Kondansatör Çalışma Voltajı 

Kondansatör Çalışma Voltajı: Bir voltaj kaynağına bağlandıklarında plakalarında elektrik yükü depolayan cihazlardır.

Çalışma Voltajı, (WV)

Kondansatörün çalışma voltajı, kondansatöre uygulanan DC veya AC maksimum sürekli voltajı kondansatörün özelliğidir. Genel olarak, bir kapasitör gövdesinin yan tarafına basılan çalışma voltajı, DC çalışma voltajına (WVDC) karşılık gelir.

AC voltaj değeri r.m.s.’ yi ifade ettiğinden, DC ve AC voltaj değerleri genellikle bir kondansatör için aynı değildir. Ayrıca, belirtilen DC çalışma voltajı, normalde -30 ° C ila + 70 ° C gibi belirli bir sıcaklık aralığında geçerlidir.

Çalışma voltajını aşan herhangi bir DC voltajı veya aşırı bir AC dalgalı akım arızaya neden olabilir. Bir kondansatörün soğuk bir ortamda ve kendi nominal voltajında çalıştırılması durumunda daha uzun bir çalışma ömrüne sahip olur.

Kondansatörlerin değişmez voltaj değerleri 3V–6V–10V–16V–25V–35V–50V–63V–100V–160V–250V–350V–400V–450V–630V-1000V. ve kondansatör gövdesine basılmıştır.

Kondansatörlerde Sigorta Seçimi

Kondansatörlerde kısa devre oluşmaması için, kondansatör alçak gerilimden korunması yeterlidir. Bu işlem sigortalar tarafından sağlanmaktadır. Kondansatör, işletme içerisine alındığında çektikleri akım ve ek şebeke harmonikleri dikkate alınmalıdır. Kondansatörlerde sigortalar, normal akımının 1,7 katı değerde sigorta seçimi yapılmalıdır.

Örneğin; 50 kVAr ’lık üçgen bağlı olan kondansatörü koruyacak sigorta.

Qc= √ 3xUxI       

Ic= 50000/(√3×380)= 76   

I sigorta =1,7 x 76

A= 129 Amper Ortalama 125 Amper seçilmiş olur.

 

 

BENZER YAZILAR

Kondansatör Nedir?

Kondansatör Çeşitleri

Kondansatörlerin  Bağlanması

Kondansatör Nasıl Yapılır?

Kondansatör Şarjı

Ayarlı Kondansatör

Kondansatör Güç Hesabı Formülü

Kondansatör Güç Hesabı: Kondansatör iki iletken levha arasına bir yalıtkan malzeme konularak elde edilir. Ayrıca elektrik enerjisi depo etmeye yarayan devre elemanıdır. Ancak kompanzasyon da kullanılan güç kondansatörleri üretim teknolojisi ve kullanım alanı bakımından elektronik devrelerde kullanılan kondansatörlerden çok farklıdır.

Doğru ve iyi bir kompansazyon yapabilmek için;

1. Kondansatör (capacitor) gücü  iyi hesaplanmalı
2. Akım trafosu ve kondansatör adımı dikkatli seçilmelidir.

Toplam Yük Biliniyorsa Kondansatör Gücünün Hesaplanması

Motora bağlanacak olan kondansatörün gücünü şöylece hesaplayabiliriz. Önce motorun boşta çalışma akımı ölçümü yapılır, sonra formül yardımı ile hesaplanır.

Qc = √3 x Uh x Ih (b) 0,9 x 10¯³………..kVAR formülüyle hesaplanır.

Formüldeki değerler;

Qc = Motora bağlanacak olan kondansatörün gücü (KVAR)

Ihb= Motorun boşta çalışırken hat akımı (A)

Uh= Motora uygulanan hat gerilimi (V)

İşletmelerde bütün motorların boş çalışma akımı bulunamaz. cosφ değeri de bilinmez. Bundan dolayı bu formül kullanılmaz. Kondansatör gücünü hesaplamak için sistemler şunlardır.

1. Aktif ve reaktif sayaç kullanmak,
2. Aktif ve reaktif tüketim faturası,
3. Ampermetre, voltmetre ve aktif sayaç,
4. Panodaki çizelgeden yararlanılır.

İşletmede reaktif sayaç varsa gelen elektrik faturasından;

yaklaşık cosφ bulunur. Bir günde değişik zamanlarda, bir iki ölçüm yapmakla yaklaşık cosφ değeri verir. Tesiste bulunan bütün alıcıların aydınlatma, motorlar, ısıtıcılar vs etiketlerinin üzerinde güçleri yazılıdır. Yazılı güçlerin toplanması ile tesisin kurulu aktif gücünü belirlemeye yeter.

Daha sonra ise güç vektörü çizilir. Formüller bulunur, bu formüllerden faydalanarak gereken kondansatör gücünü hesaplamak mümkündür. Şeklimizde çizilmiş olan vektör diyagramında ölçülen cosφ değeri ve ulaşılması gereken cosφ değerinin açıları φ1 ve φ2 olsun. Bu durumda;

tan φ1 = QL/P→     QL = P x tan φ1

tan φ2 = Q/P→       Q x P x tan φ2

QC = QL – Q = P x tan φ1 – P x tan φ2 = P x (tan φ1 – tan φ2) olarak bulunmuş olur.

Qc = P x (tan φ1 – tan φ2)

Örneğin;

İşletmenin kurulu aktif gücü 60 Kw ve cosφ = 0,707 olduğunda cosφ değerini 0,95’e çıkarmak için gereken kondansatör gücünü hesaplayalım

Çözüm;

cosφ1 = 0,707 ise φ1 = 45º ve tan φ1 = 1 cosφ2 = 0,95 ise

φ2 = 18º ve tan φ2 = 0,32 Qc = P x (tan φ1 – tan φ2) Qc = 60 x (1- 0,32) Qc = 40,8 kVAR olarak hesaplanır.

İşletmede Aktif ve Reaktif Sayaçlar Varsa Kondansatör Gücün Hesaplanması 

Aktif sayaç sabitesi Cp (d/kwh), reaktif sayaç sabitesi Cq (d/kwarh) ise; 

Aktif  güç P1= np x 60/Cp…..   kW,      

Reaktif güç Q1 =nq x60/Cq……. kVAR Kondansatör gücü Qc =Q1 – P1 x Tan q2 …..kVAR bulunur.

Kronometre yardımı ile anma yükte iki sayaç disklerinin bir dakikadaki dönme sayıları okunur. Aktif sayaç diskinin dönme sayısı np (d/dk), reaktif sayaç dönme sayısı nq (d/dk). 

Kondansatör Adım Tayini

Birinci adım seçilirken dikkat edilecek en önemli konu, sabit olan tesis gücünün toplam ının % 5′ i – % 10′ u olarak seçilmelidir. Kondasatör değerleri seçilirken 45 kVar’ lık güç tesisi için 5 kademeli reaktif güç kontrol rölesi seçilir. Bu adımlar aşağıdaki gibi olur.

• 1. kademe 5 kVAR
• 2. Kademe 10 kVAR
• 3. kademe 10 kVAR
• 4. kademe 10 kVAR
• 5. kademe 10 kVAR gibi.

 

BENZER YAZILAR

Kondansatör Nedir?

Kondansatör Çeşitleri

Kondansatörlerin  Bağlanması

Kondansatör Nasıl Yapılır?

Kondansatör Şarjı

Ayarlı Kondansatör

Kondansatör Nasıl Ölçülür

 

 

Ayarlı Kondansatör, Çeşitleri, Yapısı, Kullanıldığı Yerler

Ayarlı kondansatör: Belirli bir kapasite değerlerinde üretilen kondansatör çeşididir. Bu kondansatörlerin minimum ve maksimum bir kapasite değeri vardır. Bu değerler devrede istenilen bir değerde sabitlenerek kullanılırlar.

Yalıtkan maddesi havadır. Ama piyasada yalıtkan olarak mika, plastik ve seramik olarak imal edilen ayarlı kondansatörler de vardır. Ayarlı kondansatör, birden fazla plakanın birbiriyle paralel bağlanması ile elde edilir. Yani içerisinde birden fazla kondansatör bulunur. Bundan dolayı ihtiyacımız olan kapasite değeri için plakalar aktif edilir ve istenilen kapasite değerine ulaşılır.

Ayarlı Kondansatörün İç Yapısı

Statör: Kondansatör içinde bulunan hareketsiz (sabit) parçadır.

Rotor: Kondansatör içinde bulunan hareketli parçaya rotor denir.

Mil: Rotorun, stator üzerinde hareketini sağlayan parçadır. Mil vasıtasıyla kullanıcı istediği kapasite değerini ayarlar.

Ayarlı Kondansatör Çeşitleri

• Varyabl Kondansatör
• Trimmer Kondansatör olmak üzere çeşitleri vardır.

Varyabl Kondansatör

İngilizce adı varyabl’dır (variable). “Varyabl” kelimesinin Türkçe karşılığı “değişken” dir. Varyabl kondansatörler paralel bağlı çoklu kondansatörden oluşmaktadır. Kapasite değeri en yüksek olan ayarlı kondansatör çeşididir. Varyabl kondansatörlerin kapasite değeri elle değiştirilir.

Mil döndükçe hareketli plakalar, sabit plakaların aralarına girip çıkması ile kapasite değeri ayarlanır. Bu tür kondansatörlerin mil kısmı kapasite değerleri istenildiği zaman değiştirilir. Buna uygun olacak şekilde imal edilir.

Hareketli plakalar sabit plakalardan uzaklaştıkça karşılıklı gelen yüzeyler azalacağından kapasitede küçülecektir. Hareketli plakalara rotor, sabit plakalara statör denmektedir.

Plakalar genelde alüminyum veya özel amaçlar için gümüş kaplı bakırdır. Plakalar arasında yalıtkan madde olarak genellikle hava vardır. Bazı özel durumlarda, mika plastik ve seramik de kullanılmaktadır. Bazen vakumlu (havasız) da yapılmaktadır. Havalı ve yalıtkanlı kondansatörlerde bir miktar kaçak (leakage) akımı vardır. Vakumlu olanlarda hiç kaçak yoktur.

Bu kondansatörlerde; çalışma gerilimi 50 KV’ a ve frekansı 1000 MHz’e kadar çıkabilmektedir. Kapasitif değeri ise 50-250 pF arasında değişir. Havalılarda ise kapasite 400 pF’a kadar çıkabilmektedir. Yüksek voltaj ve yüksek frekans aralıklarında çalışabilir. Çok yüksek kapasite değerlerine ulaşılmazlar. Ama en büyük avantajı 50KV ve 1000 MHZ gibi yüksek voltaj ve frekans değerlerine ulaşabilirler. Bazı uygulamalarda, aynı gövdede iki varyabl kondansatör kullanılır. Bunlardan birinin rotoru, statörden uzaklaştırılırken diğerinin rotoru ters bir çalışma şekli ile statörüne yaklaşır.

Aynı milde hareketli plakanın karşı tarafına sabit plakalar yerleştirilir. Bu şekilde bir gövde üstünde birkaç tane varyabl kondansatör elde edilir. Böyle yapılan kondansatörlere ganglı varyabl kondansatör denir. Genellikle varyabl kondansatörlerde dielektrik olarak hava ve bazen mika kullanılır. Varyabl  kondansatörler telsizlerin ve radyoların frekans ayarlarında kullanılır. Havalı tipleri gang başına en alt düzeyde 600 pikofaradlık bir kapasiteleri vardır.

Kullanıldığı Yerler

• Radyo alıcıları (plakaları küçük ve yakındır).
• Radyo vericileri.
• Büyük güçlü alanlarda.
• Yüksek frekans aralıklarında çalışılan uygulamalarda.

Trimer Kondansatör

Kapasite değeri tornavida ile değiştirilebilen ayarlı kondansatörlerdir. Trimer kondansatörlerde ayar vidasına bağlı 360° dönebilen levhalar ile yüzey alanı değiştirilir. Yüzey alanın değişmesi ile kapasite değeri azaltılıp çoğaltılabilir. Varyabl (variable) kondansatöre göre daha düşük değer aralıklarında çalışırlar. Trimer kondansatörlerde, hareketli ve sabit olarak iki seramik disk vardır.

Seramik diskler metal buharında yarım daire biçiminde  kaplanır. Hareketli disk çevrilerek yarım daireler üst üste getirilir böylece kapasite ayarı yapılır. Küçük boy ayarlı kondansatörler, trimer, peddir gibi çeşitli isim alırlar. Trimer kondansatörlerin kapasite değerleri ve boyutları küçüktür.  Trimer kondansatör, ince ayarlar için kullanılır. Hassas kapasite ayarı için kullanılır.

Trimer kondansatörlerin kapasiteleri 5 pikofarad…. 75 pikofarad civarındadır. Dalga bobinleri ve osilatörlerde yoğun ölçüde kalibrasyon için kullanılır. Bu kondansatörler şapkalı, disk ve tüp biçimlerinde çeşitli boylarda üretilirler.

Trimerler 100-600V gerilimde çalışır ve kapasiteleri küçük değerler için ile 1000pF arasında değişir.

Kullanıldığı Yerler

Trimer tüm elektronik devre elemanları hassas çalışma değerlerinin belirlenmesi için kullanılırlar. Bu hassas değer yakalandığında ise bu değer, bir arıza olmadığı müddetçe değiştirilmez. Trimer kondansatörler telsiz, FM verici, telekomünakasyon  devrelerinde  kapasitif değerleredeki ince ayarlar için kullanılmaktadır.

Kondansatör Fiyatları

Trimer kondansatör çeşitlerinin fiyatları da özelliklerine göre değişmektedir.

 

 

 

 

Kondansatör (Kapasitör) Nedir? Ne İşe Yarar Yapısı Çalışma Prensibi

Kondansatör nedir: İki iletken levha arasına yalıtkan madde konulmasıyla elde edilir. Elektrik enerjisini depo edebilen elektronik devre elemanına kondansatör denir. Kondansatörlerin aynı zamanda kapasite, kapasitör, sığaç  gibi isimleri vardır.

Kondansatör Ne İşe Yarar? Görevi Nedir?

Elektrik yükü depolama, reaktif güç kontrolü, bilgi kaybı engelleme, AC/DC arasında dönüşüm yapmada kullanılırlar. Ayrıca güç kaynağı devrelerinde filtrelemede kullanılır. rezonans devrelerinde istenilen frekansı üretmede kullanılır. Güç aktarım hatlarında gerilim düzenlenmesi ve güç akışının kontrolünde kullanılırlar. Kondansatör (capacitor) tüm entegre, elektronik devrelerin vazgeçilmez elemanıdır.

Kondansatörün Yapısı

Kondansatörün yapısı, iki iletken levha arasına konulan yalıtkan maddeden oluştuğunu belirtmiştik. Yalıtkan kısım boş olabileceği gibi dielektrik özelliğe sahip bir maddeden de oluşabilir. (örneğin kağıt, cam, plastik, seramik, mika vs).

Kondansatörlerin fiziksel büyüklükleri, çalışma gerilimleri ve depolayabilecekleri yük miktarına bağlıdır. Tasarım açısından ise çeşitlilik fazladır, hemen her boyut ve şekilde kondansatör temin edilebilir.

Kondansatör Sembolü  

“C” harfi ile gösterilir. Birimi Farad “F” dır.

Birimi; 1 volt potansiyel farkı için kaç coulomb yük tutulduğunu belirten büyüklük yani Coulomb / Volt’tur. Buna Farad (F) denir. Kapasitesi C (F) olan bir kondansatörün V(V) potansiyel farkı için yükü: Q = C .V Coulomb (C) olur.

 

Kondansatörün Çalışma Prensibi

Kapasitöre gerilim uygulandığında iletken plakalar birbirlerine göre ters ve eşit değere sahip elektrik yükü ile yüklenirler. Bu durum, plakalar arasında bir elektrik alan oluşturur. Bu iki plaka arasında yalıtkan maddeden dolayı herhangi bir yük akışı (elektrik akımı) olmaz.

Yük değişimi sadece kapasitörün iki ucu aracılığı ile bağlı olduğu devre üzerinden gerçekleşebilir. Bir kapasitörün kapasitans değeri; plakalar arasındaki elektrik yükünün (birimi Coulomb’ dur) plakalar arasında oluşan gerilime (Volt) oranıdır. Yani Farad biriminin boyutu Coulomb / Volt’tur.

Kapasitörün Kapasitans Değeri

Elektrik devrelerinde çoğunlukla Farad’ın;

• Trilyonda biri (pikofarad, pF),
• Milyarda biri (nanofarad, nF)
• Milyonda biri (mikrofarad µF)

mertebelerinde kapasiteye sahip kapasitörler kullanılır. Elektrolitik kapasitörler genel olarak mikrofaradlar mertebesindedir. Seramik kapasitörler ise nanofarad ve pikofaradlar mertebesindedir.

Kondansatörlerin Kullanım Alanları

Farklı tipteki kapasitörler,  elektrik devrelerinde değişik amaçlarda kullanılırlar. Enerji depolamada, reaktif güç depolama ve faz kaydırma, doğrultmaç ve filitrelemede kullanılır. Redresörler, elektrikli ev aletleri, haberleşme, alıcı ve verici gibi sistemlerinde kullanılır.

Elektronikte iki kat arasında by pass, kuplaj, dekuplaj, filtre ve ayar elemanı olarak kullanılır. Radyo ve TV setlerinde; telefon, bilgisayar, radar vb elektronik cihazlarda kullanılır. Ayrıca tek faz motorlarının çalışmaya başlamalarında starter olarak kullanılır.

Foto-flaşlarda, radyo-frekans sistemlerinin güç kaynaklarına bağlanmasında kullanılır. Güç kondansötörleri; reaktif ve endüktüf yükleri kompanze eden devre elamanlarıdır. Kompanzasyon kodansatörleri devreye yüzlerce defa girip çıkar.

Kondansatör Seçimi

Kondansatör seçimi devre tasarımının ihtiyaçları doğrultusunda gerçekleştirilir. Devrede kullanılacak kondansatörü seçerken dikkat edilmesi gereken kriterler vardır.

• Tolerans: Osilatör devreleri gibi devreler, yüksek hassasiyetle üretilmiş, tam değerini sağlayabilen kondasatörler ile kullanılmalıdır. Aksi takdirde devre istenilen çıkışı veremeyebilir.
• Sıcaklık katsayısı: Tüm fiziksel devre elemanları gibi, kapasitörlerin değerleri de sıcaklığa bağlı olarak değişmektedir. Bu değişim, tempco ifadesiyle ppm/°C cinsinden belirtilir. Sıcaklığa bağlı olarak kapasite artabileceği gibi, tam tersi durum da söz konusu olabilmektedir.

Kapasitör Fiyatları

Kondansatör fiyatları kullanıldıkları yere ve işlevine göre değişir. Maksimum çalışma gerilimi, kapasite değeri, kapasitörün üretildiği malzeme gibi faktörlere bağlı olarak değişmektedir.    

 

 

BENZER YAZILAR 

Kondansatör Çeşitleri

Kondansatörlerin Bağlanması

Kondansatör Nasıl Yapılır

Kondansatör Şarjı

Ayarlı Kondansatör

Kondansatör Güç Hesabı

Kondansatör Nasıl Ölçülür

Kondansatör Nasıl Ölçülür? Kondansatör Sağlamlık Kontrolü

Anaolog Avometre ile Kondansatörün Sağlamlık Kontrolü

Kondansatör Sağlamlık Kontrolü: Bir devrede kondansatör arızalı ise kondansatör yerinden sökülerek ölçü aleti ile test edilir. İlk önce kondansatörün (capacitor) uçları kısa devre edilerek deşarj edilir. Kondansatörün sağlamlık kontrolünü yapılırken; Analog avometre kullanılırsa, sonuçlar daha net olur.

Analog avometrenin, dijital avometreden farkı; içindeki pillerin yönleri terstir. Analog avometre ile kondansatör ölçümü yaparken; Kırmızı probun takılması gereken yere siyah prob, Siyah probun takılması gereken yere kırmızı prob takılmalıdır. Bu değişiklik yapıldıktan sonra doğru ölçümler yapılabilir.

Kapasitörün (kondasatör) kapasitesine göre ohmmetre kademesi uygun değere alınır. Kapasitör, 470 mF’dan büyük değerde ise ohmmetrenin X1 kademesi, 470 mF’dan küçük değerde ise ohmmetrenin X10 kademesi seçilir. Avometrenin propları, kapasitör uçlarına temas ettirilir ibrenin hareketi izlenir. İbre önce sıfır Ohma doğru sapma yapar. Bu arada kapasitörün Ohmmetre bataryası ile şarj olur. Bundan dolayı tekrar en büyük direnç değerinin olduğu ilk konumuna doğru (sonsuz ohm) yavaş yavaş geri dönmeye başlar.

Kapasitör tamamen şarj olduğu zaman en büyük direnç değerini gösterir. Elektrolitik kondansatör  ise ohmmetre kutupları ile uygunluğuna dikkat edilmelidir.

Bu yöntem 1 mF ve altındaki değerler için sağlıklı değildir. Çünkü ibrenin sonsuzdan sıfıra gidip yeniden sonsuza geri dönmesini görmek mümkün değildir. Ancak küçük değerli kondansatörlerin kısa devre olup olmadığı bu yöntem ile anlaşılabilir. Kondansatör sağlam ise proplar dokunduğu anda sıfır (0) ohma doğru gider ve yavaş yavaş en büyük değere doğru gelmeye başlar.

İbrenin durduğu değer çok yüksek olup plakalar arasındaki yalıtım direncinin değeridir. Kâğıt mika ve seramik kondansatörlerin yalıtım direnci 500-1000 Mohm civarında veya daha yüksektir. Bu değer pratikte sonsuz kabul edilir. Elektrolitik kondansatörlerde ise yalıtım direnci 1 mohm’dan daha küçüktür. Bir devrede kondansatörün arızalı olması durumunda kondansatör yerinden sökülerek ölçü aleti ile test edilir. İlk önce kondansatörün uçları kısa devre edilerek deşarj edilir.

Kondansatör Arızaları

Kondansatörler kolay bozulmayan ve devrede sağlıklı çalışabilen elemanlardır. Uygun çalışma gerilimi ve sıcaklıkta ömürleri oldukça uzundur. Buna rağmen kondansatörlerde bazen arıza meydana gelebilir. Bu arızalar üç grupta incelenir:

• Kondansatörde Kısa Devre

Yüksek sıcaklıklarda çalışan kondansatörlerin uzun süreli şarj ve deşarj olmasıdır. Bu nedenle dielektrik maddenin özelliğini kaybetmesi sonucu kısa devre oluşabilir. Kâğıt ve elektrolitik kondansatörlerde bu durumla daha sık karşılaşılır. Kondansatörün kontrolü sırasında ibre sıfır ohm değerine doğru saparak orada kalır. Ancak büyük kapasiteli kondansatörlerin Ohmmetre bataryası ile şarjı uzun süreceğinden dikkatli ölçme yapılmalıdır.

• Kondansatörde Sızıntı

Kondansatörün dielektriğinin özelliğini kaybetmesi sonucu yalıtım direncinin azalmasıdır. Bu durumda sızıntı şeklinde devamlı akım geçirmesi durumudur. Bu tip arızalı kondansatörlerin dirençleri, olması gerekenden oldukça küçüktür.

• Kondansatörde Açık Devre

Daha çok elektrolitik kondansatörlerde oluşan arızalardır. Elektrolit zamanla sıcaklık nedeniyle kurur. Bu durumda elektrolit temas direncinin artması sonucu açık devre oluşabilir. Böyle bir kondansatör ölçülürken şarj olayı oluşmaz ve ibre devamlı olarak sonsuz direnç değeri gösterir. Ancak küçük kapasiteli kondansatörlerin (100pF veya daha küçük) şarj akımı oldukça küçüktür. Kısa süreli olduğu için test edilmeleri sırasında ohmmetrenin kontrol momenti dolayısıyla ibre sapmayabilir. Bu yüzden küçük kapasiteli kondansatörlerin testinde dikkatli davranılmalı ve hemen arızalı olduğu düşünülmemelidir.

Kapasite değeri ölçülmek istenen veya arıza sebebiyle gerçek kapasite değerinde olup olmadığı bilinmeyen kondansatör kapasiteleri; LCRmetreler (endüktans, kapasitans, direnç ölçer) ile tam olarak tespit edilebilir.

Kondansatör Ölçüm Birimleri

Kondansatör ölçüm birimleri Farad, büyük bir kapasite değerine karşılık geldiği için uygulamalarda faradın ast katları kullanılır. Ast katları;

• Mikrofarad ( µf)
• Nanofarad (nf)
• Pikofarad (pf)
• Milifarad (mf)

Tabloda kondansatör birimleri arasındaki çevirimler belirtilmektedir.

 

BENZER YAZILAR

Kondansatör Nedir?

Kondansatör Çeşitleri

Kondansatörlerin  Bağlanması

Kondansatör Nasıl Yapılır?

Kondansatör Şarjı

Ayarlı Kondansatör

Kondansatör Güç Hesabı

Kondansatörlerin Bağlanması Kondansatörler Nasıl Bağlanır?

Kondansatörlerin Bağlanması: Kondansatörler, paralel, seri, seri-paralel bağlanır. Bu şekillerde bağlanırsa yine bir kondansatör elde edilir. Bu eşdeğer kondansatörün kapasitesi, bunu oluşturan kondansatörlerin kapasitelerinden hesap edilir. Kondansatör (capacitor) tüm entegre, elektronik  devreye üç şekilde bağlanır.

• Seri bağlama
• Paralel bağlama
• Seri-Paralel (Karışık) bağlama

Kondansatörlerde Seri Bağlama

Kondansatörleri seri bağlarken;

Kondansatörlerin, pozitif ucuna negatif ucun gelmesi ile arka arkaya bağlanma işlemine seri bağlantı adı verilir. Her kondansatörde farklı gerilim düşer. Seri bağlantıda çalışma gerilimi yükselir toplam kapasite azalır.

Kondansatörlerde Paralel Bağlama

Kondansatörleri paralel bağlarken;

Not: Kondansatörler seri bağlandığında eşdeğer kapasitesi küçülür. Paralel bağladığında ise eşdeğer kapasitesi büyür.

 

BENZER YAZILAR

Kondansatör Nedir?

Kondansatör Çeşitleri

 

 

 

 

 

 

 

 

 

BENZER YAZILAR

Kondansatör Nedir?

Kondansatör Çeşitleri

Kondansatör Şarjı

Kondansatör Bağlanması

Ayarlı Kondansatör

Kondansatör Güç Hesabı

Kondansatör Nasıl Ölçülür

 

 

Elektrolitik Kondansatör

Elektrolitik Kondansatör: Bu kondansatörlere kutuplu kondansatörler de denir. Pozitif ve negatif kutupları vardır. Alüminyum levhalar arasında asit borik eriyiğinin di-elektrik  (yalıtkan) madde olarak kullanıldığı  kondansatörlerdir.

Elektrolit, yüksek konsantrasyonda iyon içeren bir sıvı veya jeldir. Hemen hemen tüm elektrolitik kapasitörler polarizedir. Bu, pozitif terminaldeki voltajın her zaman negatif terminaldeki voltajdan daha büyük olması gerektiği anlamına gelir.

Negatif uç kondansatörün dış yüzeyini oluşturan alüminyum plakaya bağlıdır. Kullanım alanları oldukça yaygındır. En sık kullanılan kondansatörlerdir. Silindirik yapıdadırlar. Sıklıkla güç kaynağı devreleri ve ses devrelerinde ayırma (decoupling) gibi düşük frekans işlerinde kullanılırlar. Elektrolitik kapasitörler (kondansatörler), ıslak elektrolit veya katı polimer olabilir. Genellikle tantal veya alüminyumdan yapılırlar, ancak başka malzemeler de kullanılabilir.

Elektrolitik  Kondansatör Özellikleri

Elektrolitik  kondansatörler büyük kapasitelidir. Diğer kondansatörlerden farkı pozitif ve negatif kutupları olan kondansatör çeşitidir. Yüksek kapasite değerlerinde elektrolitik kondansatörler kutuplu veya kutupsuz imal edilmektedir.  Pozitif kutup olarak oksitlendirilmiş alüminyum levha kullanılmıştır. Negatif kutup olarak normal alüminyum levha kullanılmıştır. Genellikle filtre, gerilim çoklayıcılar, kuplaj – dekuplaj ve zamanlama devrelerinde  kullanılır. Yüksek frekans karakteristik değerleri kötü olduğu için yüksek frekanslı devrelerde tercih edilmezler.

Kutuplu kondansatörler, DC devrelere bağlantıları yapılırken artı ve eksi uçları dikkatli bir şekilde bağlanmalıdır. Yanlış bağlantı anotta bulunan oksit tabakasının metal yüzeyi kısa devre eder. Yüksek ısı oluşur. Bu da kondansatörün patlama nedeni olabilir. Üretimi sırasında elektrolitik kondansatörlerin kapasite değeri ve maksimum şarj gerilimi de yazılır. lµF/50 V gibi. Bu gerilime kırılma gerilimi de denir.

Kondansatör Kapasite Seçimi

Kapasite seçimi yapılırken gerilim değerleri de dikkate alınmalıdır. Üretiminde maksimum şarj voltaj değeri belli olduğu için asla bu değer aşılmamalıdır. Bu voltaj değeri dikkate alınarak devreye uygun bir kondansatör seçimi yapılmalıdır. Asla devreye ters bağlanmamalıdır.

Şarj gerilimi üzerine çıkılmamalıdır. Böyle bir durumda kondansator di-elektrik (yalıtkan) özelliğini kaybeder ve bozulur. Tantalyum, karakteristik değeri daha yüksektir. Böyle olduğu için daha hassas uygulama devrelerinde tercih edilirler. Kutuplu elektrolitik kondansatörlere, ters DC ve alternatif gerilim uygulanmaz. Alternatif gerilimde çalıştırılacak kutupsuz kondansatör vardır. Boyutları küçüktür ama kapasiteleri büyüktür. Alçak ve yüksek gerilimli devrelerde kullanılırlar.

Elektrolitik Kondansatör Çeşitleri

Elektrolitik kondansatör çeşitleri iki türlü imal edilir;

• Alüminyum plakalı
• Tantalyum plakalı

İkisi arasındaki fark tantalyum oksidin yalıtkanlık sabiti daha büyüktür.

Alüminyum Plakalı Elektrolitik Kondansatör

Alüminyum plakalı elektrolitik kondansatör yapısı;

Alüminyum oksitli anot folyo ile alüminyum katot folyodan oluşur. Sent şeklindeki iki plakanın arasına elektrolitik emdirilmiş kâğıttır. Bunlar silindir şeklinde sarılarak kutuplu kondansatör elde edilir. Oksit tabakası yalıtkan olduğu için plakalar arası yalıtkanlığı sağlar. Alüminyum oksitli plakaya bağlı elektrot pozitif (+) kutup olarak adlandırılır. Alüminyum plakaya bağlı elektrot ise negatif (-) kutup olarak adlandırılır.

Devreye bağlanırken pozitif elektrot, devrenin + tarafına bağlanır. Negatif elektrot ise devrenin negatif tarafına bağlanır. Ters bağlanırsa anot üzerindeki oksit tabakası kalkar. Geçen akım ile elektrolitik kimyasal reaksiyona girer ve ısınır. Isınınca  şişer  kondansatörü patlatır. Kağıda emdirilmiş olan elektrolitik, iletken bir maddedir. Gövdesi oksit tabakasının zaman içinde ve küçük değerli aşırı gerilimlerde bozulmasını önler.

Elektronik ürünlerdeki önemli bileşenlerden biridir. Her zaman elektrik kullanan cihazlarda kullanılırlar. Televizyonlar, inverter klimalar ve buzdolapları gibi. Yanı sıra bilgisayar ve otomobiller de çevremizdeki çeşitli ürünlerde bulunurlar.

Tantalyumlu Elektrolitik Kondansatör

Tantalyumlu elektrolitik kondansatör yapısı;

Tantalyumlu oksitli folyo şerit ile tantalyum folyo şeritten oluşur. Tantalyumlu oksitli plakaya pozitif (+) kutup bağlanır. Tantalyumlu plakaya ise negatif (-) kutup bağlanır.

Elektrolitik Kondansatörlerin Avantajları;

Elektrolitik kondansatörlerin hacmine göre kapasiteleri  büyüktür. Maliyeti düşüktür. Bu da avantajdır.

Dezavantajları;

Ancak kaçak akımlar büyüktür. Ters bağlantı yapılırsa bozulmaları dezavantajdır. Uzun süre kullanılmayan elektrolitik kondansatörlerin kapasitesi, kendi kendine azalır. Bu tür kondansatörlere, kullanılmadan önce formasyon işlemi yapılmalıdır. Formasyon işleminde kondansatör, önce alçak gerilim altında uzun süre tutulur.

Daha sonra yavaş yavaş gerilim artırılarak anma gerilimine ulaşılır. Bu durumda kapasitenin azalmasına sebep olan oksit tabakası bozuklukları tamir edilmektedir. Elektrolitik kondansatörler gerilime doğru bağlandıkları sürece meydana gelebilecek kısa devreleri kendi kendilerine hemen tamir edebilir.

Kutuplu elektrolitik kondansatörlerin dışında alternatif gerilimde çalıştırabilecek kutupsuz elektrolitik kondansatörler de vardır. Bunlar, aynı kutupları birbirine seri bağlanmış iki adet kutuplu elektrolitik kondansatör gibidir. Örnek olarak; anodları bir araya bağlamak ve diğer uçları açıkta kalmak şartı ile iki adet kutuplu kondansatörden bir adet kutupsuz kondansatör meydana getirilebilir. Ancak bu kez kapasite değeri yarıya iner.

Elektrolitik Kondansatör Kullanım Alanları

Elektrolitik kondansatörler ;

• Gerilim çoklayıcılarda,
• Doğrultucu filtre devrelerinde,
• Kuplaj ve dekuplaj devrelerinde,
• Ses frekans yükselteçlerinde,
• Zamanlama devrelerinde kullanılır.

Elektrolitik kondansatörler, kullanılan malzemeye göre iki tipte yapılır. Kullanılan elektrolit sıvı, nemli veya kuru olabilir.(Örnek olarak, nişasta gibi dolgu maddeleriyle kıvamlandırılmıştır.) 

Sıvılı Tip Elektrolitik Kondansatör

Sıvılı tip elektrolitik kondansatörler sadece DC akımlı devrelerde kullanılır. Bu tip kondansatörlerde pozitif levha olarak alüminyum kullanılmıştır. Bu kondansatöre DC akım uygulandığı zaman pozitif levha üstünde yalıtkan bir oksit tabakası meydana gelir. Bu oksit tabakası dielektrik (yalıtkan) gibi davranır. Meydana gelen oksit tabakası ince olduğu için  kondansatörün kapasiteside büyük olur.

Kuru Tip Elektrolitik Kondansatör

Elektrolitik kondansatörlerin kapasite değerleri:

1, 2,2, 3,3, 4,7,10,22, 33, 47, 100, 220,330, 470, 1000, 2200, 4700, 10.000, 22.000, 38.000 mikrofarad (µf )…vb. olabilir.

Elektrolitik kondansatörlerin çalışma gerilimleri:

3, 6, 10, 12, 16, 25, 35, 40, 50, 63, 100, 250, 350, 450 Volttur. İsteğe bağlı olarak bu voltaj değerlerinin üzerinde yapılan kondansatörler de vardır.

Elektrolitik kondansatörlerde sıcaklık önemli bir etkendir. Bu tip kondansatörlerin içindeki elektrolitik sıvı vardır. Kondansatör aşırı sıcaktan dolayı zamanla kurumaya başladığı için kapasite değeri düşer. Bu da hassas devrelerin çalışma sisteminde arızalara yol açar. Özellikle televizyonlarda küçük kapasiteli kondansatörlerin elektroliti kuruyabilir. (2,2-3,3-4,7-10-47-100µf). Bu nedenle birçok arıza (ekranın üzerinde çizgi meydana gelmesi, görüntü daralması ve benzeri) oluşmaktadır. 

Sağlamlık Kontrolü

Elektrolitik kondansatörler ohmmetre ile pek hassas olmasa da ölçülebilirler. Ohmmetrenin ölçü uçları kondansatörün uçlarına rastgele bağlanır. Bu durumda ohmmetrenin ibresi önce aniden yükselir daha sonra yavaş yavaş düşmeye baslar. Uçlar ters çevrildiğinde de ayni şekilde olmalıdır.

Büyük değerli kondansatörler (470 mF’dan büyük olanlar) ohmmetrenin X1 kademesinde ölçülmelidir. Küçük değerli kondansatörler ise (470 mF’dan küçük olanlar) ohmmetrenin daha yüksek kademelerinde ölçülürse daha iyi sonuç alınır. Eğer ölçü aleti hiç sapmıyorsa veya saptıktan sonra yerinde kalıyorsa kondansatör arızalıdır. Eğer kondansatörde bir sızıntı varsa yani kısmen arızalı ise ibre sapar. Fakat ibre düşmeye başladığında tam sıfıra kadar inmez belli bir yerde kalır. Bu durumda bu kondansatör sağlam değil demektir.

TV’ lerde taş direnç, besleme trafosu, güç transistörleri ve yüksek gerilim trafosu ısı yayarlar. Bunun için bunların yakınında bulunan elektrolitik kondansatörler, çabuk bozulur. Bu sebeple yüksek sıcaklık olan yerlerde 85 °C’ lik veya 105 °C’ lik kaliteli elektrolitik kondansatörler kullanılmalıdır.

Kondansatör Fiyatları

Kondansatör fiyatları her firmaya, kullanılacak kondansatöre göre değişir.

 

Kondansatör ve Direnç Renk Kodları: Kondansatör renk kodları; kondansatörlerin çalışma gerilimi ve kapasite değeri fazlalaştıkça gövde boyutları büyümektedir. Büyük gövdeli kondansatörlerin üstünde çalışma voltajı ve kapasite değeri rakamlarla belirtilir.
Kondansatör çeşitlerinden olan elektrolitik kondansatörlerdeki gibi kondansatör değerleri, üretici firmalar tarafından üzerine  etiketlenir veya kondansatörün üzerine işaretlenen rakam ve renk kodları ile belirtilir.

Not:Enerji verimliliği sağlamak için kondansatör seçimi iyi yapılmalıdır. Aşağıdaki tabloda direnç değerleri ve renk kodları verilmiştir.

*1ppm=10‾⁶ kapasite birimidir.

“+”ppm = Sıcaklık arttıkça kapasite de artar.++
“-“ppm = Sıcaklık arttıkça kapasite de küçülür.

Seramik kondansatörlerin renk kodları aşağıdaki şekildeki gibidir. Renk kodlamasında bulunan değer, pf cinsindendir. Renklerin rakamsal karşılığı bulunurken gövdede bulunan renkler üstten aşağıya veya soldan sağa doğru okunarak kapasite değeri bulunur.

Üç Renk Bandıyla Yapılan Kodlama

1. bant (A): Sayı,
2. bant (B): Sayı,
3. bant (C): Çarpandır.

Dört Renk Bandıyla Yapılan Kodlama

1. bant (A): Sayı,
2. bant (B): Sayı,
3. bant (C): Çarpan,
4. bant (D): Toleranstır.

Beş Renk Bandıyla Yapılan Kodlama

1.bant (A): Sayı,
2. bant (B): Sayı,
3. bant (C): Çarpan,
4. bant (D): Tolerans,
5. bant (E): Çalışma gerilimidir.

Örnek: Gövdesi üzerindeki renk bantları Kahve (A), siyah (B), sarı (C), siyah (D), kırmızı (E) olan kondansatörün kapasitesini bulalım.

Çözüm: 100 000 pf= 100 nF = 0,1 µf ± % 20/200 V

Örnek: Gövdesi üzerindeki renk bantları turuncu (A), beyaz (B), kahve (C), altın (D), kahve (E) olan kondansatörün kapasitesini bulalım.

Çözüm: 390 pf ± % 5/100 V

Örnek: Gövdesi üzerindeki renk bantları sarı (A), mor (B), turuncu (C), kırmızı (D), kahve (E) olan kondansatörün kapasitesini bulalım.

Çözüm:47 000 pf ± % 2 / 100 V

Altı Renk Bandıyla Yapılan Kodlama

1. bant (A): Sayı,
2. bant (B): Sayı,
3. bant (C): Çarpan,
4. bant (D): Tolerans,
5. bant (E): Çalışma gerilimi,
6. bant (F): Sıcaklık katsayısıdır.

Örnek: Üzerinde turuncu, siyah, turuncu, kahverengi, kırmızı, mor renkleri bulunan kondansatörün kapasitesini bulalım.

Çözüm: Turuncu: 3, Siyah: 0, Turuncu: 3, Kahverengi: ±% 1, Kırmızı: 200 volt, Mor:-750.10-6/°C

Kondansatör: 30.000 pf ± % 1 / 200 V = 30 nf ± % 1 / 200 V

Elemanın sıcaklığa göre kapasite değiştirme katsayısı: -750.10 -6 /°C

Tantal Kondansatör Renk Kodları

Tantal kondansatörler iki biçimde kodlandırılır. Birinci tip tantal kondansatörlerde  birinci ve ikinci renk, standart renk tablosundan okunur. Ortadaki çarpan yuvarlağıdır. Bununla çarpılır. Son renk voltaj renkleridir. Değerleri ise sarı renk kodu 6.3V, yeşil renk kodu 16V, mavi renk kodu 20V, gri renk kodu 25V, beyaz renk kodu 3V, siyah renk kodu 10V, pembe renk kodu 35V‟tur.

İkinci tip tantal kondansatörlerde işaretli çizgili taraf pozitif bacağı gösterir. Üst rakam mikro farad (μf) olarak sığayı (kapasiteyi), alt rakam ise voltajı gösterir.

Polyaster Kondansatörlerde Renk Kodları

Polyester kondansatörlerde kod programı ile beş tane şeritten ilk ikisi standart renk kodundan okunur ve pf değerindedir. Üçüncü şerit çarpandır, dördüncü şerit tolerans, beşinci şerit voltajdır. Tolerans; siyah renk kodu % 20, beyaz renk kodu %10, yeşil renk kodu % 5‟tir. Voltaj; kahverengi renk kodu 100, kırmızı renk kodu 200, sarı renk kodu 400 volt anlamındadır.

Direnç Renk Kodları

Direnç çeşitleri arasında olan sabit dirençlerin elektriksel büyüklüğü (omaj değeri), üretim yapıldıktan sonra yerleştirilmiş olan renk bantlarıyla bulunur. Direncin değeri, ölçü aleti kullanmadan, renk bantları yardımıyla belirlenebiliyor. 4 ve 5 renk bantlı direnç imalatı yapılabilir. Direnç renk kodları programı ile direnç üstündeki renkler okunarak direncin değeri ve toleransı belirlenir. Aşağıdaki çizelgede direnç renk kodları tablosu ve renklere karşılık gelen sayılar verilmektedir.

100 KΩ’ luk direncin 5  ve 4 renk olarak renk kodları verilmektedir.

Direnç Renk Kodları Örnekler

Çözüm

1-Renk= Turuncu=3

2-Renk= Turuncu=3

3-Renk= Beyaz=9

Çarpan = Siyah =10²

Tolerans= Kahverengi=%1 Sonuç= 339Ω, Tolerans %1

Önemli bilgi: 1. renk bandı kenara daha yakındır ve hata payı (tolerans) bandı, diğer renk bantlarından biraz daha uzaktadır.

Direnç üzerindeki renkleri değerlendirdiğimizde A, B, C, D ve T sırasına göre gidilmelidir. Direnç renk kodları hesaplama programı ile bu sıralamaya göre yapılacak hesaplama sonucu, elde edilen direnç değeri Ohm(Ω) olarak bulunacaktır. (10°=1 ‘dir.)

Metal Film Dirençte

Karbon Direnç

Değeri Üzerinde Yazılı Dirençler

Bazı üreticiler renk kodu yerine direnç değerlerini yazarlar. Bunlardan bazıları doğrudan direnç değerini ve toleransını yazar, bazıları da harf kodu kullanırlar.

Direnci gösteren harfler

R = Ohm(Ω), K = Kilo Ohm(KΩ), M = Mega Ohm(MΩ)

Tolerans harfleri: F = ±%1, G = ±%2, J = ±%5, K = ±%10, M = ±%20

Kodlama Üç Biçimde Olur

1- 1000 Ω’ a kadar olan dirençler için R harfi kullanılmaktadır.

Kodlama 3 adımda yapılmaktadır

1. R ‘den önce gelen sayı “Ω” olarak direnci gösterir.
2. R ‘den sonra gelen sayı direncin ondalık kısmını gösterir.
3. En sonda olan harf toleransı gösterir.

Örnek

6R8J = 6.8 ±%5 Ω R45G = 0.45 ±%2 Ω 2- 1KΩ ‘dan 1MΩ ‘a kadar olan dirençler için “K” harfi kullanılmaktadır.

Örnek

3K0K = 3±%10 KΩ 2K7M = 2.7±%20 KΩ 3- 1MΩ ‘dan yukarı dirençlerde ise “M” harfi kullanılmaktadır.

Direnç Standartı

Tabloda görüldüğü gibi, dirençler standart değerlerde üretilir. Tolerans yüzdeleri, “E” seri numarasından anlaşılır.

İhtiyaca göre bu dirençlerin 10, 100, 1000 katları alınır.

 

Kondansatör Çeşitleri, Sembolleri Kullanıldığı Yerler

Kondansatör Çeşitleri: Kondansatör çeşitleri ve devrede kullanım amaçları: Kondansatörler elektrik yükü depolarlar. Reaktif güç kontrolü yaparlar. Bilgi kaybını engellemede, AC/DC arasında dönüşüm yapmada kullanılırlar. Kondansatörler tüm entegre elektronik devrelerin vazgeçilmez elemanıdırlar. Kondansatörlere sığaç veya kapasitör de denir. Kapasitörlerin, pozitif (+) ve negatif (+) bacak uçlarına kondansatör de kutup denir. Kondansatör imalatı kutuplu ve kutupsuz olarak iki farklı çeşitte yapılmaktadır.

Kutupsuz kondansatör üretimi sırasında bacak uçları kutuplanmamış kondansatör çeşididir. Bu halde kondansatörün bacaklarının bağlanma yönü önemli değildir. Kutuplu kondansatör üretimi sırasında bacak uçları kutuplanmıştır. Hangi bacağı pozitif, hangi bacağı negatif olduğu belli olan kondansatör çeşididir. Bu çeşitteki kondansatörü devreye bağlarken bacak uçları kontrol edilir. Kontrol sonucu bağlanmalı, yanlış bağlanırsa patlar ve çevreye zarar verebilir.

Kondansatörlerin iki çeşidi vardır. Bunlar, sabit ve ayarlanabilen kondansatörlerdir. Buna göre kondansatörler içerisinde kullanılan yalıtkan (dielektrik) cinsine göre çeşitlendirilir.

• Sabit değerli kondansatörler
• Ayarlı (değişken) kondansatör

Sabit  Kondansatörler

Sabit kondansatörler; Değeri sonradan değiştirilmeyen sabit kondansatör denir. Bu kondansatör (capacitor) çeşitlerinin sağladığı kapasitör değeri üretilirken belirlenmiştir. Bu kapasitör değeri kullanıcı tarafından değiştirilemez. Sabit kondansatörler, yapılarında kullanılan dielektrik maddenin cinsine göre adlandırılır. ( mika, seramik, kağıt,elektrolitik, tantal gibi )

Dielektrik tipine göre sabit kondasatör çeşitleri ve özellikleri;

• Elektrolitik kondansatör,
• Tantal kondansatör,
• Plastik kondansatör,
• Kağıt kondansatör,
• Mika kağıtlı kondansatör,
• Seramik kondansatör,
• Plastik film kondansatör,
• Mika kondansatör,
• Smd kondansatör,
• Polyester kondansatör.

Elektrolitik Kondansatör

Elektrolitik kondansatörler

Tantal Kondansatör

Tantal kondansatörler elektrolitik kondansatörlerin gelişmiş  türüdür. Tantal, esnek ve asit’ e dayanaklı bir elementtir. Tantal elektrot folyo veya sinterlenmiş malzeme şeklinde olabilir. Tantal kondansatörler de kutuplu kondansatörlerdir. Anod olarak tabaka olan sinterli levha biçiminde  tantal metali kullanılır. Katotta sülfirik asit olan bir elektrolit vardır. Tantal kondansatörler  de kullanılan dielektrik madde, tantal oksittir. Elektrolit çoğunlukla sıvıdır. Sinterlenmiş malzemedeki küçük boşluklara girer. Katı elektrolitli tantal kondansatör özellikleri vardır. Bunlar elemanın boyutlarının küçültülmesinde anlam taşırlar.

Özellikleri arasında; küçük boyutludur. Daha az ağırlıkta daha büyük kapasite değerleri vardır. Patladığında yakınındaki elemanları bozma tehlikesinin bulunmamasıdır (çünkü elektrolit sıvı değil). Uzun süre depoda bekledikten sonra hemen kullanılmaya hazır olmasıdır. Kaçak akım yaklaşık olarak 30nA/uF ve anma gerilimi de çoğunlıkla 100 V nun altındadır. Kapasiteleri gerilim ve sıcaklık değişimlerinde duyarsızdır.

Tantal kondansatörler modern elektronik teknolojisinin duyarlı cihazlarında kullanılır. Bu kondansatörlerin kapasite değerleri 0,1 mikrofarad ile 68 mikrofarad arasında değişmektedir.

 

Plastik Kondansatör

Plastik kondansatörlerde dielektrik olarak;

• yalıtkan kısımlarında polyester, polipropilen, polikarbonat levhalar
• iletken kısımlarında alüminyum levhalar kullanılır.

Plastik kondansatörlerin kapasite değerleri kararlı, izalasyon dirençleri yüksektir. Metal kağıtlı kondansatörler gibi kendilerini onarabilirler. Plastik kondansatörlerin kapasite değerleri 220 pf ile 0,33 mikrofarad arasında değişmektedir.

• Polikarbonat (Simgesi = C) = 50 V…630 V gerilimde çalışır. Kapasitesi 1 µf – 220pf
• Politereftalat (Simgesi = T) = 100V…400V gerilimde çalışır. Kapasitesi 0,33µf – 1000pf
• Polistrol ( Styroflex) (Simgesi = S) = 30V…500V gerilimde çalışır.Kapasitesi 0,5µf – 1pf

Kullanıldığı Yerler

Sinyal ve filtreleme devrelerinde, plastik film kondansatörler kullanılırlar. Fakat yüksek frekanslı devre uygulamalarında pek tercih edilmezler. Kutupsuz olarak imal edilirler.

Kâğıtlı Kondansatör

İki tane metal tabakadan oluşan kağıtlı kondansatörler, iletken yüzeylerden meydana gelir. Metal tabakaların aralarında dielektrik olarak emprenye edilen izole kâğıt kullanılır. Fazla yer kaplamaması için metal tabakalar, rulo biçiminde üst üste sarılır. Metal tabakalar sarılırken  kısa devre meydana gelmemesi için bir kat daha izole kağıt sarılır.

Sarılan kondansatör, alüminyum bir kap veya bir boru içerisine konularak ağız tarafı ziftlenerek kapatılır. Bu kap içine sarılmış olan birkaç tane kondansatör konulabilir. Kâğıtlı kondansatörler nemli yerlerde kullanılacaksa  koruyucu olarak ikinci bir izole kılıf geçirilir. Kağıtlı kondansatörler, yalıtkanlık kalitesini arttırmak için parafin maddesi emdirilmiştir. 0,01 mm kalınlığındaki kağıdın iki yüzüne 0,008 mm kalınlığında kalay veya alüminyum plakalar yapıştırılarak üretimleri yapılır. Kağıtlı kondansatörler, kuru kağıtlı, yağlı kağıtlı, metalize kağıtlı gibi modelleride vardır.

 

Standartlara uygun olarak kondansatörlerin üzerinde bu bilgiler yazılmalıdır.

• Anma kapasitesi
• Tolerans
• Anma  gerilimi

Metal-Kâğıtlı kondansatörler (MP-kondansatör)

Kağıtlı kondansatörlerden farklı olarak bu kondansatörlerde kağıt üstüne basınç yoluyla ince alüminyum veya çinko kaplanmıştır. Bu sistemle kondansatörler küçük boyutlu üretilir. Ama kağıtlı kondansatörlere göre daha yüksek kapasiteye sahip şekilde imal edilirler. Metal kağıtlı kondansatörlerde, yüzeyin bir bölümünde kırılma olduğunda ark oluşur. Bu kısımda ince bir metal yüzey basıncı meydana gelerek metalsiz bir yüzey oluşur ve kısa devreyi önler. Metal kağıtlı kondansatörlerin bu durumu onlara kendilerini onarabilme özelliği kazandırır.

Metal-Kâğıtlı kondansatörlerin çalışma gerilimleri 100 ila 700V arasındadır. Kapasiteleri 1 nanofarad -20 mikrofarad arasında üretilir. Bundan dolayı kısa devrenin meydana geldiği yerin etrafındaki iletken metal uzaklaştırılmalıdır.

Seramik Kondansatör

Seramik kondansatörlerde dielektrik madde olarak iletken levhalar arasında baryum titanat veya titanyum dioksit gibi seramik maddeler bulunur. Disk biçimindeki seramik kondansatörlere mercimek kondansatörler adı verilir.

Seramik kondansatörlerin kapasite değerleri küçük, toleransları ise %20 civarındadır. Bu tip kondansatörlerin kapasite değerleri sıcaklık ve nemden kolay etkilenir. Seramik kondansatörlerin enerji kayıpları düşüktür. Enerji kayıpları düşük olduğu için yüksek frekanslı devrelerde kullanılabilirler.

Kullanıldığı Yerler

Yüksek frekanslı devrelerde bypass kondansatörü olarak kullanılırlar. Yüksek frekanslı devrelerde  çalışacak hassaslıkta ve kutupsuz olarak üretilirler.

Plastik Film Kondansatör

Yalıtkan olarak polikarbonat ve polyester gibi plastik maddeler kullanılır.

Kullanıldığı Yerler

Sinyal ve filtreleme devrelerinde plastik film kondansatörler kullanılır. Buna ragmen yüksek frekanslı devre uygulamalarında kullanılmazlar. Kutupsuz olarak imal edilirler.

Mika Kondansatör

Mikalı kondansatörlerde dielektrik madde olarak yalıtkan olan bir tür demir oksit mika kullanılır. Mika kondansatörler ince metal folyolar arasına mik konularak imal edilir. Mika tabiatta 0,025 mm inceliğinde tabakalar halinde bulunur. Kondansatörlerin üretiminde bu tabakalardan yararlanılır. Mika, ‘εr’ dielektrik sabiti yüksek olan ve az kayıplı elemandır. Bunlar yüksek frekans devrelerinde kullanılmaktadır.

Kullanıldığı Yerler

Mika kondansatörlerin frekans karakteristik değeri yüksektir. Bunun için rezonans ve yüksek frekanslı devrelerde kullanılabilir.

• Kapasiteleri 1 pikofarad…..0,1 mikrofarad arasında,
• Gerilimleri 100 V … 2500 V arasında,
• Toleransları ise ±% 2 … ±% 20 arasında çalışacak biçimde ve kutupsuz olarak imal edilirler.

Mikanın yalıtkan sabiti yüksektir. Bundan dolayı oluşabilecek kayıp miktarı en az olan kondansatör çeşitlerinden biridir. Mikalı kondansatörlerin ölçme ve yüksek frekans tekniği için yalıtkanlıkları vardır. Kutupsuz olarak imal edilir.

Mikalı Kondansatör Çeşitleri

Gümüş kaplanmış mikalı kondansatör; Bu kondansatörler, mikanın iki yüzüne gümüş püskürtülerek yapılmaktadır. Dış bağlantı elektrotlarını oluşturan kondansatöre, lehimleyerek reçine yada mum ile gövde içerisine yerleştirilir.

Alüminyum folyo ile kaplanmış mikalı kondansatör; Gümüş kaplama ince olduğu için bu türde yapılan kondansatör, büyük akımlara dayanamaz. Büyük akımlı devrelere mika üstüne alüminyum folyo kaplanmış kondansatörler imal edilir. Bu kondansatör ayarlı (trimer) olarak da yapılır.

SMD (Surface Mounted Device) Kondansatör

Günümüzde yüzey montajlı elamanlar (SMD) oldukça yaygınlaştı. Çeşitli SMD kondansatör firmaları tarafından farklı şekilde smd kondansatör imalatı yapılmaktadır. Ama genel olarak seramik ve mika kondansatöre uygun yapıda fakat daha küçük bir şekilde üretilirler.

Kılıf olarak diğer kondansatörler den farklıdırlar. Bu elemanların küçük elektronik devrelerde, plaketin bakırlı yüzeyine montajları yapılır. Küçük boyutlu elektronik kartlar üretilmek istendiğinde smd elemanlar kullanılmalıdır. Küçük gövdeli olduğu için lehimlenmesi zordur.

Kullanıldığı Yerleri

SMD Kondansatörler cep telefonu, video bilgisayar vs aletlerde kullanılır. 

Polyester Kondansatör

Dielektrik madde olarak polyester kullanılan kondansatörlerdir. Kapasite değerleri 220 pikofarad ile 0,33 mikrofarad arasında değişebilir.

 

BENZER YAZILAR

Kondansatör Nedir?

Kondansatör Şarjı

Kondansatör Nasıl Yapılır

Kondansatör Bağlanması

Ayarlı Kondansatör

Kondansatör Güç Hesabı

Kondansatör Nasıl Ölçülür