Kondansatör

Elektrolitik kondansatörlere kutuplu kondansatörler de denir. Pozitif ve negatif kutupları bulunan, alüminyum levhalar arasında asit borik eriyiğinin di-elektrik  (yalıtkan) madde olarak kullanıldığı   kondansatörlerdir. Negatif uç kondansatörün dış yüzeyini meydana getiren alüminyum plakaya bağlıdır. Kullanım alanları oldukça yaygın ve en sık kullanılan kondansatörlerdir.

Özellikleri

Elektrolitik  kondansatörler büyük kapasiteli olup en sık kullanılan kondansatörlerdir. Diğer kondansatörlerden farklı olarak pozitif ve negatif kutupları olan kondansatör çeşitidir. Yüksek kapasite değerlerinde elektrolitik kondansatörler kutuplu kondansatör veya kutupsuz (polaritesiz) olarak  kondansatör imalatı yapılabilir. Pozitif kutup olarak oksitlendirilmiş alüminyum, negatif kutup olarak normal alüminyum levha kullanılmıştır. Genel olarak filtre, gerilim çoklayıcılar, kuplaj – dekuplaj ve zamanlama devrelerinde  kullanılır. Yüksek frekans karakteristik değerleri kötü olduğu için yüksek frekanslı devrelerde tercih edilmezler.

Kutuplu kondansatörler, DC devrelere bağlantıları yapılırken artı ve eksi uçları dikkatli bir şekilde bağlanmalıdır. Yanlış bağlantı yapılırsa anotta bulunan oksit tabakasının metal yüzeyi kısa devre eder. Yüksek ısı meydana gelir. Bu da kondansatörün patlama sebebi olabilir. Üretimi sırasında, elektrolitik kondansatörlerin üzerinde kapasite değeri ve maksimum şarj gerilimi de yazılır. lµF/50 V gibi. Bu gerilime kırılma gerilimi de denir.

Kapasite seçimi yapılırken gerilim değerleri de dikkate alınmalıdır. Üretiminde maksimum şarj voltaj değeri belli olduğundan hiçbir zaman bu değer aşılmamalıdır. Bu voltaj değeri dikkate alınarak devreye uygun bir kondansatör seçimi yapılmalıdır. Asla devreye ters bağlanmamalı ve şarj gerilimi üzerine çıkılmamalıdır. Böyle bir durumda kondansator di-elektrik (yalıtkan) özelliğini kaybeder ve bozulur. Tantalyum, karakteristik değeri daha yüksek olduğu için daha hassas uygulama devrelerinde tercih edilirler. Kutuplu elektrolitik kondansatörlere, ters DC ve alternatif gerilim uygulanmaz. Alternatif gerilimde çalıştırılacak kutupsuz kondansatör vardır. Boyutları küçüktür ama kapasiteleri büyüktür. Alçak ve yüksek gerilimli devrelerde kullanılırlar.

Elektrolitik Kondansatör Çeşitleri;

Elektrolitik kondansatör çeşitleri iki türlü imal edilir;

• Alüminyum plakalı
• Tantalyum plakalı

İkisi arasındaki fark tantalyum oksidin yalıtkanlık sabiti daha büyüktür.

Alüminyum Plakalı Elektrolitik Kondansatör

Alüminyum plakalı elektrolitik kondansatör yapısı; Alüminyum oksitli anot folyo ile alüminyum katot folyodan meydana gelen sent şeklindeki iki plakanın arasına elektrolitik emdirilmiş kâğıttır.

Bunlar silindir şeklinde sarılarak kutuplu kondansatör elde edilir. Oksit tabakası yalıtkan olduğu için plakalar arası yalıtkanlığı sağlar. Alüminyum oksitli plakaya bağlı elektrot pozitif (+), alüminyum plakaya bağlı elektrot ise negatif (-) kutup olarak adlandırılır.

Devreye bağlanırken pozitif  elektrot, devrenin + tarafına, negatif elektrot ise devrenin negatif tarafına bağlanır. Ters bağlanırsa anot üzerindeki oksit tabakası kalkar. Geçen akım ile elektrolitik kimyasal reaksiyona girer ve ısınır. Isınınca  şişer  kondansatörü patlatır. Kağıda emdirilmiş olan elektrolitik, iletken bir maddedir.  Gövdesi oksit tabakasının zaman içinde ve küçük değerli aşırı gerilimlerde bozulmasını önler.

Tantalyumlu Elektrolitik Kondansatör

Tantalyumlu elektrolitik kondansatör yapısı;

Tantalyumlu oksitli folyo şerit ile tantalyum folyo şeritten meydana gelir. Tantalyumlu oksitli plakaya pozitif (+), tantalyumlu plakaya ise negatif (-) kutup bağlanmıştır.

Elektrolitik kondansatörlerin; 

Avantajları;

Elektrolitik kondansatörlerin hacmine göre kapasiteleri  büyüktür. Maliyeti düşük olması avantajdır.

Dezavantajları;

Ancak kaçak akımlar büyüktür. Ters bağlantı yapılırsa bozulmaları dezavantajdır. Uzun süre kullanılmayan elektrolitik kondansatörlerin kapasitesi, kendi kendine azalır. Bu tür kondansatörlere, kullanılmadan önce formasyon işlemi yapılmalıdır. Formasyon işleminde kondansatör, önce alçak gerilim altında uzun süre tutulur. Daha sonra yavaş yavaş gerilim artırılarak anma gerilimine ulaşılır. Bu durumda kapasitenin azalmasına sebep olan oksit tabakası bozuklukları tamir edilmektedir. Elektrolitik kondansatörler gerilime doğru bağlandıkları sürece meydana gelebilecek kısa devreleri kendi kendilerine hemen tamir edebilir.

Kutuplu elektrolitik kondansatörlerin dışında alternatif gerilimde çalıştırabilecek kutupsuz elektrolitik kondansatörler de vardır. Bunlar, aynı kutupları birbirine seri bağlanmış iki adet kutuplu elektrolitik kondansatör gibidir. Örnek olarak; anodları bir araya bağlamak ve diğer uçları açıkta kalmak şartı ile iki adet kutuplu kondansatörden bir adet kutupsuz kondansatör meydana getirilebilir. Ancak bu kez kapasite değeri yarıya iner.

Kullanım Alanları

Gerilim çoklayıcılarda, doğrultucu filtre devrelerinde, kuplaj ve  dekuplaj devrelerinde, ses frekans yükselteçlerinde, zamanlama devrelerinde bu elektrolitik kondansatörler kullanılır. Kondansatör firmaları tarafından elektrolitik kondansatörler, kullanılan malzemeye göre iki tipte yapılır. Kullanılan elektrolit sıvı, nemli veya kuru olabilir.(Örnek olarak, nişasta gibi dolgu maddeleriyle kıvamlandırılmıştır.) Kondansatör fiyatları her firmaya, kullanılacak kondansatöre  göre değişir.

Sıvılı Tip Elektrolitik Kondansatör

Sıvılı tip elektrolitik kondansatörler sadece DC akımlı devrelerde kullanılır. Bu tip kondansatörlerde pozitif levha olarak alüminyum kullanılmıştır. Bu kondansatöre DC akım uygulandığı zaman pozitif levha üstünde yalıtkan bir oksit tabakası meydana gelir. Bu oksit tabakası dielektrik (yalıtkan) gibi davranır. Meydana gelen oksit tabakası ince olduğu için  kondansatörün kapasiteside büyük olur.

Kuru Tip Elektrolitik Kondansatör

• Elektrolitik kondansatörlerin kapasite değerleri: 1, 2,2, 3,3, 4,7,10,22, 33, 47, 100, 220,330, 470, 1000, 2200, 4700, 10.000, 22.000, 38.000 mikrofarad (µf )…vb. olabilir.
• Elektrolitik kondansatörlerin çalışma gerilimleri: 3, 6, 10, 12, 16, 25, 35, 40, 50, 63, 100, 250, 350, 450 Volttur. İsteğe bağlı olarak bu voltaj değerlerinin üzerinde yapılan kondansatörler de vardır.

Elektrolitik kondansatörlerde sıcaklık önemli bir etkendir. Bu tip kondansatörlerin içindeki elektrolitik sıvısı, aşırı sıcaktan dolayı zamanla kurumaya başladığı için kondansatörün kapasite değeri düşer. Bu da hassas devrelerin çalışma sisteminde arızalara yol açar. Özellikle televizyonlarda küçük kapasiteli (2,2-3,3-4,7-10-47-100µf) kondansatörlerin elektrolitinin kuruması sebebiyle birçok arıza (ekranın üzerinde çizgi meydana gelmesi, görüntü daralması ve benzeri) oluşmaktadır.

TV’ lerde taş direnç, besleme trafosu, güç transistörleri ve yüksek gerilim trafosu ısı yaydığı için bunların yakınında bulunan elektrolitik kondansatörler, çabuk bozulur. Bu sebeple yüksek sıcaklık olan yerlerde 85 °C’ lik veya 105 °C’ lik kaliteli elektrolitik kondansatörler kullanılmalıdır.

 

Kondansatör renk kodları; kondansatörlerin çalışma gerilimi ve kapasite değeri fazlalaştıkça gövde boyutları büyümektedir. Büyük gövdeli kondansatörlerin üstünde çalışma voltajı ve kapasite değeri rakamlarla belirtilir.
Kondansatör çeşitlerinden olan elektrolitik kondansatörlerdeki gibi kondansatör değerleri, üretici firmalar tarafından üzerine  etiketlenir veya kondansatörün üzerine işaretlenen rakam ve renk kodları ile belirtilir.

Not:Enerji verimliliği sağlamak için kondansatör seçimi iyi yapılmalıdır. Aşağıdaki tabloda direnç değerleri ve renk kodları verilmiştir.

*1ppm=10‾⁶ kapasite birimidir.

“+”ppm = Sıcaklık arttıkça kapasite de artar.++
“-“ppm = Sıcaklık arttıkça kapasite de küçülür.

Seramik kondansatörlerin renk kodları aşağıdaki şekildeki gibidir. Renk kodlamasında bulunan değer, pf cinsindendir. Renklerin rakamsal karşılığı bulunurken gövdede bulunan renkler üstten aşağıya veya soldan sağa doğru okunarak kapasite değeri bulunur.

Üç Renk Bandıyla Yapılan Kodlama

1. bant (A): Sayı,
2. bant (B): Sayı,
3. bant (C): Çarpandır.

Dört Renk Bandıyla Yapılan Kodlama

1. bant (A): Sayı,
2. bant (B): Sayı,
3. bant (C): Çarpan,
4. bant (D): Toleranstır.

Beş Renk Bandıyla Yapılan Kodlama

1.bant (A): Sayı,
2. bant (B): Sayı,
3. bant (C): Çarpan,
4. bant (D): Tolerans,
5. bant (E): Çalışma gerilimidir.

Örnek: Gövdesi üzerindeki renk bantları Kahve (A), siyah (B), sarı (C), siyah (D), kırmızı (E) olan kondansatörün kapasitesini bulalım.

Çözüm: 100 000 pf= 100 nF = 0,1 µf ± % 20/200 V

Örnek: Gövdesi üzerindeki renk bantları turuncu (A), beyaz (B), kahve (C), altın (D), kahve (E) olan kondansatörün kapasitesini bulalım.

Çözüm: 390 pf ± % 5/100 V

Örnek: Gövdesi üzerindeki renk bantları sarı (A), mor (B), turuncu (C), kırmızı (D), kahve (E) olan kondansatörün kapasitesini bulalım.

Çözüm:47 000 pf ± % 2 / 100 V

Altı Renk Bandıyla Yapılan Kodlama

1. bant (A): Sayı,
2. bant (B): Sayı,
3. bant (C): Çarpan,
4. bant (D): Tolerans,
5. bant (E): Çalışma gerilimi,
6. bant (F): Sıcaklık katsayısıdır.

Örnek: Üzerinde turuncu, siyah, turuncu, kahverengi, kırmızı, mor renkleri bulunan kondansatörün kapasitesini bulalım.

Çözüm: Turuncu: 3, Siyah: 0, Turuncu: 3, Kahverengi: ±% 1, Kırmızı: 200 volt, Mor:-750.10-6/°C

Kondansatör: 30.000 pf ± % 1 / 200 V = 30 nf ± % 1 / 200 V

Elemanın sıcaklığa göre kapasite değiştirme katsayısı: -750.10 -6 /°C

Tantal Kondansatör Renk Kodları

Tantal kondansatörler iki biçimde kodlandırılır. Birinci tip tantal kondansatörlerde  birinci ve ikinci renk, standart renk tablosundan okunur. Ortadaki çarpan yuvarlağıdır. Bununla çarpılır. Son renk voltaj renkleridir. Değerleri ise sarı renk kodu 6.3V, yeşil renk kodu 16V, mavi renk kodu 20V, gri renk kodu 25V, beyaz renk kodu 3V, siyah renk kodu 10V, pembe renk kodu 35V‟tur.

İkinci tip tantal kondansatörlerde işaretli çizgili taraf pozitif bacağı gösterir. Üst rakam mikro farad (μf) olarak sığayı (kapasiteyi), alt rakam ise voltajı gösterir.

Polyaster Kondansatörlerde Renk Kodları

Polyester kondansatörlerde kod programı ile beş tane şeritten ilk ikisi standart renk kodundan okunur ve pf değerindedir. Üçüncü şerit çarpandır, dördüncü şerit tolerans, beşinci şerit voltajdır. Tolerans; siyah renk kodu % 20, beyaz renk kodu %10, yeşil renk kodu % 5‟tir. Voltaj; kahverengi renk kodu 100, kırmızı renk kodu 200, sarı renk kodu 400 volt anlamındadır.

Direnç Renk Kodları

Direnç çeşitleri arasında olan sabit dirençlerin elektriksel büyüklüğü (omaj değeri), üretim yapıldıktan sonra yerleştirilmiş olan renk bantlarıyla bulunur. Direncin değeri, ölçü aleti kullanmadan, renk bantları yardımıyla belirlenebiliyor. 4 ve 5 renk bantlı direnç imalatı yapılabilir. Direnç renk kodları programı ile direnç üstündeki renkler okunarak direncin değeri ve toleransı belirlenir. Aşağıdaki çizelgede direnç renk kodları tablosu ve renklere karşılık gelen sayılar verilmektedir.

100 KΩ’ luk direncin 5  ve 4 renk olarak renk kodları verilmektedir.

Direnç Renk Kodları Örnekler

Çözüm

1-Renk= Turuncu=3

2-Renk= Turuncu=3

3-Renk= Beyaz=9

Çarpan = Siyah =10²

Tolerans= Kahverengi=%1 Sonuç= 339Ω, Tolerans %1

Önemli bilgi: 1. renk bandı kenara daha yakındır ve hata payı (tolerans) bandı, diğer renk bantlarından biraz daha uzaktadır.

Direnç üzerindeki renkleri değerlendirdiğimizde A, B, C, D ve T sırasına göre gidilmelidir. Direnç renk kodları hesaplama programı ile bu sıralamaya göre yapılacak hesaplama sonucu, elde edilen direnç değeri Ohm(Ω) olarak bulunacaktır. (10°=1 ‘dir.)

Metal Film Dirençte

Karbon Direnç

Değeri Üzerinde Yazılı Dirençler

Bazı üreticiler renk kodu yerine direnç değerlerini yazarlar. Bunlardan bazıları doğrudan direnç değerini ve toleransını yazar, bazıları da harf kodu kullanırlar.

Direnci gösteren harfler

R = Ohm(Ω), K = Kilo Ohm(KΩ), M = Mega Ohm(MΩ)

Tolerans harfleri: F = ±%1, G = ±%2, J = ±%5, K = ±%10, M = ±%20

Kodlama Üç Biçimde Olur

1- 1000 Ω’ a kadar olan dirençler için R harfi kullanılmaktadır.

Kodlama 3 adımda yapılmaktadır

1. R ‘den önce gelen sayı “Ω” olarak direnci gösterir.
2. R ‘den sonra gelen sayı direncin ondalık kısmını gösterir.
3. En sonda olan harf toleransı gösterir.

Örnek

6R8J = 6.8 ±%5 Ω R45G = 0.45 ±%2 Ω 2- 1KΩ ‘dan 1MΩ ‘a kadar olan dirençler için “K” harfi kullanılmaktadır.

Örnek

3K0K = 3±%10 KΩ 2K7M = 2.7±%20 KΩ 3- 1MΩ ‘dan yukarı dirençlerde ise “M” harfi kullanılmaktadır.

Direnç Standartı

Tabloda görüldüğü gibi, dirençler standart değerlerde üretilir. Tolerans yüzdeleri, “E” seri numarasından anlaşılır.

İhtiyaca göre bu dirençlerin 10, 100, 1000 katları alınır.

 

Kondansatör çeşitleri ve devrede kullanım amaçları: Kondansatörler elektrik yükü depolama, reaktif güç kontrolü, bilgi kaybı engelleme, AC/DC arasında dönüşüm yapmada kullanılırlar ve tüm entegre elektronik devrelerin vazgeçilmez elemanıdırlar. Kondansatörlerin (veya kapasitörlerin), pozitif (+) ve negatif (+) bacak uçlarına kondansatör de kutup denir. Kondansatör imalatı kutuplu ve kutupsuz olarak iki farklı çeşitte yapılmaktadır.

Kutupsuz kondansatör üretimi sırasında bacak uçları kutuplanmamış kondansatör çeşididir. Bu halde kondansatörün bacaklarının bağlanma yönü önemli değildir. Kutuplu kondansatör üretimi sırasında bacak uçları kutuplanmış ve hangi bacağı pozitif, hangi bacağı negatif olduğu belli olan kondansatör çeşididir. Bu çeşitteki kondansatörü devreye bağlarken bacak uçları kontrol edilerek bağlanmalı, yanlış bağlanırsa patlar ve çevreye zarar verebilir.

Kondansatörlerin iki çeşidi vardır. Bunlar, sabit ve ayarlanabilen kondansatörlerdir. Buna göre kondansatörler içerisinde kullanılan yalıtkan (dielektrik) cinsine göre çeşitlendirilir.

• Sabit değerli kondansatörler
• Ayarlı (değişken değerli) kondansatör

Sabit  Kondansatörler

Bu kondansatör çeşitlerinin sağladığı kapasitör değeri üretilirken belirlenmiş ve bu kapasitör değeri kullanıcı tarafından değiştirilemez.

Sabit Kondansatör

Sabit  kondansatör çeşitlerinin sağladığı kapasitans değeri üretilirken belirlenmiştir. Bu kapasitans değeri kullanıcı tarafından değiştirilemez. Dielektrik tipine göre sabit kondasatör çeşitleri ve özellikleri;

• Elektrolitik kondansatör,
• Tantal kondansatör,
• Plastik kondansatör,
• Kağıtlı kondansatör,
• Mika kağıtlı kondansatör,
• Seramik kondansatör,
• Plastik film kondansatör,
• Mika kondansatör,
• Smd kondansatör,
• Polyester kondansatör.

Elektrolitik Kondansatör

Elektrolitik kondansatörlerde ……. Daha fazla bilgi için elektrolitik kondansatör sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Tantal Kondansatör

Tantal kondansatörler elektrolitik kondansatörlerin gelişmiş  türüdür. Tantal, esnek ve asit’e dayanaklı bir elementtir. Tantal elektrot folyo veya sinterlenmiş malzeme şeklinde olabilir. Tantal kondansatörler de kutuplu kondansatörlerdir. Anod olarak tabaka olan sinterli levha biçiminde  tantal metali kullanılır. Katotta sülfirik asit olan bir elektrolit vardır. Tantal kondansatörler  de kullanılan dielektrik madde, tantal oksittir. Elektrolit çoğunlukla sıvıdır. Sinterlenmiş malzemedeki küçük boşluklara girer. Katı elektrolitli tantal kondansatör özellikleri vardır. Bunlar elemanın boyutlarının küçültülmesinde anlam taşırlar.

Özellikleri arasında; küçük boyutlar ve daha az ağırlıkta daha büyük kapasite değerleri, patladığında yakınındaki elemanları da bozma tehlikesinin bulunmaması (çünkü elektrolit sıvı değil) ve uzun süre depoda bekledikten sonra hemen kullanılmaya hazır olmasıdır. Kaçak akım yaklaşık olarak 30nA/uF ve anma gerilimi de çoğunlıkla 100 V nun altındadır. Kapasiteleri gerilim ve sıcaklık değişimlerinde duyarsızdır.

Bu kondansatörler modern elektronik teknolojisinin duyarlı cihazlarında kullanılır. Tantal kondansatörlerin kapasite değerleri 0,1 mikrofarad ile 68 mikrofarad arasında değişmektedir.

Plastik Kondansatör

Plastik kondansatörlerde, dielektrik olarak yalıtkan kısımlarında polyester, polipropilen, polikarbonat, iletken kısımlarında alüminyum levhalar kullanılır.

Plastik kondansatörlerin kapasite değerleri kararlı, izalasyon dirençleri yüksektir. Metal kağıtlı kondansatörler gibi kendilerini onarabilirler. Plastik kondansatörlerin kapasite değerleri 220 pikofarad ile 0,33 mikrofarad arasında değişmektedir.

• Polikarbonat (Simgesi = C) = 50 V…630 V gerilimde çalışır. Kapasitesi 1 µf – 220pf
• Politereftalat (Simgesi = T) = 100V…400V gerilimde çalışır. Kapasitesi 0,33µf – 1000pf
• Polistrol ( Styroflex) (Simgesi = S) = 30V…500V gerilimde çalışır.Kapasitesi 0,5µf – 1pf

Kullanım Alanları

Sinyal ve filtreleme devrelerinde, plastik film kondansatörler kullanılırlar. Fakat yüksek frekanslı devre uygulamalarında pek tercih edilmezler. Kutupsuz olarak imal edilirler.

Kâğıtlı Kondansatör

İki tane metal tabakadan oluşan kağıtlı kondansatörler, iletken yüzeylerden meydana gelir. Metal tabakaların aralarında dielektrik olarak emprenye edilen izole kâğıt kullanılır. Fazla yer kaplamaması için metal tabakalar, rulo biçiminde üst üste sarılır. Metal tabakalar sarılırken  kısa devre meydana gelmemesi için bir kat daha izole kağıt sarılır.

Sarılan kondansatör, alüminyum bir kap veya bir boru içerisine konularak ağız tarafı ziftlenerek kapatılır. Bu kap içine sarılmış olan birkaç tane kondansatör konulabilir. Kâğıtlı kondansatörler nemli yerlerde kullanılacaksa  koruyucu olarak ikinci bir izole kılıf geçirilir. Kağıtlı kondansatörler, yalıtkanlık kalitesini arttırmak için parafin maddesi emdirilmiş 0,01 mm kalınlığındaki kağıdın iki yüzüne 0,008 mm kalınlığında kalay veya alüminyum plakalar yapıştırılarak üretimleri yapılır. Kağıtlı kondansatörler, kuru kağıtlı, yağlı kağıtlı, metalize kağıtlı gibi modelleride vardır.

Standartlara uygun olarak kondansatörlerin üzerinde bu bilgiler yazılmalıdır.

• Anma kapasitesi
• Tolerans
• Anma  gerilimi

Metal-Kâğıtlı kondansatörler (MP-kondansatör)

Kağıtlı kondansatörlerden farklı olarak bu kondansatörlerde kağıt üstüne basınç yoluyla ince alüminyum veya çinko kaplanmıştır. Bu sistemle kondansatörler küçük boyutlu ama kağıtlı kondansatörlere göre daha yüksek kapasiteye sahip şekilde imal edilirler. Metal kağıtlı kondansatörlerde, yüzeyin bir bölümünde kırılma olduğunda ark oluşur. Bu kısımda ince bir metal yüzey basıncı meydana gelerek metalsiz bir yüzey oluşur ve kısa devreyi önler. Metal kağıtlı kondansatörlerin bu durumu onlara kendilerini onarabilme özelliği kazandırır.

Metal-Kâğıtlı kondansatörlerin çalışma gerilimleri 100 ila 700V arasındadır. Kapasiteleri 1 nanofarad -20 mikrofarad arasında üretilir. Bundan dolayı kısa devrenin meydana geldiği yerin etrafındaki iletken metal uzaklaştırılmalıdır.

Seramik Kondansatör

Seramik kondansatörlerde dielektrik madde olarak iletken levhalar arasında baryum titanat veya titanyum dioksit gibi seramik maddeler bulunur. Disk biçimindeki seramik kondansatörlere mercimek kondansatörler adı verilir. Seramik kondansatörlerin kapasite değerleri küçük, toleransları ise %20 civarındadır. Bu tip kondansatörlerin kapasite değerleri sıcaklık ve nemden kolay etkilenir. Seramik kondansatörlerin enerji kayıpları düşük olduğundan yüksek frekanslı devrelerde kullanılabilirler.

Kullanım Alanları

Yüksek frekanslı devrelerde bypass kondansatörü olarak kullanılırlar. Yüksek frekanslı devre uygulamalarında çalışacak hassaslıkta ve kutupsuz kondansatör olarak imal edilirler.

Plastik Film Kondansatör

Yalıtkan olarak polikarbonat ve polyester gibi plastik maddeler kullanıldığı gibi başka plastik maddeler de kullanılmaktadır.

Kullanım Alanları

Sinyal ve filtreleme devrelerinde plastik film kondansatörler kullanılmasına karşın yüksek frekanslı devre uygulamalarında kullanılmazlar. Kutupsuz olarak imal edilirler.

Mika Kondansatör

Mikalı kondansatörlerde dielektrik madde olarak yalıtkan maddesi olarak bir tür demir oksit olan mika kullanılır. Mika kondansatörler ince metal folyolar arasına mik konularak imal edilir. Mika tabiatta 0,025 mm inceliğinde tabakalar halinde bulunur. Kondansatörlerin üretiminde bu tabakalardan yararlanılır. Mika, ‘εr’ dielektrik sabiti yüksek olan ve az kayıplı elemandır. Bunlar yüksek frekans devrelerinde kullanılmaktadır.

Kullanım Alanları

Mika kondansatörlerin frekans karakteristik değeri yüksek olduğu için rezonans ve yüksek frekanslı devrelerde kullanılabilir.

• Kapasiteleri 1 pikofarad…..0,1 mikrofarad arasında,
• Gerilimleri 100 V … 2500 V arasında,
• Toleransları ise ±% 2 … ±% 20 arasında çalışacak biçimde ve kutupsuz olarak imal edilirler.

Mikanın yalıtkan sabiti yüksek olmasından dolayı meydana gelebilecek kayıp miktarı en az olan kondansatör çeşitlerinden biridir. Mikalı kondansatörlerin ölçme ve yüksek frekans tekniği için yalıtkanlıkları vardır. Kutupsuz olarak imal edilir.

Mikalı Kondansatör Çeşitleri

Gümüş kaplanmış mikalı kondansatör; Bu kondansatörler, mikanın iki yüzüne gümüş püskürtülerek yapılmaktadır. Dış bağlantı elektrotlarını meydana gelen kondansatöre, lehimleyerek reçine yada mum ile gövde içerisine yerleştirilir.

Alüminyum folyo ile kaplanmış mikalı kondansatör; Gümüş kaplama ince olduğu için bu türde yapılan kondansatör, büyük akımlara dayanamaz. Büyük akımlı devrelere mika üstüne alüminyum folyo kaplanmış kondansatörler imal edilir. Bu kondansatör ayarlı (trimer) olarak da yapılır.

SMD (Surface Mounted Device) Kondansatör

Günümüzde yüzey montajlı elamanlar (SMD) oldukça yaygınlaştı. Çeşitli SMD kondansatör firmaları tarafından farklı şekilde smd kondansatör imalatı yapılmaktadır. Ama genel olarak seramik ve mika kondansatöre uygun yapıda fakat daha küçük bir şekilde üretilirler. Kılıf olarak diğer kondansatörler den farklıdırlar. Bu elemanların küçük elektronik devrelerde, plaketin bakırlı yüzeyine montajları yapılır. Küçük boyutlu elektronik kartlar üretilmek istendiğinde smd elemanlar kullanılmalıdır. Küçük gövdeli olduğu için lehimlenmesi zordur.

Kullanım Alanları

SMD Kondansatörler cep telefonu, video bilgisayar vs aletlerde kullanılır. 

Polyester Kondansatör

Dielektrik madde olarak polyester kullanılan kondansatörlerdir. Kapasite değerleri 220 pikofarad ile 0,33 mikrofarad arasında değişebilir.

AYARLI KONDANSATÖRLER

Belirli bir kapasite değerlerinde üretilen kondansatör çeşitidir. Bu kondansatörlerin minimum ve maksimum bir kapasite değeri vardır. Bu değerler devrede istenilen bir değerde sabitlenerek kullanılırlar.

Ayarlı Kondansatör

Yalıtkan maddesi havadır. Ama piyasada yalıtkan olarak mika, plastik ve seramik olarak imal edilen ayarlı kondansatörler de vardır.
Ayarlı kondansatör, birden fazla plakanın birbiriyle paralel bağlanması ile elde edilir. Yani içerisinde birden fazla kondansatör bulunur. Bundan dolayı ihtiyacımız olan kapasite değeri için plakalar aktif edilir ve istenilen kapasite değerine ulaşılır.

Kondansatör sembolü;

 

Ayarlı Kondansatörün İç Yapısı

Bazı bölümlerden meydana gelir.

Stator: Kondansatör içinde bulunan hareketsiz (sabit) parçadır.

Rotor: Kondansatör içinde bulunan hareketli parçaya rotor denir.

Mil: Rotorun, stator üzerinde hareketini sağlayan parçadır. Mil vasıtasıyla kullanıcı istediği kapasite değerini ayarlar.

Ayarlı Kondansatörlerin,

• Varyabl Kondansatör
• Trimmer Kondansatör olmak üzere çeşitleri vardır.

Varyabl Kondansatör

1. İngilizce adı ile varyabl (variable) olarakta anılmaktadır. Kapasite değeri en yüksek olan ayarlı kondansatör çeşididir. Kapasite değeri elle değiştirilen varyabl kondansatörler, birbirinden yalıtılan plakalardan meydana gelmiştir.

Plakalardan biri sabittir. Sabit olan kondansatörün gövdesine izolatörler ile sabitlenmiştir. Hareketli plaka, bir mil üstünden döndürülür. Gövdeye elektriksel olarak bağlıdır. Mil döndükçe hareketli plakalar, sabit plakaların aralarına girip çıkması ile kapasite değeri ayarlanır.

Maksimum kapasite değeri 50pF – 400pF aralıklarındadır. Yüksek voltaj ve yüksek frekans aralıklarında çalışırlar. Çok yüksek kapasite değerlerine ulaşılmasa da en büyük avantajı 50KV ve 1000 MHZ gibi yüksek voltaj ve frekans değerlerine ulaşabilirler. Bu tür kondansatörlerin mil kısmı kapasite değerleri istenildiği zaman hemen değiştirilmeye  uygun olacak şekilde imal edilir.

Aynı milde hareketli plakanın karşı tarafına sabit plakalar yerleştirilerek bir gövde üstünde birkaç tane varyabl kondansatör elde edilir. Böyle yapılan kondansatörlere   ganglı varyabl kondansatör denir.

Genel olarak varyabl kondansatörlerde dielektrik madde olarak hava ve bazen  mika kullanılır. Varyabl kondansatörler telsizlerin ve radyoların frekans ayarlarında kullanılır. Varyabl kondansatörlerin havalı tipleri gang başına en alt düzeyde 600 pikofaradlık bir kapasiteleri vardır.

Maksimum Kapasite değeri 50pF – 400pF aralıklarında olabilir. Yüksek voltaj ve yüksek frekans aralıklarında çalışabilir. Çok yüksek kapasite değerlerine ulaşılmasa da en büyük avantajı 50KV ve 1000 MHZ gibi yüksek voltaj ve frekans değerlerine ulaşabilirler. Bu tür kondansatörlerin mil kısmı kapasite değerleri istenildiği zaman hemen değiştirilmeye müsait olacak şekilde üretilir.

Kullanım Alanları

• Radyo alıcıları (plakaları küçük ve yakındır).
• Radyo vericileri.
• Büyük güçlü alanlarda.
• Yüksek frekans aralıklarında çalışılan uygulamalarda.

Trimer Kondansatör

Kapasite değerinin ayarlanması için kullanılan milin bir vida şeklinde imal edilmiş halidir. Tornavida ile istenilen kapasite değeri ayarlanır. Varyabl (variable) kondansatöre göre daha düşük değer aralıklarında çalışırlar. Trimer kondansatörlerde, hareketli ve sabit olarak iki seramik disk vardır. Seramik diskler metal buharında yarım daire biçiminde  kaplanır. Hareketli disk çevrilerek yarım daireler üst üste getirilir böylece kapasite ayarı yapılır. Küçük boy ayarlı kondansatörler, trimer, peddir gibi çeşitli isim alırlar. Trimer kondansatörlerin kapasite değerleri ve boyutları küçüktür. Trimer kondansatör, ince ayarlar için kullanılır. Hassas kapasite ayarı için kullanılır.

Kapasiteleri 5 pikofarad…. 75 pikofarad civarındadır. Dalga bobinleri ve osilatörlerde yoğun ölçüde kalibrasyon için kullanılan bu kondansatörler şapkalı, disk ve tüp biçimlerinde çeşitli boylarda üretilirler.

Trimerler 100-600V gerilimde çalışır ve kapasiteleri küçük değerler için ile 1000pF arasında değişir.

Kullanım Alanları

Trimer olarak adlandırılan tüm elektronik devre elemanları hassas çalışma değerlerinin belirlenmesi işleminde kullanılırlar. Bu hassas değer yakalandığında ise bu değer, bir arıza olmadığı müddetçe değiştirilmez. Trimer kondansatörler telsiz, FM verici, telekomünakasyon  devrelerinde  kapasitif değerleredeki ince ayarlar için kullanılmaktadır.

 Varikap Diyot 

Jonksiyon diyotlara ters gerilim uygulandığı zaman kondansatör gibi çalışır. Kondansatörlere benzeyen varikap diyot, ters polarmada çalışır, uçlarına düşen gerilimin ayarlanması ile kapasitesini değiştiren ayarlı kondansatör olarak kullanılırlar. Uygulanan gerilime göre kapasitif değer değişir. Gerilim büyürse kapasitif değer düşer. Gerilime bağlı olarak kapasite değişikliği sebebiyle varikap veya varaktör denir

Kullanım Alanları  

Varikap Diyot 0-100V arasındaki gerilimlerde ve 200GHz’ e kadar olan frekanslarda kullanılmaktadır. 3-100pF arasında kapasitif değeri vardır. Telekomünakasyonda frekans kontrolünde kullanılmaktadır.

Kondasatör firmaları tarafından imalatı yapılan farklı tipte kondenser çeşitleri ve markaları vardır. Her firmanın kondenser fiyatları da markasına, gücüne, kalitesine göre değişmektedir.

 

Kondansatör nedir? Elektronların kutuplanarak elektriksel yükü elektrik alanın içerisinde depolayabilme özelliklerinden faydalanılarak, bir yalıtkan malzemenin iki metal tabaka arasına yerleştirilmesiyle meydana getirilen temel elektrik ve elektronik devre elemanıdır. Elektrik enerjisini, iki iletken parçanın arasına bir yalıtkan parça koyarak depolamaya yarayan elektronik devre elamanına kondansatör adı verilir.

Piyasada kapasite, kapasitör, sığaç  gibi isimleri olan kondansatörler, 18. yüzyılda icat edilip geliştirilmeye başlanmış ve günümüzde teknolojinin ilerlemesinde büyük önemi olan elektrik – elektronik dallarının en vazgeçilmez unsurlarından biridir.

Kondansatör Ne İşe Yarar?

Elektrik yükü depolama, reaktif güç kontrolü, bilgi kaybı engelleme, AC/DC arasında dönüşüm yapmada kullanılırlar. Tüm entegre, elektronik devrelerin vazgeçilmez elemanıdırlar. Kondansatörlerin karakteristikleri olarak;

• Plakalar arasında kullanılan yalıtkanın cinsi,
• Çalışma ve dayanma gerilimleri,
• Depolayabildikleri yük miktarı

sayılabilir. Bu kriterler göz önünde bulundurulduktan sonra gereksinime uygun olan kondansatör tercih edilir. Kondansatörlerin fiziksel büyüklükleri, çalışma gerilimleri ve depolayabilecekleri yük miktarına bağlıdır. Tasarım açısından ise çeşitlilik fazladır, hemen her boyut ve şekilde kondansatör temin edilebilir.

Kondansatörün yapısı, iki iletken levha arasına konulan yalıtkan maddeden meydana gelir. İletken levhalar arasında bulanan yalıtkan maddeye elektriği geçirmeyen anlamında dielektrik denir. Kondansatörü meydana getiren iletkenlere de kondansatörün levhaları adı verilir. Kondansatör sembolü  “C”, birimi Farad’ dır.

Birimi; 1 volt potansiyel farkı için kaç coulomb yük tutulduğunu belirten büyüklük yani Coulomb / Volt’tur. Buna Farad (F) denir. Kapasitesi C (F) olan bir kondansatörün V(V) potansiyel farkı için yükü: Q = C .V Coulomb (C) olur.

Kondansatörlerin elektrik depolama kapasitesi; plakalar arasındaki uzaklığa, plakaların yüzey alanına ve kullanılan dielektrik maddenin cinsine bağlı olarak değişmektedir. İletkenler arasına bağlı dielektrik sabiti büyük yalıtkan malzemeler konularak büyük kapasiteli kondansatörler elde edilir. Kondansatör, elektriği piller gibi uzun süre depolayamaz, bir devreye bağlı olmasalar bile zamanla boşalabilirler. Aşağıda kutupsuz kondansatör ve kutuplu kondansatör sembolü gösterilmiştir.

Kondansatör Yapısı

Dielektrik olarak; Polipropilenden yapılmış film üstüne sarılan güç kondansatörlerinde kullanılır. Film kalınlığı, sarım adedi, film genişliği, kaydırma aralığı, aktif genişlik kondansatörün gücünü belirler. Kodansatörün, polipropilen film, çinko buharına vakum tutularak kaplanması yapılır. Bir yüzü iletken bir yüzü yalıtkan film elde edilir. Elemanların tabanları çinko ile kaplanır. Özel kağıt ve bunun gibi arasına yağ sızdırılmış özel maddelerde konulur.

Üretim yapılırken kondansatörlerin içinde ince dielektrik şeritler bulunur. Gerilim durumuna göre güvenliği sağlamak için birkaç kat sarılır. Kondansatör dielektriğini arttırmak için sıvı emdirilir. 

Sıcaklık kondansatörlerin ömürlerini azaltır. Kondansatör firmaları tarafından + 50º /- 40º C sıcaklığa dayanabilecek şekilde kondansatör imalatı yapılmaktadır. Kondansatörler kendiliğinden soğumaz. Kondansatörler için özel havalandırma yapılmalıdır.

Tantal kondansatör, elektrolitik kondansatör kutupludur, bu sebeple yalnızca DC ile çalışan devrelerde kullanılabilir. AC veya DC devrelerinde ise kutupsuz kondansatörler kullanılabilir. Kondansatörler, kompanzasyon panosunun en önemli aletidir. Güç kat sayılarını yükseltmek için kullanır. Kondansatör kapasitesi düşüklüğü, ömrünün kısa ve sıcaklığının yüksek olmasından kaynaklanır. AC kondansatörler ve DC kondansatörler birbirleri arasında dönüşümde kullanılırlar.

Kondansatör Nasıl Şarj Edilir?

Kondansatörlerin şarjı, kondansatör plakalarının değişik halde yüklenmesi, kondansatör levhalar arasında potansiyel farkının meydana gelmesidir. Kondansatörün iki levhasının eşit miktarda elektronu varken kondansatör boştur. Kondansatör bir pile bağlandığı zaman pilin pozitif (+) artı kutbunun bağlandığı taraftaki levhadaki elektronlar, pilin (+) ucuna doğru gider bu levha pozitif duruma geçer. Bu levhanın artı yük kazanması karşısındaki levhaya gelen elektron sayısını arttırır. Pilin artı ucuna yakın olan levha pozitif, öbür levha ise negatif olarak yüklenir. Kondansatörde bulunan dielektrik malzeme yalıtkan olduğundan pil sürekli bir akım dolanımı başlatamaz.

Kondansatörün levhaları arasındaki potansiyel gerilim, pil gerilimine eşit olduğunda geçen akım sıfıra iner. Kondansatörün pille bağlantısı kesildikten sonra kondansatörde biriken enerji kısa bir süreliğine levhalarda kalır.  Kondansatörün yükü belli bir süre tutması levhaların ve dielektrik maddenin kalitesine bağlıdır. DC devrelerde kondansatörler ilk anda şarj olur, DC akım kesildikten sonra da bir süre bu şarj durumunda kalır. AC devrelerde ise kondansatörler alternans değiştikçe sürekli dolup boşalır.

Kondansatör Nasıl Ölçülür?

Kondansatör ölçüm birimleri Farad, büyük bir kapasite değerine karşılık geldiği için uygulamalarda faradın ast katları kullanılır. Ast katları;

• Mikrofarad ( µf)
• Nanofarad (nf)
• Pikofarad (pf)
• Milifarad (mf)

Tabloda kondansatör birimleri arasındaki çevirimler belirtilmektedir.

Kondansatör Çalışma Voltajı 

Kondansatörlerin kapasitesinin yanında yazan çalışma voltajının uygulamalarda önemi büyüktür. Kondansatörlerin uygulamada değişmez voltajı vardır. Kondansatörlerin değişmez voltaj değerleri 3–6–10–16–25–35–50–63–100–160–250–350–400–450–630-1000V… Örnek olarak 12 V’ ta çalışan elektronik devrede 3 V’ luk bir kondansatör kullanılamaz. Çünkü elektrolitik kondansatörler, çalışma voltajlarının üstünde gerilime maruz kaldığında fazla ısınırak patlayabilirler.

0,50- 0,75- 1- 2- 2,5- 5- 7,5- 10- 12- 15- 20- 22,5- 25- 30- 37,5- 40- 42,5- 45- 50- 75- 100 KVAR olarak üretilirler. Büyük güçler için özel üretim yapılır.

Kondansatörlerin Kullanım Alanları

Enerji depolamada, reaktif güç depolama ve faz kaydırma, doğrultmaç ve filitrelemede kullanılır. Redresörlerde, elektrikli ev aletlerinde, haberleşmede, alıcı ve verici sistemlerinde ve elektronikte iki kat arasında by pass, kuplaj, dekuplaj, filtre ve ayar elemanı olarak kullanılmaktadır. Radyo ve TV setlerinde; telefon, bilgisayar, radar gibi elektronik aletlerde; telekomünikasyon şebekelerinde kullanılırlar. Ayrıca tek faz motorlarının çalışmaya başlamalarında starter olarak, foto-flaşlarda, radyo-frekans sistemlerinin güç kaynaklarına bağlanmasında kullanılır. Güç kondansötörleri; reaktif ve endüktüf yükleri kompanze eden devre elamanlarıdır. Kompanzasyon kodansatörleri devreye yüzlerce defa girip çıkar. Kondansatör fiyatları kullanıldıkları yere ve işlevine göre değişir.

Kondansatör Çeşitleri

Kondansatör çeşitleri iki türlüdür;

• Ayarlı kondansatör
• Sabit kondansatör

Ayarlı kondansatörler

Ayarlı kondansatörler, değeri maksimum ve minimum aralıklar arasında değiştirilebilen kondansatörlerdir.

• Varyabl kondansatör
• Trimer kondensatör

Sabit kondansatörler (kapasitör)

• Elektrolitik kondansatör
• Kağıtlı kondansatör
• Plastik kondansatör
• Tantal kondansatör
• Mika kondansatör
• SMD kondansatör
• Polyester kondansatör
• Seramik kapasitör
• Metalize kondansatör
• Kompanzasyon kondansatör

Kondansatörlerde Sigorta Seçimi

Kondansatörlerde kısa devre oluşmaması için, kondansatörlerin alçak gerilimden korunması yeterli olacaktır. Bu işlem sigortalar tarafından sağlanmaktadır. Kondansatör, işletme içerisine alındığında çektikleri akım ve  ek şebeke harmonikleri dikkate alınırsa, kondansatörlerde sigortalar, normal akımının 1,7 katı değerde sigorta seçimi yapılmalıdır.

Örneğin; 50 kVAr ’lık üçgen bağlı olan kondansatörü koruyacak sigorta. Qc= √ 3xUxI        Ic= 50000/(√3×380)= 76    I sigorta =1,7 x 76 A= 129 Amper Ortalama 125 Amper seçilmiş olur.

Kondansatör Güç Hesaplama Formülü

Doğru ve iyi bir kompansazyon yapabilmek için;

1- Kondansatör gücü  iyi hesaplanmalı

2- Akım trafosu ve kondansatör adımı dikkatli seçilmelidir.

Toplam Yük Biliniyorsa Kondansatör Gücünün Hesaplanması

Motora bağlanacak olan kondansatörün gücünü şöylece hesaplayabiliriz. Önce motorun boşta çalışma akımı ölçümü yapılır, sonra formül yardımı ile hesaplanır.

Qc = √3 x Uh x Ih (b) 0,9 x 10¯³………..kVAR formülüyle hesaplanır.

Formüldeki değerler;

Qc = Motora bağlanacak olan kondansatörün gücü (KVAR)

Ihb= Motorun boşta çalışırken hat akımı (A)

Uh= Motora uygulanan hat gerilimi (V)

İşletmelerde bütün motorların boş çalışma akımı bulunamaz. cosφ değeride bilinmez. Bundan dolayı bu formül kullanılmaz. Kondansatör gücünü hesaplamak için sistemler şunlardır.

1. Aktif ve reaktif sayaç kullanmak,
2. Aktif ve reaktif tüketim faturası,
3. Ampermetre, voltmetre ve aktif sayaç,
4. Panodaki çizelgeden yararlanılır.

İşletmede reaktif sayaç varsa gelen elektrik faturasından 

yaklaşık cosφ bulunur. Bir günde değişik zamanlarda, bir iki ölçüm yapmakla yaklaşık cosφ değeri verir. Tesiste bulunan bütün alıcıların aydınlatma, motorlar, ısıtıcılar vs etiketlerinin üstünde yazılı güçlerin toplanması ile tesisin kurulu aktif gücünü belirlemeye yeter. Daha sonra ise güç vektörü çizilir ve  formüller bulunur, bu formüllerden faydalanarak gereken kondansatör gücünü hesaplamak mümkündür. Şeklimizde çizilmiş olan vektör diyagramında ölçülen cosφ değeri ve ulaşılması gereken cosφ değerinin açıları φ1 ve φ2 olsun. Bu durumda;

tan φ1 = QL/P→     QL = P x tan φ1

tan φ2 = Q/P→       Q x P x tan φ2

QC = QL – Q = P x tan φ1 – P x tan φ2 = P x (tan φ1 – tan φ2) olarak bulunmuş olur.

Qc = P x (tan φ1 – tan φ2)

Örneğin; İşletmenin kurulu aktif gücü 60 Kw ve cosφ = 0,707 olduğunda cosφ değerini 0,95’e çıkarmak için gereken kondansatör gücünü hesaplayalım

Çözüm; cosφ1 = 0,707 ise φ1 = 45º ve tan φ1 = 1 cosφ2 = 0,95 ise φ2 = 18º ve tan φ2 = 0,32 Qc = P x (tan φ1 – tan φ2) Qc = 60 x (1- 0,32) Qc = 40,8 kVAR olarak hesaplanır.

İşletmede Aktif ve Reaktif Sayaçlar Varsa Kondansatör Gücün Hesaplanması 

Kronometre yardımı ile anma yükte iki sayaç disklerinin bir dakikadaki dönme sayıları okunur. Aktif sayaç diskinin dönme sayısı np (d/dk), reaktif sayaç dönme sayısı nq (d/dk). Aktif sayaç sabitesi Cp (d/kwh), reaktif sayaç sabitesi Cq (d/kwarh) ise; Aktif  güç P1= np x 60/Cp…..   kW,       Reaktif güç Q1 =nq x60/Cq……. kVAR Kondansatör gücü Qc =Q1 – P1 x Tan q2 …..kVAR bulunur.

Birinci adım seçilirken dikkat edilecek en önemli konu, sabit olan tesis gücünün toplam ının % 5′ i – % 10′ u olarak seçilmelidir. Kondasatör değerleri seçilirken 45 kVar’ lık güç tesisi için 5 kademeli reaktif güç kontrol rölesi seçilir. Bu adımlar aşağıdaki gibi olur.

• 1. kademe 5 kVAR
• 2. Kademe 10 kVAR
• 3. kademe 10 kVAR
• 4. kademe 10 kVAR
• 5. kademe 10 kVAR gibi.

Kondansatör Devreye Nasıl Bağlanır?

Kondansatörler, paralel, seri, seri-paralel (karışık) bağlanırsa yine bir kondansatör elde edilir. Bu eşdeğer kondansatörün kapasitesi, bunu oluşturan kondansatörlerin kapasitelerinden hesap edilir. Kondansatörler devreye üç şekilde bağlanır.

• Seri bağlama
• Paralel bağlama
• Seri-Paralel (Karışık) bağlama

Seri Bağlama

Seri-Paralel (Karışık) Bağlama

Kondansatörler seri ve paralel bağlanır. Devrelerde hesap yapılırken önce kendi aralarında seri veya paralel bağlanan kondansatörlerden başlanmalıdır. Sonra diğer kondansatörler ile bağlama biçimlerine göre yeniden değerlendirilerek ve sondan başa doğru hesap yapılır.

Not: Kondansatörler seri bağlandığında eşdeğer kapasitesi küçülür. Paralel bağladığında ise eşdeğer kapasitesi büyür.

Kondansatör Sağlamlık Kontrolü 

Elektrolitik kondansatör ohmmetre ile hassas olmasa bile ölçülebilir. Ohm metrenin ölçü uçları kondansatörün uçlarına gelişigüzel bağlanır. Ohm metrenin ibresi önce hızlı bir şekilde yükselir, sonra yavaş yavaş düşer. Uçlar ters çevrildiği zaman aynı şekilde olmalıdır. Büyük değerli kondansatörler (470 mF’dan büyük olanlar) ohm metrenin X1 kademesinde, küçük değerli kondansatörler ise (470 mF’dan küçük olanlar) ohmmetrenin daha yüksek kademelerinde ölçülürse daha iyi sonuç alınır. Eger ölçü aleti hiç sapmazsa veya saptıktan sonra yerinde kalırsa kondansatör arızalıdır. Kondansatörde bir sızıntı varsa yani kısmen arızalı ise ibre sapar. Ama düşmeye başladığı zaman tam sıfıra kadar inmez belli bir yerde kalır. Bu durumda kondansatör pek güvenilir değildir.