Topraklama Ölçümü Nasıl Yapılır?
Topraklama Ölçümü: Tesis kurulmadan önce ölçümler yapılır. Bu ölçüm yapılırken “topraklama yönetmeliği” doğrultusunda yapılmalıdır. Gerekli hesaplamalar ve hazırlıktan sonra tesisat kurulumu gerçekleştirilir. Topraklama ölçümü, toprak direnci meger test cihazı sayesinde hassasiyet ile ölçülmektedir.
Toprak direnci, toprağın elektrik akımını ve gerilimini geçirebilmesi sırasında gösterdiği tepkidir. Toprak bakır gibi normal iletkenlere göre daha zayıf bir iletkendir. Ancak akım için alan yeteri kadar büyükse, direnç düşük olup toprak iyi bir iletken haline gelebilir. Bu sebeple sistemde iletkenler ile toprağın arasında olması gereken bir direnç söz konusudur.
Topraklama Direnci Nasıl Ölçülür?
En sık kullanılan yöntem 2 kazıklı (3 problu) ölçüm şeklidir. P ve C elektrotları toprağa derinlemesine çakılır. Bu elektrotlar arasındaki mesafe 5 -10 metre olmalıdır. Topraklama barasına yeşil olan kablo bağlanır. Mutlaka bara ayrılmalıdır.
Sarı kablo potansiyel elektroduna (P), kırmızı kablo da akım elektroduna (C) bağlanır. Elektrotların çakıldığı toprak nemli olmalıdır. Toprağın nemli olması topraklama kazığının kolay çakılmasını ve toprak direncinin düşük çıkmasını sağlar.
Toprak Özdirenci Nasıl Ölçülür?
Toprağın öz direnci 1 m³ toprağın direncidir. Değeri toprağın yapısı ve içindeki su miktarına bağlıdır. Bir elektrodun toprağa geçiş direnci, toprağın özdirencine bağlıdır.
Toprak özdirenç ölçümünde Wenner, Schlumberger, dipoldipol vb çeşitli klasik yöntemleri kullanmak mümkündür. Tüm bu geleneksel yöntemler, 4 adet ölçüm kazığının bir doğru boyunca değişik aralıklarla toprağa çakılması ile uygulanır. Küçük aralıklarla yapılan ölçümlerde özel geliştirilmiş ölçüm cihazlarından yararlanılır. Ancak büyük aralıklarla yapılan ölçümlerde ise voltmetre-ampermetre yöntemi kullanılır.
Ölçüm cihazının C1 ucundan 100-150 Hz frekanslı + I akımı toprağa gönderilir. Bu akım – I olarak C2 ucundan geri döner. Bu akımlar, P1 ve P2 uçlarında U kadar bir potansiyel farkı yaratırlar. Ölçüm cihazları U/I oranını Ω cinsinden direkt olarak verirler. Yeni ölçüm cihazları U/I oranının yanında k faktörünü de belirleyip direkt olarak görünür özdirenci de verebilmektedir.
Topraklama Direncinin Teorik Prensibi
Topraklama ölçümünün teorik prensibi ise toprak megeri ile yapılan ölçümlerdir. İlk teoriksel ölçüm mantığı ve hesaplarını ABD Standard Bürosu’ndan Dr. Frank Wenner 1915 yılında yapmıştır.
Klasik tip toprak megerlerinin üç adet elektrotları vardır. Bunlar: E, P, C.
- E: Toprak Elektrodu
- P: Akım Elektrodu
- C:Potansiyel Elektrodu
Kullanıcılar E ve C elektrotlarına sabit akım uygulayarak E ile P arasındaki potansiyel farkı elde ederler. R = V / I hesabının yapılması ile, alet toprak direnci olan R’ yi verir.
Toprak Direncini Etkileyen Faktörler
- Bitkisel yapılar ya da diğer elektrikli tesisler boyutu genişletebilir. Bu tür değişiklikler için farklı topraklama elektrotlarına ihtiyaç duyulabilir.
- Tesislere bilgisayar kontrollü ekipmanlar ilave etmek elektriksel gürültüyü arttırır. Eski ekipmanlar, yeni ekipmanlara uyum sağlayamadığı için elektriksel gürültüye sebep olabilir.
- Metalik olmayan borular ve kanalların yer altına döşenmesi olumsuz etkiler yaratabilir. Bunun sonucunda sistemler düşük toprak direnci açısından güvenliği etkileyebilir.
- Toprak direncini etkileyen faktörlerden biri de toprağın nemli olmasıdır.
Meger İle Topraklama Ölçümü Nasıl Yapılır?
Topraklama ölçümü, topraklama değerinin ölçülmesi için yapılan işlemin adıdır. Topraklama megeri ile ölçüm yaparken toprak çubukları P ve C toprağa derinlemesine çakılır. Elektrotların arası 5 ile 10’ar metre olmalıdır. Yeşil kablo cihazın E topraklama elektroduna, sarı kablo P’ye ve kırmızı kabloda C’ ye bağlanır.
Dikkat: Çubukların çakıldığı toprak nemli olmalıdır. Toprak kuru, kumlu yada taşlı ise yeterli miktarda su ile nemlendirilir. Kablolar bağlantı maşalarından iyice tutturulur. Bakır elektrot uçları C-P-E topraklama ölçüm cihazı üzerindeki noktalara bağlanır. C: red (kırmızı), P: yellow (sarı), E: green (yeşil) kablo renkleri ile belirtilmiştir. E = topraklama yapılmış çubuğa ya da levhaya bağlanır.
Ölçüm sırasında kısa devre yapmak için P ve C birleştirmek yeterlidir.
Cihazın çektiği voltaj 2 m Amperden az olduğundan elektrik sigortası atmaz. P ve C terminallerine bağlı bir topraklı elektrod, power supply (enerji beslemesi) yada ana şebeke topraklaması “re“ gerçek toprak direnci RX‘ e eklenir. Bu durumda toprak direnci; RE = RX + re olarak verilir.
- re; Trafo, power supply yada ana şebeke topraklamasından gelen toprak direnci bilinmelidir.
- RE; Ölçü aleti üzerinde okunan değer. Eğer RE bilinirse gerçek direnç değeri RX = RE – re bulunur.
Toprak Megeri ile Hassas Ölçüm
Toprak megeri ile hassas ölçümde kullanılan multimetrelerdeki hassaslık ayarı benzerdir. Topraklama ölçüm yaparken cihazın üzerindeki anahtar 2000 ohm kademesine getirilir. Topraklama testi sırasında LED’ ler aktif duruma gelir. Toprak direnci düşük ise anahtar 200 ohm veya 20 ohm kademesine getirilir. Gösterilen değer topraklanmış elemanların toprak direncidir.
- Test butonu basılı iken kademe değiştirilmez.
- C terminalinde toprak direnci ölçülemeyecek kadar yüksek çıkarsa displayde “……” işaretleri görülür. Bu sorunu gidermek için, toprak direnci düşürülmelidir. Mesela, bu çubuğun olduğu yer nemlendirilerek ve bağlantı kablolarının gevşekliğine bakılarak kontrol edilmelidir.
- E ve C yada E ve P çubukları arasında maksimum 50 V/AC voltaj meydana gelecektir. Toprak ölçümü yapılırken yüksek voltaj olduğu için test çubuklarına dokunulmaz.
Toprak Gerilimi Ölçümü
Test cihazının kademesi toprak gerilimine getirilir. Gerekli olan işaretler cihazın ekranında görülür. Gerilim 10V yada daha az olmalıdır. Eğer 10V’ tan büyük değer olursa toprak direnç değerinde hatalar olabilir. Bu durumun meydana gelmemesi için test edilen aletin güç kaynağı kapatılmalıdır. Ya da voltajı azaltacak başka bir önlem alınmalıdır.
Bedri der ki
Toprak direncini ölçmek için toprağa kaç volt elektrik veya akım verilmesi gerekir idaali nedir
admin der ki
Yalıtkanlık dirençlerinin ölçülmesinde üreteç olarak el manyetosu veya dijital megerler de kullanılır. Bunlar genel olarak 100, 250, 500, 625, 1000, 1250, 2500 ve 5000 Volt üreten doğru akım üreteçleridir. Yalıtkanlık ne kadar yüksek gerilimle yapılırsa alınacak güvenlik tertibatları da o kadar iyi olur.
Tural der ki
Salam. 1000 v dan yukarı şəbəkədə topraklama dirençi na kadar olmalı ?
admin der ki
Pratikte topraklama levhasından kablo bağlanıp çekilirken, işletmeye çekilen güç kablosunun (Örneğin; (3 X 70+50) 50 mm²’lik nötr kablosunun yarısı olan kablo, 25 mm² kablo topraklama kablosu olarak bağlanır. Topraklama kablosu 10 mm² nin altında olmamalıdır.
mikail der ki
toprak 70m ilerde ölçümü nasıl yaparız .kablo eklediğimizde çubuklar arası mesafeyi degiştirmelimiyiz yoksa aynımı klamalı ?
referans noktası yok isee
admin der ki
Bütün standart ölçüm metodları değiştirilmeden aynı uygulanacaktır.