz halinde bobine pompaladığı için büyük önem taşımaktadır.

Soğutma Çevrimi Nedir?

Bütün parçaların birleşerek soğutma sisteminin çalışır haldeki pozisyonlarına soğutma çevrimi denir.

Çevrim döngüsü; Kompresör tarafından alçak basınçtaki soğutucu akışkan yüksek basınca çıkartılarak buradan kondensere yollanır. Kondenserde yoğuşma oluşturulur ve genleşme valfinden geçerek alçak basınç sıvı hale dönüştürülür. Buradan evaparator yardımı ile soğutma gerçekleştirilir.

Isının düşük sıcaklıktaki kaynaktan, yüksek sıcaklıktaki ortama pompalanması ile depolama hacmi ya da yaşam alanı soğutulur. Isı normalde bunun tersi yönde bir hareket izler (yüksek sıcaklıktan, düşük sıcaklığa doğru).

Uygulamada yalıtım önemlidir. Bundan dolayı düşük ısı iletim katsayısına sahip yalıtım malzemeleri kullanılır. Günümüz de kullanılan yalıtım malzemesi poliüretandır. Yalıtım, soğutulmuş alandaki düşük sıcaklığı korumak ve düşük sıcaklığa erişmek için ihtiyaç olan enerji ve gücü düşürmek için gereklidir.

Kondenser Nasıl Çalışır?

Soğutma çevriminin çalışma prensibi, matematik olarak Sadi Carnot tarafından   1824   yılında bir ısı makinesi ile tanımlanmıştır. Bir soğutucu tersinir(geri dönüşebilen işlem) çalışan bir ısı makinesidir. Soğutucu sistemler, faz değişimli ısı pompasını temel alan çevrimi kullanır. Bununla birlikte absorbeli (soğurmalı) ısı pompaları da uygulamaların bir çoğunda kullanılır.

Soğutma, çalışma prensibi ile buhar ve gazların bir yüzeyde yoğuşması, yüzeyin özelliklerine göre “Damla veya film teşekkülü” şeklinde olur. Damla teşekkülü ile yoğuşma halinde çok daha yüksek (film teşekkülünden 4-8 defa daha fazla) ısı geçirgenlik katsayıları sağlanmaktadır.

Her ne kadar tercih edilse de uygulamada refrijeran özellikleri ve kondenser imalatının ekonomik etkenlerle sınırlanmaları sebebiyle ancak film tarzı yoguşma ve az ölçüde de damla teşekkülü ile yoğuşma birlikte olmaktadır.

Kondenser Isı Transferi

Isı alışverişi 3 aşamada oluşur. Bunlar;

• Kızgınlığın alınması,
• Refrijeranın yoğuşması,
• Aşırı soğutmadır.

Kondenserin dizayn edilmesine göre aşırı soğutma kondenser alanının %0-10’unu, kızgınlığın alınması için ise kondenser alanının %5’ini alır.

Bu üç farklı ısı transferi şekline göre kondenserdeki ısı geçirme katsayıları ile sıcaklık araları da farklı olur. Ancak kızgınlığın alınması aşamasındaki ortalama sıcaklık aralığının fazlalığına karşı daha düşük bir ısı transferi katsayısı var olacaktır. Ama aşırı soğutma sırasında bunun tersine sıcaklık aralığı daha az ve ısı geçirme katsayısı daha fazla olur. Yoğuşma sırasında ise her iki değer de alt-üst seviyelerinin arasında bulunur.

Yapılan deneyler sonucu ısı transferi katsayısının artmasının karşısında sıcaklık farkının azalması yaklaşık olarak aynı çarpım sonucunu verir. Bu değerlerin ortalaması kullanılır. Kondenser  hesabında tek bir ısı geçirme katsayısı ile tek bir ortalama sıcaklık aralığı değerleri uygulanmaktadır.

Kondenser Çeşitleri

Genellikle üç farklı tip kondenser çeşitleri vardır:

• Su soğutmalı kondenser
• Hava soğutmalı kondenser
• Evaporatif kondenser (Hava-Su)

Su Soğutmalı Kondenser

Büyük kapasite isteyen soğutma sistemlerinde kullanılır. Su soğutmalı kondenser, kurulum ve işletme maliyetleri açısından ekonomiktir. Tasarımında, ısıl geçirgenlik, suyun kirlenme katsayısı, su devresindeki basınç düşümü, akışkanın aşırı soğutma seviyesi ve kanat verimi gibi veriler önemlidir.

Hava Soğutmalı Kondenser

Bu tip kondenserlerde gaz fazında bulunan soğutucu akışkan hava yolu ile soğutulmaktadır. Hava soğutmalı kondenserler, soğutma sistemlerinin bir çoğuna uygulanabilmektedir.

Evaporatif Kondenser

Yoğuşmanın, hava hareketi ve su spreyinin bir arada kullanılmasıyla sağlanır. Evaporatif kondenserler, hızlı kirlenir ve çabuk arıza verirler. Çok tercih edilen kondenser tipi değildir. Bu tip kondenserler;

• Soğutma serpantini
• Su püskürtme ve dolaşım sistemi
• Hava sirkülasyon sistemi

olmak üzere üç kısımdan oluşmaktadır.

Endüstriyel soğutma sistemleri  uygulamada, bunlardan hangisinin kullanılacağı daha çok ekonomik yönden yapılacak bir analiz ile belirlenir. Analiz yapılırken kuruluş ve işletme masrafları birlikte etüt edilmelidir. Kondenser fiyatları da maliyete göre değişmektedir. Su soğutmalı kondanser ve evaporatif kondenserlerde yoğuşum sıcaklığı daha düşük seviyelerde  için, soğutma çevrimi termodinamik veriminin  daha yüksek olacağı kesindir. Bu sebeple analiz yaparken bu konuya dikkat edilmelidir.